Taalkundig-culturele democratie kan slechts gerealiseerd worden door gebruik van een Gemeenschappelijke, Eenvoudige, Neutrale, Tweede (= G.E.N.T.) taal, zoals het Esperanto.
27-09-2017
Europese Dag van de Talen 2017
Europese Dag van de Talen 2017
Dit bericht heb ik gestuurd naar:
kabinet crevits, kathleen helsen, koen daniels, guy tegenbos (DS), ghislain duchateau (Netwerk Didactiek Nederlands RUG), hendrik vos (hoogleraar, verbonden aan de Vakgroep Politieke Wetenschappen van de Universiteit Gent), piet van avermaet (Vakgroep Taalkunde RUG), bart masquillier (voorzitter werkgroep Taalbeleid Nederlands), an demoor (Talenbeleidcoördinator aan de Odisee‐hogeschool), karel verhoeven (DS), redactie roularta, gva, de morgen.
Van: "dan vanherpe" <dan.vanherpe@telenet.be> Aan: "dan vanherpe" <dan.vanherpe@telenet.be> Verzonden: Dinsdag 26 september 2017 10:19:42 Onderwerp: Europese Dag van de Talen
Geachte mevrouw/heer,
Ieder jaar viert de E.U. op 26 september, de Europese Dag van de Talen (EDT), haar taal- en cultuurverscheidenheid waarmee het de burger wil wijzen op het belang van het (levenslang) leren van talen en het bevorderen van intercultureel begrip. In dit verband wijzen wij graag op de actieve rol die het Esperanto hierin kan spelen.
Wij maken van deze gelegenheid gebruik om u te wijzen op twee vermeldenswaardigheden:
1/ Vanaf deze zomer wordt The Unesco Courier, behalve in het Arabisch, Chinees, Engels, Frans, Russisch en Spaans ook in het Esperanto gepubliceerd. http://www.uea.org/revuoj/unesko_kuriero
2/ De Universiteit van Liverpool biedt een doctoraatscontract aan voor een thesis over Esperanto. Een ideetje voor een van onze universiteiten?
GTFs will have their fees (set at Home/EU rate) waived throughout the 4 years of their PhD. In addition, they will be paid a maintenance stipend of £14,553 p.a. (This will be adjusted annually at the same rate as that year’s AHRC maintenance grant.)
Candidates should have a good first degree and hold (or be about to complete) a Master’s degree in a relevant discipline.
All interested and eligible UK/EU candidates are invited to submit a PhD application online by 11 December 2017, 4pm (UK time)
Reactie van professor dr. Hendrik Vos, hoogleraar aan de Vakgroep Politieke Wetenschappen van de Universiteit Gent.
Van: "Hendrik Vos" <hendrik.vos@ugent.be> Aan: "dan vanherpe" <dan.vanherpe@telenet.be> Verzonden: Dinsdag 26 september 2017 10:41:45 Onderwerp: Re: Europese Dag van de Talen
interessante ontwikkeling, dank voor de info! - ik blijf dat zeker volgen.
Engels voor peuters vanaf 1 jaar - DS ,16-17 september 2017
TALENSCHOOL OPENT OP WAREGEMSE ZUIDBOULEVARD
Engels voor peuters vanaf 1 jaar
Op de Zuidboulevard in Waregem opent dit weekend een taalschool. Al voor heel jonge leerlingen, want bij Kids&Us kunnen peuters vanaf 1 jaar Engels leren. ‘De perfecte leeftijd om een taal te leren.’
KAREN VERHULST WAREGEM / ANZEGEM
‘Where's Mousy? Is Mousy in the box? No, Mousy is in the bed!’
Met die zinnen begint zaterdag bij Kids&Us in Waregem de Engelse les voor ukkepukken van amper één jaar oud. Nadien stoppen de vijf peutertjes samen beer Mousy in bed en zingen ze ‘Good night, Mousy’.
