Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
02-08-2009
Wie of wat is Portiunkula ?
Ik neem aan dat er gisteren bij het lezen van de naam Portiunkula vele onder u de wenkbrauwen even zullen gefronst hebben ? Wel zo luidde de naam van het kleine heiligdom van Sinte-Maria der Engelen. De naam betekent " kleine akker " of deeltje. En vandaag is het de feestdag van Portiunkula. Dat de dagen nu reeds zeer snel korter worden zei ik u eerder al. In mijn verzameling weerspreuken vond ik een zeer oude spreuk die ons dat komt bevestigen :
" Met Portionkel, om acht uur donkel. "
Vanzelfsprekend was deze spreuk maar geldig vóór 1916 toen de zomertijd in ons land nog niet in zwang was. Morgen is het feestdag van Sint-Dominikus en dat is een uitgelezen dag om de komende winter te voorspellen, iets dat ik morgen erg graag zal doen, uiteraard aan de hand van de weerspreuken die ik dan voor u zal meebrengen. Tot morgen dan maar ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
2 Augustus 2008 was een dag met bewolking en zon ! De maximum temperatuur bedroeg 23,3° en die werd om 11u51 vastgesteld. 's Morgens, en dat was om 6u19, schreef men de minimum temperatuur op en die bedroeg 15,5°. - De warmste 2de augustus sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1921 met 33,6°. - De koudste 2de augustus ooit kwam in 1908 voor met 7,5° !
Vroeger jaren stond het koren rond deze tijd in schoven op de velden om al naar gelang de werkzaamheden het toen toelieten, binnengehaald te worden. Goed weder was toen hoofdzaak en daar speelde, en ook vandaag nog, de wind een grote rol in. De weerspreuken die ik voor vandaag gekozen heb weten daar weer alles van :
" Noordenwind in augustus opgestaan, brengt standvastig weder aan. "
Nog een andere spreuk vertelt het ons dan weer zo :
" Geeft augustus veel noordenwind, dan blijft het weer lang goed gezind. "
Deze maand kan het echter al tamelijk hevig waaien, augustus staat immers bekend voor haar " appel en perenstormen " welke vaak het boomfruit doen afvallen. Zo kwam o.a. op 28 augustus in 1927 de halve fruitoogst naar beneden ! Deze maand vertrekken ook zekere trekvogels reeds naar het zuiden waaronder de ooievaars ook al gebeurd dit meestal maar op 't einde van deze maand. Vandaag is het de feestdag van Sint-Pietersbanden en een spreuk rond deze dag zegt :
" Op Sint-Pietersbanden, trekken de ooievaars naar andere landen. "
In deze spreuk speelt waarschijnlijk het rijm een rol, neem ze dus niet al te letterlijk ! Ik probeer hier morgen weer te zijn en dan vertel ik u een en ander over Portiunkula en wie of wat dat moge zijn, dat leest u morgen dan weer wel ! Tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
1 Augustus 2008 was een mooie zomerdag met een maximum temperatuur van 24,2° die om 16u18 waargenomen werd. In de voormiddag, en dat was om 9u21, werd de minimum temperatuur opgetekend en die liet 19,3° opschrijven wat vrij hoog was ! De warmste 1ste augustus sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1921 met 33°. - De koudste 1ste augustus ooit kwam in 1908 voor met 7,3° !
Morgen beginnen we reeds aan nummer acht van dit jaar !
Morgen duwen we de poort van augustus open, een maand die het zomervaandel nog hoog houdt maar op het einde komt toch reeds een zekere weemoed te voorschijn. Het is de maand waarin de dagen het meest verkorten ! Van 31 juli tot 31 augustus krimpen ze met maar liefst 1u 58 minuten ! En hoe de eerste week verloopt zo zal ook de winter zijn, dat beweren tenminste de weerspreuken die ik vandaag voor u heb meegebracht :
" Als de eerste augustusweek heet is, peinst dat de winter lang en wit is. "
Een tweede weerspreuk komt de bewering van de eerste alleen maar bevestigen :
" Augustus eerste week heet en laf, veel winterse sneeuw wacht af. "
En tot slot nog een derde spreuk met dezelfde inhoud, als we nu nog niet overtuigd zijn :
" De eerste oogstweek is die heet, een lange winter staat gereed. "
Zouden we dan niet beter duimen voor een mooie, maar vooral niet te warme eerste week ? Afspraak morgen met weer een andere weerspreuk en wat die ons zal leren, wel dat leest u morgen dan wel weer ! Tot dan ?
