Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
25-02-2009
Vandaag is Sinte-Walburga onze gaste !
Voor diegene die de H. Walburga niet mochten kennen kan ik u vertellen dat ze met haar broers de HH Willibrordus en Willibaldus Engeland verliet om in Germanië het geloof te helpen verspreiden. Bij de landing hebben ze zelfs enige tijd in Antwerpen verbleven waar men ze vereerde of momenteel nog vereren ? Deze dag is de schrikkeldag, de ingeschrikkelde, de dies intercalaris, de andere 24ste : bis sextus calendae Martii (de andere zesde dag vóór de kalenden maart). Het inschuiven van de dag bestond reeds bij de Romeinen vóór Christus geboorte. De weerspreuk met betrekking tot vandaag is kort en bondig :
" Regen in Sint-Walburgisnacht, heeft steeds de kelder vol gebracht. "
Voor die ene keer zou ik zeggen " laat vallen dat hemelsnat " ! En zeker als het tijdens nacht zou gebeuren ! Maar....vandaag is het Aswoensdag en dan zou de zon volop moeten schijnen !!!! Want schijnt de zon vandaag, dan schijnt ze tot Pasen, dus 40 dagen lang !!! Zullen we dan maar voor de zon kiezen ? In deze maand krijgen we nog wel geteld een weerhelige op bezoek en daar vertel ik u overmorgen weer alles over. Voor vandaag is mijn taak volbracht en gaat ik nu werken aan het menu voor morgen. Tot morgen ? Enne...bedankt omdat u vandaag weer hier was !!!!!
Vandaag is het "Assewoensdag" en hoe was het vroeger jaren op deze dag ?
M
et “assewoensdag” dan wijdt de priester de as die verkregen is door het verbranden van de palmtakjes van het jaar voordien en toen gewijd op Palmzondag. Wie van ons droeg er vroeger geen askruisje op zijn of haar voorhoofd ? Terwijl de priester ons het askruisje op het voorhoofd plaatste zei hij : Gedenk, mens, dat gij stof zijt en in stof zult wederkeren. Dit askruisje is het zinnebeeld der gelovigen en van Adams zonde, en van onze vereiste boetvaardigheid. In de eerste jaren van het christendom werden de assen tot boete slechts aan openbare zondaren gegeven. Bij de mannen werd toen het hele hoofd bestrooid, bij de vrouwen slechts hun voorhoofd. Pas later verzochten de vrome christenen ook die boetpleging te moge doen. Ook al omdat men er van uit ging dat iedereen wel eens tegen God en zijn medemens zondigde. In 1091 werd de Asdag ingesteld. In sommige van onze gemeenten luidt (luidden ?) men vanaf aswoensdag tot het einde van de vasten, op al de werkdagen om 11 uur de klok in plaats van om half twaalf. In de Kempen deed men vroeger haringbeting. Dit bestond er in van een haring op te hangen in het deurgat, en springend, er een stuk van te vatten met de tanden. In Brugge bijvoorbeeld, schoten de leden van de Sint Sebastiaansgilde iedere woensdag van de vasten naar den doel. De prijs bestond toen uit Krakelingen die gegeven werden door de gilde. Vier er van werden echter geschonken door de winnaar van de prijzen van de vorige keer. De krakelingen waren mastellen met een gaatje in ’t midden waardoor de boter was uitgelopen zei men in Antwerpen. Te Antwerpen noemen men ze wekken. Ons werd vroeger wijsgemaakt dat al wie zijn askruisje kon bewaren tot Pasen, bij de Paters mocht gaan eten, of bij de pastoor achter een nieuw kleed of kostuum mocht gaan.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
25 Februari 2008 was een tamelijk mooie dag met een maximum temperatuur van 13° die om 15u27 waargenomen werd in het weerstadion van Kapelle o/d Bos. In dit Stadion noteerde men om 7 uur in de morgen de minimum temperatuur van deze dag en die liet 3,3° opschrijven. De warmste 25ste februari sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1900 met 17,5°. - De koudste 25ste februari ooit kam in 1956 voor met min 14,1° !