De Kids&Us-vestiging maakt deel uit van een internationale groep van 377 talencentra. Vandecasteele opent in Waregem de eerste Vlaamse franchise. Alleen faciliteitengemeente Wemmel heeft al een dergelijk ‘schooltje’. De kinderen worden opgedeeld in leeftijdsgroepjes en kunnen les volgen tot hun achttiende.
‘Elke groep werkt met een personage dat even oud is als de leerlingen’, zegt initiatiefneemster Cathie Vandecasteele (29) uit Anzegem. ‘Dat personage beleeft dingen die het kind zelf ook beleeft. Zo is er voor de zesjarigen een personage dat zijn tandjes verliest.’
Door die speelse aanpak hebben kinderen vaak niet door dat ze op school zitten. ‘Ze hebben niet door dat ze Engels leren, ze spelen gewoon en zingen en praten mee. Maar zo leren ze het wel.’
Tot voor kort werkte Vandecasteele in de financiële wereld. ‘Maar ik ben verknocht aan talen. Toen ik op een beurs het concept van Kids&Us ontdekte, was ik meteen verkocht’, zegt ze.
Ze is zelf mama van een zoontje van anderhalf en weet hoe belangrijk het is om op jonge leeftijd verschillende talen te leren. ‘Als kind moest ik van mijn ouders naar de taalles. Dat was niet altijd leuk, want die lessen waren niet aangepast aan kinderen. Maar daardoor is mijn talenkennis wel zeer goed.’
Interactieve lessen
Engels leren aan kinderen die amper Nederlands spreken: het lijkt een beetje vreemd. ‘We beginnen er bewust zo vroeg aan’, zegt Vandecasteele. ‘Kinderen leren het best een vreemde taal op het moment dat ze hun eigen moedertaal nog volop aan het ontwikkelen zijn. Je praat toch ook Nederlands tegen je kind, ook al kan het nog niet praten? Door een vroege aanpak krijgen kinderen de juiste uitspraak en intonatie en leren ze de taal op een spontane manier.’
Thuis oefenen
Wie zijn kleintje naar de taalschool wil sturen, betaalt daar maandelijks 85 euro voor. Het lesmateriaal kost 80 euro, het inschrijvingsgeld is 70 euro. ‘Je kind krijgt wekelijks een uurtje les en je kan met extra materiaal thuis aan de slag om dagelijks tien minuutjes oefenen. Die combinatie van herhaling en interactieve lessen bevordert het leerproces.’
Graag een bedenking bij uw artikel in DS van 16-17 september: Engels voor peuters vanaf 1 jaar.
De officieuze status van het Engels als lingua franca - officieel is meertaligheid de (E.U.topische) norm - leidt op verschillende niveau’s tot een duale maatschappij.
- NESsy’s vs non-NESsy’s.
De native English speakers (NESsy’s) krijgen de status van eersterangsburgers zo maar in de schoot geworpen: ze hebben het voorrecht altijd en overal hun moedertaal te kunnen spreken. De non-NESsy’s leggen zich als communicatief gehandicapten lijdzaam neer bij hun tweederangsstatus.
Reken er maar niet op dat Engels vanzelfsprekend is voor jongeren met een migratieachtergrond. (…) Door alles te verengelsen creëer je geen extra mogelijkheden voor die jongeren.
- Gegoede vs niet-gegoede burgers.
Cathie Vandecasteele in ‘Engels voor peuters vanaf 1 jaar’ (DS 16-17 september 2017): Wie zijn kleintje naar de taalschool wil sturen, betaalt daar maandelijks 85 euro voor. Het lesmateriaal kost 80 euro, het inschrijvingsgeld is 70 euro. Goo(d) busy, daar in West-Vlaanderen! uD83DuDE09
Ik vrees dat dit lijstje niet compleet is.
Noemt men dat niet: discriminatie? Maar, welke journalist/politicus/academicus ligt dáár wakker van?
