Aan alles komt een einde, dus ook aan ons onbezorgde bestaan in Koshi Tapu. We staan op om zeven uur, krijgen een lekker ontbijt en dan worden we door de baas van het resort persoonlijk naar de bushalte gebracht. Daar worden we overhandigd aan de man die hier tickets verkoopt. Hij laat een bus stoppen en geeft ons op zijn beurt door aan de busbegeleider. We voelen ons net een postpakket dat ergens op een bepaalde plaats moet afgeleverd worden.
De eerste halte op onze tocht verder naar het oosten is Birtamot. Geen bijzonder stadje, maar we hebben het uitgekozen om een lange busrit in beter verteerbare stukken te verdelen. We hadden in Koshi Tapu gevraagd om een fatsoenlijk hotel te reserveren niet te ver van de bushalte en we komen terecht in 'Hotel Orchid', redelijk modern, netjes, goed restaurant en aan de bushalte. We zijn ons nog maar net aan het inschrijven of ik krijg al een telefoon van Koshi Tapu om te horen of het hotel ons bevalt! Om een idee te geven: ruime kamer met eigen toilet en douche, twee comfortabele bedden, kleerkast, zetel.... voor € 10! We hebben hier internet op de kamer, dus maken we van de gelegenheid gebruik om onze post te lezen, reisverhaal bij te werken, vogelfoto's online te zetten, te skypen met het thuisfront … We maken een wandeling door de stad en wandelen door de eerste theeplantages. Na het zeer laaggelegen Koshi Tapu zoeken we het stilaan weer wat hogerop: de theestruiken hebben immers een zeer specifiek klimaat nodig: hoogte vanaf 1500 meter en voldoende vocht.
Na twee dagen: verder oostwaarts. Ons volgende doel is Ilam. We reizen er naartoe in een 'Taxi-jeep'. Dat betekent dat in een gewone jeep negen mensen samengeperst worden. An en ik zitten vooraan naast de bestuurder en het is een wonder dat die man nog kan schakelen en aan zijn stuur kan draaien. Toch bereiken we zonder ongevallen onze bestemming.
Ilam is de hoofdstad van het gelijknamige district. Het is in Nepal beroemd om zijn befaamde Ilam-thee. Het ligt niet zo ver af van Darjeeling, zijn Indische evenknie.
Het is een gezellig stadje met veel winkeltjes en restaurants. Overdag weer lekker warm, 's nachts heel koud. We nemen een kamer in het mooiste en modernste hotel van het stadje. Vraagprijs: 1700 Nepalese roepie (ongeveer € 13.5), maar afgedongen tot NR 1500 (€ 12). Heel mooi hotel, alles (gebouw, meubels, linnengoed …) splinternieuw! We maken hier mooie (maar vermoeiende) wandelingen door de theeplantages. Hier ontmoeten we onze eerste vreemdeling in lange tijd: een Gentenaar die hier een paar maand op vakantie is. Wat hier ook nog heel plezant is: bij je maaltijd krijg je hier een glas warm water!
Deze streek wordt zelden bezocht door toeristen. Enkel reizigers die vanuit India (Sikkim of Daarjeeling) naar Nepal komen bezoeken deze streek. De gevolgen zijn dan ook te raden: weinig accommodatie voor toeristen en vooral: weinig of geen mensen die Engels spreken. Het is wel een van de weinige plaatsen in Nepal waar men aan het milieu begint te denken: overal zie je borden over hoe je huisvuil sorteert, 'Ilam plastic free'... Kortom een goed teken.
Deze streek kampt wel met een groot vluchtelingenprobleem: in de loop van de negentiende eeuw zijn een groot aantal Nepalezen, vooral leden van de bergvolkeren, uitgeweken naar Bhutan. Zij hebben zich daar geïntegreerd, de taal geleerd, grond en huizen gekocht … Tot plots (1988) na een volkstelling, de regering besliste dat die mensen geen echte 'Bhutanezen' waren en zij dus geen gronden … konden bezitten. Zij begonnen aan een systematische discriminatie van iedereen die niet schriftelijk kon bewijzen dat ze al van voor 1955 in het land verbleven. De 'Lhotshampa's zoals deze mensen genoemd werden, moesten het land verlaten, hun eigendommen werden in beslag genomen en tienduizenden vluchtten terug naar hun land van oorsprong: Nepal.
