Mammoeten hadden antivriessysteem in bloed

Mammoeten hadden meer dan een dikke vacht om zich te beschermen tegen de ijzige koude van hun habitat. De uitgestorven kolossen hadden antivriesbloed dat hun lichamen van zuurstof voorzag bij vriestemperaturen.

De Britse krant The Guardian geeft de resultaten van wetenschappelijk onderzoek weer, gebaseerd op het dna dat aan 43.000 jaar oude resten van een mammoet werd onttrokken.

Eiwit houdt warmte bij
Een genetische aanpassing in de hemoglobine, een eiwit dat in het bloed voorkomt, verloren mammoeten in koude streken veel minder lichaamswarmte dan gebruikelijk is.

Voorouders van de mammoet kwamen zeven miljoen jaar geleden vooral voor in Afrika, maar dik een miljoen jaar geleden migreerden een aantal populaties noordwaarts. Dat gebeurde in een periode waarin de temperatuur op aarde als gevolg van klimaatsverandering sterk daalde.

In tegenstelling tot de hedendaagse olifanten, die heel wat eigenschappen ontwikkelden om beter bestand te zijn tegen de hitte, overleefden de oeroude mammoeten dankzij manieren om warmte te bewaren. Zo hadden ze veel kleinere oren en staarten dan hun hedendaagse afstammelingen.

Bloed stroomt koud
In de jongste studie over het onderwerp, uitgevoerd aan de Universiteit van Manitoba, in Canada, ontdekte met een andere fysiologische eigenschap de mammoeten aanwendden om de ijstijd door te komen.

Het team van onderzoeksleider Kevin Campbell isoleerde hemoglobine-dna dat bij een Siberische mammoet uit de ijstijd werd aangetroffen, en vergeleek het met de genetische code van olifanten die vandaag in Azië en Afrika leven.

Het dna van de mammoet vertoonde kleine maar belangrijke verschillen. Aanpassingen in één procent van de bestudeerde eiwitten toonden aan dat de hemoglobine van mammoeten veel minder energie nodig had om zuurstof in het lichaam te laten. "Dankzij de aanpassing  kon het bloed van mammoeten letterlijk koud stromen", stelde Campbell vast.

Geen extra voedsel nodig
"Zonder deze genetische aanpassing, zouden de mammoeten veel meer energie verliezen gedurende de winter. Dat energieverlies zouden ze dan moeten opvangen door meer te eten, uitgerekend in een periode waarin voedsel schaars is. Het extra eten vermijden, is dus duidelijk een voordeel."

Volgens de wetenschapper wordt het dankzij nieuwe wetenschappelijke ontwikkelingen steeds beter mogelijk om oude natuurgeheimen te ontrafelen. "Dna van een mammoet opbouwen, dat is alsof we met een tijdmachine 40.000 jaar terug in de tijd kunnen gaan en een bloedstaaltje van het dier nemen", zegt hij. (tw)