Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
02-12-2008
Sneeuw in deze maand pleziert de landbouwer !
Gisteren zagen we al dat de landbouwer in zijn nopjes is wanneer hij sneeuw ziet vallen in deze maand, dat is als een warm deken voor het graan in de grond. Wat denkt men daar in Vlaanderen zoal van ? Wel daar zegt een weerspreuk ons 't volgende :
" December koud en in sneeuwgewaad, een jaar vol vruchtbaarheid verraadt. "
Of zoals nog een andere weerspreuk het zegt :
" December koud en wel besneeuwd, maakt grote schuren dan gereed. "
Zo zou de boer nog in kosten vallen en of hij dat graag wil, is weer een ander paar mouwen. Morgen kijk ik vooruit naar de komst van Sinte - Barbara die ons overmorgen een bezoek komt brengen en wat die voor ons in petto heeft, wel dat leest u morgen dan wel weer. Ik zal er zeker zijn, en u, u komt toch ook neem ik aan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
2 December 2007 was een zwaar bewolkte dag met regen en storm ! Pas om 18u35 kon men de maximum temperatuur voor deze dag noteren en die bedroeg 11,6°. - 's Nachts om 1u14 om precies te zijn, werd de minimum temperatuur waargenomen en die liet 6,4° noteren. De warmste 2de december sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1985 met 14,9°. - De koudste 2de december ooit kwam in 1879 voor met min 11,3° !
De landman ziet het deze maand erg graag sneeuwen !
Deze maand ziet de landbouwer graag sneeuw vallen, omdat onder het blanke deken, het zaad in de grond alzo tegen de vorst beschermd is, en een weerspreuk vertelt ons dat als volgt :
" Sneeuwtapijt, het groen bevrijd. "
En deze weerspreuk komt uit de Lovensche klucht Almanak van 1811 die maar om u enig idee te geven hoe jong sommige weerspreuken wel zijn. Een andere weerspreuk legt het ons dan weer zo uit :
" Veel sneeuw, veel brood. "
Morgen kijk ik eens wat ze daar in Vlaanderen zoal van denken, tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
1 December 2007 was een tamelijk zonnige dag met een maximum temperatuur van 10,9° die om 13u45 waargenomen werd. - 's Morgens om 9u18 noteerde men toen 7,8° als laagste temperatuur voor deze dag. De warmste 1ste december sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 2000 met 14,5°. - De koudste 1ste december ooit kwam in 1890 voor met min 8° !
De eerste dag van december is al meteen een lotsdag en welke dan nog ? Mocht het morgen vriezen dan zou dit wel eens voor drie maanden of voor 3 manen kunnen zijn want :
" Als Sint-Eligius met ijs begint, wil hij drie maanden dat tot vrind.
Of nog ietsje anders gezegd :
" Vangt op Sint-Eligius de winter aan, dan stut hem voorts driemaal de maan. "
Heel wat positiever zou het zijn wanneer het reeds zou gevroren hebben, in dit geval vermildert het weder en leert ons een weerspreuk 't volgende :
" Sint-Elooi, brengt de dooi. "
Morgen hoop ik er weer te zijn en ook u hier weer te vinden, tot dan ?
December komt van het Latijn decem = tien. Hij was de tiende en laatste maand in het oud Romeins jaar en was toen onder de bescherming geplaatst van Saturnus, god van de tijd, en van Vesta, de godin van de huiselijke haard. Door de hervorming ingevoerd door Numa Pompilius werd hij de twaalfde gerangschikt.
Bij de oude saksers was hij de eerste maand en werd Haligmanothof heiligmaand genoemd. Zo noemde hem ook Karel de Grote wegens het feest van Kerstmis. Wij noemen hem nog altijdKerstmismaand.
Joelmaand, zoals hij vroeger genoemd werd, kwam voort van het oud Zweeds : Julamanot, naar het Germaanse joelfeest.
Midwintermaandhoort men wel eens, dit waarschijnlijk in verband met het wenden van de zon op 22 december welke dan in het teken van de steenbok komt.
Donkeremaand is het gevolg van de korte dagen in dit tijdstip. Wintermaand, zoals hij meestal genoemd wordt, komt voort door het feit dat de winter in deze maand een aanvang neemt.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
30 November 2007 was nog maar eens een donkere bewolkte dag. De maximum temperatuur bedroeg 9,6° en die werd pas om 17u12 bereikt en genoteerd. - 's Nachts om 1u24 schreef men toen 3,5° op minimum temperatuur voor deze dag ! De warmste 30ste november sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1841 met 14,4°. De koudste 30ste november ooit kwam in 1921 voor met min 11° !
