We proberen de bronnen welke we gebruiken terug te geven bij elk onderwerp, mochten er opmerkingen zijn worden deze aangevuld op aanvraag of worden de publicaties verwijderd.
Kruispunt gevormd door de Minister Liebaertlaan, Gentsesteenweg, Harelbeeksestraat en Gentsestraat. De hoekherberg van de Gentsesteenweg met de Harelbeeksestraat was van in de jaren zestig tot 1978 café “Bien Venu” , daarna café “Pallieter”, dan een Marokkaans restaurant en vanaf 1978 jongerencafé ‘Het Krabje”. Werd bouwvallig en is gesloopt. Het “Krabje” was op een van de ramen prachtig omschreven als “ Café voor werkende, werkloze en schoolgaande jongeren”
Rechts was er de vroegere afspanning “Au Fabourg de Gand”, deze afspanning zou dateren van rond 1840, had achteraan stallingen. Vooral paardenhandelaars kwamen er overnachten. In 1918 werd de herberg getroffen door een vliegtuigbom. Na de oorlog herbouwd als woonhuis voor Marcel Malfait (zoon brouwerij Malfait Kuurne) die daar van kerstmis 1919 tot 1998 woonde. Achteraan was er vanaf 1926 de brouwerij Cambrinus. Op Nr 1 kwam een nieuwbouw ook genoemd “Au Fabourg de Gand” , van 1966 tot 1987 was het de bar “Castel”, van 1988 tot 2000 het pizzarestaurant “Riccobonno” , genoemd naar de uitbater van de zaak.
Centraal op de oude foto in de Gentsestraat, de hoekwoning van de familie Martens is inmiddels afgebroken voor de bouw van de seniorie SFG Residentie Gulden Sporen met een capaciteit van 72 bewoners. De woning rechts met balkon betrof het Ministerie van Landbouw.
In 1951 werden er op het kruispunt verkeerslichten geplaatst, in juli 1996 werd op het kruispunt een rond punt ingehuldigd, welke reeds in 2008 vervangen werd door verkeerslichten.
Na de afbraak van de hoekhuizen aan herberg t’Krabje, kochten de “Goedkope Woningen” de restgrond en de grond van de boekbinderij “Goddaer”, waar inmiddels een nieuw gebouw staat bestaande uit 21 passieve appartementen met onderliggende parking.
In het nieuw appartementsgebouw aan de zijde van de Harelbeeksestraat werd het kapelletje toegewijd aan O.-L.-Vrouw-van-Groeninge, opgericht in 1832 door Felix Dujardin geïntegreerd in de gevel. De kapel zou staan op de plaats waar OLV van Groeninge verscheen aan Koning Sigis van Majorka.
Bronnen : Archief Turbo - Beeldbank Kortrijk - 1000 Kortrijkse straten - Het herbergleven in Kortrijk.
Onderaan een affiche uit de jaren 1930 aangaande een paardenverkoop in de herberg 'Fabourg de Gand"
Aan de Proosdijstraat ligt sinds 1954 het wieleratelier van Marcel Kint.
Marcel Kint (Zwevegem, 20 september 1914 - Kortrijk, 23 maart 2002) was een Belgisch wielrenner die vele grote wedstrijden op zijn naam wist te schrijven. Zijn bijnaam luidde “De Zwarte Arend”.
Kint werd de langst regerende wereldkampioen wielrennen want na zijn overwinning op het WK in 1938 in Valkenburg werd, vanwege de Tweede Wereldoorlog, jarenlang geen nieuw wereldkampioenschap meer betwist. Tot zijn overwinningen behoren onder meer diverse klassiekers en ritten in de Ronde van Frankrijk. In de finale van het eerste naoorlogse wereldkampioenschap wielrennen te Zürich, lag Kint samen met thuisrijder Hans Knecht op kop, toen een Zwitserse supporter Kint opzettelijk hinderde en ten val bracht. Knecht, die een mindere spurt dan Kint bezat, werd zo wereldkampioen voor eigen volk. Kint behaalde uiteindelijk zilver.
