![](http://blogimages.seniorennet.be/miekemuis_maatje/72645-e39f41a0957ee6ac4d3d1dc59baeded8.jpg)
Wetenschappers van de Universiteit Antwerpen ontwikkelden samen met Nederlandse collegas een nieuwe techniek om onder schilderijen te kunnen kijken. Het werk Grasgrond van Vincent Van Gogh deed dienst als testcase: de onderzoekers konden een overschilderd vrouwenportret zichtbaar maken.
Het is al langer mogelijk om onder schilderijen te kijken, vertelt professor Koen Janssens, verbonden aan het departement scheikunde van de Universiteit Antwerpen. Zo is er de conventionele röntgenradiografie. Maar die techniek heeft zijn beperkingen.
Samen met collegas van de Technische Universiteit Delft en met de hulp van wetenschappelijke instituten in Hamburg en Grenoble werkten de Antwerpse wetenschappers een nieuwe techniek uit: synchrotron-gebaseerde röntgenfluorescentie- spectrometrie.
In een zogenaamde synchrotron (deeltjesversneller) wordt het schilderij met een röntgenbundel bestraald. Vervolgens wordt de fluorescentie van de verflagen gemeten. Dat laatste gebeurt voor elk chemisch element apart, waardoor de individuele verfpigmenten zichtbaar kunnen worden gemaakt.
Rode wangen
Janssens: We werken met een scanner met een hele kleine bundel X-stralen. Dat levert veel details op van een onderliggende geschilderde laag. En nog een belangrijk voordeel: het zichtbare schilderij wordt niet geraakt.
Als testcase bestudeerden de wetenschappers Grasgrond (1887) van Vincent Van Gogh. Er was een vermoeden dat er onder dat schilderij nog een tekening zat, maar er was maar weinig over bekend. Met de nieuwe techniek konden we centraal in het werk een vierkant van 17,5 op 17,5cm visualiseren."
"Binnen de twee dagen kregen we een kleurenfoto van een vrouwenportret te zien. Met veel details, want je kan bijvoorbeeld zien dat de schilder zowel voor de lippen als voor de wangen van de vrouw rood gebruikte.
Grasgrond hangt in het Kröller-Müller Museum, dat de tweede grootste collectie Van Goghs bezit. Na de zomer gaan we wellicht een tweede schilderij van Vincent Van Gogh bestuderen, zegt Koen Janssens.
Bezoek de website www.vangogh.ua.ac.be.
Tekst: Peter DE MEYER - Fotos: UA
![](http://blogimages.seniorennet.be/miekemuis_maatje/72645-607f035146cf4431ff33f66978261fad.jpg)
Met de nieuwe techniek wisten de Antwerpse onderzoekers het vrouwenportret (links) onder het beroemde schilderij Grasgrond (rechts) bloot te leggen.