In 1946 erfde Louis Réard de lingeriezaak van zijn moeder. Réard was daar absoluut niet gelukkig mee. Hij was geen man voor finesse, hij was een man van de mechaniek. Hij had een vrij goed draaiende autogarage in de buurt van Parijs. Zij het wel dat de oorlog een domper op de zaken had gezet. Dus wilde Réard zich wel even concentreren op zijn erfenis.

Réard had een idee dat even simpel was als ingenieus. In een buitenlands tijdschrift had hij gelezen dat het Amerikaanse leger serieus zou gaan besparen op kledij. Ook op die van de - weliswaar schaarse - vrouwelijke militairen. Er mocht niet meer zoveel stof in hun badpakken kruipen. Door een diepere ruguitsnijding zou minder textiel nodig zijn.

Réard had een beter idee: een badpak in twee delen, naar het voorbeeld van de lingerie in de winkel van zijn moeder. Een slipje en een bovenstukje. Simpel. Réard maakte zelf het eerste ontwerp. Uit een Lap stof van 70 centimeter sneed hij vier driehoeken. Dan verknipte hij nog eens twee stukken touw om alles aan elkaar te zetten.

Réard verwonderde er zich nog over dat niemand anders hem was voorgeweest. In stoffige boeken over de kledij in de oudheid - ook die zaten in de erfenis - vond hij genoeg afbeeldingen van dames in zo'n tweedelig badpak. Maar toen Réard op zoek ging naar modellen om zijn ontwerp te showen, werd hem algauw duidelijk dat hij toch iets revolutionairs had gemaakt.

Geen enkel bekend model was bereid om met zijn uitvinding te defileren. De tijd drong nochtans, want Réard had voor op 5 juli 1946 een zwembad in Parijs afgehuurd.

Er waren nog meer zorgen: Réard had nog geen naam voor zijn badpak. Op een avond hoorde hij op de radio dat de Amerikanen nucleaire tests zouden doen op Bikini, een atol tussen Papoea-Nieuw-Guinea in Hawaï. Réard redeneerde dat zijn revolutionaire badpak even hard zou inslaan als de atoombom. Kwam daarbij dat de bi in bikini al aangaf dat het over twee stuks ging. Zoals je bij bicyclette meteen weet dat het over iets met twee wielen gaat.

Réards geluk kreeg uitbreiding, want twee dagen voor de officiële voorstelling was Micheline Bernardini dan toch bereid om als model langs de rand van het zwembad te paraderen. Bernardini was voor haar normen goed gekleed met een bikini, want eigenlijk was ze naaktdanseres in het Casino de Paris.

 

 

Schande voor Frankrijk

Het defilé was een immens succes. Meer dan 10.000 bezoekers kwamen kijken. Réard was in zijn opzet geslaagd. Zo leek het toch. Maar toen de volgende dag de kranten hun gal en gif spuwden over de vertoning, kroop hij weg in het kleinste hoekje. Niemand berichtte positief over de bikini. De grote woorden kwamen uit de kast: zedenverwildering! Een schande voor Frankrijk!

Vooral het feit dat de bikini de navel toonde, stootte tegen de borst. Dat dit gedeelte van de vrouwelijke anatomie als onfatsoenlijk gold, kwam uit Amerika overgewaaid. Daar had kort voordien de code-Hays zijn intrede gedaan in de filmwereld. Die code was ingevoerd omdat Hollywood te losbandig werd en de films te amoreel. Producent Hays stelde een morele code op. Daarin stond dat onder andere het tonen van de navel voortaan ongepast was en dus niet meer kon.

Réard evenwel was niet uit zijn lood te slaan. Hij was ervan overtuigd dat Europa niet zo preuts zou zijn. In die overtuiging zette hij nog vóór de zomer van 1946 grootse promotiecampagnes op. Daarin ging hij het frontale gevecht aan met zijn rechtstreekse concurrent Jacques Herim. Die had een eendelige badpakkenlijn op de markt, die hij promootte onder de slogan: 'Dit zijn de kleinste'. Réard zette daar zijn slogan tegenover: 'Toch zijn wij de kleinste.'

Herim won de slag met vlag en wimpel. Het eerste seizoen werden amper 3.000 bikini's verkocht. Maar de zwaarste klap moest nog komen. Toen Réard de volgende zomer weer een bikinicampagne opzette, kwam vanuit het Vaticaan een duidelijke veroordeling: de bikini is immoreel.

Nog had Réard zijn kelk niet helemaal geledigd. Want Italië, Spanje en Portugal verboden het kleinood op hun stranden. Réard had het nu wel begrepen. Hij maakte brave ontwerpen voor de lingeriewinkel van zijn vrouw.