Augustus wordt genoemd naar de Romeinse keizer Augustus. In de oude Romeinse kalender heette ze Sextilis = zesde. Een zeer oud versje zegt ons :
‘K was eertijds Sextilis, maer Roomen hoog beroemt,
Heeft mij Augustus tot huns Keijsers eer genoemt,
Draegt nu uw Schueren vol om ’s Winters van te eten,
Ik doen U onderwijl, als in een Bad-stof sweeten.
De Romeinen wijdden augustus toe aan Ceres, de godin van de oogst. Meest alle benamingen voor deze maand hebben betrekking op de oogst, ten minste in het noordelijk halfrond. De bescheiden der middeleeuwen vermelden : oghest, ogst, ost, ostmaent, oustmaent, maent van oeghst. Het Oud-Saksisch “ boo “ moet “ oogst “ betekenen. De Gotische “ asau “ en het Teutonisch “ aran “, die geen ander betekenis hebben dan “ tijd van de oogst “, vindt men in Arnmaent, terwijl het Friese “ rispemaene “ afgeleid is van “ rispen “, wat verzamelen betekent. Bij Karel de Grote heette ze Aranmanoth = arenmaand, dus eveneens oogstmaand. Guido Gezelle, in zijn Duikalmanak, noemde haar Koornmaand. Wij noemen haar vakantiemaand omdat het volop verlof is.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
31 Juli was verleden jaar de warmste dag van 2008 met een maximum temperatuur van 33,2° die om 17u07 waargenomen werd in het weerstation van Kapelle o/d Bos. In datzelfde station schreef men 's morgens om 5u56 de minimum temperatuur van deze dag op en die bedroeg 16,1° ! De warmste 31ste juli sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1846 met 34,2°. - De koudste 31ste juli ooit kwam in 1935 voor met 7,7° !
Hoe de maand juli was hoef ik niemand te vertellen, persoonlijk vind ik dat het veel beter kon ! Een weerspreuk zegt :
" De julizonne werkt voor twee .....als ze tenminste thuis is. "
En hoe kan men aan het gedrag van onze vrienden de dieren zien wanneer er een onweerr gaat aankomen ?
"Als de meeuwen de kust verlaten en landinwaarts trekken."
Of.......
" Als de zwaluwen de stad of dorp verlaten en al roepend over de velden zwerven. "
Let dus op de meeuwen mocht u aan de kust wonen of er vertoeven, en hou de zwaluwen in de gaten ! Ze vergissen zich nooit ! ! ! ! Morgen hoop ik er weer te zijn en dan heb ik het reeds over augustus ! ! ! Tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
30 Juli 2008 was nog maar eens een prachtige zomerdag, zegt maar "hoogzomer" ! De maximum temperatuur bedroeg 29,9° en die werd om 16u27 waargenomen. - 's Morgens, dat was om 6u17, schreef men toen 13,8° op als zijnde de minimum temperatuur voor deze dag. - De warmste 30ste juli sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1984 met 33° ! -, De koudste 30ste juli ooit kwam in 1935 voor met amper 6,5° !
De spin vertelt ons wanneer het schoon weerke zal zijn ! ! !
