De Vrijdagsmarkt in 1666, ter gelegenheid van de inhuldiging van Karel II. In het midden van het plein stond toen nog een standbeeld van Keizer Karel
Geschiedenis
De Vrijdagsmarkt in 1666, ter gelegenheid van de inhuldiging van Karel II. In het midden van het plein stond toen nog een standbeeld van Keizer Karel
Bij het volgen van het graafwerk voor de ondergrondse parkeergarage, in het najaar van 1999 en in het voorjaar van 2000, werd over de gehele oppervlakte een bewonerslaag teruggevonden. Afvalkuilen, paalgaten, greppels, stookplaatsen, mestvaalten en zware natuurstenen muren wijzen naar een intense bewoning, vóór het een plein werd. Archeologisch onderzoek heeft uitgewezen dat het plein ontstond door eenstedebouwkundige ingreep tijdens de 13e eeuw[1]. Het werd een min of meer rechthoekig plein, genivelleerd en achteraf met een dikke, turfachtige laag bedekt.
De “wekelijkse” markt wordt sinds 1199 op vrijdagmorgen gehouden. Hier speelde zich het grootste deel van het openbare leven af, zowel op politiek als sociaal vlak. De gewone bestemming van de Vrijdagsmarkt bleef door de eeuwen heen voorbehouden aan de markten allerhande. De Vrijdagsmarkt was hét plein bij uitstek voor grote volksverzamelingen en feestelijkheden en vormde het decor voor officiële ontvangsten vanvorsten en andere hoogwaardigheidsbekleders, waarvoor de markt moest plaats maken.[2]
In de middeleeuwen deden de graven van Vlaanderen hier hun talrijke Blijde Inkomsten en zwoeren daarbij de voorrechten van de stad te respecteren (wat ze nooit deden, tenzij onder dwang). "Blijde" omdat ze plaats hadden in vredestijd en omdat de aldus feestelijk binnengehaalde vorsten (meestal) met goede bedoelingen kwamen. Hier werden zowel de feestelijkheden georganiseerd, als het uitvechten van bloedige vetes tussen de gilden waar nog veel oude gildehuizen rond het plein van overeind staan. Zulks een strijd werd geleverd op 2 mei 1345 tussen de gilden van de wevers en devolders over een loonconflict. Deze dag bleef in de geschiedenis bekend als Kwade Maendag, omdat toen 500 volders samen met hun deken sneuvelden.
De Vrijdagmarkt was ook het toneel van talrijke terechtstellingen. De laatste onthoofding, van een zekere Van Butsel, voor vadermoord veroordeeld, gebeurde in 1822. Eerst werd hem de rechterhand afgehakt, daarna stierf hij onder het mes van de guillotine.
Standbeeld van keizer Karel en Jacob Van Artevelde
Rond 1600 richt men centraal op de Vrijdagmarkt een standbeeld op voor Keizer Karel ter gelegenheid van de inhuldiging van de aartshertogen Albrecht enIsabella. Het beeld, symbool van de staatsmacht, werd regelmatig beklad en in 1792 door de Fransen verwijderd.
Midden op de Vrijdagmarkt staat anno 2012 het standbeeld van Jacob Van Artevelde (1290-1345), de 'beroemdste' man van Gent. Dit beeld werd in 1863 door Pierre de Vigne gemaakt en hier geplaatst omdat dit plein in de middeleeuwen zo’n belangrijke rol heeft gespeeld als verzamelplaats, en niet alleen bij de gebeurtenissen waarbij de volksmenner op de voorgrond trad. Jacob Van Artevelde was de ‘wijze man’ van Gent en koos tijdens de Honderdjarige Oorlogde zijde van Engeland. De boycot van de Engelse wolinvoer hief hij op, om zo de lakennijverheid, welke de belangrijkste kostwinning van de stad was, te kunnen sparen.
Als de "klauwaards" (ontevreden handwerklieden) de alleenheerschappij van de "leliaards" (Fransgezinde rijken) doorbreken, voorkomt Jacob Van Artevelde een sociaal slagveld. Hij is ook de man die officiële documenten in het Nederlands laat opstellen, zodat Vlamingen zich niet langer hoeven te buigen over Latijn en Frans. Het is dus zijn verdienste dat Gent de "Arteveldestad" wordt genoemd. De drie steden Gent, Ieper en Brugge roepen de Engelse koningEdward III hier op de Vrijdagmarkt uit tot "koning van Frankrijk". Maar Edward III kwam zijn beloften aan Jacob Van Artevelde niet na en hij wordt vermoord door de deken van de rijke wevers.
Op de sokkel van het standbeeld staan de wapenschilden van de diverse gilden. De drie beeldhouwwerken onder Jacob Van Artevelde stellen de verdragenvoor die hij afsloot: het Verbond tussen Vlaanderen, Brabant en Henegouwen, het Verbond tussen Vlaanderen en Engeland en het Verbond tussen Gent,Brugge en Ieper.[3]
*
Vrijdagmarkt (Gent)
De Vrijdagmarkt in de Belgische stad Gent is ongeveer één hectare groot en één van de oudste pleinen in de stad . Het plein speelde een grote rol in de geschiedenis van de stad.
Midden op het plein staat een standbeeld van Jacob van Artevelde die op het plein op 26 januari 1340 koning Eduard III van Engeland tot koning van Frankrijk uitriep en daarmee het gezag van de graaf van Vlaanderen en diens leenheer tartte. Vijf jaar later vermoordden wevers en volders elkaar op dit plein als voorspel voor de moord op Jacob van Artevelde, de wijze man van Gent.
De Gentenaars organiseerden hier de blijde inkomsten van de graven van Vlaanderen; het was hun forum en ze hielden hier steekspelen. De markt was ook het toneel van terechtstellingen en afrekeningen. De voor vadermoord veroordeelde Van Butzel was de laatste die er in 1822 werd onthoofd door de guillotine
Categorie:Actueel - Magazine
|