Taalkundig-culturele democratie kan slechts gerealiseerd worden door gebruik van een Gemeenschappelijke, Eenvoudige, Neutrale, Tweede (= G.E.N.T.) taal, zoals het Esperanto.
Het 101ste Esperantowereldcongres ging dit jaar van 23 tot 30 juli door in de Slovaakse stad Nitra. Er waren 1253 aanwezigen uit 60 landen.
Bij de opening van de Conferentie over Taalpolitiek hield Europees Commissaris voor Gezondheid en Voedselveiligheid, Vytenis Andriukaitis (Litouwen), volgende toespraak, in het Esperanto! Hij is daarmee de eerste EU-commissaris die officieel de internacia lingvo gebruikt. Noem dit gerust een historische gebeurtenis!
*****************
Ik ben heel verheugd hier te zijn in Nitra voor deze belangrijke conferentie over taalcommunicatie in de EU, en ik dank de organisatoren voor het geleverde werk in het voorbije jaar. De drie onderwerpen van de conferentie zijn bijzonder actueel in het huidige Europa. Te weten: burgerengagement en veeltaligheid, economische integratie en veeltaligheid en onderwijs en verbeterd taalonderricht.
Europese integratie werd soms bekritiseerd als zogezegd te ver van de burgers; dat het gaat over economie in plaats van over burgers; dat het mislukt is in het aanspreken van de burgers op het emotionele niveau. De groei van eurosceptische politieke bewegingen in de laatste jaren kan grotendeels een gevolg zijn van sterke nationale identiteiten tegenover de Europese identiteit, die zwak of onbestaande is.
Burgers beschouwen de veeltaligheidspolitiek van de EU als zwak omdat ze in het praktische leven vaak verplicht zijn in hun contacten met EU-instellingen slechts één of twee overheersende talen te gebruiken. Dit leidt tot toenemende vervreemding van de EU bij burgers, wier taal niet ruim gebruikt wordt door de EU-instellingen. Zo’n ongelijkheid zou niet mogen bestaan. Veeltaligheid is een kernwaarde van de EU omdat ze vertegenwoordigd wordt in het hart van het devies van de Europese Unie: eenheid in verscheidenheid.
De vier vrijheden, die van bij het begin centraal stonden in het Europese project – het vrij bewegen van goederen, personen, diensten en kapitalen – impliceren allemaal uitwisseling tussen sprekers van verschillende talen, hetzij rechtstreeks, hetzij met hulp van professionele vertalers en tolken. Feítelijk zijn we allemaal anders, maar eígenlijk zijn we allemaal gelijk. Elk land heeft zijn eigen culturele identiteit, verschillende culturele minderheden en vaak niet slechts één officiële taal, maar ook meerdere verschillende vreemde talen binnen zijn grondgebied. En die bontheid maakt ons verschillend, maar ook gelijk, tenminste indien het gaat over onze rechten en kansen.
Veeltaligheid is essentieel om non-discriminatie te verzekeren in de behandeling van EU-burgers, en om te verzekeren dat alle talen die binnen de EU gesproken worden, grote en kleine, nationale, regionale en minderheidstalen, op gelijke manier gerespecteerd en beschermd worden. Elke taal is een centraal element in de identiteit van zijn spreker. Ongeveer 18 % van de hele EU-bevolking heeft het Duits als moedertaal; minder dan 1 % spreekt Litouws, mijn moedertaal. Maar dat is niet belangrijk voor mij. Het Litouws is de taal en de manier van denken waarin ik opgegroeid ben; het is het eerste paar lenzen waardoor ik de wereld leerde bekijken.
Ik moet u eraan herinneren dat de Europese Unie een mooi vredesproject is. In 2012 kreeg de EU de Nobelprijs voor de vrede wegens het promoveren en het herstellen van de vrede, de democratie en de mensenrechten in Europa. De veeltaligheid in de EU zou een voorbeeld kúnnen en moéten zijn voor het streven naar leven in vrede en verscheidenheid. Er bestaan natuurlijk meerdere landen die twee of drie officiële talen hebben, zoals België, Finland of Ierland. Soms speelt elk van die talen een verschillende rol, maar het bestaan zelf van zulke veeltaligheid is een evidente uitdrukking van democratie. Overigens worden in het Europese Parlement en in de Europese Raad alle 24 talen ten volle gebruikt.
In de Europese Commissie hebben we drie werktalen, maar veel documenten worden ook in alle overige EU-talen vertaald. Om de taaldiversiteit in de EU te bewaren gebruiken wij in de Europese instellingen veel vertaling. Het is natuurlijk niet mogelijk elk document en elk nieuws dat de Europese Commissie publiceert, in 24 talen te vertalen. Nochtans is de meerderheid van de informatie die het algemene publiek aanbelangt, zoals het portaal van de Openbare Gezondheid, dat mijn eigen diensten beheert, beschikbaar in alle of het merendeel van de officiële talen.
Maar zelfs met de steeds toenemende kansen om gemakkelijk begrijpbare informatie te voorzien voor iedereen, moeten wij blijven onthouden dat kennis van andere talen in een concurrerend milieu een aanzienlijk voordeel geeft. Het is derhalve belangrijk dat meerdere talen onderwezen worden op school. Leerlingen moeten ook taalvaardigheden en een open houding tegenover talen verwerven, die het hun zullen mogelijk maken hun taalkennis levenslang verder te ontwikkelen.
De Europese Unie steunt het taalonderwijs financieel en zij erkent ook het belang van taalverscheidenheid door het onderwijs, zowel van grote als van kleine talen, te ondersteunen. Wij helpen de lidstaten via het ondersteunen van activiteiten van gezamenlijk leren, die de uitwisseling van goede leermethodes vergemakkelijken, zodat er initiatieven kunnen ontstaan zoals die, welke u hier ziet. Wij helpen ook via financiering door Erasmus+ en via meerdere andere middelen.
De samenwerking tussen lidstaten op het gebied van taalonderwijs en studie wordt zeer verwelkomd door de Europese Commissie. De vaardigheid te communiceren in meerdere talen is een deel van het sleutelproject Competence Framework for Lifelong Learning, dat de Commissie zal herzien en versterken als een onderdeel van de Agenda van Vaardigheden, die iets meer dan een maand geleden aangenomen werd.
Al deze vermelde maatregelen zijn essentieel, want ze komen niet alleen tegemoet aan de de noden van Europeanen die uit een veranderende maatschappij komen, maar ze kunnen ook bijdragen tot meer integratie. Bijvoorbeeld: het project MIME (Multlingvismo, Inkludo kaj Moviĝemo en Eŭropo - Veeltaligheid, Integratie en Mobiliteit in Europa), gecoördineerd door de Universiteit van Genève en door Professor Grin, stellen een wetenschappelijke ondersteuning ter beschikking met als doel aan te tonen dat integratie en migratie volledig samenvallen met het huidige, veeltalige Europa. We moeten dus gedurig de beste methodes van taalonderwijs overal in de EU bevorderen. We moeten ook alle beschikbare middelen overwegen om die doelen te bereiken.
Gelieve mij dan toe te staan mijn toespraak voort te zetten met mijn persoonlijke mening over een andere zaak, die al te vaak vergeten wordt, maar even belangrijk zou kunnen zijn: Esperanto.
Voor mij persoonlijk heeft Esperanto een duidelijk verband met de strijd tegen dwang. In de Sovjetperiode was het gebruik van Esperanto een verzet tegen de heersende Russische taal, die men ons dwong te gebruiken. In de dissidente beweging stelde ik voor in plaats daarvan Esperanto te spreken, als symbool van humanisme en democratie. Als jonge man leerde ik die taal omdat ik geïnspireerd was door de interne idee ervan: het ideaal van een wereld in vrede.
Het idealisme van Doctor Ludoviko Zamenhof, die het Esperanto ontwierp, wordt vaak verkeerd begrepen. Hij bedoelde: vrede, gebaseerd op gelijke rechten en rechtvaardigheid. Esperanto is maar een middel, zij het een zeer belangrijk middel, om dit ideaal te helpen bereiken. Dit ideaal past volledig in het doel van de Europese Unie, dat men wel eens beschrijft als het succesrijkste vredesproject ooit. Het bracht aan de 28 EU-landen de langste periode van vrede in de geschiedenis.
Zoals Umberto Eco ooit schreef, kan het leven van Zamenhof voor ons een inspiratie zijn. Hij sprak vloeiend vele talen en was zo een goed voorbeeld van veeltaligheid in de praktijk, een veeltaligheid die de EU nastreeft. Toch werd zijn hele leven beheerst door passie om de menselijke gelijkwaardigheid te verdedigen, door te vermijden dat de sterken hun taal opdringen aan de anderen. Hij begreep dat die wederkerige erkenning van gelijke mensenrechten voor alle burgers nodig is voor een duurzame vrede.
Een interessant boek van dr. Ulrich Lins, La danĝera lingvo [De gevaarlijke taal], beschrijft de pogingen van de regimes van Hitler en Stalin om het Esperanto uit te roeien. Hitler haatte die "kunstmatige taal, uitgedacht door een Jood", en schrijft dat zelfs letterlijk in Mein Kampf. Stalin begreep dat de rechtstreekse internationale communicatie, die mogelijk is door Esperanto, zijn eigen propaganda snel zou kunnen ondergraven. Beide regimes vermoordden vele Esperantisten en men kan zeggen dat een taal, waarvoor mensen gestorven zijn, wortelt in de menselijke geschiedenis en niet meer als "kunstmatig" beschouwd kan worden.