Voor vandaag koos ik voor de spin als weervoorspeller, en of spinnen er iets van kennen, twijfel daar maar geen seconde aan ! ! ! De weerspreuk van vandaag vertelt het ons als volgt :
" Ziet gij hoe met lange draden spinnen aan het weven zijn ? Ga gerust bij hen te raden, 't zal vandaag schoon weerke zijn. "
Morgen is het de feestdag van de HH. Abdon en Sennen en op deze dag, zo meende het volk vroeger jaren, moet men de distels, de biezen, en alle ander onkruid uitroeien, zij zullen niet meer uitschieten. Deze mening beruste op de volksetymologie : Abdon = Abdoen = Abthoen = afdoen. Met deze weet ga ik er uit voor vandaag, tot morgen met de allerlaatste weerspreuk voor deze maand ! Tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
29 Juli 2008 was andermaal een zeer mooie zomerdag met een maximum temperatuur van 28° die om 18u13 waargenomen werd in het weerstation van Kapelle o/d Bos. In datzelfde station schreef men 's nachts om 4u20 de minimum temperatuur voor deze dag op en die liet 19,4° noteren ! - De warmste 29ste juli sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1911 met 35,4°. - De koudste 29ste juli ooit kwam in 1962 voor met 6,8° !
Juli is een van de gewichtigste maanden van het jaar zegt maar. Reeds van bij het begin van de maand start overal in de beemden het hooien en in dat verband vond ik in mijn verzameling weerspreuken nog deze erg mooie :
" De wakkere hooimaand geeft de zeisen de maaier in de hand met vlijt, daar lege schuren hooi vereisen om het vee te voên in wintertijd. "
Als dat niet zeer mooi gezegd is ! De weerheiligen in deze maand zijn allemaal al langs geweest en dat geeft mij de kans om eens een spreuk te brengen als deze van vandaag ! Ik probeer hier morgen weer te zijn en wat er dan op het menu zal staan is momenteel ook voor mij nog een raadsel, dat zien we morgen dan wel, tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
28 Juli 2008 was een schitterende zomerdag waar de temperatuur opliep tot 28,9° en dat gebeurde toen om 17u08. - 's Morgens om 6u11 om precies te zijn, schreef men 18,9° op als zijnde de minimum temperatuur voor deze dag. - De warmste 28ste juli sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1921 met 36,5° ! - De koudste 28ste juli ooit kwam in 1920 voor met 6,8°.
Terwijl we nog volop in de Hondsdagen zitten kunnen de mieren ons soms vertellen welke herfst er op ons wacht :
" Werken de mieren in de hondsdagen hopen op dan volgt een natte en koude herfst. "
En dieren, ik zei het al zo vaak, zij liegen nooit ! ! ! Ik hou het voor bekeken op deze laatste juli-maandag, misschien maak ik seffens wel een wandeling en hou ik vooral het gedrag van de mieren eens in de gaten ! Tot morgen ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
27 Juli 2008 was een prachtige zomerdag met een maximum temperatuur van 29,5° die om 16 uur waargenomenn werd. 's Morgens om 6u21 was dat, noteerde men 14,8° als minimum temperatuur voor deze dag. - De warmste 27ste juli sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1911 met 35,1°. - De koudste 27ste juli ooit kwam in 1929 voor met 7,2° !
Vroeger werd Sinte-Anna ook door de oogstbewerkers gevierd. Op die dag werden speciale grote broden gebakken van de nieuwe rogge, gekend onder de naam van Sinte-Anna-roggebrood. Maar ook vandaag is het weer een lotsdag en mag het in geen geval regenen ! ! ! ! !
" Regent het op Sinte-Annadag, regent het een maand en een week daarna. "
En om zich vandaag al een idee te vormen hoe de winter zal zijn, hoeft u maar gewoon de mieren in 't oog te houden :
" Werken met Sint-Anna de mieren, dan zult g'een lange winter vieren. "
Of nog ietsje anders gezegd :
" Bouwt Sinte-Anna mierenbergen, dan zal de winter ons tergen. "
Ik hou het voor bekenen en ik ga seffens de mieren eens bezoeken ! Morgen hoop ik hier weer terug te zijn, en u ? U komt toch ook weer mag hopen ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
26 Juli 2008 was een mooie zomerse dag maar wel eentje met een plaatselijk onweer ! Om 17u30 werd de maximum temperatuur genoteerd en die bedroeg toen 27,1°. 's Morgens om 6u17 werd de minimum temperatuur waargenomen en die bedroeg 15,2° ! De warmste 26ste juli sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 2006 met 33,5°. - De koudste 26ste juli ooit kwam in 1987 voor met 6,9° !
