Mama is dolgelukkig als ze Arsène en mij ziet. Haar geluk kan niet op als ze hoort dat we met haar op stap gaan, en dan nog wel met de auto. “Waar gaan we naar toe?”  vraagt ze ongeduldig. We vertellen haar dat we gaan wandelen in het provinciaal domein ‘Het Leen’ te Eeklo. En hoewel ze niet eens meer goed beseft wat dat precies is, is ze enorm enthousiast.

Het instappen in de auto vergt wat geduld, maar het lukt best. En deze keer is ze bijzonder oplettend. Terwijl ze uitbundig babbelt, houdt ze het verkeer in de gaten. Als het in haar ogen gevaarlijk wordt, zegt ze voortdurend: “Pas op, pas op!”

De natuur boeit haar nog steeds, dus we gaan het arboretum bezoeken, dat aangelegd is in ‘Het Leen’. Er zijn daar meer dan 7.000 planten, struiken en bomen te bewonderen: een rijke collectie met wetenschappelijk nauwkeurige naamgeving in zorgvuldig aangelegde perken. Misschien iets voor ons mama?

We merken al vlug dat voor haar het buiten zijn samen met ons het belangrijkste is. Hier en daar vindt ze wel een boom of een struik mooi, maar ze kan zich nog moeilijk concentreren op wat ze ziet. Ze bevat het eigenlijk allemaal niet meer zo goed. Maar het wandelen door het park vindt ze fijn, en ze geniet ervan. De rode wilde bessen die uitnodigend tot proeven aan een boompje hangen, wil ze plukken. “Mag ik eens?”  vraagt ze. We leggen haar uit dat dat niet mag omdat ze giftig zijn, en je ziek wordt als je daarvan eet. Ze geeft een onverschillig knikje, maar legt zich neer bij onze uitleg.

Als Arsène mama en mij filmt, is ze weer even de draad kwijt. Terwijl we hem voorbij wandelen, zegt ze lief: “Goedenavond meneer.”  “Het is Arsène, mama” zeg ik lachend. Ze gaat dichter naar hem toe, maar het piepkleine filmcameraatje verstopt een beetje zijn gezicht. Dat is al voor haar genoeg om hem niet meer te herkennen. En zelfs als ze vlak vóór hem gaat staan, zegt ze heel verwonderd: “Ik zie dat niet!”  Wat raar toch, denk ik!

Na een korte wandeling merken we dat ze moe wordt, maar ze zegt het ook zelf: “Oh, ik ben moe!”  We keren terug naar de auto. Nu ze moe is, gaat het instappen ook wat moeizamer.

Bij het naar huis rijden, stoppen we aan het cafeetje ‘’t Oud Liefken’. Mama is daar, ondanks haar soms gekke reacties en raar taaltje, zeer welkom. Niemand die ons in de gaten houdt en we genieten met ons drietjes van een drankje en een hapje.’ Ons ma’ beleeft weer enkele zalige uurtjes en wij samen met haar.

Als het tijd is om naar het rusthuis terug te keren, vraagt mama een beetje teleurgesteld: “Is het al gedaan?”  Arsène en ik verzekeren haar dat we binnenkort weer samen op stap zullen gaan. “Bij goed of slecht weer, ma!”  zegt Arsène. Ze kijkt ons aan, neemt ons beiden bij de arm en lacht ons zó gelukkig toe.

Dinsdagmorgen ga ik even bij mama langs. Ze zit me, vanuit ‘de stoel’ aan te kijken, maar ze herkent me niet. “Wie ben jij?”  vraagt ze aarzelend. “Ik ben Ellen”,  help ik haar. “Oh, ik had het niet gezien”  trekt ze zich een beetje uit de slag. Wil ik haar of mezelf geruststellen, ik weet het niet, maar ik antwoord: “Ja, dat komt omdat je jouw bril niet hebt!”  Mama lacht even, weet opeens weer wie ik ben en zegt zachtjes: “Oh, mijn zoete.”  En zo zijn we beiden getroost.

We gaan met het uitzonderlijke goede weer nog even met ons tweetjes buiten wandelen. Plots trekt mama een heel pijnlijk gezicht en grijpt naar haar keel. “Mijn keel…” zegt ze een beetje klagend, “vanmorgen mee opgestaan.”  En terwijl ze met haar hand over de blijkbaar zere keel voelt, zegt ze klagend: “’t Is hier een weide vol pratsen…”  Ik vraag me af wat er scheelt. Even later wil ik checken of haar keel echt pijn doet en vraag: “Mama heb je nog keelpijn?”  Ze kijkt me lachend aan: “Keelpijn, kind? Neen!”