Minder zittenblijvers in Antwerpse scholen - Jan Stassijns - GVA 24/08/2017
Van: "dan vanherpe" <dan.vanherpe@telenet.be> Aan: "gvaredactie" <gvaredactie@concentra.be> Verzonden: Donderdag 24 augustus 2017 10:38:22 Onderwerp: Minder zittenblijvers in Antwerpse scholen - GVA 24 08 2017
Geachte redactie,
InMinder zittenblijvers in Antwerpse scholenbesluit Jan Stassijns:
Het niveau in de klas mag niet naar beneden, maar we moeten iedereen wel alle kansen geven. Sterkere leerlingen inzetten om zwakkere klasgenoten te ondersteunen bijvoorbeeld kan een grote meerwaarde zijn.
Graag wijs ik erop dat ook het invoeren van Esperanto in het basisonderwijs alsfundamentvoor het onderwijs in het algemeen en voor het taalonderricht in het bijzonder (zie bijlage),voor iedereeneen grote meerwaarde kan zijn.
Ik verklaar mij nader.
Begin 2016 lanceerde minister Crevits een breed maatschappelijk debat over de hervorming van het onderwijs: van Lerensbelang. Het publiek kreeg inspraak in haar zoektocht naarinnovatieve en alternatieve ideeën.
We waren ook aanwezig op de Nacht van het Onderwijs in de Karel de Grote-Hogeschool in Antwerpen (26 april 2016) en op het Onderwijsfestival in het Vlaams Parlement (13 mei 2016) waar we persoonlijk contact hadden met de aanwezige leden van de Vlaamse Commissie voor Onderwijs. Dit resulteerde in een vraag naar meer uitleg van mevrouw Kathleen Helsen, de voorzitter van deze commissie. Als gevolg daarvan organiseerde Mevrouw Helsen op 10 mei 2017 een onderhoud over dit thema tussen de Vlaamse Esperantobond en de netoverschrijdende werkgroep rond taalbeleid Nederlands. Het gesprek vond plaats in 'de Guimardstraat'. De onderwijsverantwoordelijken verzekerden ons dat zij eerst de verstrekte informatie willen verwerken en sloten verdere contacten niet uit.
De pedagogische meerwaarde van het Esperanto als eerst geleerde vreemde taal
Ter informatie geef ik hier een overzicht van de pedagogische troeven van het Esperanto als eerst geleerde vreemde taal.
- Andere talen 30 % sneller leren.
- Bevorderthettaalbewustzijn, geeft meer inzicht in taal, leidt tot betere kennis van de moedertaal.
- Stimuleert het logisch, kritisch, structureel denken. Esperanto is een gestructureerde, doorzichtige, regelmatige, geordende taal: 16 basisregels, geen uitzonderingen, fonetische uitspraak. Het biedt een referentiekader. Van belang voor wiskunde, wetenschappen. Wat het Latijn is voor de elite, is het Esperanto voor iedereen.
- Stimuleert de creativiteit: Esperanto werkt zoals een blokkensysteem (lego): met woordstammen uit Germaanse, Romaanse, Slavische talen en een aantal voor- en achtervoegsels kan het kind zelf woorden vormen. Spelenderwijs een taal leren geeft leerplezier.
- Verhoogt het zelfvertrouwen: op korte tijd (12 lessen) en met minimale inspanning beleeft het kind een snelle succeservaring: 'ik kan iets'.
- Interesse voor andere culturen: reeds op jonge leeftijd kan de leerling individueel/klassikaal contact leggen met leeftijdsgenoten uit andere taal- en cultuurgebeiden. Bevorderlijk voor intercultureel wederzijds begrip, en:
- Motiveert om andere talen te leren: de meeste Esperantosprekers zijn meertalig.
