We proberen de bronnen welke we gebruiken terug te geven bij elk onderwerp, mochten er opmerkingen zijn worden deze aangevuld op aanvraag of worden de publicaties verwijderd.
Er bestaan reeds vele prachtige boeken en tijdschriften over Kortrijk. Op deze blog hebben we niet de intentie diepgaand de historische toer op te gaan of geschiedkundige overzichten te geven. We willen enkel vroegere toestanden vergelijken met de huidige.
Suggesties en rechtzettingen worden grif aanvaard, ter zake kan men rechtsboven contact opnemen.
In de jaren 1960 was er de Novalux een metaalverwerkend bedrijf, na een leegstand kwam er de Bioplanet van de Colruyt, inmiddels zijn er werken bezig om er de moskee Atakwa in te vestigen.
De naam "Atakwa" is afkomstig van het Arabische woord "at-taqwa", wat "godsvrucht" of "devotie" betekent.
In de kijker : Marie Desmet-Delrue (Kortrijk 1898 - 1982) een Belgisch senator uit Kortrijk - Maria Desmetplein in Kortrijk.
Haar moeder baatte het café De Maenevlieger uit in de arbeiderswijk rond slachthuis en veemarkt. Deze wijk was de bakermat van het Kortrijkse socialisme. Ze werd door haar vader vertrouwd gemaakt met het socialisme. Maria werd lid van de Socialistische Volkskinderen en werd lid van de socialistische toneelvereniging Kunst Veredelt. Vanaf 1910 werd ze thuiswerkster als borduurster. Op haar 14 jaar werd ze textielarbeidster in een spinnerij. Ze werd er een verdedigster van de arbeidsters. In 1913, tijdens een werkstaking, gaf ze een klap aan een rijkswachter en werd korte tijd gearresteerd. Na de Eerste Wereldoorlog zetelde ze in het bestuur van de Kortrijkse BWP en was actief in de oprichting van de vrouwenbeweging, waar ze in 1921 voorzitster werd. In juli 1920 trouwde ze met Alfons Delrue en ze werden huisbewaarders voor de socialistische coöperatie. In 1923, na de geboorte van een dochter Cecilia, verhuisden ze naar het socialistisch Volkshuis in de Slachthuisstraat. De uitbating omvatte een café, een feestzaal, een bioscoop, een bakkerij en paardenstallen. Het echtpaar hield het acht jaar uit, maar toen was Maria uitgeput. Ze werd huisvrouw, terwijl haar man ging werken in het pettenatelier van zijn schoonbroer. In 1933 kreeg het koppel nog een zoon. Maria Desmet stond in 1928 aan de wieg van het Werk voor Kindervakanties binnen de Kortrijkse Socialistische Vooruitziende Vrouwen (SVV). Ze werd plaatselijk voorzitster van de SVV en was ook dertig jaar provinciaal voorzitster, zowel van de SVV als van het vakantiedomein Kindervreugde. In 1946 werd ze voorzitster van de Kortrijkse coöperatie Volksrecht. Haar politieke activiteiten begonnen met haar kandidatuur voor de Kortrijkse gemeenteraad in 1926. Bij de verkiezingen in oktober 1932 werd ze verkozen en bleef raadslid tot einde 1964. Vanaf 1936 zetelde ze ook in het OCMW en dit tot in 1971. Zij zette zich in voor het lot van verlaten kinderen en van psychiatrische patiënten. In juni 1936 volgde ze de tot senator verkozen socialist Joseph Clays op als provincieraadslid. Begin februari 1961 nam ze ontslag om de overleden senator Detaevernier op te volgen. Dat mandaat was van heel korte duur. Nog geen maand later viel de regering en werden nieuwe verkiezingen uitgeschreven. Maria Desmet werd niet meer voorgedragen. In 1965 verliet ze de gemeentepolitiek. Maria Desmet is de overgrootmoeder van huidig sp.a-voorzitter Conner Rousseau.
Naar haar werd het Maria Desmetplein langs de Brugsesteenweg genoemd.
De Meersstraat noemde vroeger Meerschstraat of Rue de la Prairie. Op het nr. 12 was van 1914 tot 1970 de firma La Couronne van Albert Carlier gevestigd waar de fietsen en de bakfietsen La Couronne vervaardigd werden.
Carlier was geen producent doch invoerder van geciteerd voertuig. Het was van de Britse Reliant Motor Company. Op 1 januari 1935 voltooiden ze een driewielig bedrijfsvoertuig, aangedreven door een 600cc eencilinder JAP-motorfietsmotor. In werkelijkheid lijkt dit vreemde ding meer op een motorfiets die is versmolten met de achterkant van een auto. Reliant stopte begin 1940 met de productie van voertuigen en stortte zich vervolgens op de oorlogsinspanningen. Er bestaan op internet echter ook brochures van het voertuig van de jaren 1950 tot 1953.