In Nepal echter waren zij niet welkom meer: zij spraken de taal niet (meer), waren er berooid aan toe … Zij werden ondergebracht in kampen, waar zij nu, tientallen jaren later nog steeds verblijven.
Van Ilam trekken we nog meer oostwaarts naar Dharan. Tot 1989 was hier een Britse legerbasis gevestigd die instond voor de selectie en opleiding van de 'Gurkha's'. De Gurkha's, of Gorka's zijn leden van de stam (kaste) van de Gurung. Deze stam staat bekend om zijn uitstekende soldaten en het Engelse leger had verschillende compagnieën Gurkha's in dienst. De jongens meldden zich aan in Dharan, werden medisch gekeurd en kregen dan een opleiding. Die opleiding bestond (naast de militaire training) uit een cursus Engels, eten met mes en vork, …. De Gurkha's werden overal ter wereld ingezet: van de eerste wereldoorlog in Vlaanderen tot de oorlog in Belfast. Om een of andere reden stopte het Engels leger met dit systeem. Nu komt er om de twee jaar een militaire arts naar de verschillende dorpen waar Gurung wonen om de vrijwilligers te keuren. Degenen die toegelaten worden krijgen dan hun basisopleiding in Pokhara.
Het gevolg van het verdwijnen van het 'Engels kamp' was echter dat de streek plots erg achteruit ging. Hoewel het de laatste jaren terug beter gaat, zijn de gevolgen nog zichtbaar: verwaarloosde straten, veel kinderen die benzine snuiven …
We besluiten dan ook om hier niet te blijven en reizen door naar Dhankuta, een klein stadje in de bergen waar vier Hindoetempels te bezichtigen zijn. Het is tevens de hoofdstad van de avocado!
We bezoeken de tempels, wandelen door de omgeving, bezichtigen de laatste huizen die nog gebouwd zijn in de 'Newaristijl', de oorspronkelijke bouwstijl in Nepal. Mooi, rustig, vredig, maar grote communicatieproblemen (geen Engels). We reizen dan ook door naar onze laatste bestemming in het verre oosten.
Onze laatste halte hier is Janakpur, voor de Hindoes een heilige stad. Nu zijn we altijd een beetje wantrouwig tegenover 'heilige steden' en in dit geval ook helemaal terecht: druk, vuil, veel Hindoepelgrims, 'heilige koeien' en varkens op straat die het vuil opvreten, weinig goede hotels … Toch heeft de stad iets: er zijn ontelbare tempels, twee heilige meren waar de pelgrims zich 's morgens ritueel komen baden en waar de vrouwen gedurende de dag hun was komen doen. Rond de tempels vind je veel verkopers van offergaven: bloemenkransen, koperen schalen en potten, snoepgoed, ...
De tempels zijn voor niet-hindoes echter grotendeels verboden terrein, dus we moeten ons beperken tot stadswandelingen en de tempels enkel van de buitenkant te bewonderen. Eén tempel vinden we echter niet: Hanoeman Durbar, de plaats waar een aap, afstammeling of incarnatie van Hanoeman vereerd wordt. Ten tijde van de grote oorlog tussen de goden (de strijd van de 'goeden' tegen de 'slechten'), was Hanoeman (of Hanuman) de koning van de apen. Doordat hij partij koos voor de 'goeden', konden dezen de strijd winnen. Dat is ook de reden waarom rond elke Hindoetempel apen te vinden zijn die niet weggejaagd worden. In deze tempel zou de dikste aap ter wereld wonen!
We hebben hier een prachtige kamer (nieuw, airco, …) in het enige chique hotel van de stad. Het kost ons een rib uit ons lijf: 2200 NR of bijna 17 euro.
Maar ook hieraan komt een einde. Morgen trekken we verder naar het westen en komen we terug op bekend terrein: we gaan naar Sauraha, een stadje in de bufferzonde van Chitwan National Park.
Vermits we niet rechtstreeks kunnen boeken (weinig aanbod en bijna geen internetsites) moeten we boeken in Kathmandu.
Op zich geen bezwaar, maar op die manier gaat het geld naar de grote 'bookingoffices' en blijft er veel geld plakken in Kathmandu dat niet naar de plaatselijke bevolking gaat.
Dus we laten de man van het trekkingoffice uitzoeken wat er allemaal kan en dat blijkt verbazend weinig: er zijn al niet veel plaatsen waar je kan logeren en wat er is blijkt of zeer duur of men is aan het verbouwen of men is gesloten (laagseizoen) of ….
