Voor de fijnproevers van de art nouveau gaan we hier eens niet spreken over Horta, Hankart of architekten als Blérot of Van Rijselberghe. We gaan het hebben over de kunsttegels in keramiek. Deze moeten dringend uit de schaduw van hogerbesproken architekten en hun huizen worden gehaald . Deze zijn door de kunstminnaar voldoende bekend mag ik veronderstellen. Daarom nu een specialleke

De tegelfabriekanten voor de tegelpanelen in huizen , in winkels en op gevels in het Brusselse

De 3 voornaamste fabriekanten waren:

Guilliaum Jansens  St Agatha Berchem (de keinste maar meest artisanale)

Celestin Helman    St Agatha Berchem

Vermeren-Coché   Ixelles Waverse Steenweg

Het gaat hier over de 3 fabrieken op Brussels grondgebied , gebaseerd op familiarchieven, de archieven die werden bewaard in desbetreffende gemeenten, intensieve inventarisering op het terrein door 2 Nederlandstalige vorsers ; Mario Baeck en Bart Verbrugge.  U mag het gerust pionierswerk noemen. Saarbij nog enkele bibliografische bronnen en katalogen uit die tijd hebben het mogelijk gemaakt een(franstalige) brochure uit te geven ter gelegenheid van de opening van de tentoonstelling. Het rok eigenaardig genoeg niet de aandacht van de aechikten of kunsthistorici . Tijd dus om deze kunstak vanonder het stof te halen. Hieraan werkten med; de vorsers uiteraard, schepen van kunst en kultuur, de heer JJ Boelpape Anderlecht, onder de leiding van de heer Benoit Schoonbrood . De tentoonstelling ging door in " La Maison des Artistes" te Anderlecht

Mijn dank gaat uit naar deze mensen die onze kultuur daarmee nog een trapje hoger hebben geplaatst ( 2002)  De cataloog is in het frans en heb ik vrij naar het Nederand vertaald. Een beetje ondeugend heb ik de vertaling in het Nederlands naar schepen Boelpape 'als dank' teruggestuurd. Met de vraag of hij diezelfde catalogus ook in het Nederlands wou laten drukken. Hij heeft me zeer vriendelijk geantwoord dat daarvoor " geen budget meer was " ...in het Nederlands.

KERAMIEK ART NOUVEAU BRUSSEL

Zoals J. Helbig schrijft in zijn " Ancienne Céramique de carrelage et de revètement en Belgique"  Het is vanaf midden 20ste eeuw dat we een terugkeer merken van de monumentale keramiek. Het hoogepunt van de siertegelpanelen van de AN situeert zich vooral tussen 1894 en 1914, het jaar waarop de AN quasi totaal ineen stort . De voornaamste fabrieken lieten zich omringen door gekende kunstenaars . Ze werden gesticht eind 19de eeuw, zoals bv  Célestin Helman met hun bedrijd in St Agatha Berchem , en nog een keramiekmanifaktuur te Hemiksem. Twee faktoren hebben in deze materie een belangrijke rol gepeeld;

Vooreerst was Brussel in die materie een zeer levendige en artististieke stad en één van de meest geïndustrialiseerde in de regio. Het artistieke was vooral te danken aan de groep "les vingts" onder de leiding van advokaat Octave Maus.

Vervolgens is men bezorg om de hygiëne waaraan de keramiektegels voor het volle pond kunnen beantwoorden. Ze vormden als voornaamste verkoopsargument " netheid .  In de kataloog van C Helman staat letterlijk ; " Netheid is onze opperste wet en kent u een produkt dat gemakkelijker te onderhouden is dan " émaille" ?

CELISTIN HELMAN

wordt vervolgd