SPOORWEGLAAN - HERBERGEN MADY - BOOT HILL SALOON EN TUF TUF
De Spoorweglaan noemde in 1795 “Le Rampar”, een vertaling van “Langs de Vesten”, benaming nu nog door bejaarden gebruikt. In 1815 noemde het “Neveldriesch” (weide aan de noordkant van de straat). In 1841 werd het “Ijzerwegvesting” of “Boulevard du Chemin de Fer”, om uiteindelijk in 1968 Spoorweglaan te worden.
De “Mady” bestaande van 1930 bleek vroeger een verdachte gelegenheid met na de oorlog een “dienster” uit Italië, werd gesloten in 1990. De “Memlinck” uit 1957 werd in 1986 de “Boot Hill Saloon” genoemd naar een stad bij Idaho (V.S.), het clublokaal van Motorclub “ De oude Belgen”. De huizen nr 15 & 16 werden in 1975 samengevoegd en de Tuf-Tuf bij Serge en Jacqueline werd een feit.
Voor enkele herinneringen aan de Tuf-Tuf, zie de Facebook-pagina :
“Villa Sport” – Herberg gelegen aan de Brugsesteenweg 133 te Kortrijk, bestond tussen 1920 tot omstreeks 1986 – Brouwerij Maelfait Kuurne. Tussen 1952 en 1973 opengehouden door Robert Courtens en echtgenote Huysentruyt Marie-Louise “Wiske”, welke accordeoniste was afkomstig van de herberg “De Jonge Accordeonisten” aan de Antoon van Dijcklaan. Volksherberg met kaartersclub “De Villa Sport-kaarters” en Koninklijke vinkenmaatschappij “Hoop in de Toekomst”. Dagelijks geopende buurtherberg waar op tonen van jukebox regelmatig een dansje geplaatst werd.
Op de bovenste foto jaarlijkse souper omtreeks 1965 van de vinkenmaatschappij met o.a.
Verhelst Arthur en echtgenote Maria – Gerard Lefevre en echtgenote – Denijs Rik en echtgenote Agnes – Marcel Debusschere, echtgenote en zonen Rudy en Ronny – Joseph Romy en echtgenote Jacqueline – Werner Lebrun – Robert Courtens en echtgenote Wiske (uitbaters Villa Sport ) – Drossaert Lambert – Leon Denil en echtgenote – Noret van café Coöperatieve op de Watermolen en zijn vader– Ronny Courtens – Jerome Seys en echtgenote – Seys Freddy (Gewezen voetballer KVK) – Delombaerde Arthur en echtgenote – Familie Decuyenaere...
Op de onderste foto jaarlijkse souper omstreeks 1967 van de kaartersclub met o.a.
Maurice Lessieur en echtgenote – Vanackere Marcel, echtgenote Verlinde Thérèse en zoon jean Pierre – Courtens Clara – Robert Courtens en echtgenote Wiske (Uitbaters herberg) – Ronny Courtens – André Verschaeren en echtgenote Annie Debu – Leon Denil en echtgenote – Marcel (De Steenkapper) - Deryckere Pierre en echtgenote Liliane - Lebrun Werner (Pinne) - Plateaux José en echtgenote – Noêl Masselis en echtgenote – Ameye Astrid en echtgenoot Gaston Stragier – Rosseeuw Romain, echtgenote Jeaninne en dochter – Joseph …
“Oude Vestingstraat” - van de Waterpoort naar de Koning Albertstraat, noemde in 1837 “Groenestraat” en in 1841 “Rue Des Vieux Remparts”. Was vroeger in de winter vuil, modderig en onbegaanbaar, er werd allerlei afval gegooid die een erge stank verspreidde. Bij regenval liep het water in de huizen. In de zomer een aangenaam wandelpad met Italiaanse populieren en erachter de stadsgracht gedempt in 1839. Enkele jaren later geplaveid. In 1973 werden straatstenen met asfalt bedekt. In de straat was er doorheen de tijd de rijtuigverhuurder Dujardin ; een brandweerarsenaal tussen 1913 en 1940 ; de diensten van het kadaster ; kantoor voor de werklozen ; en het huidig politiebureel welke uitkomt in de Jan Persijnstraat. In de straat lagen de herbergen ; in 1913 café In Louis Robbe huisnummer 8 (met tafelvoetbal) ; veranderde in 1964 naar Het Mosselhuis (vijftien soorten bereiding van mosselen) ; Huisnummer 13 buurtcafé Century, druk bezocht destijds door het personeel van het ernaast gelegen Belgisch Vlasverbond ; op de hoek met de Waterpoort stond café De l’Univers. Nu nog de herberg shooters op de hoek met de Hagedissenstraat (Pool-bar).
