Brussel:
Vanhengels verhaal zomaar geslikt

Wat de N-VA voorstelt is geen volstrekt nieuwe benadering, zoals Bart Brinckman in DS (1/11/2013) opmerkt. Maar of het geen doorbraak is, daarover verschillen de meningen.

Nuchter bekeken stelt de N-VA immers talrijke radicale veranderingen voor: er komt een einde aan de nu nog gigantische versnippering van bevoegdheden; de deelstaten worden verantwoordelijk voor honderd procent van hun uitgaven en inkomsten (nu minder dan twintig procent) – wat veel dubbel werk in openbare besturen en dus verspillingen zal opruimen. Voorts worden de openbare uitgaven, mede door die drastische vereenvoudiging van de instellingen, veel beter beheersbaar. Ze worden ook duidelijk verlaagd. Het aantal politieke mandatarissen kan zwaar omlaag, net zoals de mogelijkheden tot cumuleren. Weer minder kosten!

Daarnaast gaat de democratische legitimiteit van het bestuur drastisch omhoog door de toename van autonomie en door de feitelijke afschaffing van de grendelwetten. Als in Vlaanderen en Wallonië er andere voorkeuren bestaan, dan zullen beide deelstaten hun eigen voorkeur ook kunnen toepassen. Nu is dat, door die grendelwetten, niet het geval. Franstaligen kunnen immers met slechts 22 procent van de Kamerleden elke verandering blokkeren.

Geen enkele kritische vraag

Voor Brussel biedt de N-VA ook eenvoud en klaarheid. Brusselaars zouden wel een aantal privileges kwijt spelen – ze zullen morgen bijvoorbeeld zelf de kosten moeten dragen voor de eigen lokale administratie, voor subsidies aan vzw's, voor buurtverfraaiïng, …. net zoals de andere steden en gemeenten in dit land. En voor de extra middelen voor de hoofdstedelijke functie, komt er eindelijk terug een democratische inspraak vanwege al wie die moet dragen (alle Belgen dus).

Nu is dat niet het geval. Onder de nieuwe orde Di Rupo krijgt Brussel morgen zo'n dik miljard daarvoor. Wat snel zal stijgen naar 1,6 miljard – vergeleken met afgerond 2,5 miljard andere inkomsten. Walen en Vlamingen zullen onder de huidige regelingen een kleine helft van de uitgaven van het hoofdstedelijke gewest moeten dragen, maar ze krijgen in ruil daarvoor géén enkele reële inspraak. Hoewel, de Walen wel, via de afspraken die de Franstalige partijen éénzijdig aan het gewest willen opleggen via de ongrondwettelijke federatie Wallobrux. Dat wil de N-VA afschaffen.

Doch Vanhengel mag op de VRT beweren dat de Brusselaars daardoor tweederangsburgers worden. Hij suggereert zonder de minste gêne dat Brussel dan onder Antwerps-Naamse dwingelandij zou komen. De journalist weerlegt die misleiding echter niet. Hij geeft nergens aan dat de Brusselaars onder de N-VA voorstellen over exact dezelfde rechten zullen beschikken als de andere Belgen. Is dat de faire berichtgeving waartoe de VRT volgens de wet verplicht is?

De bal ligt nu bij de andere partijen. Wie levert betere voorstellen voor vereenvoudiging van instellingen? Wie wil evenveel financiële verantwoordelijkheid van de deelstaten. Wie versterkt de democratie? Wie werkt de ondemocratische grendelwetten weg? Wie voorziet referenda?

Privileges worden steeds verdedigd

Dat Franstalige partijen dat niet lusten omdat ze gigantisch veel privileges zullen kwijt spelen, het zou er nog aan mankeren. Analoog voor de klassieke partijen en de zuilen: zij zijn eveneens tegen, misschien wegens teveel verlies aan inkomsten (cumuls op mandaten, …) en andere voordelen. Zoals de waarschijnlijk toch illegale staatswaarborg op bijzonder rendabele aandelen in Arco. En natuurlijk is links tegen, wat begrijpelijk is, omdat de N-VA een minder omvangrijke staat wil. Maar ongetwijfeld ook omdat de SP.A quantité negligeable wordt als zij niet langer bij elke regeringsvorming kan schuilen onder de veilige vleugels van de PS.

Prof. Gert Peersman (Ugent) wees wel op enkele objectieve zwakten in de voorstellen van de N-VA, namelijk een precieze becijfering. N-VA heeft inderdaad nog heel wat werk voor de boeg, wil zij dit programma binnen een half jaar aan de kiezer verkocht krijgen.

Luc Ryckaerts op de-bron.org