Zoals ik gisteren al zei blijf ik vandaag nog even halt houden bij de feestdag van Sint-Mattijs die een van de 72 eerste leerlingen van Jezus was. Hij werd na de verrijzenis door de apostelen gekozen in de plaats van de verrader Judas. Sint-Mattias predikte in Cappadocië en in Ethiopië. In de streek van Geluwe (W-Vl) is er zelfs een pap naar Sint-Mattias genoemd, met name Mathysekenspap die er op zijn feestdag gegeten wordt of werd ? En wat vertellen ons de weerspreuken nog ? Wel gisteren had ik het over 't vriezen, en vandaag kijk ik eens naar de mogelijkheden indien het heden niet zou vriezen. Vriest het vandaag niet dan is het gedaan met de winter en zal het helemaal niet meer vrizen ! ! ! In een oude rijmalmanak uit de XVe eeuw vond ik de volgende erg mooie speuk :
" Dits de dach van Sinte Mathys, up desen dag, des zyt wys, so comt de soeten lenten in, die es des somers broederkin. "
Mocht het vandaag dauwe dan ook is het weer poever gesteld met het ijs want zegt ons een weerspreuk :
" Dauwt het vóór en op Mattijs, dan is 't maar droevig met het ijs. "
We zagen ietsje eerder al dat de ekster rond deze tijd haar eerste rijs gaat halen, ook vandaag zou ze dat weer doen ook al is er maar een eerste keer !
" Met Sint-Mattijs haalt de ekster haar eerste rijs. "
En tot slot voor vandaag een spreuk met betrekking op een waar gebeurd feit :
" Te Sint-Mattijs, zag men sneeuw noch ijs, maar op half meert, reed men over 't Scheld met kar en peerd. "
Dat is in 1676 volgens de geschiedenis ook echt gebeurd ! Sint-Walburga die ik u gisteren beloofde voor vandaag, wel die breng ik morgen op de feestdag zelf, voor u mee ! Tot morgen dan maar ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
24 Februari 2008 was een dag met twee gezichten, in de voormiddag bewolkt en in de namiddag zonnig. De maximum temperatuur bedroeg toen 14,4° en die werd om 15u27 waargenomen. 's Morgens om 7u02 werd de minimum temperatuur opgetekend en die liet 8,6° noteren. De warmste 24ste februari sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1990 met 18,3°. - De koudste 24ste februari ooit kwam in 1956 voor met maar liefst min 16,2° ! Brrrrrrr zeker ?
De feestdag van Sint-Mattias is net als Sint-Pieters' Stoel weer een lotsdag, dus weer een dag om zeer goed in 't oog te houden want zegt ons een eerste spreukwoord :
" Sint-Mattijs, breekt of maakt het ijs. "
Hier hoef ik geen uitleg bij te geven dacht ik. De volgende weerspreuk die ik voor vandaag uitgekozen heb, komt ons zowat hetzelfde vertellen maar dan op een erg mooie manier vind ik, ze is vooral in de streek van Kalmthout goed bekend :
" Sint-Mattijs breekt het ijs, vindt hij op 't water geen brug, dan heeft hij die op zijn rug. "
En in Brabant weet een weerspreuk dan weer 't volgende :
" En als hij geen ijs ontmoet, hij het vriezen doet. "
Als Sint-Mattijs morgen geen ijs kan vinden, wel dan doet hij het ongelukkig genoeg wel vriezen en....in zo'n geval is het voor maar liefst zes weken !!!
" Sint-Mattijs maakt het ijs, of breekt het ijs, en als 't hij niet wil breken, dan vriest het nog zes weken. "
Ook het wangeloof vierde vroeger jaren op de feestdag van Sint-Mattias weer hoogtij. De landbouwers gingen toen bij het krieken van de dag in hun boomgaard, schudden er de fruitbomen ofwel riepen ze er erg luid, omdat er ooft kome overal waar hun stem weerklonk. In sommige dorpen klimde de kinderen zelfs op de fruitbomen en schreeuwde dan :
De H. Mattias bidde ik, Hij wil met ooft beschenken mij zoover in den gaard men hoore mij.