Het politiekantoor werd gebouwd naar plannen van architect J Deweerdt en werd ingewijd op 06.11.1965. Op de oude foto opbouw van het politiekantoor omstreeks 1964. Op de hoek stond een noodherberg opgetrokken na de zware bombardementen van 1944, nu Domino's Pizza. Op de linkerhoek is er nog steeds een bakkerij.
LEIESTRAAT TIJDENS 2e WO - STADHUIS - KOMMANDANTUR
De Leiestraat te Kortrijk. Bovenste foto in 2015 (Bijgewerkt, die Duitser staat er niet meer..."Kommandantur" is nu "Stadhuis").
Onderaan links, tijdens de Duitse bezetting in WO2, met wachthokje en twee Duitse soldaten met geweer Mauser K98, patroongordel en gasmasker op de rug. Het huidig Stadhuis was toen een Duitse “Kommandantur”.
Onderaan rechts, Robert Courtens wandelt door de Leiestraat, met op achtergrond het wachthokje.
Nr 2 op de hoek van de Doorniksesteenweg en Walle. Dubbelhuis in neo-renaissancestijl met getrapte zijgevels. In 1869 noemde de zaak “In Den Duitschman”. Omstreeks 1905 liet brouwer Joseph Carbon een nieuwe herberg bouwen met de naam “In het oud kanon”. Sedert 1994 “‘t’Kanon”. In 1925 stond er een benzinepomp Esso van de Belgium Petroleum Company. In 1929 was er een weegbrug voor de landbouwers, deze werd in 1967 uitgebroken, het was de laatste weegbrug van Kortrijk. In 1949 was er het duivenlokaal “De Kortvlugge”. Op de binnenpaats werd en vroeger vee verhandeld. Nu sfeervol studentencafé. Opmerkelijk is de gevelsteen die de naam uitbeeld.
Het kasteeltje kwam wellicht in de plaats van een ouder buitenverblijf uit de Franse tijd, want in het kasteelpark zijn er aanwijzingen (bomen van meer dan 200 jaar!) van een eerdere aanleg. Neoclassicistische stijl en destijds buiten stad gebouwd (1835) op strategische heuvel van ’t Hooghe langs de Doorniksesteenweg. Oorspronkelijk weinig van het gebouw gekend. In 1884 kreeg weduwe Goethals-Delevigne toestemming om deze eigendom te verbouwen (voor het veranderen van de gevels van haar eigendom). Bij overlijden van de eigenares in 1956 werd het domein verkocht aan N.V. t’Hooghe als “Regionaal vormings en recreatiecentrum”. In 1959 werd door het Provinciaal Tuinbouwcomité van West Vlaanderen een rozentuin aangelegd als “Internationale rozentuin voor de Noordzeelanden”, later “Rosarium West-Vlaanderen” en toen “Rozentuin Kortrijk” genoemd. Op de plaats van de rozentuin stond in 18-19de eeuw een molen, het z.g. "Stampkot". Het betrof een door wind aangedreven machine om olie te persen uit zaden en om van het persafval veevoederkoeken te stampen. Het park rond het kasteel was oorspronkelijk aangelegd volgens de principes van de Engelse landschapsstijl. Het kasteel langs de Doorniksesteenweg is eigendom van de provincie. Sinds 2008 is er een dossier in opmaak voor de restauratie. Maar ondertussen staat het leeg en het was zelfs een tijdlang niet afgesloten. Door vandalisme geraakte het kasteel nog sneller in verval. Er zijn onder andere ruiten ingeslagen en radiatorknoppen gestolen. Daardoor zijn er tijdens de winter dertien gietijzeren radiatoren kapotgevroren. De kosten lopen zo almaar verder op. De renovatie van kasteel 't Hooghe is niet meer voor dit jaar. De subsidiepot is leeg, luidt het op het kabinet van Vlaams minister Bourgeois. De provincie die eigenaar is, kan er niet om lachen want straks staat het monument vier jaar op de wachtlijst.
