Deze Romeinse zuil staat op de oorpronkelijke plek naast de Donatiuskerk en werd in de Middeleeuwen gebruikt als schandpaal. Op de volgende foto's enkele resten uit de Romeinse Tijd.
Het klassieke hart van de stad Zadar is Zelini trg, daar waar vroeger het Romeinse Forum lag, waar alle belangrijke gebeurtenissen in de Romeinse Tijd plaatsvonden. Eeuwen lang hebben de resten van het Forum verborgen gelegen onder de stad en in de jaren dertig van de vorige eeuw en na de Tweede Wereldoorlog is er een deel van het oorpronkelijke plaveisel blootgelegd en bleek dit het grootste forum te zijn, dat in Kroatië is gevonden.
Twee belangrijke historische bouwwerken van Zadar zijn de Donatiuskerk (10e eeuw) en de Anastasiakathedraal (12e eeuw). Als kerk is de Donatiuskerk al sinds 1797 niet meer in gebruik en door zijn goede akoestiek worden er 's zomers muziekvoorstellingen gegeven in het kader van het middeleeuwse muziekfestival van Zadar.
Foto: Donatiuskerk (links) en de kathedraal met klokkentoren (rechts)
Zadar is de vijfde stad van Kroatië en is het stedelijke, economische en culturele centrum van Dalmatië. Aan zijn rechte straten en het Forum is nog de Romeinse Tijd in deze stad te herkennen. In de Middeleeuwen is het de voornaamste basis geweest van de Byzantijnse vloot. Zadar is een speelbal geweest tussen Venetië en Hongarije, maar is uiteindelijk verkocht aan Venetië. Er werden veel paleizen en kerken gebouwd . Na de Eerste Wereldoorlog kwam Zadar onder Italiaans bestuur, maar toen Joegoslavië werd gevormd verdwenen de meeste Italianen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Zadar zwaar gehavend door de vele bombardementen.
Foto: De toegangspoort tot de oude stad , aan de binnenzijde gefotografeerd, dateert uit 1530.
Op de achtergrond in het midden is op bijgaande foto de Vestibule te zien, de antichambre van de keizerlijke vertrekken. Opvallend in deze ruimte is de koepel, die net als het Pantheon in Rome een open dak heeft. Zie de foto hierna.
Voor de Porta Aurea, de noordelijke stadspoort, staat het reusachtige beeld van bisschop Gregorius van Nin op de muur van de oude stad. Het beeld is gemaakt door Ivan Metrovic in 1929. Gregorius was een Kroatische bisschop uit de 10e eeuw, die zich verbeten inzette voor het gebruik van het Oud-Kroatisch in de liturgie. Het beeld is een van de belangrijkste beeldmerken van de stad Split. De linker grote teen blinkt je tegemoet, want iedere Kroaat die langs het beeld komt, raakt dit lichaamsdeel even aan, omdat men denkt, dat het geluk brengt.
Na de dood van Diocletianus werd het paleis gebruikt als verbanningsoord voor Romeinse adellijke en keizerlijke families. Door de invallen van de Avaren en Slaven vluchtten vele bewoners rond Split in 614 naar het paleis en vonden daar bescherming achter de veilige muren. Vanaf die tijd heette de stad Spalato, maar in de 9e en 10e eeuw moest de vesting uitgebreid worden door de toeloop van vele Slaven. In de 13e en 14e eeuw beleefde Split een grote bloei als handelscentrum, maar na de verovering door Napoleon van Venetië liep het economische belang drastisch terug. In 1815 bepaalde het Wener Congres dat de stad toeviel aan de Habsburgers en kwam Split opnieuw tot grote bloei en ontwikkelde zich tevens tot een van de belangrijkste havensteden langs de Adriatische kust. Gedurende de Tweede Wereldoorlog heeft de stad, die door de Italianen was bezet, zwaar geleden onder de vele luchtaanvallen . Thans heeft de stad zich tot een belangrijk toeristen- en industriecentrum ontwikkeld. Grote schepen onderhouden het contact als ferries met de vele eilanden voor de kust.
Foto: Het mausoleum van Diocletianus dat later tot kathedraal werd omgebouwd, met granieten Egyptische sfinx meer dan 35 eeuwen oud.
Vandaag een kaartje van een gedeelte van de stad Split, waarin het paleis van Diocletianus een stad in de stad vormt. Het paleis is toegankelijk via vier poorten, die namen dragen als Porta Aenea (bronzen poort), Porta Aurea (gouden poort), Porta Argentea (zilveren poort) en Porta Ferrea ( ijzeren poort). Het complex wordt thans doorsneden door twee straten, de Kresimikovastraat en bij het Perystilium de Dioklecijanovastraat. Na de Tweede Wereldoorlog werden de imposante kelderruimten blootgelegd. Deze kelders moesten voorkomen, dat het gebouw op den duur zou overhellen in de richting van de Adriatische Zee. Doordat de opbouw even groot was als de onderliggende kelders was men in staat de grondvormen van het paleis te reconstrueren.