Morgen staat ik nog even stil bij deze feestdag en dan kijk ik hopelijk samen met u naar wat Sint-Walburgisnacht ons zal brengen. Afspraak morgen dus, zelfde plaats ! Tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 dag geleden ?
23 Februari 2008 was een licht bewolkte dag met eventjes wat zon en een maximum temperatuur van 13,7° die om 15u39 waargenomen werd in het weerstadion van Kapelle o/d Bos. In datzelfde stadion noteerde men om 7u26 de minimum temperatuur voor deze dag en die liet 8,3° opschrijven. De warmste 23ste februari sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1990 met 16,2°. - De koudste 23ste februari ooit kwam in 1956 voor met min 16,7° ! Dat waren nog eens winters !
Nogal eens dikwijls is februari een regenmaand, vandaar dat men al eens zegt : 't Kort maandeken is dikwijls het stortmaandeken. Met het oog op de vruchtbaarheid, zijn sneeuw en regen het beste geschenk in februari en de landman zegt :
" Sneeuw en regen in februari zijn mest op de akker. "
Of nog anders gezegd :
" In februari sneeuw en regen, betekenen goddelijke zegen. "
En tot slot voor vandaag nog deze :
" In de korte maand regen, is vette (mest) en is zegen. "
Alle drie met dezelfde betekenis, het zal dus wel waar zijn zeker ! Morgen kijk ik uit naar de komst van Sint-Mattias die in de schrikkeljaren pas op 25 februari gevierd wordt. Rond deze weerheilige is weer heel wat te doen en daarom ga ik er twee dagen blijven bij stil staan. Mag ik u hier morgen ook weer welkom heten ? Tot dan !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
22 Februari 2008 was een grijze bewolkte winterdag met een maximum temperatuur van 11,2° die om 15u09 waargenomen werd in het weerstadion van Kapelle o/d Bos. In datzelfde stadion schreef men 's nachts om 1u59 de minimum temperatuur van deze dag op en die bedroeg toen 8,7° ! De warmste 22ste februari sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1990 met 16,3°. De koude 22ste februari ooit kwam in 1956 voor met min 12,1° !
Morgen is het de feestdag van Sint-Pieters stoel te Antiochie !
Vroeger jaren, en dan bedoel ik de tijd van de oude Germanen, dan beschouwde men deze dag als het begin van de lente en vandaar dat de volgende weerspreuk ons zegt :
" Petrus' Stoel heft de lente aan, de zomer brengt ons Sint-Urbaan (25 mei)."
Vandaar is deze dag erg voornaam in de volksweerkunde, het is een lotsdag. Guido Gezelle zegt : die weerwijs zijn zeggen, als 't op de nacht van Sint-Pietersstoel vriest, dat het veertig dagen lang zal vriezen :
" Sint-Pieters" Stoeltje koud, wordt veertig dagen oud. "
Of nog anders gezegd :
" De nacht van Sint-Pietersstoel duidt aan hoe veertig dagen 't weer zal staan. "
Is het morgen zacht weer, wel dan vriest het niet in mei ofwel zal het niet meer vriezen want :
Sint-Pieter maakt of breekt het ijs. of Sint-Pieter maakt de brug of breekt ze af. "
De zinspeling in deze spreuk ligt hierin dat brugmaker in het latijn : Pontifex is, dat ook een ander woord is voor paus en het was Sint-Petrus aan wie het eerst die hoge eer te beurt viel. Goed nieuws is dat de ooievaar straks zal terugkeren en een oude spreuk van 1636 vertelt ons :
" Als Sint-Pieter synen stoel plant dan commen d'Oyvaers weer in 't land."
