24 september 1993xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Op vrijdag 24 september vallen er twee nieuwe slachtoffers op het trieste blazoen van de Spaanse ordestrijdkrachten te noteren. Gurutze Yanci, 31 jaar oud, overlijdt één dag na haar arrestatie in de gebouwen van de Guardia Civil te Madrid aan een hartaanval. De 26-jarige ETA-militant Xabier Kalparsora 'Anuk' valt diezelfde dag uit een venster op de tweede verdieping van de Policia Nacional te Bilbo. Hij wordt in kritische toestand overgebracht naar het hospitaal, waar hij twee dagen later aan zijn verwondingen bezwijkt...

Iemand uit het raam werpen om een zelfmoord te insinueren is een oud gebruik bij de politieke politie. Het regime van Pinochet, de Argentijnse militairen en talrijke andere dictators hanteerden deze praktijk regelmatig. Het aantal politieke opposanten wereldwijd dat opgehangen in zijn cel wordt aangetroffen of dat ongelukkiglijk van de trap valt, is niet meer te tellen. We hoeven deze zaken niet steeds ver van ons te gaan zoeken. Wat Frankrijk met het FLN in Algerije deed, Groot-Brittannië met het IRA doet en ook Spanje met de ETA, is een totalitair regime waardig.

De Baskische 'gematigde' nationalistische partijen PNV en EA geven de politiefolteraars “carte blanche” voor hun smerige praktijken, door in een anti-ETA-betoging op te stappen en zo alle schuld voor het geweld in Baskenland uitsluitend bij ETA te leggen.

Anti-hoestmiddel

Gurutze Yanci wordt in de ochtend van 23 september 1993 door de Guardia Civil aangehouden. Haar man onderging twee dagen eerder hetzelfde lot. Hij werd ervan beschuldigd hulp te hebben geboden aan het twee jaar voordien opgerolde ETA-commando Donostia. Ook zij wordt naar het hoofdkwartier van de Guardia Civil te Madrid overgebracht. Rond 1 uur 's nachts klaagt zij bij haar bewakers over een hevige, snoerende pijn in de borstkas. Dezen bellen naar een wetsdokter die telefonisch een antihoestmiddel (!) voorschrijft. Zowat twee uur later bevindt Gurutze zich in een dergelijke kritieke toestand, dat de cipiers besluiten haar onmiddellijk naar het ziekenhuis over te brengen. Zij zal dit niet levend bereiken.

Haar familie krijgt de volgende dag een kort telegram, waarin droog en zakelijk haar overlijden wordt meegedeeld. Haar man wordt twee dagen later zonder inbeschuldigingstelling vrijgelaten en verneemt pas dan, van een Guardia Civil, de dood van zijn echtgenote.

Hij verklaart gedurende zijn gevangenschap zijn echtgenote te hebben zien voorbijkomen. Verscheidene keren heeft hij haar horen schreeuwen. Hij heeft haar tevens weten wegvoeren in een rolstoel.

Het officiële autopsieverslag geeft hartstilstand na een epilepsieaanval veroorzaakt door angst of stress, als doodsoorzaak op. Over heel het lichaam van Gurutze zijn hematomen waarneembaar, in de hersenen zijn kleine, maar significante bloedingen te zien.

Gurutze is overleden door de terreur die haar arrestatie voor haar betekende. Naar alle waarschijnlijkheid werd ze zwaar aangepakt door de Guardia Civil. Bovendien beging de wetsdokter een zware beroepsfout door haar niet persoonlijk te komen onderzoeken, maar haar telefonisch een banaal geneesmiddel voor te schrijven. Maar ja, wie komt er nu uit zijn bed voor een terroriste?

Alle 15 personen die samen Gurutze Yanci werden aangehouden en naar het hoofdkwartier van de Guardia Civil te Madrid werden overgebracht, verklaarden later aan hun advocaten zwaar te zijn gefolterd: onderdompeling in een waterbad, elektroden, plastiek zakken over het hoofd, enz. De in Baskenland gekende praktijken dus.

Meer vragen dan antwoorden

De dood van Xabier Kalparsoro “Anuk” roept mogelijk nog meer vragen op. Zo beweert de officiële versie dat 'Anuk' zelf uit een openstaand raam sprong. Hij was op dat ogenblik niet geboeid en slechts in het bijzijn van één politieagent. Dit is toch wel een zeer eigenaardige bewaking van een gevaarlijke ETA-militant.

Al snel na het overlijden van 'Anuk' rijzen er vermoedens dat hij al vóór 23 september door de Ertzaintza (Baskische politie) was aangehouden. Een communiqué van ETA bevestigt dit. Enkele dagen later publiceert ETA een brief van Xabier aan de organisatie dd. 10 september 1993, waarin hij zegt eind augustus door de autonome politie te zijn gearresteerd. Hij schrijft: "Ze hebben me opgepakt, gedrogeerd, gehypnotiseerd, gehersenspoeld. Ze hebben me gebruikt en ze doen het nog steeds". Het is een compleet raadsel wanneer en waarom de politie hem heeft vrijgelaten. Feit is dat hij bij zijn arrestatie door de gemeentepolitie van Durango totaal gedesoriënteerd was. Ook zijn brief aan ETA bevat enkele passages die geen steek houden.

Alle officiële instanties alsook de autonome politie weigerden te reageren op deze brief van Anuk. Een onderzoek is aan de gang, maar het is zonder meer duidelijk dat er een kwalijk reukje aan deze zaak zit. In een volgende Meervoud hopen we u meer nieuws te kunnen brengen.

“Meervoud”, nr. 5, december 1993, artikel geschreven door Geert Orbie.

----------------------

AANDACHT

 

Op 1 oktober 2009 worden de dagelijkse berichten op deze weblog stopgezet en vervangen door een wekelijkse nieuwsbrief. Wie interesse heeft om die nieuwsbrieven te ontvangen, kan zich aanmelden op “NIEUWSBRIEF”.