Vandaag is het de feestdag van Sint-Christoffel en van Sint-Jakobus ! Sint-Christoffel was een reus die de mensen over een ontstuimige waterloop bracht. Een legende vertelt dat het kindeke Jezus zich eens liet overdragen maar het werd te midden van de stroom zodanig zwaar dat Christoffel niet meer voort kon. Daar wees hem Jezus dat Hij de meester van de wereld was. - Sint-Jakobus was de zoon van Zebedeus en broeder van de heilige Joannes, Evangelist, stierf de eerste der apostelen de marteldood. Hij werd onthoofd op last van Herodes Agrippa. Zijn lijk berust te Compostella in Spanje. Tot daar deze korte inleiding. Zoals ik gisteren al zei kijk ik vandaag eens via weerspreuken naar de invloed die de feestdag van Sint-Jakobus heeft op het weder, en zo leert ons een eerste weerspreuk 't volgende :
" Is het helder op Sint-Jakobsdag, veel vruchten men verwachten mag. "
Een vroege peer noemt men trouwens een "Sint-Jakobspeer". Afwisselend regen en zonneschijn wijst op een rijke korenoogst voor volgend jaar. Een mocht het vandaag regenen dan verderven de eikels :
" Sint-Jakobsregen doet de eikelen geen goed. "
En naar gelang Sint-Jakob, wordt de winter voorspelt :
" Sint-Jakobs zonneschijn, voorspelt een winter fijn. "
Morgen is het dan weer uitkijken naar wat Sint-Anna ons zoal te bieden heeft, zij is morgen immers onze gaste. Tot morgen ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
25 Juli 2008 was een mooie zomerdag met een maximum temperatuur van 30,1° en die werd om 16u35 waargenomen. 's Nachts om 2u05 om precies te zijn, schreef men 14,9° op als minimum temperatuur voor deze dag. - De warmste 25ste juli sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1900 met 32,8°. - De koudste 25ste juli ooit kwam in 1920 voor met 7,4° !
Sint-Jakobus, ook wel eens de "meerdere" genoemd, staat zo wat in de betekenis van de oogst, maar ook in verband met de wintertijd waar ik het morgen zal over hebben. De eerste weerspreuk die ik voor vandaag gekozen heb leert ons 't volgende :
" Met Sint-Jakob en Sint-An, is het koren in de schuur of in de ban. "
Sinte-Anna komt er op 26 juli aan en in "de ban " betekent niets anders dan gebonden. Vroeger jaren toen het graan nog met de pik gemaaid werd, bond met het graan op in "schoven " of bussels en dan plaatste men die schoven tegen elkaar en men liet ze op het veld zelf nog enige tijd verder rijpen. Was het graan dan voldoende gerijpt dan werd het geladen en naar de schuur gebracht waar het wachten op een "dorsmolen". Rond deze tijd is het oogsten dus volop aan de gang of bij sommige reeds ver gevorderd. Voor de boer was dit vroeger de lastigste tijd en in Limburg sprak men dan van " zijn Joapiktijd hebben " wat in Vlaanderen zoveel betekent als " zijne pere zien " het hard te verduren hebben ! Sint-Jakob staat dus, zoals ik al zei, volop in het teken van de oogst :
" Sint-Jakob reikt ons blij te moe, de overrijpe graanhalmen toe. "
Of nog een andere weerspreuk die zegt :
" Tegen Sint-Jakob verdwijnt alle nood, hij schaft aardappelen en vers brood. "
En inderdaad rond dit tijdstip is de tweede soort vroege aardappelen volgroeid met name de "muizen". En tot slot nog een laatste spreuk voor vandaag :
" Met Sint-Jakob, krijgen de appels hun eerste sop ".
Morgen blijf ik nog even bij Sint-Jakob en kijk ik eens wat de weerspreuken ons te vertellen hebben in verband met weder. Afspraak voor morgen dan maar ?