Op de foto het kasteel in 1863 en 2015.Op de onderste foto, het kasteel aan de zijde van de vijver staan twee sfinxen die het bordes van de hoofdingang bewaken, onverstoorbaar uitkijkend over het kasteelpark. Dat is een naar het oude Egypte verwijzend element dat dan weer typisch is voor de Empirestijl, geïnspireerd door Napoleons avontuur in Afrika.
Onderaan is een Pdf-document gevoegd met een uitgebreide beschrijving van het kasteel.
Herberg aan hoek van de Brugsesteenweg (nr. 93) en de Watermolenstraat op Overleie. Oude foto tijdens de jaren 1950, was toen gekend als duivenlokaal "Recht voor allen". Onder de rode reclame van sigaretten Belga lag de Vivo voedingswinkelwinkel van Joseph Warlop. Bemerk aan de verlichtingspaal de richtingaanwijzer naar het speelplein de Warande. De uitbaatster in die jaren betrof Alida Buysschaert, hier op foto met links Dokter Guido Soenen uit de Brugsesteenweg en Marcel Dupont, van de garage Dupont in de Watermolenstraat. De Faubourg toen er nog een frietkraam was in 1998, inmiddels opengehouden door Patrick en Marijke. De waard Patrick Parmentier is de zoon van de vroegere uitbater van Café Majestic en daarna van de Gulden Sporen. Volkscafé met kaartersclub “De Faubourgkaarters”, minivoetbalclub, Lottoclub, spaarkast, vinkenlokaal “Hoop in de toekomst”.
De naam “Faubourg is afkomstig” van “fors le bourg”, dat buiten de stad betekent. Het gaat om wijken die vroeger net buiten de stadsmuren, voor de stadspoorten lagen.
Bronnen : Archief Turbo - Herbergleven in Kortrijk - Facebook
Zicht op de Loodwitstraat en de Gentsesteenweg vanaf het kruispunt de Blaasbalg. In 1890 werd de straat Rue de Céruse of Loodwitsrtaat genoemd naar de loodwitfabriek Boulez (opgericht in 1862), waar het “loodkot” lag. Het laatste loodwit (erg giftig) werd er vervaardigd tijdens WO2. De hoekherberg “In Bavikhove” (Bavikske in de volksmond) komt voor vanaf 1920. Inmiddels afgebroken met de volledige huizenrij en vervangen door appartementen. Rechts is de frituur “De Gentpoort”. Vooraan lag voorheen een benzinestation , vervolgens een winkel van muziekinstrumenten (Masselis) en nu een autozaak.
Bronnen : Archief Turbo - Het herbergleven in Kortrijk - Duizend Kortrijkse straten.