Niettegenstaande de pedagogische meerwaarde van Esperanto wetenschappelijk is onderbouwd, zijn mevrouw Crevits en de Vlaamse Commissie voor Onderwijs tot nog toe niet zinnens daar enige aandacht aan te besteden. Toch vreemd als je op zoek bent naarinnovatieve en alternatieve ideeën, niet?
Misschien kan GVA wél de openheid van geest opbrengen om haar lezers hierover objectief en zonder vooroordelen te informeren?
Van: "dan vanherpe" <dan.vanherpe@telenet.be> Aan: "kathleen helsen" <kathleen.helsen@vlaamsparlement.be> Verzonden: Maandag 21 augustus 2017 16:11:48 Onderwerp: Fwd: Ludieke actie
Dag mevrouw Helsen,
Ik heb vandaag voor de derde keer contact gehad met het kabinet van minister Crevits. Hoewel men (ene Jo) mij vorige week verzekerd had dat mevrouw Elsie Desmet vandaag aanwezig zou zijn om samen met mevrouw Lieve Vlerick de agenda van de minister na te kijken of en wanneer zij ons even kon ontvangen, bleek mevrouw Desmet toch niet aanwezig te zijn en werd mij gevraagd volgende maandag nog maar eens terug te bellen. Ik heb de boodschap (eindelijk) begrepen...
Ik wilde mevrouw Desmet vandaag alleen maar zeggen dat onze actie niet zou doorgaan. Deze voormiddag heb ik met de redactie van VTM gebeld en men zegde mij dat de beslissing over het al dan niet maken van een beeldverslag de dag vóór de actie genomen wordt. 'Zó gaat dat altijd', zegden ze mij. Bij de VRT zal dat dus ook wel het geval zijn.
Toen heb ik beslist ermee te stoppen: ik wilde niet het risico lopen dat er geen media-aandacht zou zijn, wat toch de hoofdbedoeling was. Ik zal het IKEA-opstapje begin september dan maar persoonlijk gaan afgeven in de Kortemarkstraat te Torhout. Onze zoon woont in Wijnendale, deelgemeente van Torhout, en wij moeten daar dan enkele dagen op de kinderen passen. Dit opstapje zal minister Crevits er blijvend aan herinneren welke kansen de onderwijsverantwoordelijken laten liggen om onze kinderen een degelijke basis te geven voor taalverwerving (moedertaal inbegrepen) en vakken als wiskunde en wetenschappen. Toevallig de vakken waarvoor de meeste bijlessen worden gegeven... voor wie het zich kan permitteren. Men geeft er blijkbaar de voorkeur aan verder te bouwen op losse grond. Maar, zoals u weet, gebouwen zonder stevig fundament storten vroeg of laat in!
Het lijkt er sterk op dat 'Esperanto in het onderwijs' op een dood spoor zit: de werkgroep rond taalbeleid Nederlands (ontmoeting van 10 mei) geeft ook geen teken van leven hoewel beloofd was dat we een verslag van deze ontmoeting zouden krijgen. Alle moeite voor niks dus, voorlopig toch. Toch houd ik eraan u te bedanken voor uw luisterbereidheid en de moeite die u gedaan hebt voor de ontmoeting met de onderwijsverantwoordelijken op 10 mei jl. Aan u heeft het zeker niet gelegen!
Met verengelsing kweek je een nieuw soort franskiljon - DS 22 08 2017 - Opinie
Met verengelsing kweek je een nieuw soort franskiljon
De verengelsing van het universitair onderwijs is doorgeslagen in Nederland, stelt Thomas von der Dunk vast. Als het land niet ingrijpt, zal het straks met zijn belastinggeld Engelstalige universiteiten met Engelstalige docenten voor Engelstalige studenten in stand houden.
THOMAS VON DER DUNK
Nederlandse cultuurhistoricus en columnist bij de Volkskrant.