Ik zou graag enkele misverstanden over Esperanto rechtzetten. Sommigen zeggen: "Esperanto heeft geen cultuur." Wie zo denkt, is zozeer gebonden aan de idee van een nationale cultuur, aan een nationalistisch concept, dat hij niet in staat is zich een taal in te beelden, wier cultuur gemeenschappelijk zou zijn voor het hele mensdom. Nochtans heeft Esperanto alles wat de meest geëvolueerde nationale talen hebben: poëzie, theater, fictie en non-fictie, uitstekende vertalingen uit de beste wereldliteratuur, geschreven door moedertaalsprekers van die taal. Esperanto heeft gedurende zijn bijna 130-jarig bestaan en ontwikkeling zijn eigen rijke originele cultuur geschapen, waaraan alle gebruikers bijdragen uit verschillende naties en bevolkingsgroepen van de wereld: deze cultuur werd werelderfgoed.
Esperanto is op vele vlakken een bondgenoot van kleine talen. Het maakt communicatie mogelijk over de hele planeet. Zijn zeer efficiënte grammatica en woordenschat maken het mogelijk dat men het heel snel leert, in ongeveer een tiende van de tijd die nodig is om eender welke nationale taal te leren. Bovendien versnellen en verbeteren de propedeutische kwaliteiten van Esperanto, die dikwijls in de praktijk getest werden, de latere studie van andere talen. Zijn woordenschat is hoofdzakelijk Hindo-Europees en zijn syntaxis heeft veel gemeen met talen die zo verschillend zijn als het Fins, Hongaars, Turks en Mandarijn-Chinees. Zo is het een ideale springplank voor de studie van andere talen. Dit fenomeen zal meer in detail besproken worden in onze conferentie.
Het Engels is zeer nuttig en wereldwijd verspreid maar het kan nooit de gelijkheid verschaffen in de communicatie, die het Esperanto geeft: iedereen aanvaardt het leren van een gemakkelijke, neutrale taal en vermijdt op die manier het imperialisme van één nationale taal, dat levenslange, onverdiende privilegies geeft aan moedertaalsprekers en op onbillijke wijze de meerderheid van het mensdom voortdurend benadeelt. Zelfs de vurigste Esperantisten verlangen niet dat het andere talen zou vervangen. Zamenhof schreef poëzie in het Jiddisch, zijn moedertaal, en in het Russisch, de taal waarin hij studeerde. Hij vertaalde het hele Oude Testament uit het Hebreeuws naar het Esperanto. Als dichter was Zamenhof zich ten volle bewust van de onvervangbare waarde van elke menselijke taal. Door het Esperanto vonden de literaire meesterwerken van mijn Litouws, en andere kleine talen, zoals het Hongaars, het Kroatisch en het Slovaaks, hun weg naar het Chinees en het Japans, en droegen zo bij tot internationaal begrip, wat essentieel is voor vrede.
Binnen de EU zou een rol voor Esperanto kunnen helpen een Europese identiteit te versterken en zo de EU efficiënter te maken in haar rol van bewerker van vrede in Europa en in de hele wereld. De EU en Esperanto zetten zich beide in voor het realiseren van vrede, rechtvaardigheid en non-discriminatie. De EU is zich helemaal niet bewust van het ruime potentiaal dat Esperanto biedt om burgers meer tot elkaar te brengen en zodoende de Europese integratie te helpen bevorderen. Het verbeteren van de talige communicatie is een proces dat te vergelijken is met de algemene vooruitgang van de Europese integratie, gebaseerd op de ideeën van Robert Schuman en voor het eerst uitgedrukt op 9 mei 1950: "Europa zal niet plots gemaakt worden, of volgens één enkel plan. Het zal opgebouwd worden via concrete realisaties, die eerst een feitelijke solidariteit zullen scheppen."
Op een gelijkaardige manier zal Esperanto niet plots vooruitgaan, maar via de vrijwillige beslissingen van enkele lidstaten om het een plaats te geven in hun leerplannen, in het begin als hulpmiddel voor het leren van talen in het algemeen. De V4, [de Visegrádgroep, de 4 Visegrád landen] zitten in een ideale positie om deze eerste stap te zetten in het kader van hun reeds goed geëvolueerde samenwerking op andere vlakken.
Ik hoop dat de conferentie van Nitra, voortbouwend op de conferentie van Bratislava in 2006, een belangrijke rol zal spelen in de versterking van de veeltaligheid en het verzekeren van het praktisch gebruik van al onze talen. Laat ons het gemeenschappelijk doel van het Esperanto en van de Europese Unie nooit vergeten: VREDE.
Het heeft wat tijd gevergd om uw antwoord met enkele medewerkers te bespreken. Wat uw eerste vraag betreft: meer info over het Multlingva-akceliloproject (MAP), kan ik u het volgende meedelen.
De heer Zlatko Tišjlar, auteur van het MAP, heeft me laten weten dat zijn project op de tweede plaats gestrand is in de beoordeling door het Kroatisch EU-agentschap en bijgevolg niet in aanmerking komt voor subsidiëring. Er was maar financiering voor één project voorzien. Daarom zond hij me het dossier zoals hij het in maart 2016 in het kader van het door de E.U. gefinancierde Erasmus+ programma had ingediend (*). Hij gaf me nog mee dat Europees Commissaris Andriukaitis(**) bereid was/is het project te steunen.
Wij hebben ook nog enkele Esperanto-experten gecontacteerd die, desgewenst, meer informatie kunnen geven over bestaande leerplannen en opleidingen voor leraars.
Zsófia Kóródy (Hongarije)
- gaf gedurende 16 jaar Esperantoles in het Németh László Gimnazio van Budapest, waar Esperanto een keuzevak is;
- was gedurende een bepaalde tijd vakspecialiste voor Esperanto bij het Hongaars Ministerie voor Onderwijs;
- werkt in het Germana Esperanto-Centro van Herzberg am Harz met een Duits team aan een modulair opleidingssysteem voor leraren.
Márta Kovács (Hongarije):
- zeer competent wat betreft het officieel Esperanto-onderwijs in de Hongaarse scholen;
- lerares Frans.
Katalina Kováts (Polen)
- vice-redactrice van Internacia Pedagogia Revuo (IPR), het tijdschrift voor Esperantoleraren;
- beheert http://edukado.net/, het forum voor leraren, cursusbegeleiders en ‘zelfstudenten’; - het thema van haar doctoraatswerk was: "De propedeutische waarde van het Esperanto".
Wij hebben alle begrip voor het feit dat het nog niet duidelijk is in welke context u dit gegeven moet plaatsen en beseffen maar al te goed dat er nog een lange, moeilijke weg te gaan is.
Uw voorstel om contact op te nemen met de verschillende onderwijskoepels en de onderwijsinspectie deed me echter wel de wenkbrauwen fronsen en dit om verschillende redenen.
1/ De instanties die u vernoemt zijn mij (en ook de heer Leo De Cooman met wie ik in dezen nauw samenwerk) totaal onbekend terwijl ze bij wijze van spreken tot uw dagelijkse ‘biotoop’ horen. Ik weet dus in de verste verte niet wie ik moet contacteren, laat staan: hoe ik hen moet overtuigen om met ons in overleg te gaan. Hierover zou ik graag wat meer uitleg vernemen.
2/ Ik noch de heer De Cooman zijn voldoende onderlegd om op dit niveau een gesprek te hebben met vakmensen uit de onderwijswereld. Wij zijn geen onderwijsexperten. Met de hulp van de Vlaamse Esperantobond zijn we daarom op zoek gegaan naar iemand die hiertoe én bekwaam én bereid is. We kwamen terecht bij mevrouw Kristin Tytgat, docent vreemde talen aan de V.U.B. Gezien haar tijd beperkt is, stelt ze wel als voorwaarde dat wij het voorbereidend werk doen.
Geachte mevrouw Van Campenhout, mag ik hopen dat ik hiermee een afdoend antwoord gegeven heb op uw vragen? Uiteraard zijn wij steeds bereid tot het verstrekken van verdere informatie.
Vriendelijke groet,
Dan Van Herpe
Wouwerstraat 160
2300 Turnhout
(*) Zie bijlage: MAP
(**) Zie bijlage: Eŭropa Bulteno, p. 1-5 en bijlage: Historische toespraak, wat de vertaling is van de tekst in bijlage 1.
Ik heb uw opmerkingen bij ons voorstel voorgelegd aan mevrouw Helsen; we zullen zelf initiatief nemen om de koepels, pedagogische begeleidingsdiensten,… te contacteren met de vraag of ze bereid zijn tot een gesprek.
Wat ik even wilde polsen: mag ik hierbij ter info ook documenten bezorgen die u me reeds bezorgde of is het eerder wenselijk voor u dat dit materiaal niet verspreid wordt en ik me ‘beperk’ tot een korte situatieschets?
Ook van harte dank voor uw antwoord en het begrip voor ons standpunt wat het contacteren van de officiële instanties betreft.
Uiteraard mag u alle reeds verstrekte informatie gebruiken en verspreiden. Ik vind dit zelfs zeer wenselijk. Gezien slechts zeer weinig mensen objectief over het Esperanto geïnformeerd zijn, is het verstrekken van ruime informatie geen overbodige luxe: eerst kennis, dan wijsheid!
Intussen hebben we de door u bezorgde documentatie en informatie verder doorgenomen.
Het lijkt echter wenselijk om toch over verdere informatie te beschikken, onder meer ook over het Multlingva akcelilo-project, waarvan u ons reeds een beknopte beschrijving bezorgde. We hebben uiteraard alle begrip en respect voor het werk van de auteurs, die hier ongetwijfeld heel veel tijd en energie gestopt hebben, maar misschien is het mogelijk om hier dieper op in te gaan, eens dit project verder gevorderd is?