Oude spreuken – Compere de dood – Onze Lieve Vrouwekerk.
Uit : Biekorf 1892.
Dat is de zoogezeide dood, met de welke het volk te Kortrijk de magere lieden vergeleek. Men schreef :
‘Bachten 't Alderheiligste,’ het oud kostelijk Tabernakel, van den hoogen Autaar, in de oude capelle van de gulden spooren, te Kortrijk, staat Compere de dood verbeeld, onder de gedaante van een geraamte.
Comperé de Dood is een intrigerend figuur, een schaduw die zich door de eeuwen heen heeft geweven in de menselijke verbeelding. Zijn naam fluistert door de gangen van tijd en ruimte, en zijn aanwezigheid is voelbaar wanneer de laatste adem wordt uitgeblazen.
Duitse soldaten poseren in het Astridpark, Aan het “Brugske”, rechts van het standbeeld van Koningin Astrid en aan het pleintje voor het Waaihof. Blijkbaar een “Obergefreiter” en twee gewone soldaten.
Filips van den Elzas, graaf van Vlaanderen, bemachtigde het Heilig Haar tijdens zijn kruistocht in het Heilig Land. Na zijn thuiskomst in 1177 borg men de reliek nauwgezet op in de Onze-Lieve-Vrouwekerk in Kortrijk.
De processie ging voor het eerst uit in 1612. Tussen 1896 en 1964 bracht de processie telkens een massa volk op de been. Ging steeds uit de eerste zondag na Pinksteren. De kerk schafte de processie uiteindelijk af omdat ze de verering van relikwieën niet langer wilde aanmoedigen.
Bron : Kortrijk in het Verleden uit 1883 – Historische schetsen en aantekeningen van Theodoor Sevens .
De konijnenmarkt of de vellenmarkt vond plaats recht over het stadhuis. Ieder aspect van de maandagmarkt had zijn eigen specifieke plaats. Deze was al sinds de Middeleeuwen in gebruik en was gewijd aan de verkoop van konijnen, maar ook van andere kleine dieren zoals kippen, eenden en duiven. Naast levende dieren werden er ook huiden, vellen en andere dierlijke producten verkocht. De markt was niet altijd op dezelfde plaats gevestigd. In de loop der eeuwen heeft de markt op verschillende locaties in de stad plaatsgevonden. Was een populaire attractie voor toeristen. De markt was een van de drukste en levendigste plekken in de stad. De markt verdween in de 19e eeuw, toen de stad zich uitbreidde en de Grote Markt werd heringericht.
Op 4 juni 1892 lag waar ooit de Innovation was nog een herenhuis met tuin en vijver. Toen eigendom van Madame Beck de Salmon. Ingang huis was gelegen Doorniksestraat n°30, achterkant tuin kwam uit in de Grote Hallenstraat, nu Schouwburgplein.
Kant Doorniksestraat kwam in 1939 het warenhuis Teco (NV Textile Corporation) . In 1951 kwam richting Schouwburgplein (tuin) een nieuwe ingang voor het warenhuis : het volledige perceel was nu volgebouwd 😔. In 1954 nam Innovation Teco over. Het sloot definitief in 1984 om vervangen te worden door nieuwbouw. In feite liep men in de Centrum Galerij door het voormalig huis van Madam Beck de Salmon. Nu het blok van het hotel Ibis tot aan de KBC bank.
(Elvina Desalmon was de echtgenote van Victor Beck)
Duitse soldaten poseren in het Astridpark, Aan het “Brugske”, rechts van het standbeeld van Koningin Astrid en aan het pleintje voor het Waaihof. Blijkbaar een “Obergefreiter” en twee gewone soldaten.
Na de afbraak van de Kleine Hallen werd een afspanning geplaatst rond het Belfort. Hier werd deze voorzien van reclameborden voor het Amerikaans Circus Barnum & Bailey, waarschijnlijk ooit het grootste circus ter wereld met zijn - The Greatest Show on Earth -
Opgericht in 1871 bestond het tot 2017. In 1901 kwam het met zijn 12 tenten naar Kortrijk maar de grote tent van 200 meter lengte kon slechts geplaatst worden op de hippodroom van Harelbeke. Het werd op de streek aangekondigd met een grote parade. Het was voorzien van een hele dierentuin.
Conservatoriumplein - Maquette van de Leielandhalle
In 1955 had burgemeester Jules Coussens plannen om grootse Leielandhallen te bouwen op het Oud Gevangenisplein. Voor die tijd wel een vooruitstrevend project, doch is er nooit gekomen.