We kiezen uit een van de weinigen die beschikbaar zijn het 'Aquabirdsunlimitedwildlife camp'. De prijs is redelijk hoog, maar we willen absoluut naar Koshi Tapu, en alles is inbegrepen (maaltijden, gids, inkomtickets voor het park, jeep, …. dus we boeken onze trip dan maar vanuit Kathmandu.
Koshi Tapu is een mooi gebied, maar het ligt zeer ver weg. Om er te geraken moet je iets doen waar we een hekel aan hebben: we moeten met een nachtbus reizen. We vragen een comfortabele bus en jawel, we krijgen tickets voor een 'Deluxe bus'. Dat klinkt goed, maar het enige verschil met een gewone bus is dat er vooraan een heel groot Tv-scherm gemonteerd is en dat zullen we geweten hebben. Heel het eerste deel van de reis worden films gespeeld: ofwel Bollywoodfilms (kleurig maar heel vervelend) ofwel Indische avonturenfilms die zo gewelddadig zijn dat je er niet van kan slapen. Bovendien hebben we hier te maken met een Indian-style buschauffeur: om de haverklap gebruikt hij zijn toeter. Hij toetert als hij wil inhalen, als hij ingehaald wordt, voor een bocht, na een bocht of gewoon als hij een tijdje niet getoeterd heeft! Van slapen komt dus niets in huis.
Enfin, na een tocht van veertien uur worden we afgezet aan XXXXYYYY. Even bellen (ik heb hier een Nepalese kaart gekocht (€ 4 voor vijftig gesprekken) en een kwartier later is de eigenaar van het resort er met een grote landrover om ons op te pikken.
Het kamp ligt een kwartiertje rijden van de drop-off plaats. Onze slaapplaats is een tent die opgesteld staat onder een afdak . Er staan twee bedden, er is elektriciteit en even verderop, in een apart gebouwtje is er een toilet en douche. Het is een beetje oud maar netjes en het personeel is erg vriendelijk.
We laten onze rugzakken achter en nemen een kijkje in het kamp, terwijl de kok ons ontbijt klaarmaakt. Het kamp bestaat uit een aantal tenten en een aantal hutten in aanbouw. De bedoeling is om mettertijd de tenten te vervangen door hutten (hout met rieten dak) in de stijl van de streek. Verder is er een restaurant/zitruimte. Het kamp grenst aan de olifantenstallen waar de rijdieren van de parkwachters ondergebracht zijn. De temperatuur is hier uitstekend: gedurende de dag aangenaam warm en 's avonds en 's nachts frisjes. De mensen hier vinden het wel koud: ze doen zelfs hun geiten een trui aan!
Na het ontbijt maken we kennis met onze gids: Dinnesh Ghimire. Een jonge kerel en uit de streek met ongelofelijk scherpe ogen, heel oplettend en een fenomenale kennis van vogels en wild dat voorkomt in de streek.
Dan beginnen we onmiddellijk aan een vogelwandeling langs de rand van het reservaat. Zeer de moeite, veel vogels en ook veel mensen aan het werk. Het is hier namelijk de gewoonte dat het park een week per jaar wordt opengesteld voor de dorpsbewoners. Ze mogen dan in het park hout verzamelen, riet (olifantengras) snijden en bamboe kappen. De mensen benutten die tijd optimaal: van zodra het licht wordt (zes uur) tot het park sluit (zes uur 's avonds) is iedereen, mannen, vrouwen, kinderen, (de scholen zij gesloten) bejaarden, …. bezig met voorraden uit het park weg te slepen naar de bufferzone rond het reservaat. Dat kan dan opgehaald worden als er niet meer in het park gewerkt kan worden.
Op de middag naar het kamp om te eten (een schitterende kok, heerlijke schotels, heel afwisselend) en dan terug op stap. Even langs het museum van het park (een beetje vies: een jonge olifant op sterk water, de huid van een python van zeker vier meter, ….) en dan terug vogels kijken. Gedurende de eerste dag zien we vijfenvijftig verschillende soorten!
Na het avondeten vlug naar onze tent, onder de dikke donsdeken en vlug slapen. Gedurende de nacht hoor ik wel geroep en geronk van tractoren, maar we zijn zo moe dat we niet de moeite nemen om te gaan kijken.