Voor ons is het op dit moment een beetje onduidelijk of we dit gegeven moeten plaatsen in een context van eindtermen of zelfs binnen het geheel van de hervorming van het secundair onderwijs. Dit is bovendien iets, waar mevrouw Helsen zeker niet in haar eentje – en ook niet vanuit het Vlaams Parlement – beslissingen kan nemen.
Zij wil jullie daarom voorstellen om contact op te nemen met de verschillende onderwijskoepels en de onderwijsinspectie en eventueel een overleg te plannen om dit verder door te spreken, mét deskundigen rond de tafel. Mevrouw Helsen is evenwel zeker bereid hierbij dan ook aanwezig te zijn en dit mee verder op te volgen.
Subject:Lerarenopleiding: waarom, hoe, waar? - prof. Ilona Koutny
Geachte mevrouw Helsen,
In mijn mail van 24/06/2016: Esperanto in het onderwijs?, gaven wij u, op uw vraag, onze visie op het implementeren van Esperanto in het onderwijs en het daarmee gepaard gaande lerarenprobleem.
De opleiding van leraren Esperanto is ook een zorg in het Esperanto-milieu. In het driemaandelijks tijdschrift Internacia Pedagogia Revuo (IPR) van de Internacia Ligo de Esperantistaj Instruistoj(ILEI) staat op pagina’s 4-9 een bijdrage van Dr.Ilona Koutny, professor Interlinguïstiek aan de Universitato Adam Mickiewicz (UAM) in Poznan (Polen): Instruista trejnado: kial, kiel, kie? - Lerarenopleiding: waarom, hoe, waar? (http://ilei.info/pdf/Ipr162rete_elibre_wehdwhnfuil.pdf)
In de tweede paragraaf op pag. 6 erkent zij het probleem.
Er is een tekort aan Esperanto-leraren die bevoegd zijn om in scholen Esperanto te onderwijzen. Als in een land het Ministerie van Onderwijs zou beslissen Esperanto in te voeren, al was het maar als experiment in enkele scholen, zou het een probleem zijn om voldoende gekwalificeerde leraren te vinden.
Professor Koutny omschrijft wat een Esperanto-leraar moet kennen, over welke vaardigheden hij moet beschikken en waar (in Polen) een universitair diploma/getuigschrift kan behaald worden. Het laatste jaar van de driejarige opleiding Interlinguïstiek aan de UAM is een taalpedagogisch specialisatiejaar, bedoeld als lerarenopleiding. Hieraan kunnen kandidaat-Esperanto-leraren, samen met de derdejaarsstudenten Interlinguïstiek, deelnemen. Na aflevering van een eindwerk over gramatiko, literaturo, movado kaj kulturo en deelname aan het eindexamen kunnen ze een ILEI-diploma behalen. Dit is het hoogst haalbare niveau wat een diploma van Esperanto-leraar betreft.
Professor Koutny meldt verder nog dat men in Polen ook via het internet (Edukado.net), onder degelijke begeleiding, een lerarenopleiding kan volgen. Hier is echter een lokale (in Poznan), vervolledigende, praktische opleiding nodig voor het behalen van een attest.
Ook in het Germana Esperanto-Centro van Herzberg am Harz kan men via een modulair systeem een diploma behalen dat voldoet aan de normen van het Germana Esperanto-Instituto.
Er zijn nog andere, minder hoogwaardige, opleidingssessies in het kader van ILEI-activiteiten. Professor Koutny stelt echter dat het nodig is de diverse programma’s op een hoog universitair niveau te harmoniseren zodat het ILEI-diploma kwalitatief verzekerd blijft.
Mogen wij hopen dat deze aanvullende informatie een bijkomende stimulans is voor uw onderzoek naar de algemeen vormende waarde en de didactische mogelijkheden van het Esperanto in het onderwijs?
Hartelijk dank voor uw aanvullende informatie. Ik heb alle documentatie en uw laatste mails bezorgd aan mevrouw Helsen; het is nu immers aan haar/de fractie om te bekijken of en hoe men hier concreet verder mee aan de slag zou gaan.
Ter informatie stuur ik u een verwijzing naar het zopas verschenen Bulletin d’ information n° 2 van l’Association Européenne des Enseignants (AEDE). Hierin is een artikel gepubliceerd van onze landgenoot Germain Pirlot, oud-leraar Frans, Latijn, Geschiedenis, over de talenpolitiek van de Visegradgroep (V4 landen), met als thema: “Perspectives d’une communication linguistique dans l’UE” (pag. 22). http://www.aede-el.be/uploads/documents/BI/BI-2016-06.pdf
Ook in andere landen wordt over Esperanto gesproken!
De Nederlandse taal kent het gezegde: Zoveel malen man als je talen spreken kan.
Het officiële EU-talenbeleid is gebaseerd op dit intellectueel prestigebeleid: iedereen moet minimum (!) twee vreemde talen leren. Meertaligheid als norm: de Europeaan als taalkundige macho! Ge moet geen universitaire studies gedaan hebben om te weten dat dit een utopie, een EU-topie, is die bovendien het communicatieprobleem niet oplost in een gebied met alleen reeds 24 officiële talen.
Iedereen weet echter dat het Engels als officieuze lingua franca niet alleen geen strobreed in de weg gelegd wordt, maar door velen zelfs enthousiast aangeprezen wordt. Daarmee heeft de Nederlandse taal er een gezegde bij: Zoveel méér man als je Engels spreken kan. De variatie hierop geeft de werkelijkheid echter béter weer: Zoveel méér man als je dénkt dat je Engels spreken kan!
Dit is het antwoord op enkele vragen van Kathleen Helsen, voorzitter van de Vlaamse Commissie voor Onderwijs van het Vlaams Parlement in verband met een mogelijk invoeren van Esperanto als didactisch hulpmiddel bij het leren van talen.
Van harte bedankt voor de aandacht die de CD&V-onderwijsfractie van het Vlaams Parlement aan onze informatie schenkt. Het werkplan is inderdaad bestemd voor leerkrachten uit het basisonderwijs met de bedoeling een beperkt Esperanto aan te bieden om het leren van talen, de moedertaal inbegrepen, te vergemakkelijken.
Uiteraard zal de implementering van het Esperanto in de lerarenopleiding stapsgewijs moeten gebeuren. Ik geef, vrijblijvend, een voorbeeld op basis van een voorstel van Zlatko Tišljar, zelf leraar van opleiding en een van de mede-ontwerpers van het Multlingva akcelilo-project.
In een eerste fase: aanbieden van een beperkt Esperanto (zoals voorzien in het Multlingva akcelilo-project) in proeftuinen, als meerwaarde bij verdere studie van talen. In een tweede fase: uitbreiding tot alle lagere scholen. Een derde fase zou kunnen zijn: een vervolmakingscursus in de lagere school en/of, al dan niet als facultatief vak, in het middelbaar onderwijs.
Wij vinden inderdaad dat er meer uit dit project kan/moet gehaald worden. Een goede kennis van het Esperanto biedt namelijk onbeperkte socio-culturele mogelijkheden, ook, en misschien zelfs vooral, voor minder begaafde leerlingen: uitbreiden van de culturele horizon via wereldwijde internetcontacten, deelnemen aan internationale (culturele, recreatieve) bijeenkomsten, reizen met gratis verblijf bij buitenlandse families via de dienst Pasporta Servo, lezen van Esperantotijdschriften,-literatuur, -poëzie, beluisteren van Esperantomuziek…
Politici zouden hierover duidelijk moeten communiceren via pers en media zodat de publieke opinie objectief geïnformeerd wordt. De huidige crisis in de E.U. bewijst hoe belangrijk goede communicatie is!
Er moet echter nog heel wat gebeuren in verband met de opleiding van officieel erkende Esperantoleraren. Ik heb uw vragen dan ook voorgelegd aan verschillende personen uit het Esperantomilieu om hierop een antwoord te formuleren, want wij hebben geen pasklaar antwoord. Officieel is er nog niets voorzien wat betreft opleiding van Esperantoleraren. Dat is ook niet de taak van de Vlaamse Esperantobond. Tot nog toe leerden de meeste Esperantisten hun taal op eigen initiatief: via leerboeken (zoals ikzelf) of via cursussen die de verschillende Vlaamse Esperantogroepen aanboden. De lessen werden dan gegeven door ervaren Esperantosprekers, vaak mensen uit het onderwijs. Tegenwoordig worden er op het internet verschillende Esperantocursussen in verschillende talen aangeboden, al dan niet interactief: een leraar verbetert het huiswerk. Deze cursussen kunnen gratis gedownload worden.
Zo heeft de Engelstalige Esperantocursus Duolingo onlangs zijn 400.000ste leerling geregistreerd. https://www.duolingo.com/course/eo/es/Learn-Esperanto-Online
De Spaanstalige Esperantocursus van Duolingo is bijna klaar. Reeds meer dan 10.000 geïnteresseerden hebben zich ingeschreven.
Op http://www.learn.esperanto.com/de/ staat een Duitstalige 12-delige cursus. Deze cursus zal binnen afzienbare tijd ook in het Nederlands beschikbaar zijn.
Misschien is dit een mogelijkheid om, met de medewerking van Onderwijs, leerkrachten van het lager onderwijs op te leiden? Het Multlingva akcelilo-proefproject zal ten vroegste binnen 3 jaar afgelopen zijn. Dan zou het project klaar moeten zijn voor toepassing in de lagere scholen van de EU. Onderwijs kan hierop anticiperen door binnen 2 jaar reeds te starten met de opleiding van Esperantoleraren (lager onderwijs) via een Nederlandstalige versie van b.v. de duolingo-internetcursus (te realiseren in overleg met de makers van deze cursus). Die leraren zullen dan ruim voldoende Esperanto kennen om het Multlingva akcelilo-project toe te passen in het lager onderwijs. Ook leraren die reeds op eigen initiatief Esperanto leerden, zouden kunnen ingeschakeld worden, eventueel mits voorlegging van een attest van het Europees Referentiekader. Zo is het lerarenprobleem voor de lagere school opgelost.