Een veel jongere spreuk spreuk zegt het ons dan weer zo :
" Met Sint-Pieters' Stoel, komt de ooievaar in 't gewoel. "
En inderdaad, komen de ooievaars rond deze dag terug, dan betekent dit een zacht voorjaar; zo wordt geacht als o.a. in het Reigerbos van Berendrecht de reigers rond deze datum terugkomen, dat het een voorteken is van een zeer vroege lente. En ook het wangeloof vierde vroeger jaren op deze dag weer hoogtij. Zo ging de boer of herder 's morgens vóór zonsopgang driemaal rond het huis, schuur en stal en klopte met een houten kruishamer tegen de posten en balken roepende : " Rut, Rut, Sintevogel? Sinte Pieter dai es komen. " en dat allemaal om de muizen, vlooien, vlinders en ander ongedierte te verdrijven. Mensen toch ! Wat er voor morgen op 't menu staat moet ik straks nog uitzoeken en dat lezen we morgen dan weer wel. Ik hou het voor bekeken voor vandaag, tot morgen dan maar ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
21 Februari 2008 was een bewolkte dag waar de zon zich heel even liet zien. De maximum temperatuur bedroeg toen 10,1° en die werd om 13u07 waargenomen. Om ietsje na middernacht schreef men de minimum temperatuur op en die liet 4,6° noteren. De warmste 21ste februari sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1949 met 15°. - De koudste 21ste februari ooit die kwam in 1956 voor met min 14,5° ! Ik kan u nu al vertellen dat februari van 1956 een zeer koude periode telde, de komende gaat u dat zeker kunnen vastellen aan de lage minimum temperaturen die er toen heersten.
Gisteren beloofde ik u van onze vrienden de dieren nog eens zet te laten komen, wel vandaag doe ik dat al en ik zou u de raad willen geven van rond deze tijd eens uit te kijken of je her of der al mieren kunt vinden die ijverig bezig zijn ? De weerspreuk die ik voor vandaag gekozen heb vertel ons daar meer over :
" Gaan de mieren al aan het garen in de tweede maand van het jare zeker moogt ge vast verwachten late vorst en koude nachten. "
Ik hoop dat we op de eerste mieren nog een tijdje moeten wachten, ze krijgen straks immers nog meer dan tijd genoeg om te garen ! Morgen kijk ik uit naar Sint-Pieters stoel te Antiochie en wat dat allemaal inhoud, wel dat ik vertel ik morgen dan weer wel. Ik hoop dat we hier morgen weer samen moge zijn, tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
20 Februari 2008 was een mooie zonnige dag met een maximum temperatuur van 11,7° die om 14u19 waargenomen werd. In de vroege morgen, om 5u01 om precies te zijn, noteerde men min 0,9° als zijnde de minimum temperatuur voor deze dag. De warmste 20ste februari sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1990 met 18,3°. - De koudste 20ste februari ooit kwam in 1845 voor met min 15,8° !
We zagen eerder al dat Februari absoluut niet zacht mag zijn want dan trekt het kort maandeke teveel op maart en dat deugd van geen kanten. Vandaag koos ik eens voor enkele weerspreuken die vooral in het Gentse zeer goed gekend zijn en die ons alleen maar de slechte kanten van een te zachte februari komen bevestigen.
" Als maarte komt te vroeg, den boer op zijne platzak sloeg. "
En wat gedacht van deze :
" Veel te vroege lente, die geeft brood zonder korenten. "
En tot slot voor vandaag nog deze in een pittig Gents taaltje :
" Als 't kort maandeke, kort van asem, kort van vaandeken, veel te veel op maarte trekt, den boer een scheve muile trekt. "
Alle drie vertellen ze ons dat een te zachte februari niet veel goeds voorspelt. De komende dagen laat ik zeker onze vrienden de dieren nog eens aan 't woord. Voor vandaag acht ik mijn taak volbracht, ik hoop hier morgen weer samen met u te kunnen terug zijn, tot dan !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
19 Februari 2008 was het grijze mistige dag met een zon die zich pas in de late namiddag nog even liet zien. De maximum temperatuur bedroeg die dag 6,1° en die werd om 15u37 waargenomen in het weerstadion van Kapelle o/d Bos. In datzelfde stadion schreef men om 3 uur 's nachts min 5° op en dat was de minimum temperatuur van deze dag. De warmste 19de februari sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1920 met 15,6°. - De koudste 19de februari ooit kwam in 1855 voor met min 15,9° !