Kruispunt van het Plein en de Vaartstraat. Het Plein aangelegd in 1667 door de Fransen als open ruimte voor hun citadel. De Vaarstraat noemde aanvankelijk Gentstraat als kortste verbinding tussen de stad en de Gentsesteenweg. Drie foto’s uit eerste helft 19e eeuw, uit 1972 en op heden. Links lag aanvankelijk de woning van de pijlenmaker Lahousse-Myle, later werd dit café "In het Plein" (nu een residentie) was de laatste Kortrijkse pleisterplaats met een automatisch orgel in carrousselstijl, het orgel verdween in alle stilte in de jaren 70 . Rechts was er lang tijd de herberg “In den Anker”. Werd in de jaren 1980 de krantenwinkel Maelfait. In de straat waren meerdere herbergen die in de diverse jaren andere namen kregen, waaronder “In Den Anker” – “In den Tapper” rond 1890 en uitgebaat door Pierre Tant een uurwerkmaker en cabaretier – “De Verbroedering jaren 1940 tot 1950 – “In de Slag van Groeninge tot in de jaren 1950 - “In de Stad Harelbeke” tot in 1974 - “In de Rode Steentjes” zie middelste foto – “Cyrano de Bergerac” eet en wijnhuis.
Geopend in 1921 aan de Peterseliestraat (sedert 1936 Jan Persijnstraat) in Kortrijk. Het was het eerste gebouw in Kortrijk met overspanning van gewapend beton. Art-deco stijl, opvallende brede steekboog geeft toegang tot het mooi portaal , met trappen links en rechts en centraal toegangsdeuren en kassa. Filmzaal met podium en orkestbak, opzij en achteraan balkon , op verdieping boven portaal buffet. Geplaatst door architect Richard Acke (1873-1934), zelfde architect van het Vlaams huis aan de Groeningestraat. Bood plaats aan 700 toeschouwers. Stomme films krijgen er aanvankelijk muzikale begeleiding van een orkest. Vanaf 1932 beschikt de cinema over een geluidsinstallatie. De films worden steeds langer. Een hoofdfilm wordt aangevuld met een filmjournaal en een tekenfilm, een komedie, een documentaire of een western. De bioscoop is iedere dag open en elke vrijdag veranderde het programma. Tijdens de Tweede Wereldoorlog organiseerde DeVlag, een Vlaamse nazi vereniging speciale filmavonden, bijvoorbeeld met de film “Vlaanderen vecht aan het Oostfront”. Dit was uiteraard propaganda die in de kaart paste van de Duitsers. De zaal aanzienlijke schade op tijdens de zware bombardementen van 1944. Verandert in 1968 in Ciné Orly maar sluit omstreeks 1979. De mogelijke sloop van de al vijf jaar leegstaande cultuurtempel in de Persijnstraat veroorzaakt deining. Kortrijkzanen hebben goeie herinneringen aan het gebouw, waarin vroeger achtereenvolgens cinema De Gouden Lanteern ( 1921) , cinema Orly (1968) , kunstencentrum Limelight (1980) en muziekclub De Kreun onderdak hadden. Er is een aanvraag voor de het plaatsen van een gebouw met acht flats.
Links de likeurstokerij Mouliez aan de Wandelingstraat 2-4. Het huis "Likeurstokerij oud huis Mouliez-Busschaert" werd opgericht in 1870 als "likeurstokerij De Hazewind". In de muurnis een met O.-L.-Vrouwebeeld van 1880, waarboven opschrift "O.L.V. HULP DER CHRISTENEN". Sierlijk uitgewerkte smeedijzeren "lantaarn" die de nis verlicht. Twee huizen verder kant Veemarkt was er tientallen jaren een nieuwkuis, doch eveneens gekend voor hun “stoppage” van kledij. Een gaatje in Uw beste kostuum werd hersteld zoals nieuw.
Op de foto, zoals het vroeger was, de afbraak en de nieuwe appartementen. Onderste foto’s, de naamplaat van de firma Mouliez en een bierkaartje van de likeurstokerij De Hazewind. Bemerk op de bierkaart het telefoonnummer, gewoonweg "13". Men moest niet veel cijfers vormen om een bestelling te doen...