Hetzelfde procedé kan gebruikt worden in de lerarenvorming. Docenten (taaldocenten?) kunnen op gelijkaardige wijze een versnelde internetcursus volgen, eventueel georganiseerd door Onderwijs. Versneld inderdaad, want op dat niveau kan die cursus in een zeer korte tijdsspanne gegeven worden.
Ondertussen kunnen onderwijsspecialisten in samenwerking met bepaalde universiteitsprofessoren - ik denk aan professoren interlinguïstiek, zoals de Nederlandse professor Marc Van Oostendorp (die ik in dit verband reeds contacteerde) - een volledig opleidingsprogramma voor Esperantoleraren samenstellen. Esperanto kan dan in de lerarenopleiding, eventueel als optionele taal, aangeboden worden.
Misschien hebben de andere personen die ik uw vragen voorlegde nog andere voorstellen. Vindt u het goed dat ik u op de hoogte houd van de resultaten van mijn internationale rondvraag?
Heeft de CD&V-fractie misschien zelf al bepaalde ideeën hieromtrent?
Geachte mevrouw Van Campenhout, mogen wij hopen dat u ons op de hoogte houdt van de verdere evolutie van dit dossier? Dank bij voorbaat hiervoor!
Wat vond je van het OnsOnderwijs debat? Mail van 21 juni 2016
Beste,
Het debat rond de eindtermen is dankzij onder andere jouw deelname een succes geworden. We hebben kunnen rekenen op duizenden enthousiastelingen om hun visie over onze eindtermen te delen en te bediscussiëren. Nu het hele proces achter de rug is, hebben we een laatste vraag; wat vond je ervan? Met jouw feedback kunnen we participatie in de toekomst nog beter maken, we hebben er dan ook ontzettend veel aan.
**********
Een van de vragen in de enquête was of ik dacht dat men rekening zou houden met het project dat ik voorgesteld had. Mijn antwoord was: Neen. In de laatste vraag vroeg men om uit te leggen waarom ik ‘neen’ geantwoord had. Dit was mijn uitleg.
Het Esperanto is bij uitstek een alternatief en innoverend, maar ook een maatschappelijk (‘Talen verdelen, Esperanto verenigt’) project dat een positieve bijdrage kan leveren in het (talen)onderwijs. Het biedt zelfs een eenvoudige (haalbaar voor ‘iedereen’), eerlijke (aanvaardbaar voor iedereen wegens zijn neutraliteit), economische (minimale inzet van tijd, geld en energie) en efficiënte oplossing voor het internationaal communicatieprobleem maar men is niet eens bereid het objectief te beoordelen. Zelfs een internationaal project (Multlingva akcelilo) met medewerking van universiteiten is blijkbaar niet relevant.
Reden: gebrek aan intellectuele eerlijkheid; gebrek aan politieke, journalistieke, academische moed. Niemand durft de nek uitsteken uit angst om niet voor ‘vol’ aangezien te worden. Gebrek ook aan intellectuele bescheidenheid: intellectueel prestige (‘zoveel malen man als men talen spreken kan’) is belangrijker dan gelijke kansen/gelijke rechten voor iedereen. ‘Alternatief en innoverend’… ma non troppo
Enkele uren later kreeg ik de tweede mail van Kathleen Helsen. Toeval?
Subject: RE: Werkplan voor het project 'Didactiek voor een propedeuse'
Geachte heer Van Herpe,
Kathleen Helsen bezorgde mij onderstaand mailverkeer met de vraag hier verder mee aan de slag te gaan.
We hebben de door u bezorgde documenten doorgenomen en zijn zeker en vast geïnteresseerd in wat het leren van Esperanto oplevert aan meerwaarde bij verdere studie van talen.
Als we het goed begrijpen, is het werkplan bestemd voor leerkrachten uit het basisonderwijs, die met het didactisch materiaal aan de slag gaan om de kinderen Esperanto te leren.
Een vraag die dan spontaan rijst, is de volgende: hoe ‘verspreid’ ziet u dit project? Zijn er effectief leerkrachten uit het basisonderwijs beschikbaar, die met dit project aan de slag kunnen gaan?
En zou het dan bijvoorbeeld ook de bedoeling zijn om Esperanto te implementeren in de lerarenopleiding op termijn? Hoe zien jullie dat?
Lekkere kersen, maar nog geen taart. - Prof. Wouter Duyck - Liberales Nieuwsbrief 488
http://www.liberales.be/columns/kersen
(...)
Ten slotte valt toe te juichen dat ingezet wordt op vroeger onderwijs van vreemde talen. Uit alle studies blijkt dat verwervingsleeftijd steevast de beste voorspeller is van het uiteindelijke niveau dat men bereikt. Niet enkel Frans, maar ook Engels kan vanaf nu in het derde leerjaar in plaats van het vijfde, en taalinitiatie kan nog vroeger. Vlamingen gingen traditioneel prat op hun talenkennis, maar ondertussen is dit meer een oud cliché dan realiteit. Vroeg onderwijs van vreemde talen is dan ook een must in een meertalige wereld. De geplande modernisering van het kleuteronderwijs gaat in de goede richting. Wat het middelbaar betreft is het behoud van aso, tso en bso positief. Alles bijeen: lekkere kersen, maar nog geen taart.
De auteur is professor cognitieve psychologie aan de UGent en kernlid van Liberales.
Deze tekst verscheen eerst in De Morgen van 3 juni 2016.
Bij deze, graag een reactie op de laatste alinea (Ten slotte valt toe te juichen...) van uw column in Liberales Nieuwsbrief 488: Lekkere kersen, maar nog geen taart, waarin u het heeft over het leren van vreemde talen.
In het kader van het eindtermendebat op onsonderwijs.be stuurde ik onderstaande mail naar alle leden van de Vlaamse Commissie voor Onderwijs.
31 Maart 2016 was de einddatum voor het indienen van projectvoorstellen, o.a. op het gebied van het onderwijs, in het kader van het door de E.U. gefinancierde Erasmus+ programma.
Esperanto-organisaties (*) uit Slovenië, Slovakije, Duitsland en Kroatië,maar ook niet-Esperanto-onderwijsorganisaties: 3 lagere scholen uit Kroatië, Slovenië, Bulgarije, de Zuid-Deense universiteit in Odense en de universiteit van Maribor-Slovenie, hebben een consortium opgericht voor een groot en belangrijk Esperantoproject, genaamd ‘Multlingva akcelilo’ (letterlijk: ‘Veeltaligheidsversneller’)
Verscheidene experimenten uit het verleden, van o.a. de Hongaarse taalwetenschapper prof. Szerdahely en prof. Helmar Frank, directeur van het Instituut voor Cybernetica van de universiteiten van Paderborn en Berlijn, hebben aangetoond dat Esperanto als eerst geleerde vreemde taal daarna het leren van andere vreemde talen met 25% tot 30% versnelt.
Op basis van de 230 meest voorkomende Esperantomorfemen die 90 % van een verzameling teksten uitmaken, wil men gedetailleerd didactisch materiaal ontwikkelen voor onderwijzers uit het basisonderwijs, eender waar in Europa. Na een seminarie van enkele dagen op basis van dit didactisch materiaal, is gelijk welke onderwijzer in staat dit beperkt Esperanto gedurende een schooljaar te onderwijzen, met als doel het leren van andere talen te versnellen.
Als het project goedgekeurd wordt, zal men vanaf de herfst gedurende 26 maanden de plannen uitwerken. Daarna zal men concreet didactisch materiaal hebben om in heel Europa aan de scholen aan te bieden.
Kroatië (uitgeverij Izvori –Zagreb) http://www.catawiki.be/catalogus/strips/talen/40749-esperanto
Op vraag van de CD&V-voorzitster van de commissie, Kathleen Helsen, stuurde ik meer uitleg over dit internationaal initiatief. Zie de bijlage: Werkplan voor het project. Naar aanleiding van het Knack-interview met de NV-A ondervoorzitter van de commissie, Koen Daniëls: Het is maar het bso: dat wil ik niet meer horen' stuurde ik dit Werkplan... ook naar hem. Ik reageerde op de website van Knack op dit interview.
Ik wilde dit alles toch even onder uw aandacht brengen omdat weinigen over deze informatie beschikken en in de hoop dat u het talenonderwijs ook eens vanuit dit perspectief zoudt kunnen/willen beschouwen. Op mijn archiefblog http://blog.seniorennet.be/taaldemocratie/ vindt u meer info over dit onderwerp.
Onderwijsspecialist N-VA: 'Het is maar het bso: dat wil ik niet meer horen'
Geachte heer Daniëls,
Onderstaande tekst plaatste ik als reactie op het Knack interview: Onderwijsspecialist N-VA: 'Het is maar het bso: dat wil ik niet meer horen'
Wie ‘resoluut wil kiezen voor het algemeen belang’, wie ‘aan gelijke kansen voor alle leerlingen wil werken’ en wie ‘om te nivelleren het aso niet naar beneden wil trekken’ (en bijgevolg het bso en tso wil omhoog krikken) heeft er alle belang bij om niet lichtzinnig voorbij te gaan aan de mogelijkheden van het Esperanto op al deze terreinen. Esperanto is een gelijkekansen-gelijkerechtenproject dat het leren van vreemde talen (ook Latijn en Grieks!) vergemakkelijkt en (tot 30 %!) versnelt. Het geeft taalinzicht door zijn logische en rechtlijnige structuur en verbetert daardoor ook de (grammaticale) kennis van de moedertaal. Het bevordert het logisch, constructief denken, de creativiteit. Wat het Latijn is voor de intellectuele ELITE, is het Esperanto voor IEDEREEN!
