Vreemd hoe je zomaar vanuit het niets moet denken aan mensen uit je ver verleden. Jarenlang heb je niet aan hen gedacht, ze zijn al zolang uit je leven verdwenen, en dan staan ze plotsklaps weer levensgroot voor je in beeld.
Els, heette ze, en ze was mijn buurmeisje en vriendin van de lagere school. Zij was klein en tenger.

Ik herinner mij hoe zij, ondanks de warme kledij, in de winter liep te verkleumen van de kou. Haar handen zagen steeds blauw. In de zomer echter was zij steeds de eerste die een mooi bruin kleurtje kreeg, ze moest nog maar 'zon' denken en ze zag al bruin.

Els was een nakomertje, een ongelukje, en dat liet men haar regelmatig voelen Ze had een oudere zus Philomena, maar wij noemden haar kortweg Philly.
Uiterst strenge ouders had Els. Vriendinnetjes mochten nooit mee naar binnen. Zelfs voor haar deur spelen mocht niet en als we toch niet wilden luisteren dan was een emmer koud water ons deel.
Haar vader kregen we nooit te zien maar we hoorden hem wel vaak schreeuwen en brullen tot op straat. Alle kinderen uit de buurt waren doodsbang voor die mensen, Els en Philly nog het meest vermoed ik.

De oma van Els, Neeltje, woonde enkele meters verder in een piepklein rijhuis. Er stonden zo vier van die huisjes naast elkaar. Je kon vrij bij hen inlopen via een klein steegje dat achter de huisjes lag en dat doodliep in een groot veld van een boer. Elk huisje had ook een tuintje. Een smal reepje grond. Het ene tuintje stond vol bloemen, het andere deed als moestuintje dienst. Maar de mensen deelden hun tuin met hun buren. Dan weer zaten ze met z'n allen in de bloementuin, een andere keer waren ze gezamenlijk aan het werk in het moestuintje. Buurman Oscar zijn tuintje was volledig afgestemd op kinderen hoewel hij zelf altijd kinderloos was gebleven, of misschien net daarom. Het stond vol met kabouters en er was zelfs een schommel. Zijn favoriete bezigheid was ons op die schommel zo hoog mogelijk laten vliegen.

Neeltje baatte het snoephuisje uit in het 'Tirolerhof'. Een grote nabij gelegen speeltuin. Groot in mijn kinderogen dan.
Hoewel zij toch al een respectabele ouderdom had werkte zij nog elke dag. Vermoedelijk was ze wel verplicht om te blijven werken, want Neeltje had een zorgenkind, Charlotte.
Charlotte was 'achterlijk' zoals men het toen wat respectloos noemde. Uiterlijk zag je niets aan haar. Maar innerlijk was zij nog een kind hoewel zij al de dertig jaar was.
Charlotte vierde haar moederlijke gevoelens bot op mij en zij nam mij onder haar vleugels.
Wanneer mijn tirranieke pleegmoeder haar kuren weer had, dan vluchtte ik naar Charlotte.

Charlotte was ook een beetje jongensgek, niet zo verwonderlijk natuurlijk gezien haar leeftijd, en wij fietsten dan ook regelmatig naar de kazerne van Fort 1 waar zij de soldaten ging opzoeken. Ik moest dan steeds op uitkijk staan om te zien of er geen overste aankwam. Een reep chocolade van de soldaat in kwestie was dan steeds mijn beloning.

Voor we terug naar huis reden pikten we gauw nog wat wortelen en rabarber van het veld dat naast de kazerne lag. Zo had Charlotte een alibi voor haar afwezigheid.

Neeltje maakt vele snoepjes zelf bij haar thuis. Het rook er dan ook altijd heel lekker naar karamel. Mijn liefste bezigheid was die lange warme karamelErepen in stukken snijden. Ze moesten allemaal gelijk zijn, maar Charlotte leerde mij een trucje om op het laatst een te klein stukje over te hebben, en zodoende mocht dat in onze mond verdwijnen.
Sommige karamelblokjes werden gedoopt in warme chocolade en wij mochten dan steeds de pot uit likken. Ook spekken maakte ze zelf, maar die lustte ik niet.

Els lustte ze des te meer maar zij mocht van haar ouders niet bij haar oma op bezoek gaan. Neeltje en haar oudste dochter (moeder van Els) hadden de grootste ruzie. Het had iets te maken met de vader van Els, maar ik heb er natuurlijk nooit het fijne van geweten.