In Nederland woedt op de opiniepagina’s van de belangrijkste kranten een debat over de verengelsing van het wetenschappelijk onderwijs. Dat debat keert geregeld terug. In vermoedelijk geen ander Europees land is die verengelsing namelijk zover voortgeschreden als in Nederland. Aan sommige universiteiten worden zelfs hele cursussen alleen nog maar in het Engels gegeven, niet alleen in de exacte wetenschappen, maar ook op het terrein van de taalgevoelige humaniora. En dat hoewel uitdrukkelijk in de wet vastgelegd is dat Nederlands in beginsel de voertaal is, alle studies in het Nederlands beschikbaar moeten blijven en daarvan alleen om specifieke redenen afgeweken mag worden.
Het doorslaggevende argument bij de verengelsing, die als ‘internationalisering’ wordt verkocht, is dat een klein land als Nederland alleen op die manier gelijke tred kan houden met de grote wereld. Om topuniversiteiten te kunnen creëren, heet het nodig te zijn op het Engels over te schakelen. Alleen zo zouden ze buitenlandse topwetenschappers en -studenten kunnen aantrekken. Omdat veel van die laatsten in de praktijk geen native speakers zijn, maar (vooral in Groningen en Maastricht) uit het naburige Duitsland stammen, leidt dat daar soms tot de bizarre situatie dat Duitse studenten Marx of Nietzsche in het Engels moeten lezen. Met de aanstaande Brexit, die het Engels binnen Europa degradeert, zou het overigens veel logischer zijn om in het kader van ‘internationalisering’ voor Frans en Duits als wetenschapstalen te kiezen, maar die zijn taboe verklaard, want niet ‘internationaal’ genoeg.
Koopmansgeest
Die behoefte aan een internationaal imago valt niet los te zien van het financiële aspect: door buitenlandse studenten aan te trekken, kunnen universiteiten meer geld binnenhalen en banengroei creëren. Met een overheid die alle collectieve instellingen als bedrijven opvat, die commercieel moeten denken opdat ze zouden kunnen bezuinigen en de belastingen omlaag zouden kunnen, neemt de noodzaak om zelfbedruipend te zijn steeds meer toe. Dat is het gevolg van een in Nederland sinds enige decennia dominante neoliberale dogmatiek. Niet een bildungsideaal of de beste wetenschap is leidend, maar het meest lucratieve verdienmodel.
Het meest bizarre voorstel om het probleem op te lossen: schaf het Nederlands af
Deze met de eenzijdige Hollandse koopmansgeest samenhangende verkwanseling van de moedertaal roept gelukkig ook in Nederland buiten bestuurderskringen steeds meer verzet op. Enerzijds omdat met het gebruik van het Engels het inhoudelijke niveau meteen omlaag gaat: zowel van studenten als van wetenschappers is de woordenschat in een andere dan de eigen moedertaal nu eenmaal beperkt. Dat heeft directe invloed op de zorgvuldigheid van formuleringen. Voor de exacte wetenschappen, die met een vast arsenaal aan redelijk objectieve termen werken zodat cultuurverschillen een veel geringere rol spelen, is taalgevoeligheid minder belangrijk. Bij de humaniora komt het in dit opzicht juist op de nuances aan.
En anderzijds omdat de meeste studenten na hun opleiding gewoon in Nederland werkzaam zullen blijven, en dus met een Nederlands publiek te maken zullen hebben, alle gebabbel over mondialisering ten spijt. Het aantal van hen dat naar de Europese Unie in Brussel, de City in Londen of de Verenigde Naties in New York trekt, blijft een minderheid. Nederlandse juristen zullen daarom vooral met Nederlandse wetteksten vertrouwd moeten zijn, Nederlandse medici met de klachten van Nederlandse patiënten moeten kunnen omgaan, Nederlandse historici op Nederlandse scholen moeten kunnen lesgeven.