Ongetwijfeld weet u dit alles reeds uit de informatie (brochure, toespraak, mails) die wij u bezorgden.
Op 28 april informeerde ik de leden van de Vlaamse Onderwijscommissie over het Multlingva akcelilo project dat ingediend werd bij het door de E.U. gefinancierde Erasmus+programma.
Een van uw collega’s vroeg hierover meer uitleg en ik bezorgde haar de toegevoegde bijlage. Meer details konden de auteurs van dit Laborplano por la projekto ‘Didaktiko por propedeŭtiko’ niet geven omdat zij willen voorkomen dat de resultaten van hun intensieve arbeid zouden gekopieerd worden. Mag ik ook úw aandacht hiervoor vragen?
Hopelijk inspireert dit internationaal voorstel voor een EU-project u en uw collega’s van de Vlaamse Commissie voor Onderwijs tot een alternatief en innoverend onderwijsbeleid !
Ik zet mij al 20 jaar in voor taaldemocratie! Zie mijn archiefblog http://blog.seniorennet.be/taaldemocratie/
Politici hebben voor ’t ogenblik de mond vol van ‘gelijke kansen voor iedereen’ in het onderwijs. Het gelijkekansen-gelijkerechten project, Esperanto, is op dat gebied letterlijk een schoolvoorbeeld. Het is bovendien een waardevol didactisch hulpmiddel in het (talen)onderwijs. En toch wil/durft blijkbaar niemand dit onder de aandacht brengen!
De onderstaande tekst heb ik zelf niet geschreven maar komt waarschijnlijk uit een Esperanto-tijdschrift. Hij is bedoeld voor pers en media, maar politici mogen zich ook aangesproken voelen
Wij gaan door tot het grote publiek de waarheid kent i.v.m. Esperanto, namelijk dat het een taal is die wereldwijd verspreid is, die goed functioneert, wier efficiëntie reeds meer dan honderd jaar bewezen is en nog dagelijks bewezen wordt. Het feit dat de publieke opinie hiervan niet op de hoogte is, toont aan dat er iets fundamenteels mis is met de manier waarop de pers en de media het publiek informeren. Daarom, doe uw werk zoals u het hoort te doen: zonder vooroordelen, met open geest, eerlijk en objectief. Zeg de waarheid over Esperanto, dan zullen wij u niet meer hoeven lastig te vallen.
Ik wens u veel succes en ook politieke moed met betrekking tot de alternatieve en innoverende hervorming van het onderwijs. En... vergeet vooral niet de leerlingen van het bso en tso!!
Vlaams/Europees talenbeleid = gps zonder snelwegen!
Het talenbeleid van de Vlaamse regering, en bij uitbreiding: van de Europese Commissie, is als een gps die geen snelwegen aangeeft. De reiziger kan nooit de snelste of de kortste route (Esperanto) selecteren, maar wordt steevast langs secundaire wegen geleid. Nu eens zijn dat landelijke wegen met diepe valkuilen, of door moerassig gebied. Dan weer zijn het smalle bergwegen naast diepe ravijnen en met veel gevaarlijke haarspeldbochten (grammatica). Dat systeem (meertaligheid als norm) betekent: veel tijdverlies en hoger brandstofverbruik.
Ongetwijfeld zijn er mensen die geen probleem hebben met deze complexe, oneconomische en inefficiënte manier van reizen, maar er zijn ook mensen die daar anders over denken. Zij vinden het praktisch en nuttig een weg te kunnen kiezen die hen snel, goedkoop, veilig en comfortabel ter plaatse brengt. Die weg staat wel al vele jaren op het systeem, maar tot nog toe vindt ‘men’ het niet nodig het publiek daarover te informeren, laat staan hem als optie te activeren!
Internationaal Eaquals-label voor Esperantocursus in de Jagiellonische Universiteit van Krakau, Polen.
Eaquals (Evaluation and Accreditation of Quality Language Services - https://www.eaquals.org) is een internationale organisatie ter bevordering van de onderwijskwaliteit van vreemde talen. Eaquals adviseert ook de Raad van Europa in onderwijszaken.
In deUniversiteit van Jagiellone (Krakau – Polen) worden ongeveer 100 vreemde talen gedoceerd. 11 daarvan, waaronder het Esperanto, komen het meest aan bod in het ‘Centrum voor Linguïstiek’ van de faculteit. Alleen deze talen kregen, met aanbeveling en steun van de Rector, dit kwaliteitslabel.
Betekenis voor Polen.
De Jagiellonische Universiteit is de enige universiteit in Polen die deze prestigieuze kwaliteitserkenning voor taalonderricht kreeg. Enkele faculteiten voor vreemdetalenonderricht van andere Poolse universiteiten toonden hierdoor reeds interesse voor dit onderrichtmodel.
Betekenis voor het Esperanto.
Esperanto staat in de lijst van 30 talen wier onderwijs deze onderscheiding kregen.
Dit toont aan dat Esperanto op gelijke voet kan beschouwd worden en een even hoog onderwijsniveau kan bereiken als Engels, Frans, Duits of gelijk welke andere taal.
Het Esperanto-onderwijs in de Jagiellonische univesiteit wordt gegeven door Maria Majerczak.
Zestalig conversatieboek.
19 vakspecialisten en geleerden uit China, Rusland en de VS werkten samen voor het maken van het 251 pagina’s tellende boek “100 zinnen in het Chinees, het Engels, het Russisch, het Koreaans, het Japans en het Esperanto”. Het betreft een conversatieboek met de 100 meest gebruikte zinnen en met oefeningen op 20 thema’s.
Het boek werd in China (Liaoning Universiteit – Shenyang) uitgegeven en was zo gegeerd, vooral bij toeristische organisaties, dat er reeds 5.000 exemplaren verkocht waren voor het op de markt kwam.
400.000 geregistreerden voor de Esperantocursus van Duolingo.
Duolingo is een website waarop gebruikers gratis talen kunnen leren. Op 19 juni 2012 werd Duolingo voor het grote publiek geopend. Met ingang van december 2012 bood de website cursussen aan voor Engelstaligen, maar ook voor Spaans-, Portugees- en Italiaanstaligen. Eind september 2015 waren er al 38 taalparen, nog eens 33 in voorbereiding.
De Engelstalige Esperantocursus heeft zopas zijn 400.000ste leerling geregistreerd.
(…) Verder kondigde Crevits aan dat een eerste kennismaking met Frans, Engels of Duits al vanaf het eerste leerjaar mag gebeuren. Vanaf het derde leerjaar mag het aanbod uitgroeien tot echte taallessen.
Commentaar: De American dream!
Je moet geen glazen bol hebben om te voorspellen met welke taal de meeste, zo niet: álle ouders, hun kinderen willen laten kennismaken: het Engels. Officieel is de doelstelling meertaligheid voor iedereen, in de praktijk betekent dit: Engels als tweede taal voor iedereen!
Hiermee ondersteunt de Vlaamse regering de verwezenlijking van de American dream’, zoals die verwoord wordt door David Rotkopf in zijn boek , "In Praise of Cultural Imperialism?" Foreign Policy, Number 107, Summer 1997, pp. 38-53
It is in the general interest of the United States to encourage the development of a world in which the fault lines separating nations are bridged by shared interests. And it is in the economic and political interests of the United States to ensure that if the world is moving toward a common language, it be English; that if the world is moving toward common telecommunications, safety, and quality standards, they be American; that if the world is becoming linked by television, radio, and music, the programming be American; and that if common values are being developed, they be values with which Americans are comfortable.
Het is in het algemeen belang van de Verenigde Staten de ontwikkeling aan te moedigen van een wereld waarin de breuklijnen die naties scheiden overbrugd worden door gedeelde belangen. En het is in het economisch en politiek belang van de VS te verzekeren dat, als de wereld evolueert naar een gemeenschappelijke taal, deze het Engels moet zijn; dat als de wereld evolueert naar gemeenschappelijke telecommunicatie, veiligheid en kwaliteitsstandaarden, ze Amerikaans moeten zijn; dat als de wereld onderling verbonden wordt door tv, radio en muziek, de programmering Amerikaans moet zijn; dat als er gemeenschappelijke waarden ontwikkeld worden, het waarden moeten zijn waarbij de Amerikanen zich goed voelen.
De ‘brug’ die de Amerikanen over de breuklijnen tussen naties beogen te bouwen, is in feite een eenrichtingsbrug: alle naties moeten over de brug komen, behalve de Amerikanen en bij uitbreiding: alle Engelse moedertaalsprekers! Met dit onderwijsbeleid schaart Vlaanderen zich achter deze Angelsaksische taalkundig-culturele visie. Hetzelfde geldt voor heel de E.U.
De realisatie van deze ‘American dream’ voltrekt zich dagelijks onder onze ogen. We staan erbij en kijken ernaar. Wie nu nog beweert: Wir haben es nicht gewusst, getuigt van slechte wil.
De enige aanvaardbare, democratische manier om breuklijnen tussen naties te overbruggen, is een tweerichtingenbrug waarbij IEDEREEN zijn deel van de weg aflegt en waarbij men elkaar halverwege ontmoet, of, zoals een Chinese leraar Engels het uitdrukte:
When I speak Esperanto with an American Esperantist, we meet on a linguistically neutral basis, so we avoid the risk of butchering the other's native language. This prevents embarrassment and misunderstanding, and encourages a free and friendly exchange of ideas. When two persons shake hands, each extends his hand halfway, meeting in a neutral zone as a mutual gesture of friendship. So it is with Esperanto, a linguistic handshake.