Ik verloor hen uit het oog toen we nog maar eens verhuisden.
Neeltje is al geruime tijd dood en Charlotte is toen naar een home gegaan. Dat weet ik omdat ik hen later als tiener een keertje wilde opzoeken. Toen bleek dat de huisjes waren afgebroken en dar er nieuw mooie huizen voor in de plaats waren gebouwd  Maar één van die nieuwe bewoners herinnerden zich Neeltje nog.
Ook Els was ondertussen verhuisd, maar niemand kon zeggen waarheen.

Vandaag moest ik weer even aan haar denken, ik weet niet waarom. Ik vraag mij af waar ze nu is en wat ze vandaag aan het doen is. Zou zij ook nog eens aan mij denken?

...Wat maakt dat ik niet genoeg heb aan de mensen die ik diep liefheb en die mij op hun beurt liefhebben?
Dat ik mij o zo graag laat omringen door vrienden? Vrienden die mij troosten en die ik op mijn beurt troost aanbied. Vrienden bij wie ik kan lachen om hun capriolen. Of stil wordt van hun moedige  strijd tegen al wat hun leven beïnvloed.

Wat maakt dat ik de hand die me stokslagen gaf nog steeds in mijn hand durf te nemen?
Is het een gebrek aan zelfvertrouwen? Of aan bewustzijn?
Ik heb een muur om me heen opgetrokken, maar ik bouwde er gaten in.
Gaten waar de wind  doorheen kan razen en de regen kon binnensijpelen. Heel soms ook heftige stormen.
Maar door diezelfde gaten kwam ook zonneschijn, broodnodige warmte en licht.
Ik houd mijn cocon bewust doorzichtig.

Mishandelde en/of emotioneel verwaarloosde kinderen moeten leren leven met hun schaduwzijde.
Wat die Psy-tisten ook mogen zeggen... dat er ooit nog wel eens iemand zal kunnen opduiken die de volwassene graag ziet... zijn leven met hem/haar wil delen... en er ook nog in slaagt om haar daarvan te overtuigen... het Kind gelooft het niet. Dat kwam ongewenst ter wereld en kan zich niets anders voorstellen dan dat het ook ongewenst die wereld weer zal verlaten.

Emotionele verwaarlozing van kinderen kan leiden tot ernstige groeiachterstand. Maar vaak is daarbij ook de uitscheiding van groeihormoon afgenomen. Zodat het lijkt of deze kinderen een hormonale stoornis hebben. Kinderartsen beschrijven een aantal karakteristieke gedrag afwijkingen die bij dergelijke kinderen kunnen voorkomen, zoals vraatzucht (hyperfagie) en abnormale dorst.

Nu, dat is dus bij mij niet het geval.
Met mijn 1m.74 ben ik alvast in mijn lichamelijke groei niet gestoord.
Vraatzucht? Nou, ik houd wel van lekker eten en dat is me ook aan te zien, maar van vraatzucht heb ik gelukkig geen last.
Abnormale dorst dan?
Ik heb in de loop der jaren menige koffiebaal verzet, en ook af en toe een glas wijn teveel gedronken, maar of dit nu abnormaal is daar twijfel ik aan.

Wantrouwen! De Engelsen noemen het 'Frozen watchfulness.'
En ja, daar moet ik toegeven dat dit één van de karakteristieke eigenschappen is die ik bezit.
Zodra iemand in mijn buurt komt dan switch ik naar veilige modus, en dat doe ik al heel veel jaren. Al is het in de loop der tijden drastisch verminderd. Maar het was een lang leerproces.
Het is geen toneelspelen, ik doe me niet voor als iemand anders dan ik van nature ben, ik ben enkel op mijn hoede. Ik ben er mij van bewust dat er mensen in mijn buurt zijn en dat ik dus moet oppassen. Vraag me niet waarvoor. Vraag me niet om het een naam te geven, ik kan het je niet zeggen. Ik associeer de menselijke aanwezigheid onbewust met "mogelijk gevaar."
Het lijkt wel wat op een derde zintuig. Je ontwikkeld een 'doorkijkblik'. Je kunt het ook intuïtie noemen. Vaak heb ik het bij het rechte eind, maar ik geef niet altijd toe aan die gevoelens. Ik heb mezelf moeten leren om mensen het voordeel van de twijfel te gunnen.

Er zijn nochtans mensen die ik vertrouw, bij wie ik het gevoel heb dat ik 'mezelf' kan zijn.
Mensen die zich de moeite namen om me te doorgronden. Geduldige mensen die me in mijn eigen ritme laten functioneren.
Gelukkig! Het heeft me vrienden opgeleverd en het laat me liefde beleven.
Maar er is altijd die verhoogde alertheid waar je geen verklaring voor vind. Ik heb er jaren over gedaan om die een plaats te kunnen geven.