We hadden het er al deze week over gehad. Gezellig buiten op het terras van de cafetaria, Denise, mama en ik: op vrijdag 4 september ben ik jarig. Denise had de datum nauwkeurig bijgehouden en gaf mij woensdag al een verjaardagskaartje, maar mama kon het zich niet herinneren dat haar dochter op die dag verjaart. Er aan wennen dat mama niet eens meer de dag weet dat ik geboren bent, het lukt niet. Het blijft pijn doen.

Vandaag ga ik zoals gewoonte op vrijdagmorgen naar mama om haar haar te doen. Ze is in de wolken als ze mij ziet: “Oh, zoete, zijde gij daar!”  Met uitgestoken handen neemt ze me vast en geeft mij een klinkende zoen. Meteen vallen de bloemen mij op, die op het tafeltje staan in mama’s kamer, met een kaartje erbij: ‘voor Ellen’. “Ik verjaar vandaag, mama”  zeg ik. Ze kijkt me een beetje verward en hulpeloos aan: “Ik ga niet fuiven, eh … niet schuiven …”  Ze geraakt weer niet uit haar woorden. Ik neem haar eens goed vast en zeg : “Geef me gewoon een dikke kus, ik word 57 vandaag!”  En dan voor heel even, is ze mee: “Serieus, ’t is niet te geloven, hé?”  Maar even vlug is ze weer alles kwijt.

Ik open het kaartje dat vóór de bloemen staat. Ik kan het niet geloven, Denise verrast me nog eens, nu nog wel met een prachtig bloempje erbij. Bij het lezen van de tekst die ze schreef op de kaart, weet ik dat ze zo enorm met me meeleeft en zo goed begrijpt wat er in mij omgaat op een dag zoals deze. De tranen rollen over mijn wangen.

Ik herpak mij vlug, want mama is in een vrolijke bui en dat wil ik niet verknoeien door mijn eigen emoties. Ze lacht, is opgewekt en als haar haar gedaan is, wil ze weten of het mooi is. Dat is zo lang geleden dat ze dat nog eens vroeg dat ik haar direct meeneem naar de badkamer, waar een grote spiegel hangt. Na wat gezoek waar ze juist moet kijken, ziet ze haar eigen spiegelbeeld. “Mooi, ’t is mooi”  zegt ze tevreden.

Even later breng ik haar naar de tafel in de leefruimte, het is tijd om soep te eten. We geven elkaar nog wel tien zoenen, want het valt mama, maar ook mij, een beetje zwaar om afscheid te nemen. Als ze hoort dat ik morgen terug kom, is ze al weer getroost.

Ik ga nog even bij Denise langs om haar te bedanken, maar als ze de deur opendoet, neem ik haar vast en huil eens goed uit op haar schouder.

Fragment uit het VTM-nieuws van 31 augustus 2009: 62-jarige Alzheimerpatiënt verdwaalt 3 dagen in het Jan Palfijn ziekenhuis in Gent.

In een auto stappen, het is voor een gezond iemand zo heel gewoon. Niemand staat daar toch bij stil? Voor mama is het een hele opgave en omdat het haar zaterdag lukte, zijn Arsène en ik apetrots op haar. Onvoorstelbaar en ongelooflijk, maar wij zijn gewoonweg gelukkig omdat ‘ons ma’ in onze auto kan in- en uitstappen! Het geeft ons ook meer mogelijkheden om met haar op stap te gaan.

Oefening baart kunst, moeten we gedacht hebben, want maandagnamiddag staan we opnieuw, wel weer met de rolstoel bij de hand, samen met mama aan de auto. Ook Denise gaat mee deze middag. Ze wil al meteen een handje toesteken om mama te helpen, maar dat blijkt helemaal niet nodig. De rolstoel verdwijnt weer in de kofferbak. Mama zit na enkele minuten weer netjes naast haar schoonzoon in de auto. En maar honderd uit kletsen. We rijden naar het provinciaal domein ‘Het Leen’. Het warme weer heeft ons dorstig gemaakt en we wandelen naar de cafetaria, die zich op het domein bevindt. Helaas is die op maandag gesloten. We besluiten dan maar terug te keren en te stoppen aan het cafeetje ‘t’Oud Liefken’. Zo moet mama weer in en even later weer uit de auto. We staan er alle drie verbaasd bij hoe mama het steeds vlotter kan!