Morgen krijgen we de laatste weerheilige van november over de vloer en morgen is het ook een lotsdag want :
" Sint-Andries, brengt de vries. "
We zien dat Sint-Andries die 't appelke knapte, die in 't koleke blies en die de koeien op stal bevriest, van betekenis is in de volksweerkunde :
" Met Sint-Andries begint de vries, Sint-Mattijs breekt het ijs en brengt het sap in 't rijs. "
" De koeien op stal bevriezen " staat uiteraard in de betekenis van ze op stal houden. En Sint-Mattijs wel die komt er op 24 februari pas aan. Mocht het morgen echter sneeuwen, de sneeuw van Sint-Andreas, of "de vroege sneeuw" zoals die in de volksmond al wel eens genoemd wordt, die is slecht voor het gezaaide graan.
" Valt er met Sint Andreas snee, 't doet aan koren en tarwe wee. "
In verband nog met de sneeuw op Sint-Andries, zegt men in de Kempen 't volgende :
" Sint-Andries spurrieke piep, vandaag zie 'k u nog, maar morgen niet. "
En deze spreuk betekent niks anders als dat de sneeuw dik kan vallen !!! Tot slot voor vandaag wil ik u nog een erg oud middeltje meegeven om op Sint-Andreas het jaar te voorspellen en dat is helemaal niet moeilijk. U plaatst een boordevol glas water op tafel, loopt het van zelf over, dan beduidt dit een vochtig jaar. Loopt het echter niet over, dan is een mooi en droog jaar te voorspellen. De Sint-Andriesavond speelt ook een rol : twijgen, bij voorkeur kerselaartakken, worden in het water geplaatst, bloeien ze op Kerstdag dan betekent dit een voorspoedig weder in 't voorjaar. Waarom zouden we het eens niet proberen ? Het is immers een zeer kleine moeite ? Morgen verwelkomen we december en kijk ik uit naar de komst van Sint-Eligius die op 1 december aan onze deur klopt ! Afspraak morgen, dezelfde plaats ? Tot dan !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
29 November 2007 was een zwaar bewolkte regendag waar men tot 18u03 diende te wachten alvorens men de maximum temperatuur kon noteren en die bedroeg 7,1°. Enkele uren later, om 23u10 schreef men toen 4,2° op als minimum temperatuur voor deze donkere dag ! De warmste 29ste november sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1836 met 16,9°. - De koudste 29ste november ooit kwam in 1890 voor met min 10,3° !
Morgen krijgen we het bezoek van Sint-Saturnius, de voorlaatste weerheilige van deze maand. Mocht hij morgen vriezen, geen nood want lees eens wat deze brave man met ijs aanvangt :
" IJs, de dag van Saturijn, maakt korte metten met 't venijn. "
Morgen is het uitkijken naar Sint-Andreas en dat is niet alleen de laatste weerheilige van deze maand, maar morgen is het tevens weer een lotsdag ! Een erg belangrijke dag dus, mis die zeker niet !!!! Tot morgen dan maar ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
28 November 2007 was andermaal een bewolkte dag met een maximum temperatuur van 6,6° die om 13u33 waargenomen werd in het weerstation van Kapelle o/d Bos. Op dezelfde plaats noteerde men om 4u17, en dat kunnen we nog nacht noemen, 4,7° als minimum temperatuur voor deze dag. De warmste 28ste november sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1930 met 16,9°. - De koudste 28ste november ooit kwam in 1890 voor met min 11,7° !
We zijn aan de laatste dagen van november begonnen, er moeten nog twee weerheiligen de revue passeren waarover morgen meer. Voor vandaag koos ik voor een weerspreuk erg eigen aan de tijd van 't jaar en die vertelt ons 't volgende :
" Na helder weer nu sombre mist, heeft zeker ook nog vorst in de kist. "
Met deze wijsheid in ons hoofd wil ik een afspraak maken voor morgen en dan kijk ik vooruit naar de komst van de voorlaatste weerheilige van deze maand met name Sint-Saturnius. Als u er morgen bent verneemt u er weer alles over, tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
27 November 2007 was een bewolkte dag met een maximum temperatuur van 7,8° die om 14u04 waargenomen werd. - 's Morgens om 7u38 om precies te zijn noteerde men 4,5° als minimum temperatuur voor deze dag. De warmste 27ste november sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 2006 met 16,1°. - De koudste 27ste november ooit kwam in 1890 voor met min 12,8° !
Morgen komt Sint-Acharius, of alias Sint-Achuit ons goede dag zeggen en die komt alle werken op het veld stopzetten want na zijn komst wordt er niet meer gezaaid ! En dat weet ook de weerspreuk die ik vandaag voor u uitgekozen heb :
" Sint - Achuit doet het zaaikleed uit. "
En de boer.....hij kan beginnen rusten ! Ik hoop er morgen weer te zijn, u komt toch ook ?
Welk weer was vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
26 November 2007 was een bewolkte dag waar de zon zich heel even liet zien ! Om 13u37 noteerde men in het weerstation te Kapelle o/d Bos 8,1° als zijnde de maximum temperatuur van deze dag. - 's Morgens om 7u31 schreef men 3,3° op als minimum temperatuur. De warmste 26ste november sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1983 met 16,4° - De koudste 26ste november ooit kwam in 1879 voor met min 8,5° !