Bouwplannen met ontwerpen van de Leielandhalle op het Casinoplein te Kortrijk, opgemaakt door A.G. Pauwels, P.A. Pauwels en J.R. Vanhoenacker, 1953
1938 – Daguitstap met de bus, vertrekkende aan café Au Pont de la Lys aan de Leiestraat. Links op de paal hangen affiches met het woord Rex, vanaf 1935 was er het lokaal van de Rexisten, een radicaal-nationalistische en fascistische politieke partij in België, opgericht in 1930 door Léon Degrelle. Rechts van het café, de Handboogstraat.Let op de sporen van de tramlijn Kortrijk-Menen.
(De daguitstap heeft niets te zien met de Rexisten)
Hotel die dateert uit het begin van de 18e eeuw, begin 1900 werd het gebouw gekocht door de bank Américain Gratry en in 1903 afgebroken. Later kwam er de Bank Van Brussel. Prestigieus hotel waar onder meer generaal Wellington, de prins van Oranje en koning Leopold I verbleven.
Het hotel was in de volksmond gekend als “Den Oven” een vroegere benaming. “Den Oven” was vermaard om zijne lekkere Koolblaadjes (1) omdat men er het vlees braadde op echte boskolen (Houtskool) en niet op steenkolen. Naar oud gebruik hield men in deze gasthoven “Table d'hôte” op gestelde uren. Als de maaltijd gereed was, kwam de tafelknecht buiten een bel rammelen, om de gasten, die in de omtrek hun borrel Schiedam aan het genieten waren, te verwittigen dat er gedekt was.
(1) Koolbraadjes : Traditioneel Vlaams gerecht gemaakt van savooikool, gehakt, aardappelpuree en een bechamelsaus.
Bronnen : Egied Van Hoonacker – Robert Huysentruyt
In de vroegere brouwerij Esquenet kwam in 1879 de Bank van Kortrijk. Tot vandaag is het ook een bank gebleven. Rechts op de foto, de bank met vooraan een aanbouw als ingang naar een schuilkelder. Op de achtergrond links café-logement Au Postillon waar ook een pijprokersclub was. Centraal een woning met benaming Maison Schipperges (?) Rechts Gasthof – Restaurant – Logement De nieuwe Pauw. De vrachtwagen had geen nummerplaat, er staat wel een nummer achteraan het voertuig. Centraal vooraan staat een prachtige verlichtingspaal.
Op de hoek van de Grote Markt en de Onze Lieve Vrouwestraat lag café 't Katje. Tijdens de 2e WO hadden de klanten de gewoonte hun glas te verbruiken in de kelder. Op 26 maart 1944 sloeg een bom in op het gebouw, welke volledig werd vernietigd. Na de inslag hoorde men de klanten roepen om hulp, ze werden blijkbaar gered ! Na de oorlog werd de kelder nog enkele jaren gebruikt als café.
Anekdote : Toen men de uitbaatster na het bombardement uit de kelder trok riep ze moord en brand, toen men vroeg wat er scheelde riep ze “Mijn kousen !”. Nylonkousen waren namelijk duur tijdens de oorlog.
Den “abattoir”, welke vele jaren het leven op de Veemarkt bepaalde. Tienduizenden dieren werden daar afgeslacht om in ons bord terecht te komen. Foto genomen tijdens het weekend of op het einde van zijn bestaan, anders was het daar een drukte van jewelste. Het gebouw was in 1859 gebouwd en was in 1955 heropgebouwd na een bombardement in de Tweede Wereldoorlog. In de jaren 1980 werd het slachthuis echter te klein en te verouderd. Het slachthuis werd in 1993 afgebroken.
1863 – Gezien vanaf de overstroomde Leie. De molen lag ongeveer ter hoogte van het voetbalstadium KVK en heeft een bewogen geschiedenis. Gebouwd omstreeks 1550 werd hij meerdere keren verplaatst. Tal keren werd hij het slachtoffer van de geschiedenis en werd afgebroken en heropgebouwd. Eind 1700 waaide hij om en werd herbouwd. Hij brandde uit in 1880 en werd niet meer herbouwd.
Betrof een staakmolen met open voet bedoeld om eikenschors fijn te malen en gebouwd door Kortrijkse leertouwers. De schors werd in een trechter gedaan en tussen twee stenen geperst. De stenen werden door de wind in beweging gebracht. Het malen van schors was een stoffig werk. De schors bevat namelijk looizuur, dat irritatie van de huid kan veroorzaken. Daarom werden de deuren van de schorsemolen vaak opengezet tijdens het malen, zodat het stof snel kon wegwaaien. De bedoeling is “run” te vervaardigen, een vloeistof die wordt gemaakt door eikenschors te weken in water. Run bevat looizuur, dat wordt gebruikt voor het looien van leer. Looimiddel is nodig om leer te harden en waterdicht te maken. Schorsmolens waren vooral in gebruik in de Middeleeuwen en de vroegmoderne tijd. In de 19e eeuw werden ze steeds meer vervangen door fabrieken die run maakten.
