|
Religieuze iconen
Christelijke
beeldverhalen
Iconen vind je niet alleen op de desktop van
je computer, maar ook in het geloof. Iconen zijn afbeeldingen die het
(Christelijk) geloof op aarde verbeelden. Iconen maken het geloof tastbaar, ze
maken het mogelijk om de heilige of heilige afbeelding aan te raken of te
kussen. Iconen spelen nog steeds een grote rol in Christelijke orthodoxe
religies.
Het ontstaan van iconen
Tot ongeveer 300 na Christus was het christelijke geloof binnen het gebied waar
het ontstond - het Romeinse rijk - een verboden religie. De eerste christenen
beleefden hun geloof in het geheim. De vroegchristelijke kunst beperkte zich
tot een eenvoudige beeldaal met symbolen als het anker, de vis of het kruis.
Toen in 313 na Christus het christendom staatsgodsdienst werd, kon de
christelijke kunst zich verder ontwikkelen. Omdat de meeste christenen niet
konden lezen of schrijven werden beeldverhalen gemaakt: afbeeldingen waarmee de
verhalen uit de bijbel konden worden overgedragen. Vaak werden portretten
gemaakt van heiligen, die rijkelijk werden versierd. Het icoon was ontstaan.
Beeldenstorm
Beeldenstorm
Vanaf 650 na Christus ontstond een ingrijpend conflict in de
christelijke kerk over de vraag of het afbeelden van bijbelse personen wel wat
toegestaan. Tijdens de beeldenstorm van 1566 zijn veel iconen vernietigd door
gelovigen die vonden dat het volgens de bijbel verboden was afbeeldingen te
maken en aanbidden. Niet alleen iconen werden vernietigd, ook beelden en
frescos (muurschilderingen) moesten er aan geloven. Zelfs afbeeldingen uit
boeken werden vernietigd.
Niet
gewoon een schilderij
Iconen worden nog steeds gemaakt in de orthodoxe kerken. Het zijn niet
zomaar schilderijtjes, het maken van een icoon wordt als een religieuze
handeling beschouwd (net als bidden). De kunstenaar is tijdens het vervaardigen
van het icoon een verlengstuk van God. Om deze reden wordt in de meeste
tradities het icoon niet gesigneerd, het is immers God die het werk gecreëerd
heeft.
Moderne
iconen
Ook buiten het orthodoxe christendom worden afbeeldingen gemaakt die als
functie hebben de afgebeelde persoon te vereren. De beroemde afbeelding van Che
Guevara die je op miljoenen T-shirts geprint is, kan beschouwd worden als een
(niet-christelijk) icoon. En het schilderij dat Andy Warhol maakte van Marilyn
Monroe doet ook sterk aan een icoon denken
|