Een begenadigde kunstenaar en goede vriend werd geïnspireerd door mijn badpakverhaal.
Hij vereeuwigde mij dan ook meteen tot museumstuk.
Ik wou het jullie niet onthouden.
Dit is het resultaat!

Vrede op aarde aan alle mensen van goede wil!
Is er een mooiere kerstwens te bedenken?
Maar wat betekent het, "Een mens van goede wil zijn?"
Mag je dan tegen de stroom invaren? Mag je, mensen die haat en nijd spreken en ademen, tegenspreken
Of betekent dit dat je iedereen naar de mond moet praten, over jezelf moet laten lopen en kruipen voor hen die een grote muil opzetten?

Voor mij is een mens van goede wil iemand die kan vergeven en vergeten. Iemand die zijn fouten kan toegeven en niet te beroerd is om zijn excuses aan te bieden.
Iemand die zonder zichzelf te moeten verloochenen, onbevangen en met een open geest, naar anderen kan kijken, zonder vooroordelen
Iemand met luisterbereidheid en relativeringsvermogen.
Iemand die durft en kan lachen met zijn eigen tekortkomingen en niet die van een ander op de voorgrond zet om zichzelf achter weg te steken.
Iemand die zorgt en verzorgt, of het nu voor mens of dier is.
Iemand die zonder achterbaksheid, lafheid, leugens, bedrog en pesterijen, toch voor zichzelf, maar vooral voor een zwakkere durft opkomen.
Dat is volgens mij een mens van goede wil!

De hond en de mus

Een herdershond had een baas die niet goed voor hem was want hij liet hem hongerlijden. Toen hij het niet langer bij hem kon uithouden, liep hij heel treurig weg. Op de grote weg ontmoette hij een mus die sprak: “Broeder hond, waarom ben je zo bedroefd?” - De hond antwoordde: “Ik heb honger en ik heb niets te eten.” Toen sprak de mus: “Broederlief, kom mee naar de stad dan zal ik zorgen dat je je buik vol kunt eten.” Zo gingen ze samen naar de stad en toen ze voor een slagerswinkel kwamen, zei de mus tegen de hond: “Blijf daar staan dan zal ik een stuk vlees voor je pikken.” Hij streek neer op de toonbank, keek rond of niemand het zag en pikte, trok en rukte net zo lang aan een stuk vlees dat aan de kant lag, tot het naar beneden viel. Toen pakte de hond het beet, kroop in een hoekje en at het op. “Kom nu mee naar een andere winkel,” zei de mus, “dan zal ik nog een stuk voor je naar beneden halen, zodat je genoeg hebt.” Toen de hond ook het tweede stuk verorberd had, vroeg de mus: “Broeder hond ben je nu verzadigd?” - “Ja, vlees heb ik genoeg gehad,” antwoordde hij, “maar ik heb nog geen brood gekregen.” De mus zei: “Ook dat zal je hebben, kon maar mee.” Hij bracht hem naar een bakkerswinkel en pikte tegen een paar broodjes tot ze op de grond rolden en toen de hond nog meer wilde hebben, bracht hij hem naar een andere bakkerij en haalde nog meer brood naar beneden. Toen dat op was zei de mus: “Broeder hond, heb je nu genoeg?” - “Ja,” antwoordde de hond, “laat ons nu samen wat buiten de stad gaan wandelen.”