Onze gast van morgen, met name Sint-Bonifatius is een Belg ! Hij werd te Brussel geboren, studeerde in Parijs en werd daar priester. Hij doceerde er zeven jaar de godgeleerdheid, en daarna deed hij dat nog twee jaar in Keulen. Te Lausanne (Zwitserland) werd hij op de bisschoppelijke stoel verheven en ijverde hij om de tucht te herstellen. Na tien jaar begaf hij zich naar het Cisterciënklooster van Terkameren bij Brussel waar hij in 1265 overleed. Vroeger pleegde men ter ere van deze heilige de zondag voor halfvasten brood uit te delen. En morgen komt deze brave man bij ons een karwei uitvoeren, leest u maar eens :
" Sint-Bonifaas breekt het ijs. "
Geef toe dat we Sint-Bonifaas een warm onthaal verschuldigd zijn ! Ik ga seffens het menu voor morgen opstellen en wat dat zal inhouden dat leest u morgen dan weer. Bedankt omdat u vandaag weer hier was, maken we een afspraak voor morgen ? Tot dan !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
18 Februari 2008 was andermaal een schitterende zonnige dag waar het kwik om 15u59 gestegen was tot 10,1°. - 's Morgens om 7 uur werd de minimum temperatuur waargenomen en die bedroeg min 5,4° ! De warmste 18de februari sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1950 met 17,8°. - De koudste 18de februari ooit kwam in 1855 voor met min 15,5° !
De sprokkelmaand moet ons nog winter brengen willen we kunnen aanspraak maken op een mooie lente ! En krijgen we in 't kort maandeke geen winter, wees er maar zeker van dat we de rekening in maart of zelfs nog in april aangeboden krijgen. De weerspreuken die ik vandaag voor u meegebracht heb komen ons dat alleen maar bevestigen :
" Niets van de lente wordt verwacht, als februari is te zacht. "
Of nog ietsje anders gezegd :
" Komt februari met goed weer, 't vries 't in voorjaar des te meer. "
Drie mooie dagen "ja" daar hebben we recht op, maar voor de rest moeten we in februari zeker de winter nog zien ! ! ! En is dat niet zo dan zei men vroeger jaren altijd " maarte komt te vroeg " ! Tot slot nog deze voor vandaag :
" Zoet weer in de korte maand, is niet gelijk 't betaamt, de boer die zegt, ten mag niet zijn, het doet plezier al aan 't venijn. "
Met andere woorden, er zal veel venijn zijn ! Morgen Kijk ik even vooruit naar de komst van Sint-Bonifatius en die komt ons bezoeken met zeer goeie bedoelingen. Over deze brave man en zijn bedoelingen leest u morgen weer alles ! Tot morgen dan maar ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
17 Februari 2008 was een schitterende zonnige dag met een maximum temperatuur van 10,9° die om 16u44 waargenomen werd. 's Morgens om 8u09 om precies te zijn, schreef men min 5,9° op als laagste temperatuur van deze dag? De warmste 17de februari sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1961 met 18,2°. - De koudste 17de februari ooit kwam in 1855 voor met min 16,4° !
Morgen is het weer uitkijken geblazen en hopelijk krijgen we de zon eens niet te zien want de weerspreuk die ik vandaag voor u mee heb laat precies geen twijfel bestaan :
" Klaar weer op Sint-Sylvijn, 't zal nog twee maand winter zijn. "
Dus voor die ene keer zien we de zon morgen liefst niet ! Nog twee maanden winter dat zou tot half april zijn en dat is van 't slechte wel ietsje teveel denk ik ! Morgen hoop ik er weer te zijn en wat ik dan voor u ga meebrengen, wel dat zien we morgen dan wel weer, tot dan ?