Als ik met een Amerikaans esperantist spreek, ontmoeten we elkaar op een taalkundig neutrale basis. Hierdoor vermijden we het risico om elkaars moedertaal geweld aan te doen. Dit voorkomt vervelende situaties en misverstanden en maakt een vrije en vriendelijke uitwisseling van ideeën mogelijk. Wanneer twee mensen elkaar de hand schudden, steekt elk de hand halverwege uit, waardoor ze elkaar ontmoeten in een neutrale zone, als een wederzijds gebaar van vriendschap. Dat is wat Esperanto is, een taalkundige handdruk.
Esperanto, a linguistic handshake - Los Angeles Times (10/3/'84)
Subject: Werkplan voor het project 'Didactiek voor een propedeuse'
Geachte mevrouw Helsen,
De heer Zlatko Tišljar stuurde me een beknopte beschrijving van het Multlingva akcelilo-project. Ik heb dit Laborplano por la projekto ‘Didaktiko por propedeŭtiko’ voor u uit het Esperanto naar het Nederlands vertaald (zie bijlage). Meer details over het ingestuurde project kan hij niet geven omdat de auteurs willen voorkomen dat de resultaten van hun intensieve arbeid later zouden gekopieerd worden.
Mag ik hopen dat dit internationaal voorstel voor een EU-project u en uw collega’s van de Vlaamse Commissie voor Onderwijs mag inspireren tot een alternatief en innoverend onderwijsbeleid?
Het zou mij zeer plezieren mocht ik van u vernemen, indien mogelijk, welk gevolg er zal gegeven worden aan ons voorstel. Dank bij voorbaat hiervoor.
Vriendelijke groet,
Dan Van Herpe
Wouwerstraat 160
2300 Turnhout
Werkplan voor het project: Didactiek voor een propedeuse.
Ontwerpen van didactisch materiaal voor een inleidende leermodule die voorafgaat aan het leren van een tweede vreemde taal in een tweede of derde klas van een lagere school. Men zal gedurende 64 lesuren een taalmodel op basis van het Esperanto onderwijzen, dat nadien het leren van vreemde talen met 25-30 % versnelt.
Uit recent computeronderzoek naar de morfeemfrequentie in Esperantoteksten is gebleken dat de 230 meest voorkomende morfemen 90 % van deze teksten uitmaken, inclusief de meest frequente grammaticale morfemen. Het oefenen van dit beperkt Esperanto volstaat om kinderen het functioneren van de grammatica van een modeltaal, maar ook van iedere andere taal, volledig te doen begrijpen.
Het bestaande materiaal van de eerste 6 lessen van het Esperantoleerboek (volgens de Zagrebmethode) voor beginners, zal als volgt verdeeld worden over de geplande 64 lesuren:
- voor de eerste les zal men 6 uren besteden,
- voor de tweede les: 10 uren,
- voor de derde les: 6 uren,
- voor de vierde les: 8 uren,
- voor de vijfde les: 12 uren,
- voor de zesde les 8 uren,
- voor herhaling en 3 bijkomende achtervoegsels (-ar, -ad, -ig): 10 uren, en
- voor de eindtest over de kennis: 4 uren.
Voor ieder blok van 2 uren zal didactisch materiaal uitgewerkt worden, b.v.:
Blok 1 (1ste en 2de uur)
a1. Een tekst: de eerste alinea uit de 1ste les van het leerboek (volgens de Zagrebmethode) voor beginners.
a2. Grammatica: uitgangen: -as, -o, -j; achtervoegsel: -ist; de eerste 20 woorden uit de eerste les.
b. Didactisch oefenmateriaal:
Een spel met 4 omslagen waarin woorden in diverse kleuren zitten. De eerste omslag bevat gele kaartjes met substantieven, persoonlijke voornaamwoorden en persoonsnamen. De tweede omslag bevat groene kaartjes met werkwoorden. In de derde zitten rode kaartjes met voorzetsels en in de vierde blauwe kaartjes met dezelfde soort woorden als in de eerste omslag. Groepjes van 3 kinderen krijgen deze 4 omslagen met de opdracht zinnen van 4 woorden te maken, maar zodanig dat het eerste woord altijd een geel, het tweede een groen, het derde een rood en het vierde een blauw woord is. Zij moeten vaststellen welke van de aldus gemaakte zinnen betekenisvol zijn en deze in een schrift noteren.
Gedurende 15 minuten moeten ze zoveel mogelijk zinvolle zinnen maken.
Er worden punten toegekend naargelang van het aantal gevormde zinvolle zinnen.
Een vragenlijst bestaande uit 10 vragen die gebaseerd zijn op de 20 woorden en de geleerde grammatica.
Prentkaarten om woorden te leren met de uitgangen: -o, -j en het achtervoegsel: -ist.
Dialoogjes bestaande uit telkens 2 zinnen op basis van het gegeven leermateriaal, b.v.:
Petro: Mi estas Petro. Kiu vi estas?
Peter: Ik ben Peter. Wie ben jij?
Ana: Mi estas Ana. Ĉu sur la tablo estas lernolibroj?
An: Ik ben An. Zijn er leerboeken op de tafel?
Petro: Jes. Kiuj libroj estas en la ĉambro?
Peter:Ja. Welke boeken zijn er in de kamer?
Ana: Lernolibroj kaj bebolibroj…
An: Leerboeken en babyboeken…
Een liedje op de melodie: Frato Jako - Broeder Jacob.
Huiswerk: maken van oefeningen met een interactief programma dat vraagzinnen met maximum 5 woorden maakt. De leerlingen moeten deze zinnen naar hun moedertaal vertalen en beantwoorden. Zij krijgen 5 zinnen per dag. Gedurende de hele studieperiode (32 weken à 2uren/week, = ± 200 dagen, zondagen weggelaten) zal ieder kind een 1000-tal zinnen schrijven.
Blok 2(3de en 4de uur)
a1. Een tekst: de tweede alinea van de eerste les uit het leerboek voor beginners.
a2. Grammatica: voorzetsel: de, achtervoegsel: -in; bezittelijke voornaamwoorden:
mia, via, lia/ŝia/ĝia - mijn, uw, zijn/haar…
b. Didactisch materiaal:
Een spel met 4 omslagen, zoals in blok 1, maar met meer woorden.
Een vragenlijst met vragen die bestaan uit maximum 5 woorden die komen uit alle 40 woorden van les 1.
Prentkaarten die de woorden oefenen met uitgang -as, achtervoegsels -ist en -in; voorzetsels en, sur, de.
Geheugenspel om 40 woorden te leren via 40 kaarten, waarop een woord/beeld telkens in 2 exemplaren is afgebeeld. (Dit spel is ook bij ons gekend.)
Een liedje met nieuwe woorden, op basis van een algemeen gekende melodie.
Dialoogjes zoals in les 1.
Huiswerk: idem als na les 1, maar nu op basis van de 40 woorden die in beide blokken geleerd werden.
Hetzelfde stramien herhaalt zich voor de 32 leerblokken van telkens 2 uren.
Taakverdeling tussen de partnersdie zullen meewerken aan de ontwikkeling van het lessenpakket.
Pedagogen - op de hoogte van de didactiek voor vreemde talen - uit 3 lagere scholen in Slovenië, Kroatië en Bulgarije, zullen concrete taken krijgen van de specialisten uit Inter-Kulturo (universiteit van Maribor-Slovenië). Met de hulp van één lokale esperantist moeten zij didactisch materiaal uitwerken voor 8 blokken, wat een werk is voor de eerste 6 maanden van het project. De scholen zullen over de middelen beschikken om het didactisch materiaal van de eerste twee lessen van het leerboek met hun leerlingen en leerkrachten uit te testen. Een groepje kinderen zal dus gedurende 16 uren volgens deze methode les krijgen. Daarna wordt een test afgenomen.
Studio Gaus (Berlijn-Duitsland) zal, in samenwerking met E@I (Slovakije), op basis van het bovenvermeld materiaal elektronische oefenvormen ontwikkelen (beeldoefeningen met betrekking tot grammatica en een geheugenspel om nieuwe woorden te leren) en zal op het internet een 'zinnenmaker' [een interactief programma dat zinnen maakt] plaatsen om vraagzinnen te vormen. Deze site zal geproduceerd worden door een Deense universiteit (Odense – Zuid-Denemarken).
Die Deense universiteit zal deze ‘zinnenmaker’, die de vragenstellende medewerker vervangt, voor iedere les uitwerken.
De filosofische faculteit van de universiteit van Maribor (Slovenië) zal een wetenschappelijke studie maken over de behoefte aan een dergelijk studieobject, aan didactisch materiaal en aan didactische instructies ten behoeve van de leerkrachten.
Inter-kulturo (Maribor-Slovenië) zal het functioneren van het didactisch materiaal bij kinderen van het tweede en derde leerjaar in Maribor en Zagreb controleren en didactisch materiaal voor 8 leerblokken uitwerken.
Izvori Zagreb (Kroatië) staat, behalve voor de coördinatie van het hele project, in voor het drukken van: a/ alle didactische middelen voor een papieren versie: leerboeken met teksten, een woordenboekje en grammaticale uitleg in het Engels en het Duits; b/ de didactische materialen, zoals: spellen, kartonnen borden, geheugenspellen, liedjes, dialogen, sketchen…; c/ de instructies voor de leerkrachten.
Deze tekst is een samenvattende vertaling van twee Esperantoteksten van Zlatko Tišlar (Kroatië)
Eindtermen - Onderwijsfestival in Vlaams parlement
Op vrijdag 13 mei 2016 vond het onderwijsfestival plaats in het Vlaams parlement met meer dan 750 deelnemers. Het was het sluitstuk van een onlinedebat over de eindtermen in het onderwijs.