's Anderdaags horen we wat er aan de hand is. De streek wordt al twee jaar geteisterd door een wilde mannetjesolifant, die het voorzien heeft op de wijfjesolifanten van parkwachters. Het is een zeer gemeen en kwaadaardig exemplaar dat gedurende die tijd al vijf mensen gedood heeft. Omdat het tegen het hindoegeloof is om dieren te doden, is de olifant verdoofd en voorzien van een radiozender. Als hij nu binnen een straal van een kilometer van het dorp komt, gaat er een signaal af en rukt iedereen uit om lawaai te maken. De boeren laten hun tractors draaien, want daar heeft het dier schrik van en zo kunnen ze hem terug in het reservaat jagen.
Deze nacht was men echter iets te laat en de olifant heeft de muur tussen de stallen en ons kamp omgeduwd. Het beest stond dus eigenlijk in onze achtertuin!
De tweede dag: jeep-safari in het park. Chauffeur en bijrijder in de cabine, An, ik en onze gids achterin in het open gedeelte. We zien de olifant nog eens (gelukkig in de verte) en zien ook het beest waar het park voor bekend is: de wilde waterbuffel. Er zijn nog maar een paar plaatsen waar dit beest in het wild voorkomt. Uiteraard zien we weer heel veel vogels, waaronder vier soorten uilen, met dank aan de scherpe ogen van onze gids.
's morgens zien we één helft van het park, dan weer een schitterende maaltijd in ons restaurant en onmiddellijk na de middag de andere helft van het park. 's Avonds is er kampvuur en barbecue (als voorgerecht) en weer een heerlijke maaltijd (thali) als hoofdgerecht. Voor wie het niet kent: thali is de naam van een grote schotel met verschillende 'compartimenten' . Het is ook de naam van de maaltijd die dikwijls in zulke schaal wordt opgediend: rijst, dal (linzen), veg curry (warme groentemix in saus), chicken curry, een ons onbekende warme groente (ziet eruit als spinazie) pikkels, een beetje rauwe groenten, yoghurt.... Degenen die dit eens willen uitproberen zijn hierbij uitgenodigd om met ons in Antwerpen in de diamantwijk eens een thali te gaan eten.
Die avond slapen we in met op de achtergrond het gehuil van de jakhalzen.
Onze laatste dag brengen we door zonder gids. We maken nog een grote vogelwandeling in de omgeving, bezoeken het dorp, plannen het vervolg van onze reis, maken afspraken met de eigenaar om hier weg te geraken....
Dan met spijt in het hart hier voor de laatste keer slapen, want morgen trekken we nog verder oostwaarts, naar de grens met Darjeeling en Sikkim.
Kathmandu is niet de gezelligste stad ter wereld: druk, grote pollutie, geen voetpaden (alles loopt en rijdt hier door mekaar ), maar toch heeft deze stad iets.
Sinds de laatste keer dat wij hier waren is er heel veel bijgebouwd, of veranderd, maar een paar vaste dingen zijn gebleven: de 'German Bakery' (nu Weissen Bakery genoemd), Pilgrims bookshop, de straatverkopers van muziekinstrumenten, en de riksja's en taxichauffeurs die klanten zoeken. De hoofdstraat is nu verkeersvrij. Wat niet is veranderd: de enorme chaos aan elektriciteitsdraden, en vooral het afschuwelijk gerochel en gespuw van de Nepalezen.
We hebben geboekt in het hotel waar we drie jaar geleden waren. Hier zijn wel een paar veranderingen: de tuin is verdwenen (er staat nu een hotel op die oppervlakte) en de heerlijk warme douches van vroeger werken niet meer. Met koud water douchen is geen pretje bij deze temperatuur.
Over temperatuur gesproken: overdag is het hier aangenaam: achttien graden op de middag, maar vanaf vier uur begint het af te koelen.'s Nachts zakt de temperatuur hier tot vijf graden. Om te slapen is dat geen probleem: men heeft hier heerlijk warme dekbedden, maar in de huizen (en dus ook in de hotels) is geen verwarming! Dat wil zeggen dat gaan eten 's avonds een koude bedoening is en dat gezellig lezen of T.V. kijken op je kamer ook niet te doen is. De Nepalezen lossen dat heel simpel op: ze verzamelen ergens wat hout en maken midden op straat een vuurtje, waar iedereen (winkeliers, riksjarijders, toeristen...) komt bijzitten. We zien dat in Antwerpen op de Meir nog niet zo vlug gebeuren!