We gaan aan hetzelfde tafeltje als zaterdag zitten en de drankjes worden besteld. Arsène weet dat mama graag wat knabbelt en stelt voor om een bordje met kaas en salami te bestellen. “Dus een bordje gemengd?”  vraagt de uitbaatster. Waarop ‘ons ma’, die niet altijd alles nog goed begrijpt, verontwaardigd vraagt: “Dement?”  Bijna op hetzelfde moment zeggen Arsène en ik: “Neen, geen bordje dement, een bordje gemengd!”  ‘Ons ma’ gerustgesteld, maar iedereen moet er toch wel een beetje om lachen. Als het bordje met de hapjes op tafel komt, moet mama niet worden aangespoord om een stukje kaas of salami te nemen. Integendeel! Ze zoekt bovendien de grootste stukjes kaas uit: “Veel te klein,”  zegt ze en legt , opnieuw ongegeneerd, het kleine stukje weg en ruilt het voor een groter. Nou ja, niemand die zich daar aan stoort. Als ze maar geniet! Het is weer best gezellig.

Na een uurtje op het terras keren we huiswaarts. Het valt ons alle drie op dat mama een stuk vlotter de auto in en uit kan. Er worden al plannen gemaakt voor andere uitstapjes. Worden we niet overmoedig?

Vrijdagavond, tijdens het drinken van ons aperitiefje was mama, zoals zo vaak, weer ons gespreksonderwerp. “Als we willen dat ma het nog wat gezellig heeft als we op bezoek gaan,” zegt Arsène, “moeten we rekening houden met datgene wat haar nog boeit.” En hij somt op: “Kinderen, dieren, muziek, de natuur en buiten wandelen, snoepen.” Met het aanhoudende zomerweer beslissen we om zaterdagnamiddag met haar op stap te gaan. “Even buiten het enge wereldje van het rusthuis, dat zal haar toch ook wel eens goed doen”, vindt Arsène.

We denken aan het cafeetje 't'Oud Liefken' bij ons in de buurt. Het was maanden dicht, maar wordt nu door een jong koppel uitgebaat. Het is prachtig gelegen: aan de ene kant ligt het smalle kanaaltje ‘De Lieve’, aan de andere kant weiden, met een zicht op het Schipdonkkanaal. Een mooi stukje natuur. Bovendien hebben ze een schat van een hond, die de gasten graag verwelkomt. Misschien iets voor ‘ons ma’? We zullen een rolstoel meenemen, want het is een eindje stappen. Alles is goed gepland en dan gooien de wegenwerken roet in het eten. Als ik zaterdagvoormiddag even op verkenning ga, merk ik dat een stuk van het wandelpad is onderbroken. “We zien wel!”  zegt Arsène.

Mama is weer zó blij als we bij haar komen. En dat ze met ons mee mag op stap begrijpt ze maar al te goed. Terwijl ik haar klaarmaak, gaat Arsène een rolstoel halen. De derde rolstoel die hij uitprobeert, is de goeie! We kunnen vertrekken, maar de problemen met het wandelpad spelen in ons hoofd. We wandelen voorbij onze auto: “Zullen we eens kijken of ma in de auto kan stappen?”  vraagt Arsène. Ik ga al meteen heel bedenkelijk kijken, want maanden geleden hebben we het ook nog geprobeerd. Zonder succes, want mama wist bij God niet hoe ze in onze auto kon stappen. “Oke, we zullen het nog eens proberen,”  zeg ik. En geloof het of niet, maar met de nodige hulp, zit mama even later trots en dolgelukkig in onze auto. De rolstoel bergt Arsène op in de koffer, je weet maar nooit bij het terugkeren!