In een van de tweede 'speakers corners' gaf ik onderstaande toespraak voor een handvol belangstellenden. Dat lot was ook de andere sprekers beschoren. Op hetzelfde moment waren er andere activiteiten gepland, waaronder enkele interessante panelgesprekken met vooraanstaande figuren.
Om 11.00 u. kwamen de eerste sprekers Ghislain Duchâteau en Frans Daems aan de beurt.
(http://www.netdidned.be/bestuur.html) Ik denk dat het 2 oud-professoren van de UIA waren die een heel grote poster bij hadden met als titel:’ Nederlands als fundament voor duurzaam onderwijs (zie bijlage)’. Zij hadden een 5-tal toehoorders, de 2 aanwezige verantwoordelijken inbegrepen! Ik zei aan de heren dat hun voordracht naadloos aansloot op wat ik ging zeggen. Ik heb hen de brochure 'De sociopolitieke, pedagogische en culturele waarde van het Esperanto' van Edward Symoens gegeven, een kopie van mijn toespraak en de nuttige internetadressen. Zij beloofden dat ze de informatie zouden bekijken. Ik vind dat al een zeer belangrijk resultaat!
De volgende spreker (Via Don Bosco) was niet aanwezig. Ondertussen was er een geanimeerd gesprek, dat ik aandachtig gevolgd heb, tussen die 2 sprekers van NDN en een ontevreden lerares Nederlands, van de vereniging ‘Het oog van de Meester’ (http://oogvandemeester.be/2015/02/visie-3/). Die organisatie heeft later op de dag ook een toespraak gehouden. Ik vernam dat ook zij maar enkele toehoorders hadden. De lerares heeft mijn toespraak gehoord en ik heb haar ook onze info gegeven (brochure,toespraak en internetadressen). Zij wist niets van Esperanto.
Nadien zijn we naar de zaal gegaan waar je een ‘date’ van enkele minuten kon hebben met een zevental commissieleden: Voorzitter Kathleen Helsen (CD&V), eerste ondervoorzitter Koen Daniëls (N-VA), tweede ondervoorzitter Caroline Genez (Sp-a), Elisabeth Meuleman (Groen), Jo de Ro (Open VLD), Kris Van Dijck (N-VA), Kathleen Krekels (N-VA).
Iedere partij heeft onze info (brochure, toespraak en internetadressen) gekregen. Ik heb hen gezegd dat verstandige mensen niet oordelen naar de vorm maar naar de inhoud, doelend op de zeer verouderde, maar zeer goede brochure van Edward Symoens!
Ook Guy Tegenbos, senior writer van De Standaard, heb ik onderstaande toespraak bezorgd.
Point n’est besoin d’espérer pour entreprendre, ni de réussir pour persévérer.
Het is niet nodig te hopen om te ondernemen, noch te slagen om te volharden.
Deze wijze woorden worden, al dan niet terecht, toegeschreven aan Willem Van Oranje.
Dit gezegde is ons leidmotief. Dit is de reden waarom wij hier zijn. Nooit de armen laten hangen. ‘Nie pleujen’, zeggen ze in Gent.
Wel, Esperantisten, pleujen niet! Zeker niet op een vrijdag de 13de!
Velen vinden het naïef om nu nog in het Esperanto te geloven. Ik mocht het nog ondervinden op de Nacht van het Onderwijs in Antwerpen.
Welnu: voor u staan twee van die naïevelingen. En we zijn daar nog fier op ook, want we toeven in goed gezelschap. Ik zou u graag enkele illustere figuren uit de ‘Eregalerij der Naïeven’ willen voorstellen.
De eerste is de Italiaanse schrijver en filosoof Umberto Eco, dit jaar in februari overleden.
Zoals zovelen nam hij het Esperanto in het begin niet ernstig. Nadat hij in het kader van een wetenschappelijke activiteit de internationale taal bestudeerd had, veranderde hij zijn mening. “Uit taalkundig oogpunt is het een zeer, zeer goed gemaakte taal, uitermate economisch en efficiënt”, zegde hij in een interview. In 1992 ter gelegenheid van het 5de internationaal congres over de semiotiek, vraagt hij zelfs politieke steun voor de verspreiding van het Esperanto omdat die taal wereldwijd de vehiculaire taal kon worden.
Een tweede naïeveling met naam en faam is de Duitse econoom Reinhard Selten, die in 1994 de Nobelprijs economie won voor zijn bijdrage aan de speltheorie. Sinds 1959 is hij ook esperantist. Samen met enkele andere professoren, waaronder Humphrey Tonkin, die als professor Engels aan verschillende universiteiten doceerde, richtte hij in 1983 de Akademio Internacia de la Sciencoj , de Internationale Academie voor Wetenschappen, op met als belangrijkste voertaal: het Esperanto. Zij wilden daarmee aantonen dat Esperanto ook geschikt is als wetenschapstaal. De vereniging telt meer dan 100 internationale wetenschappers waaronder tientallen universiteitsprofessoren. Kennis van Esperanto is voorwaarde om lid te worden.
Een derde belangrijke figuur, en die brengt ons bij deze poster, is de Duitse professor Helmar Frank, directeur van het Instituut voor Cybernetica in Paderborn en medestichter van de zojuist vernoemde internationale vereniging voor wetenschappen. Helmar Frank deed onderzoek naar de mogelijkheden van het Esperanto in het onderwijs. De resultaten toonden aan dat leerlingen die Esperanto als basis van een cursus taaloriënterend onderricht gevolgd hadden, gemiddeld betere resultaten hadden voor aardrijkskunde (!), wiskunde, moedertaal en vreemde taal, in dit geval het Engels.
Andere experimenten van o.a. de Hongaarse taalwetenschapper Szerdahely toonden aan dat Esperanto als eerst geleerde vreemde taal daarna het leren van andere vreemde talen met 25 tot 30 % versnelt.
Interessant om te weten, zeker voor wie zich bezig houdt met onderwijsmethodiek en –didaktiek, is het feit dat in dit voorjaar een speciaal daarvoor opgericht consortium een internationaal project heeft ingediend bij het Erasmus+ programma van de EU. Het project heet: Multlingva akcelilo (Veeltaligheidversneller). Het consortium bestaat uit Esperanto- organisaties uit Slovenië, Kroatië en Duitsland, een Deense en een Sloveense universiteit en 3 lagere scholen (Kroatië, Slovenië en Bulgarije). Men wil aantonen dat het aanleren van een beperkt Esperanto het leren van andere talen versnelt. Als het project goedgekeurd wordt, zal het reeds dit najaar opgestart worden.
Waarom de internationale taal Esperanto?
Een belangrijk pedagogisch principe is ‘geleidelijkheid’: van gemakkelijk naar moeilijk, van eenvoudig naar samengesteld. Geen enkele onderwijzer zal het in zijn hoofd halen om de eerste rekenles te beginnen met de vierkantswortel. Men begint met het eenvoudigste: de vier basisbewerkingen.
Kinderen taalinzicht bijbrengen, ook in de grammatica van de eigen moedertaal, kan het best op een simpele manier gebeuren. Een eenvoudige, doorzichtige, regelmatige, logisch gestructureerde taal, zonder uitzonderingen, zoals het Esperanto, is daarvoor ideaal.
Een kind leert moeiteloos de woordsoorten. Het ziét gewoon aan de uitgang of een woord een zelfstandig naamwoord, een bijvoeglijk naamwoord, een bijwoord of een werkwoord is.
Werkwoorden vervoegen is een fluitje van een cent: je voegt gewoon een vaste uitgang toe aan de werkwoordstam: -AS voor de tegenwoordige tijd, -IS voor de verleden tijd, -OS voor de toekomende tijd, -US voor de voorwaardelijke wijs, -U voor de gebiedende wijs en –I voor de noemvorm. En dit voor ALLE werkwoorden, zonder één uitzondering!
Dit alles stimuleert de studiezin en de zelfwerkzaamheid. Het geeft leerplezier en zelfvertrouwen, ook aan de minder begaafde leerlingen.
Het Esperanto bevordert ook het logisch denken en de creativiteit van de kinderen. Via een systeem van voor- en achtervoegsels kunnen ze zelf een hele reeks woorden afleiden van één woordstam. Een kind hoeft dus veel minder van buiten te leren. Overigens, de overgrote meerderheid van de woordstammen is internationaal: ze komen uit de Romaanse, de Germaanse en de Slavische talen. Die woordstammen gaat het kind dus tijdens het leren van andere talen ook nog tegenkomen.
Reeds na enkele lessen is de leerling in staat om eenvoudige gesprekken te voeren, kan hij of zij corresponderen met klasgenoten uit de hele wereld. Ter illustratie: een klas van een college uit Namen kreeg op die manier een 300-tal postkaarten uit 31 landen. Het leidde in die klas in de verlofperiode ook tot uitwisseling met Sloveense kinderen. Kinderen kunnen dus reeds op zeer jonge leeftijd kennis maken met andere talen, andere culturen.
Jongeren, en dat is een ruim begrip, kunnen via de dienst Pasporta Servo een of meer dagen gratis verblijven bij een van de meer dan 1000 gastgezinnen in 90 landen. Er is maar 1 voorwaarde: Esperanto spreken. Het studeren van een etnische taal opent een deur naar een bepaalde taal- en cultuurgemeenschap, Esperanto opent een raam op de gehele wereld.
Talen verdelen, Esperanto verenigt.
Al 129 jaar brengt deze internationale taal miljoenen mensen van over de hele wereld vredevol samen, over taalkundige, aardrijkskunstige, levensbeschouwelijke, ideologische, culturele of welke grenzen dan ook, heen. Het hele jaar door vinden nationale en internationale bijeenkomsten plaats met het Esperanto als enige voertaal. Dagelijks vinden Esperantosprekers van over de hele wereld elkaar, in toenemende mate, via het internet, zowel arbeiders als intellectuelen en dit zonder taaldiscriminatie, met respect voor elkaars taal en cultuur.