Kloof
Aangezien de overgrote meerderheid van de inwoners maar één taal – de eigen moedertaal – behoorlijk beheerst, zal een verengelsing van het wetenschappelijk onderwijs tot een groeiende kloof tussen de elite en de gewone bevolking leiden. Die zal het met Geert Wilders toch al welig tierende populisme verder voeden. De toegang tot topfuncties in eigen land zal voor de eigen inwoners steeds moeilijker worden. Want als beheersing van het Engels een doorslaggevend criterium wordt – en dat is het nu al steeds vaker bij banen aan de universiteit – leggen Nederlandse inboorlingen het vanzelfsprekend af tegen Engelse of Amerikaanse native speakers. En wat voor de docenten geldt, geldt natuurlijk ook voor de studenten: die worden automatisch op achterstand gezet. Dat is des te bizarder, als je bedenkt dat dezelfde bestuurderselite die het Engels omhelst, bij inburgeringscursussen van deels analfabete migranten eist dat zij Nederlands leren. Zo creëert Nederland op termijn een eigen franskiljonprobleem, waarbij met Nederlands belastinggeld Engelstalige universiteiten met Engelstalige docenten voor Engelstalige studenten in stand worden gehouden. Dat lijkt mij op termijn het recept voor een fiscale volksopstand.
De meest bizarre, bijna op satire lijkende, maar serieus bedoelde bijdrage – kenmerkend voor zowel de minachting voor de Nederlandse taal als een volkomen geperverteerd utilitaristisch denken – kwam van de Leidse hoogleraar Chinese taalkunde Rint Sybesma. Hij wilde het probleem van de dreigende taalkloof ondervangen door het Nederlands gewoon helemaal af te schaffen, te beginnen op de basisschool. Dat geeft eerst wat onrust bij de achterblijvers, maar na een paar generaties ben je van het gedonder af. De Vlaamse geschiedenis zou Nederland moeten leren dat de uitkomst een andere is.
MIJN REACTIE
dinsdag 22 augustus 2017 door Dan V.:
De Akademio Internacia de la Sciencoj (AIS) http://www.ais-sanmarino.org/ gebruikt behalve Engels, Duits, Frans en Italiaans ook de ‘Internacia Lingvo’ Esperanto als officiële werktaal. Zou het niet logischer en democratischer zijn om in het kader van de internationalisering voor een Gemeenschappeijke, Eenvoudige, Neutrale, Tweede (= G.E.N.T.) taal te kiezen om het probleem van de feitelijke, discriminerende taalkloof (NESsy’s als eersterangsburgers en non-NESsy’s als communicatief gehandicapte tweederangsburgers) te ondervangen? Beginnen bij de basischool. Dit geeft eerst wat onrust, maar na een paar generaties ben je van het gedonder af. De geschiedenis zal ons dan wel leren dat dit de enige juiste keuze is! (NES = Native English Speaker)
Van: "dan vanherpe" <dan.vanherpe@telenet.be> Aan: "kathleen helsen" <kathleen.helsen@vlaamsparlement.be> Verzonden: Donderdag 3 augustus 2017 12:01:35 Onderwerp: Ludieke actie
Beste mevrouw Helsen,
Hopelijk bent u nog niet met verlof? Zo ja, verontschuldig ik mij voor het storen van uw verdiende rust.
Ik heb een idee voor een ludiek initiatief om aandacht te vragen voor de pedagogische waarde van Esperanto in het onderwijs. Gezien mensen in de verlofmaand augustus moeilijk te bereiken zijn, moet ik daar tijdig aan beginnen.
Op een van de laatste vakantiedagen zou ik, samen met o.a. enkele leerkrachten, een Ikea-opstapbankje willen overhandigen aan minister Crevits. Dit als symbool voor het Esperanto, de beste opstap naar taalkennis (zie bijlage). Mag ik uw bemiddeling en voorspraak vragen om mevrouw Crevits te overtuigen ons (heel kort!) te willen ontvangen, wanneer dat het beste past en waar dat kan gebeuren?