Toen liepen ze samen de grote weg op. Maar het was warm weer en toen ze een eindje gelopen hadden, zei de hond: “Ik ben moe en ik zou graag willen slapen.” - “Ga jij maar slapen,” antwoordde de mus, “dan ga ik intussen op een takje zitten.” De hond ging dus op de weg liggen en viel vast in slaap. Terwijl hij daar lag te slapen kwam er een voerman aanrijden met een wagen met drie paarden, waarop twee vaten wijn waren geladen. De mus zag echter dat hij niet wilde uitwijken maar in het karrenspoor bleef rijden waarin de hond lag; hij riep: “Voerman, doe dat niet, of ik maak je arm.” Maar de voerman bromde voor zich heen: “Jij zult mij niet arm maken,” knalde met zijn zweep en joeg de wagen over de hond, zodat de wielen hem doodden. Nu riep de mus: “Jij hebt mijn broeder hond doodgereden, dat zal je kar en paard kosten.” - “Jawel, kar en paard,” zei de voerman, “wat zou jij mij nu voor schade kunnen berokkenen?” en hij reed verder. Maar de mus kroop onder het wagenzeil en pikte net zolang aan een spongat tot hij de spon los had. Toen liep alle wijn eruit zonder dat de voerman het merkte. En toen hij eens even omkeek zag hij dat er iets uit de wagen druppelde, onderzocht de vaten en zag dat er één leeg was: “Ach, ik arme!” riep hij uit. “Nog niet arm genoeg,” zei de mus en vloog op het hoofd van het ene paard en pikte hem zijn ogen uit. Toen de voerman dat zag pakte hij zijn bijl en wilde de mus raken maar de mus vloog op en de voerman trof zijn paard op het hoofd zodat het dood neerviel. “Ach, ik arme!” riep hij uit. “Nog niet arm genoeg,” zei de mus, en toen de voerman met de twee paarden verder reed, kroop de mus weer onder het zeil en pikte ook de spon uit het tweede vat los, zodat alle wijn eruit gutste. Toen de voerman dat merkte riep hij weer: “Ach, ik arme!” maar de mus antwoordde: “Nog niet arm genoeg” en hij vloog op het hoofd van het tweede paard en pikte hem zijn ogen uit. De voerman holde erheen, haalde uit met zijn bijl, maar de mus vloog op en toen trof de slag het paard zodat het neerviel. “Ach, ik arme!” - “Nog niet arm genoeg,” zei de mus en ging ook op het hoofd van het derde paard zitten en pikte naar zijn ogen. In zijn drift sloeg de voerman in het wilde weg op de mus los, raakte hem echter niet maar sloeg ook zijn derde paard dood. “Ach, ik arme!” riep hij uit. “Nog niet arm genoeg,” antwoordde de mus, “nu ga ik je thuis arm maken,” en hij vloog weg.

De voerman moest de wagen laten staan en ging vol van ergernis en boosheid naar huis. “Ach,” sprak hij tot zijn vrouw, “wat heb ik een tegenspoed gehad. De wijn is uit de vaten gelopen en de paarden zijn alle drie dood.” - “Ach man,” antwoordde zij, “en wat voor een boze vogel is er in ons huis gekomen! Hij heeft alle vogels van de wereld bij elkaar gehaald en die zijn boven op onze tarwe neergestreken en eten alles op.” Toen klom hij naar boven en daar zaten duizenden en duizenden vogels op de zolder die de tarwe hadden opgegeten en de mus zat midden tussen hen in. Toen riep de voerman uit: “Ach, ik arme!” - “Nog niet arm genoeg,” antwoordde de mus, “voerman, het kost je nog je leven ook,” en hij vloog naar buiten.

Nu had de voerman al zijn goed verloren; hij liep naar beneden, naar de woonkamer, ging achter de kachel zitten en was heel boos en gifnijdig. Maar de mus zat buiten voor het venster en riep: “Voerman, het kost je je leven!” Toen greep de voerman zijn bijl en wierp die naar de mus: maar hij sloeg alleen de ruiten kapot, de mus raakte hij niet. Nu wipte de mus naar binnen, ging op de kachel zitten en riep: “Voerman, het kost je je leven.” Helemaal dol en blind van woede, slaat hij de kachel in stukken en vernielt vervolgens zijn hele huisraad, telkens als de mus van de ene plek naar een volgende vliegt: het spiegeltje, de banken, de tafel en tenslotte de muren van zijn huis, maar hij kon de mus niet raken. Maar eindelijk vangt hij hem toch met zijn hand. Toen sprak zijn vrouw: “Zal ik hem doodslaan?” - “Nee,” riep hij uit, “dat zou te mild zijn. Die moet een veel gruwelijker dood sterven, ik zal hem verslinden,” en hij pakt hem beet en verslindt hem in zijn geheel. Maar nu begint de mus in zijn buik te fladderen, fladdert weer naar boven, tot in de mond van de man - dan steekt hij zijn kop naar buiten en roept: “Voerman, het kost je toch je leven.” De voerman reikt zijn vrouw de bijl aan en spreekt: “Vrouw, sla de vogel in mijn mond dood.” De vrouw slaat toe, maar zij mist en slaat de voerman precies op zijn hoofd, zodat hij dood neervalt. Maar de mus vliegt op en gaat er vandoor.

EINDE

 De gebroeders Grimm

Bijlagen:
Timi Yuro - Smile.mp3 (2.6 MB)