Welnu, dames en heren: geef me eens één goeje reden waarom de mogelijkheden van het Esperanto in het onderwijs als opstap voor het leren van vreemde talen, als middel om de culturele horizon uit te breiden, niet zouden benut worden?
Geef me eens één goeje reden waarom de onderwijswereld het Esperanto niet als waardevolle bondgenoot zou omarmen om onze kinderen tot logisch-denkende en kritische wereldburgers te vormen?
Geef me eens één goeje reden waarom onze academici de mogelijkheden van het Esperanto niet op een objectieve, wetenschappelijk verantwoorde wijze zouden bestuderen, waarom onze politici geen 5 minuten politieke moed zouden kunnen opbrengen om de zich opdringende conclusies te trekken en waarom pers en media het publiek hierover niet objectief en uitvoerig zouden informeren.
David van Reybroeck was met zijn G1000 initiatief op zoek naar alternatieve, innoverende ideeën om de democratie een nieuw elan te geven. Minister Crevits is op zoek naar alternatieve, innoverende ideeën om het onderwijs te hervormen.
Ze krijgen beiden het Esperanto, als alternatief en innoverend idee bij uitstek, op een gouden schoteltje aangeboden. De eerste heeft het niet gevonden, en als de tweede het ook niet vindt, schort er misschien wel iets aan hun zoekmethodes... of aan hun ogen!
Iedere intellectueel, die naam waardig, is het zichzelf verplicht om Onbevooroordeeld en Objectief te Onderzoeken en te Oordelen.
Tot besluit, dames en heren: wij verwachten niet dat u vanaf morgen, met z’n allen, enthousiast Esperanto gaat leren. Zó naïef zijn we nu ook weer niet! We verwachten wél dat u dat vanaf overmorgen doet!
Mi dankas vin pro via atento! Ik dank u voor uw aandacht!
Van: dan van herpe [mailto:dan.vanherpe@telenet.be] Verzonden: vrijdag 13 mei 2016 21:09 Aan: Guy Tegenbos Onderwerp: Toespraak in 'speakers corner'
Geachte heer Tegenbos,
Zoals overeengekomen, stuur ik u de tekst van mijn toespraak in de ‘speakers corner’. Mag ik hopen dat u, tussen al uw drukke activiteiten in, nog de tijd kunt vinden om hieraan enige aandacht te besteden? Bedankt hiervoor!
Wij hebben vandaag ondervonden dat vele jongeren niet het minste besef hebben van wat Esperanto is, laat staan: van zijn positieve invloed bij het leren van talen, moedertaal inbegrepen,en zijn mogelijkheden bij het kennis maken mét en begrijpen ván andere culturen.
Pers en media hebben een belangrijke taak in het objectief informeren van de maatschappij. Mag ik hopen dat uw krant (die ook míjn dagelijkse krant is!) in de toekomst ook aandacht zal willen besteden aan de rol die het Esperanto kan vervullen op al deze terreinen?
'Slanker en Slimmer' met Tia Hellebaut - De Afspraak - 04/05/2016
In ‘De Afspraak’ van woensdag 4 mei 2016 had Tia Hellebaut het over het project 'One Mile A Day'. Als kinderen op school alle dagen een mijl lopen, worden ze “Slanker en Slimmer”.
Slimmer, sneller én slanker met… Esperanto!
SLIMMER: Professor Helmar Frank deed van 1975 tot 1982 in Duitsland onderzoek naar de mogelijkheden van het Esperanto in het onderwijs. Dit gaf als resultaat dat leerlingen die een cursus taaloriënterend onderricht op basis van het Esperanto gevolgd hadden nadien betere resultaten hadden voor aardrijkskunde (!), wiskunde, moedertaal en vreemde taal.
SNELLER: Andere onderzoeken wezen uit dat Esperanto als eerst geleerde vreemde taal daarna het leren van andere talen met 25 à 30 % versnelt.
SLANKER: Als men de hierdoor vrijgekomen tijd gebruikt om de kinderen meer te laten bewegen, worden ze gegarandeerd ook slanker!
Nacht van het Onderwijs - Antwerpen - 26 april 2016
Geachte mevrouw, Geachte heer,
Tijdens de Nacht van het Onderwijs van dinsdag 26 april 2016 in Antwerpen heb ik het even kunnen hebben over onderstaand onderwijsproject. Gezien het belang hiervan vond de gespreksleidster van onze groep het een goed idee dit naar het onsonderwijsteam door te sturen. Hopelijk is het ook voor de Vlaamse commissieleden een bron van inspiratie voor de toekomstige eindtermen.
Vriendelijke groet,
Dan Van Herpe, Wouwerstraat 160, 2300 Turnhout
31 Maart 2016 was de einddatum voor het indienen van projectvoorstellen, o.a. op het gebied van het onderwijs, in het kader van het door de E.U. gefinancierde Erasmus+ programma.
Esperanto-organisaties (*) uit Slovenië, Slovakije, Duitsland en Kroatië,maar ook niet-Esperanto-onderwijsorganisaties: 3 lagere scholen uit Kroatië, Slovenië, Bulgarije, de Zuid-Deense universiteit in Odense en de universiteit van Maribor-Slovenie, hebben een consortium opgericht voor een groot en belangrijk Esperantoproject, genaamd ‘Multlingva akcelilo’ (letterlijk: ‘Veeltaligheidsversneller’)
Verscheidene experimenten uit het verleden, van o.a. de Hongaarse taalwetenschapper prof. Szerdahely en prof. Helmar Frank, directeur van het Instituut voor Cybernetica van de universiteiten van Paderborn en Berlijn, hebben aangetoond dat Esperanto als eerst geleerde vreemde taal daarna het leren van andere vreemde talen met 25% tot 30% versnelt.
Op basis van de 230 meest voorkomende Esperantomorfemen die 90 % van een verzameling teksten uitmaken, wil men gedetailleerd didactisch materiaal ontwikkelen voor onderwijzers uit het basisonderwijs, eender waar in Europa. Na een seminarie van enkele dagen op basis van dit didactisch materiaal, is gelijk welke onderwijzer in staat dit beperkt Esperanto gedurende een schooljaar te onderwijzen, met als doel het leren van andere talen te versnellen.
Als het project goedgekeurd wordt, zal men vanaf de herfst gedurende 26 maanden de plannen uitwerken. Daarna zal men concreet didactisch materiaal hebben om in heel Europa aan de scholen aan te bieden.
Kroatië (uitgeverij Izvori –Zagreb) http://www.catawiki.be/catalogus/strips/talen/40749-esperanto
P.S. Zie ook de bijdragen over Esperanto op het discussieforum van onsonderwijs.be. Als u “Esperanto” intikt in de zoekbalk op de openingspagina, vindt u ze mooi opgelijst.
Deze mail heb ik verstuurd naar alle leden van de Vlaamse Commissie Onderwijs en naar Guy Tegenbos van De Standaard, die in Antwerpen aanwezig was.
Het is de eerste keer dat ik iets verneem van dergelijk project. Gezien de Vlaamse context lijkt het zeer interessant. Hebt u meer info over het programma? Ken jij scholen die het reeds toepassen?
Van harte dank voor uw reactie en de interesse die u toont voor het project.
Zelf las ik het bericht over het Esperantoproject in het maandblad (maart 2016) van de Eŭropa Esperanto-Unio(http://www.europo.eu/euhropa-bulteno).
Ik heb contact opgenomen met Zlatko Tišljar, de auteur van het betreffende artikel: Esperantistaj entreprenoj kunlabore kreis novan gravan projekton.
Ik vroeg hem of hij mij een kopie kon bezorgen van het ingediende projectvoorstel. Hij beloofde mij vrijdag te zullen antwoorden op mijn vraag omdat hij nu geen toegang had tot die documenten.
Het project wordt dus zeker nog niet in scholen toegepast. Wél zijn er in Vlaanderen, en ook in andere landen wereldwijd, scholen waar lesgevers op vrijwillige basis Esperanto onderwijzen aan leerlingen die daarvoor interesse hebben.
Terwijl grenzen worden gesloten en burgemeesters hun inwoners afraden om vluchtelingen te helpen, tonen heel gewone mensen zich opvallend barmhartig. 'De gastvrije Vlaming is dan toch geen contradictio in terminis', schrijft Knack-redactrice Ann Peuteman. 'Hoezeer sommigen ons daar ook van willen overtuigen.'
(...)
Diezelfde toeschietelijkheid komt nog meer naar de oppervlakte sinds de aanslagen van 22 maart. Ouders met jonge kinderen krijten hun solidariteit op het Brusselse Beursplein, iemand kondigt op Facebook aan dat hij in het volwassenenonderwijs Arabisch gaat volgen om zijn buren beter te begrijpen, en een lezeres schrijft me dat ze migrantengezinnen uit de wijk heeft aangeboden om hun kinderen bij hun huiswerk te helpen.
Dan Van Herpe
2016-04-05 13:32:26
In plaats van in het volwassenenonderwijs Arabisch te volgen, zou men beter voor auto- én allochtonen een spoedcursus Esperanto in de opvangplaatsen organiseren. Zo zouden ze na enkele weken reeds, zonder tolken, met elkaar kunnen praten. Ook de nieuwkomers onderling zouden daardoor met elkaar kunnen communiceren. Het geeft hen meteen een nuttige bezigheid, wat alleen maar tot een betere verstandhouding kan leiden: samen les volgen schept een band. Een bijkomend voordeel is dat Esperanto de ideale voorbereiding is voor het leren van andere talen.
Taaldemocratie 
