De waarheid

 xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Het grote mediagebeuren over de parachutemoord is voorbij.  Dertig jaar, dat is de straf die het Tongerse hof en volksjury op donderdag 21 oktober 2010 uitsprak voor Els Clottemans.  De speurders kregen tijdens het proces heel wat kritiek op hun manier van onderzoek voeren.  Volgens de verdediging van de veroordeelde verliep dat onderzoek eenzijdig en slecht, en hadden de speurders alleen hun cliënte in het vizier.  De speurders reageerden hierop door te zeggen dat er voor hen slechts één fundamenteel punt is, waar nooit van wordt afgeweken: enkel en alleen de waarheid telt.

Na het verdict werden alle kranten overstelpt met lezersbrieven.  Een meerderheid daarvan heeft grote twijfels over de uitspraak en vreest dat de echte waarheid niet aan het licht is gekomen.  Iemand veroordelen zonder materiële bewijzen kan volgens velen niet. 

Grote vraag is of de uitspraak van het hof van assisen gestoeld was op de waarheid.  Wat is evenwel de waarheid?   Misschien kunnen oude spreekwoorden, die toch veel volkswijsheid inhouden, klaarheid brengen.  Wat zeggen spreekwoorden over de waarheid?

Een eerste spreekwoord leert ons dat ‘de waarheid in het midden ligt.’  Joepie, zou je zeggen, we weten het al, simpel en eenvoudig.  Maar voor wie een beetje dieper nadenkt, stelt zich al vlug de volgende vraag: waar ligt het midden?  En dat vertelt het spreekwoord er spijtig genoeg niet bij.

Het tweede bekend spreekwoord over de waarheid brengt misschien soelaas: ‘Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt haar wel.’  Zal wel zo zijn, maar ook dit spreekwoord brengt geen opheldering.   Misschien dat in de loop van de tijd de volledige waarheid aan het licht zal komen, door materiële bewijzen of laattijdige bekentenissen,  het geeft nu geen directe oplossing.  Daarbij is tijd heel geduldig, en zou het kunnen dat de volledige waarheid slechts na jaren aan het licht zal komen.  In elk geval zegt dit spreekwoord niet wanneer de waarheid zal worden achterhaald en daardoor is het niet bruikbaar voor deze zaak.

De spreekwoorden brengen ons dus niet verder.  Even ons licht opsteken bij bekende citaten.  Google gaf er op mijn vraag zonder verpinken tientallen over de waarheid, waarvan ik er enkele heb uitgekozen. 

Een citaat van een zekere Sherlock Holmes (toch niet de eerste, de beste) trok mijn aandacht: “Als je alles wat onmogelijk is hebt geëlimineerd, moet dat wat overblijft, hoe onwaarschijnlijk ook, de waarheid zijn.”  Vraag is dan: werd al wat onmogelijk is geëlimineerd?  Volgens de verdediging niet, volgens de speurders wel.  Dit citaat brengt ons bijgevolg evenmin verder, maar we kunnen er wel eens over nadenken.

Het is hopeloos, ook spreekwoorden en citaten brengen geen klaarheid in deze zaak.  Besluiten doe ik dan maar met een citaat van Simone Weil, een Frans filosofe, die leefde in het begin van de twintigste eeuw, dus al een heel oud en hopelijk wijs citaat:

“De waarheid beminnen betekent de leegte verdragen, en dus de dood aanvaarden.  De waarheid staat aan de kant van de dood.”