We rijden om de wegenwerken heen naar het cafeetje. Mama babbelt ondertussen in haar zo eigen geworden brabbeltaaltje honderd uit. Na een kort ritje komen we aan. We worden begroet door de vriendelijke uitbaatster, maar ook door de lieve hond Bowie. We zoeken ons in de tuin een tafeltje uit onder een parasol. Mama vindt alles goed, ze blijft uitbundig. Als ze hoort dat er huisgemaakte chocolademousse is, wil ze die meteen proeven, en ook nog een fruitsap erbij. Arsène en ik bestellen een biertje. Mama glundert bij het zien van de chocolademousse. Maar laat die nu juist opgediend worden in een kopje met oortje aan! En dat is een reuze probleem voor haar. Met haar nog zeer beperkte denkvermogen dient een kopje om uit te drinken! Maar zit daar nu die lekkere chocolademousse in? We helpen haar op weg en dan lukt het haar. Bij elke hap zegt ze genietend: “Mmmm, mmmm!”  Als plots de zon op haar schijnt, voelt ze de warmte en wrijft ze bezorgd over haar arm. Mama is het type dat eerder rood verbrand dan mooi bruin wordt en ze zegt: “Ik ga hier rooien, hoor!”  Arsène en ik weten allebei wat ze bedoelt. Ze vindt de hond leuk die stokjes aanbrengt, met de bedoeling dat je die meteen weer weggooit. Twee wielertoeristen in vol ornaat: strak hemdje, korte aanspannende broek met bretellen, een enorme helm op het hoofd, hebben beleefd gevraagd of ze er mochten komen bijzitten. Mama zit hen een tijdje te bekijken en zegt, met een laatdunkend knikje in de richting van beide heren: “Dat zijn ook wel rare!”  Ja, dat is nu weer typisch mama, totaal geen gêne meer! De koeien die in de weide lopen, noemt ze paarden, maar het kan ons geen barst schelen. Als ze het kommetje nootjes ontdekt die we bij ons biertje kregen, wil ze daar ook wel van proeven. En dan gaat het weer even mis, ze neemt het kommetje vast en wil de nootjes opdrinken! We moeten haar echt wel in de gaten houden, maar dat deert ons niet. ‘Ons ma’ geniet en dat was de bedoeling van onze namiddag uit.

Met de nodige hulp en veel geduld stapt ze later in onze auto. We keren terug naar het rusthuis. Mama is moe. Arsène en ik houden een goed gevoel over van deze geslaagde namiddag: even weg uit de omgeving van het rusthuis, eventjes weer in de ‘gewone’ wereld. Dat is wat we mama zo graag gunnen.

Vrijdagmorgen ben ik, zoals altijd, op post om mama’s haar in de krulspelden te draaien. Ze is wel in bad geweest, heeft verse kleertjes aan, maar haar haar is niet gewassen. Ik stap naar het bureau en vraag om uitleg. “Ik wist niet dat dat moest!” zegt een jong meisje een beetje verveeld. Zij is een toekomstige kleuterleidster, die zonder ervaring in het omgaan met demente bejaarden, het heeft aangedurfd om als jobstudente in het rusthuis te komen werken. Je moet het maar doen! Bovendien klopt het wat ze zegt: op mama’s badkamer ligt een briefje: ‘vandaag in bad’, van ‘haar wassen’ staat niets vermeld. Na wat heen en weer gepraat, wordt mama ‘s haar toch nog gewassen met de hulp van een collega. Ik hou stilletjes de boel in de gaten, maar uiteindelijk verloopt alles prima.

“Er scheelt toch niets hè? Ik vraag mij dat af omdat het hier zo stil blijft. Lieve groetjes voor jullie. …”

“Ik ben een trouwe bezoekster van jouw blogje, maar ben enorm bezorgd dat het hier zo stil blijft. Alles toch ok hoop ik. Lieve groetjes. …”

Ik kreeg van enkele trouwe lezers van mijn blog de bezorgde vraag of er iets mis was, of er iets scheelde met mama. Het was zó stil op mijn blog!

Eigenlijk schrik ik er nu zelf van dat het al een tijdje geleden is dat ik mijn dagboek bijhield. Ik voelde na onze reis niet echt de behoefte om meteen alles neer te schrijven. Goed uitgerust en totaal ontspannen kan ik alles weer beter aan.  Met het prachtige zomerweer genieten Arsène en ik nog na. We doen af en toe een terrasje, ontvangen vrienden of worden zelf uitgenodigd. Zo blijven we in vakantiestemming.

Ik ga wel regelmatig bij mama langs. De dagdagelijkse problemen kan ik (voorlopig althans?) beter relativeren. Houden zo?