Graanmarkt nr. 11. Herberg "De Drie Mooren" of "Aux Trois Négres" cf. de drie gevelstenen die elk één 'Moor' voorstellen. Later werd ook de buurt als "De Drie Moren" genoemd naar die huisnaam. De oudste vermelding gaat terug tot de 15de eeuw als "Et Moriaenshooft".
De buurt werd in het ancien régime, naar de herberg, "De Moren" (Soms Mooren”) , genoemd. In 1932 wordt de begane grond aangepast naar ontwerp van E. Haeshoven. In 1946 gevolgd door een tweede aanpassing van de pui o.m. toevoegen van luifel. Hoekhuis van twee + vijf traveeën onder pannen schilddak. Sobere bepleisterde en beschilderde lijstgevel met eind 19de-eeuws uitzicht.
De herberg was het stamcafé van de Kortrijkse historicus Theodoor Sevens (1848-1927). In 1936 was er het lokaal van het volksfront Rex gevestigd. Sedert 1944 is het het lokaal van de Koninklijke Symfonie "Eigen Kunst" en in de jaren zeventig het supporterslokaal van liefhebbersvoetbalclub "VK Drie Moren". In 1907 kreeg de zaak toestemming vier kamers voor logies in te richten. Was een herberg van Wielemans, nu Interbrew.
De “Drie Moren” betreft wel degelijk de hoekherberg. Op de bovenste foto merkt men dat de linker herberg zo genoemd is, wat slechts de laatste jaren zo is. Deze herberg noemde vroeger “Café Des Sports” of “Taverne Des sports” en werd in 1982 de “Copper Kettle Inn” een Engelse club (pub) opengehouden door Jill Chapman uit Leicester. Het hoekcafé de Moren kreeg de laatste jaren regelmatig transformaties en andere namen waaronder het gekende "Amy's" genoemd naar de toenmalige uitbaatster Gobert Amelie. Momenteel staat "De Drie Moren" er...zonder naam.
In de voorgevel zijn drie gevelstenen zichtbaar die elk een Moor voorstellen. Deze waren vroeger net zoals Moren zwart, doch inmiddels wit geschilderd. Tot op heden zijn er nog geen klachten voor discriminatie ter zake gekend…
Op de foto’s de herberg hedendaags, de herberg rond de jaren 1970 (?) en de herberg omtrent de vorige eeuwwisseling. Voor zij die ze nog nooit van dichtbij zagen, een detailfoto van de Moren die inmiddels een respectabele ouderdom hebben.
Onze Lieve Vrouwstraat nr 18, was jarenlang een gekend huis gespecialiseerd in koorden,kurken en dergelijke, opengehouden door Marie-José Mondy. In 1998 was het een restaurant "Bistro Sablon" genoemd naar de Zavel in Brussel. Kreeg dan als eethuis nog enkele andere namen. Nu het restaurant "Quartier Latin" , blijkbaar zijn Vlaamse namen in Kortrijk niet in trek...
Noemde in de 15e eeuw al “’t Gulden Sweert “ . Was in 1577 een herberg en in 1697 een hostellerie. In 1806 was het “Hotel de l’Epée Couronée”. In 1863 café “Het Oud Zweerd”. In 1898 “In het Oud Zweerd” en vanaf 1940 kortweg “’t Oud Zweerd”. Sedert 1978 gaf men het de absurde naam “B’thoven” een restaurant. Was tot 1796 het lokaal van de gilde van de schermers. Op het einde van de 19e eeuw speelde men er Zottebolle. In de jaren 1880 – 1890 organiseerden De Ware Vrienden er jaarlijks in januari een liefdadigheidsfeest. Met de opbrengst werden 4000 broden, nieuwe kleren en 2500 liter soep aan de armen van de O.L.Vrouwenparochie uitgedeeld.
Bronnen :
Archief Ronnyturbo - Het herbergleven in Kortrijk.
Streetvieuw :
Zie onderaan in bijlage.
Een verguld zwaard onder een kroon herinnert nog aan de mooie huisnaam.