Maar in 1951 was de automecanicien daar weer met zijn bikini's. En weer eens was de timing bijzonder slecht. Want de volgende week pakte het toonaangevende tijdschrift Vogue uit met een enquête en die concludeerde: ,,De moderne vrouw verafschuwt de bikini, omdat die sommige stranden - hier werd verwezen naar de Belgische, waar de bikini wel was toegelaten - veranderen in de backstage van een music hall.''

Voorlopig was er nog maar één winnares in de hele bikini-affaire: de naaktdanseres Micheline Bernardini. Sinds zij die fameuze vijfde juli de bikini had geshowd, bleven de huwelijksaanzoeken binnenkomen. Daartegenover stonden dan weer de aanvallen van de eerste feministen. Ze verweten Bernardini dat ze vrouwen aanzette zich te laten exploiteren door mannen die erop uit waren het vrouwenlichaam op nog maar eens een andere manier te tonen. Ironisch genoeg zouden het net de feministen zijn die later voor de totale aanvaarding van de bikini zouden zorgen.

Réards uitvinding moest eerst nog de jaren vijftig helemaal door. Toen werd de Europese film toch wat minder preuts. Brigitte Bardot kwam eraan. In 1956 draaide ze de film Et Dieu Créa La Femme , waarin ze veelvuldig in bikini was te zien. In die periode kwam de Amerikaanse ontwerpster Anne Cole van Californië naar Europa. Hier zag ze voor het eerst de bikini. In haar memoires schreef ze: ,,Het was een droom. Het meest opwindende dat ik ooit zag.''

Cole was ook slim. Ze wist dat er in Amerika nog steeds een verbod rustte op het tonen van de bikini. Cole nam de voor de hand liggende beslissing. Ze maakte de bikinibroekjes hoger, tot boven de navel.

Dat was al veel verstandiger dan wat Réard nu weer aan het doen was. Hij had zich volledig op zijn nieuwste spectaculaire uitvinding gestort: het kameleonpak. Een pak dat zich aan de omgeving aanpaste. Daarvan zijn tien stuks verkocht. Zeven klanten brachten hun exemplaar terug omdat het pak niet deed wat het beloofde.

Proces tegen bikini van Ursulua Andress

Er dreigden processen. Iets waar Louis Réard zelf ook al bijzonder goed mee vertrouwd was. Want ondertussen was men overal ter wereld zijn uitvinding wel aan het kopiëren. Réard deed ze allemaal een proces aan. Ook de Jamaicaan die de fameuze bikini had gemaakt waarmee Ursula Andress in de James Bond-film Dr. No (1962) uit de zee kwam. Inderdaad: Hollywood had zich eindelijk van het juk van de Hays-code ontdaan. Maar dat was geen bron van vreugde voor Réard.

Ook tegen de Ursula Andress-bikini trok hij naar de rechtbank en ook die keer verloor hij zijn zaak. In 2001 werd de Andress-bikini met ivoren gesp geveild in het Londense Christie's voor 30.000 euro.

Zijn enige overwinning behaalde Réard in 1984, toen het woord bikini voor het eerst in een officieel woordenboek werd gezet met als uitleg: ,,Zwempak bestaande uit twee delen, met zeer beperkte afmetingen.'' Dat is alleszins méér dan wat de oorspronkelijke inwoners van het koraaleiland Bikini kregen. Hun nakomelingen hebben nog steeds processen lopen tegen de Amerikaanse staat omdat zij de 500 miljoen euro beloofde schadevergoeding voor de gedwongen verhuizing in 1964 nooit hebben gekregen.

Feministen nu voor

Midden de jaren zestig gaf de wereld de strijd tegen de bikini op. Daar waar vrouwen zich aanvankelijk in naam van het feminisme tegen de bikini keerden, eisten ze in diezelfde naam in de jaren zestig het recht op de bikini op. Geen moraalridder zou hen nog zeggen wat ze wel en niet mochten dragen.

Ondertussen was ook Hollywood helemaal bijgedraaid. In 1966 verscheen Raquel Welsh in bikini op de cover van het magazine Life. In Europa had zanger Brian Hyland ondertussen een dikke hit te pakken met Itsy Bitsy Teenie Weenie Yellow Polka Dot Bikini. En in de filmzalen was Bikini Beach met Annette Funicello en Frankie Avalon dé kaskraker.

Anno 2006 is een derde van de 52 miljoen badpakken die jaarlijks wereldwijd worden verkocht aan dames boven de 14 jaar, tweedelig. De meeste meisje krijgen hun eerste bikini op hun vijfde. Het gros van de 17 miljoen bikinikoopsters per jaar zijn twintigers. Vanaf 40 kiezen dames weer meer voor een eendelig zwempak.

Frankrijk ziet in dat het fout was toen het 60 jaar geleden de bikini zo hard verfoeide. Om dat goed te maken, moeten dit jaar de kandidates miss Frankrijk in bikini het podium op.