Naast het organiseren van de rest van onze reis (zo vlug mogelijk naar een warmere streek) gaan we hier ook voor de eerste keer vogels kijken. We kiezen een plaats in Kathmandu waar veel vogels zitten: Godavari Botanical Gardens. We vinden een taxichauffeur bereid om ons daar naartoe te brengen, twee uur te wachten en ons dan terug te voeren naar ons hotel. Dat alles voor de prijs van €13! Dat klinkt goed, dus we vragen aan de receptie om de bestemming in het Hindi te vertellen aan de chauffeur en dan vertrekken we.
De spits in Kathmandu is verschrikkelijk: vuil, stof, uitlaatgassen, verkeerschaos, files, … alle ellende die je met de auto kan meemaken heb je hier allemaal bijeen. Na drie kwartier vraagt de chauffeur: 'en waar moeten jullie nu juist zijn; in het hotel of bij de tempel?'. Vermits de man alleen Hindi spreekt kunnen we hem niet aan het verstand brengen dat we eigenlijk naar de plantentuin willen. An lost het probleem op door aan een paar passerende studenten te vragen of zij willen vertalen. Nu weet de man waar wij heen willen, maar onze bestemming ligt helaas aan de andere kant van de stad. Dus..... terug de ring, de chaos, de vervuiling …. Enfin, tegen twaalf uur komen we op onze bestemming (voorziene tijd: half elf).
Voor de rest verliep ons bezoek heerlijk. Veel vogels, rustig, geen vervuiling.
Thuis betalen we het afgesproken bedrag en gaan we een ander hotel zoeken: we hebben behoefte aan een warme douche! We vinden een nette kamer met heel warm water in 'hotel Horizon', waar we heel vroeger nog een paar keer geweest zijn.
Als we uitchecken blijkt dat de taxichauffeur al verschillende keren is komen vragen om meer geld. Dat is natuurlijk een moeilijke zaak: de man heeft meer tijd en benzine gespendeerd dan voorzien, maar hij had moeten weten naar waar wij wilden en indien hij het niet wist had hij het bij de receptie kunnen vragen.
Hoe dan ook, we verhuizen voor een nacht naar een ander hotel, nemen heerlijk lange warme douches en maken ons klaar om door te reizen. Morgen vertrekken we naar het zuiden, naar Koshi Tapu.
Na een zeer lange verplaatsing zijn we dan eindelijk aangekomen in Kathmandu.
's Morgens om tien na acht de bus op, broodje gegeten in de Panos in het centraal station in Antwerpen en de trein op naar Schiphol.
Daar eventjes gewacht en dan onze eerste vlucht: op zes uur van Amsterdam naar Dohan met Quatar Airways. Heel goede vlucht gehad: rustig, vriendelijke stewardessen, lekker eten (!) en, heel vreemd voor een maatschappij uit een moslimland, vrij alcohol te verkrijgen aan boord.
In Dohan vier uur gewacht : van half twaalf tot half drie (plaatselijke tijd). Eigenlijk nog zo slecht niet, dan kunnen we wat rondlopen, de benen strekken en de luchthaven eens bekijken. Hier hebben ze twee schattige drughonden ingeschakeld, een soort jachthonden, die heel enthousiast de bagage van de reizigers komen besnuffelen. Met succes overigens, want we zien twee reizigers meenemen voor verdere controle.
De laatste vlucht is een vijf en een half uur durende trip van Dohan naar Kathmandu. Geen probleem, we krijgen een ontbijt waar je als drank kan kiezen uit onder andere whisky, gin, cognac, bier, wijn, …
Maar dan begint het. De luchthaven van Kathmandu is heel klein en er landen op het tijdstip dat wij aankomen verschillende vliegtuigen bijna tegelijkertijd. Bovendien moet je hier eerst een formulier invullen (dat krijg je niet in het vliegtuig, maar moet je hier ergens vinden) en dan iedereen terug door de controle. Elke reiziger moet 'metaalvrij' zijn, dus alle metaal (horloges, rmunten, gespen ….) moeten in de rugzak. Dan moeten alle rugzakken één voor één door de scanner (er zijn er maar twee) en moeten alle passagiers door een metaaldetector. De zin hiervan ontgaat ons, want al die mensen komen uit het vliegtuig en zijn voor ze instapten allemaal gescand en doorgelicht. Bovendien piepte de metaaldetector bij bijna iedereen, maar alleman mocht zonder meer door. Enfin, deze toestand neemt een uur in beslag.