Zoals ik gisteren al zei is het vandaag een lotsdag, veel hangt af van welk weder we vandaag krijgen. Mocht het sneeuwen dan zijn we "geschoren" voor maar liefst zeven weken ! Het weer van vandaag zullen we ook op 't einde van januari of in 't begin van februari terug zien :
" Zoals de dag van Sint-Katrijn, zal de laatste januari zijn. "
OF :
" Gelijk het weer is met Sint-Katrien zal 't men in februari zien. "
In Mechelen meent men dan weer 't volgende te weten :
" Als Katarina in 't wit is, volgt een harde winter. "
Ook vorst op haar feestdag betekent een strenge winter :
" Als 't vriest op Sint-Katarinadag, een harde winter men verwachten mag. "
Gisteren beloofde ik u om iets te vertellen over de "borteldagen" dat zijn de drie dagen vóór, en de drie dagen na Sinte-Katarina waar we dus nu middenin zitten. Vroeger jaren had de boer zeer grote schrik van deze dagen want wie dan nog zaait, hoewel het al veel te laat is, het varken slacht of pensen kookt, heeft er ongeluk mee : het graan boreelt uit de grond, het spek springt uit de pan en de boeling uit de ketel. Zaait men het koren op een borteldag en gebruikt men 't jaar daarna het zaad om weer op een borteldag te zaaien, dan zal het uit de grond opborrelen ook al had men het een voet diep gezaaid. Zo zie je maar !!! En voor de boeren nog dit, zijn de koeien nog niet naar de stal gebracht, dan wordt het vandaag de hoogste tijd :
" Met Sinte-Katrijn, moeten de koeien aan de lijn. "
Morgen kijk ik dan weer vooruit naar de komst van Sint-Acharius en wat die voor ons in petto heeft, wel dat leest u morgen dan wel weer, tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
25 November 2007 begon mooi met zonneschijn maar vanaf de middag deed de bewolking haar intreden en werd het nog een nat gedoe met regen ! De maximum temperatuur bedroeg 9,4° en die werd om 13u04 waargenomen, terwijl 's nachts om 1u25 om precies te zijn, de minimum temperatuur opgeschreven werd en die liet 5,7° noteren. De warmst 25ste november sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1992 met 14,4° ! - De koudste 25ste november oit kwam in 1998 voor met min 6,9° !
Sinte-Katarina die een volksheilige is, wordt zeer gevierd door de naaisters, en de jonge dochters, zo was het vroeger jaren althans want naaisters zijn zeldzaam geworden en de jonge dochters misschien moderne? In verband met de volksweerkunde, is deze dag, 25 november dus, een lotsdag en de ondervinding heeft ons geleerd dat zo'n dag wel eens erg belangrijk kan zijn. Vriest of sneeuwt het bijvoorbeeld, dan is dat voor maar liefst zeven weken het geval. Zo evenwichtig van karakter en standvastig als ze was in haar geloof, zo ook zorgt Sint-Katarina voor standvastig weder en een eerste weerspreuk komt ons 't volgende vertellen :
" Sinte-Katrien heeft haar witte mantel voor zeven weken aan. "
OF misschien nog ietsje duidelijker :
" Sinte-Katrien in 't wit gekleed, zeven weken sneeuw ons leed. "
Door velen wordt aangenomen dat op Sint-Katrien de winter aanvangt en zo zegt men in Vlaanderen :
" Op Sint-Katrien sterkt de winter. "
In Limburg zegt men dan weer :
" Sint-Katrien würpt de koude stein in de Rien. "
Deze spreuk is zeer waarschijnlijk van Duitse afkomst en door de Limburgers overgenomen ? En in Brabant tenslotte hoort men :
" Als 't vriest op Sinte-Katrien, vrouwke haal uw kolen uit de hof. "
Morgen breng ik zeker nog enkele weerspreuken rond deze volksheilige voor u mee, en dan vertel ik u ook nog ietsje meer over de " borteldagen ", wie van u ken die nog ???? Ik zal er morgen zeker zijn, u komt toch ook ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
24 November 2007 was een zonloze bewolkte dag waar het kwik om 13u35 gestegen was tot 8,7°. 's Nachts om 3u58 noteerde men in het weerstation van Kapelle o/d Bos min 1,8° als zijnde de laagste temperatuur voor deze dag ! De warmste 24ste november sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 2003 met 15,7° ! - De koudste 24ste november ooit kwam 1858 voor met min 8,3° !
Mocht u rond deze tijd een wandeling maken, kijk dan eens speciaal naar de velden, zij voorspellen de boeren een boodschap :
" Staat in november het veld kaal, dan is het in de zomer voor de boeren schraal. "
Deze spreuk wil vooral de boeren duidelijk maken dat het wintergraan nu volop moet te zien zijn. Morgen kijk ik uit naar de komst van Sinte-Katarina en bij deze lieve mevrouw ga ik 2 dagen stil staan want rond haar feestdag is er weer een en ander te doen. Ik zou zeggen mis morgen en overmorgen zeker niet. Tot dan ?