Bronnen : Basisfoto Albéric Goethals – Pierre Mattelaer en Herman Holemans.
Minister Vanden Peereboomlaan, aanvankelijk de Boulevard Du Midi Prolongé in 1890 aangelegd. In de straat stonden veel statige woningen. Bijna alle huizen werden vernietigd in het bombardement van 1944. De woning op de foto is van de Kortrijkse architect Jean Vanhoenacker, die ook tekende voor veel waardevolle gebouwen zoals de Kortrijkse stadsschouwburg en de Boerentoren in Antwerpen.
V.l.n.r. Au baromètre, Castaing – Hotel Du Damier – Patisserie Duthoo – Café De La Bourse – Bakker Damman – Café Royal – Café Cosmopolite – Tabaksfabriek Verheulst – Apotheek In Den Olifant – Hotel du Lion - Savoyard – Kleerwinkel Au Carillon – Kopke
Simpeler maar mooier kon het niet, een handdoek op het hoofd een tafellaken omheen het lichaam en wat schoensmeer op het gezicht. Met een zelfgemaakte ster op een stok de baan op. Die groepjes welke van deur tot deur gingen worden nu nog zelden opgemerkt. Hopelijk kwam deze vier goed thuis want met al die drank en sigaren achter hen kon het weleens mislopen.
De Abdij was gelegen tussen de Abdijkaai en de Ruitersweg op het domein van de Wikings. Ze werd gebouwd door gravin Beatrijs rond 1265. Er werden daar edelen begraven gesneuveld tijdens de Groeningeslag. In 1436 en 1578 zwaar beschadigd door Gentenaars en Geuzen. Het klooster werd dan overgebracht naar de Groeningestraat. De resten van de abdij werden kort na 1970 afgebroken.
Bombardement station door Luitenant Louis Stange (1891-1966)
Op 16 februari 1915 was hij vluchtcommandant met de waarnemende rang van kapitein. Hij dropte vier bommen van 9,1 kg op het treinstation van Kortrijk, vanaf een hoogte van niet meer dan 46 meter, waarbij 75 slachtoffers vielen en het station drie dagen lang werd gesloten. Daarvoor ontving hij het Militaire Kruis uit handen van de Engelse koning in Buckingham Palace.
Op de afbeelding, een tweedekker neemt een duikvlucht richting station om de bommen te droppen, teneinde de Duitse opmars te verhinderen. Dat kwam onder de noemer “Friendly fire”, maak dat de slachtoffers maar wijs !
Foto genomen vanaf sluis 9 aan de Stasegemsestraat in richting van Sluis 10 aan de Gentsesteenweg. Rechts is de fabriek van De Stoop bezig met de uitbouw in 1927. De ververij Steverlynck dateert uit 1920. Er zijn werken bezig aan de spoorwegbrug en aan de sluis. Twee mannen zijn plannen aan het bekijken. Onder de brug zijn eveneens werkers aanwezig. Op de tweede foto dezelfde kinderen, de man met de kaart staat nog op de eerste brug. Let op de twee zusjes, staan 2 keer op de foto in zelfde houding.
Foto genomen in 1896 de eerste week van Kortrijk kermis. Links café De Gouden Beurs uitgebaat door het gezin De Meyere. In het deurgat de uitbaatster met enkele klanten.
Herberg De Trompet (Vandaleplein nr.1) staat niet op de foto.
Op de foto :
Marietje van het Trompetje(Marie Poignie) er geboren in 1890 en aldaar overleden in 1980. Dochtertje van café “In de Trompet” (nr.1) die bestond van eind 1800 tot 1970. Wanneer men er een “soepke” vroeg kreeg men een borrel (toen verboden in te schenken). In haar jonge jaren was ze telefoonbediende bij de RTT in de Burgemeester Nolfstraat. Er waren toen elf abonnees. Op het einde van haar leven verbleef ze in de Eeuwige Lente in Heule waar ze ook stierf. In de woonkamer achter haar café vonden haar broers een ijzeren koffertje zonder sleutel. Het werd onder toezicht van een beambte van registratie geopend en er stak 3.786.000 B. frank in. Ze had geen testament gemaakt. 70 % van het bedrag ging naar de staat. Marietje had gans zijn leven een beetje gierig geleefd.
Henri Vandenberghe Schoolhoofd van de Gemeenteschool op Walle en woonde in de Toekomststraat.
Op de foto noemde een woning “In 1909” zonder meer gegevens…
