Het is eigenlijk onbegrijpelijk en wreed, dat wij mensen na al die eeuwen nog steeds weinig geleerd hebben uit onze ervaring en geschiedenis. Nog steeds zijn er oorlogen en nog steeds zijn er de vrouwen en de kinderen die bang wachten op vrede, liefdevol omgaan, verzorgd worden en verzorgen van elkaar. Het egoïsme, de agressie naar elkaar toe… het stopt niet, noch tussen staten, noch tussen groepen mensen, noch tussen individuen, noch tussen man en vrouw. Het maakt zo hopeloos soms. En sterker nog, zelfs al wil je het theoretisch uit je eigen leven bannen, het lukt niet. Ook ik word boos om onrecht dat mij aangedaan wordt, ook ik doe, alhoewel ik van mezelf meen niet bewust, onrecht aan anderen. Gelukkig weet ik me te beheersen en gebruik ik geen fysiek geweld. Maar als je tegenwoordig te weinig opkomt voor jezelf, niet assertief bent, nederig van hart… dan ben je schoon de dupe en de dweil van anderen… Op wereldschaal is assertief zijn uiteindelijk liegen en bedriegen en uiteindelijk ‘oorlog’ voeren. Communicatie en onderhandelen met elkaar, het delen van goederen en respect voor ieder wezen…. Zijn nog zeer moeilijke vaardigheden voor de mens. Hopelijk slagen we er ooit in….

Het is dus goed dat we blijven herdenken, blijven processies houden en geschiedenis oproepen… een klein beetje bijdragen aan een mogelijk inzicht en de weg naar vrede.