Dan iedereen naar de lopende band om de bagage op te halen. Onbeschrijfelijke drukte, want er zijn maar drie banden waar alle bagage op verschijnt en halverwege verwisselt men van band ('… de reizigers van Quatar Airways kunnen vanaf nu hun bagage ophalen aan band 3'...).
Als alle bagage uitgeladen is, zijn onze rugzakken er niet bij. We gaan dus navraag doen en het blijkt dat onze bagage er al heel vroeg was, en terwijl wij bezig waren met de metaalvrije scantoestanden, heeft iemand onze bagage van de band genomen en ergens achter een pilaar weggezet.
Eind goed al goed, maar heel die toestand heeft ons wel drie uur gekost. Dan vlot door de douane en naar buiten waar iemand van het hotel ons opwacht..... niet dus. Niemand te zien. We vinden een vriendelijke Nepalees bereid om voor ons naar het hotel te bellen en men komt ons onmiddellijk ophalen. De chauffeur staat uiteraard in de file (Kathmandu is berucht om zijn verkeerschaos) maar pikt ons uiteindelijk toch op. Op de terugweg staan wij nog een tijdje in dezelfde file, maar een dikke vijfentwintig uur na ons vertrek zijn we in het hotel. Doodmoe: An heeft onderweg een kwartiertje geslapen en ik heb twee maal een dutje van drie kwartier gedaan.
Eindelijk zijn we terug op bekend terrein: in Kathmandu zijn we al een paar keer geweest. We merken onmiddellijk twee veranderingen op: de winkelstraten in Tamel (de toeristenwijk) zijn nu verkeersvrij en er worden enorm veel nieuwe hotels bijgebouwd (Naar we later horen voornamelijk door grote Chinese firma's). Ons hotel heeft de tand des tijds niet helemaal doorstaan: de tuin is verdwenen en op elke verdieping zijn er in de gangen ruiten uit de ramen. Het is er dus (in de gangen) ijskoud, maar gelukkig zijn de bedden uitstekend.
Nog een weetje: toen we hier aankwamen (na de middag) was het hier een aangename twintig graden, maar vanaf drie uur zakte de temperatuur snel en toen we rond zes uur gingen eten moesten we al onze kleding (warme polo, hemd, fleece, jas, muts ...) aandoen om een beetje comfortabel rond te lopen en te eten. Het eten is nog steeds te betalen: een chicken curry en een chicken tikka massala met rijst, popcorn voor (aperitiefhapje) en warme limoenthee na kostte ons iets van een zeven euro. Daar gaan we voor.
Zo, dit was een kort bericht van ons, groeten van An en Jos en blijf ons volgen.
Het is weer zover: de feestdagen zijn in aantocht, de dagen zijn donker en koud en de reismicrobe steekt weer de kop op.
Dit jaar trekken we terug naar een land waar we al verscheidene malen geweest zijn: Nepal.
Trekking in de bergen zit er deze keer niet in: zowel in de Anapurna-range als in het Langtang of Himalayagebied ligt er in deze periode teveel sneeuw en is de temperatuur veel te laag. Onze reis zal ditmaal ook veel korter zijn dan de vorige jaren: we blijven dit keer maar half zo lang weg.
We beperken we ons tot de Terai.
De Terai is een zanderig gebied in het Zuiden van Nepal. De hoofdbezigheid van de mensen is landbouw. Het grenst in het oosten, zuiden en westen aan India.
Onze planning is simpel : we landen in Kathmandu en blijven daar een paar dagen, lang genoeg om onze reis verder te regelen. Vandaar doen we een lange bustocht naar Koshi Tapu, helemaal in het oosten van Nepal. Daar zitten we aan de grens met India (Sikkim, Darjeeling) en niet zo ver van Bhutan.
Vandaar trekken we traag door de Terai naar de 'Farwest' van Nepal : het natuurgebied Sukla Fanta.
Indien het weer het toelaat doen we nog een paar uitstappen naar het noorden, bijvoorbeeld naar het Rara-meer, of (héél misschien) naar Opper Mustang.
Dan wordt het stilaan tijd voor de thuisreis. We gaan terug naar Kathmandu, gaan nog een beetje vogels kijken in de vallei van Kathmandu en dan vliegen we terug van Kathmandu naar Amsterdam.