Het is ook mijn bedoeling zo vlug mogelijk contact op te nemen met VTM met de vraag om hiervan een beeldverslag te maken voor het VTM-nieuws. (Ik acht de kansen op een positieve reactie van VTM groter dan van de VRT.) De pers zal hierover ook ingelicht worden. De bedoeling is om de pedagogische waarde van het Esperanto kenbaar te maken bij het publiek en alzo een discussie op gang te brengen. Mochten VTM of de pers echter niet geïnteresseerd zijn, heeft het weinig zin: mevrouw Crevits is immers al voldoende geïnformeerd over dit onderwerp. In dat geval gaat de actie niet door.
De eerste vraag die moet beantwoord worden is dus: wil mevrouw Crevits ons (nogmaals: heel kort) ontvangen? Is het antwoord positief, neem ik contact op met VTM.
Beste mevrouw Helsen, het verleden heeft aangetoond dat u onze ideeën genegen bent. Mogen wij nogmaals een beroep doen op uw medewerking? Wij staan ook open voor goede raad!
Hartelijk dank bij voorbaat,
Dan Van Herpe
Wouwerstraat 160
2300 Turnhout.
Van: "kathleen helsen" <Kathleen.Helsen@vlaamsparlement.be> Aan: "dan vanherpe" <dan.vanherpe@telenet.be> Cc: "Stephanie Van Campenhout" <Stephanie.VanCampenhout@vlaamsparlement.be> Verzonden: Zondag 13 augustus 2017 22:10:36 Onderwerp: RE: Ludieke actie
Beste
Ik heb uw mail gelezen. De minister kent Esperanto en hecht heel veel belang aan taalverwerving binnen onderwijs. Best is om met het kabinet van de minister contact op te nemen en de vraag voor te leggen. De minister heeft een zeer drukken agenda en zal samen met u bekijken wat binnen de mogelijkheden ligt.
Ik nam op 16 augustus telefonisch contact op met het kabinet van minister Crevits om mijn voorstel te bespreken met haar medewerkster Elsie Desmet die in het verleden reeds enkele mails beantwoordde in naam van de minister. Mevrouw Desmet was echter met verlof en de aanwezige medewerker raadde mij aan maandag 21 augustus terug te belen zodat zij, samen met de agendaverantwoordelijke, mevrouw Lieve Vlerick, kon bekijken of en wanneer de actie kon doorgaan.
Gezien het wel handig zou zijn als ik tegen die maandag reeds zou weten of VTM op mijn vraag zou ingaan, besloot ik VTM via de website nu reeds de vraag te stellen.
Geachte redactie,
Op het einde van de vakantie zou de Vlaamse Esperantobond (VEB) minister van onderwijs Crevits een IKEA-opstapje willen overhandigen als symbool van het Esperanto als beste opstap naar taalkennis (zie bijlage). Ik ben hiervoor nog in overleg met haar kabinet: volgende maandag neem ik contact op met de agendaverantwoordelijke van de minister. Het evenement gaat echter alleen door als de media hieraan aandacht willen besteden.
Wat voorafging.
Begin 2016 lanceerde minister Crevits op onsonderwijs.be een breed maatschappelijk debat over de hervorming van het onderwijs: van Lerensbelang. Onze bijdragen over de pedagogische mogelijkheden van het Esperanto voor het onderwijs vindt u op:http://www.onsonderwijs.be/search?search_par=Esperanto
We waren ook aanwezig op de Nacht van het Onderwijs in de Karel de Grote-Hogeschool in Antwerpen (26 april 2016) en op het Onderwijsfestival in het Vlaams Parlement (13 mei 2016) waar we persoonlijk contact hadden met de aanwezige leden van de Vlaamse Commissie voor Onderwijs. Dit resulteerde in een vraag naar meer uitleg van mevrouw Kathleen Helsen, de voorzitter van deze commissie. Als gevolg daarvan organiseerde Mevrouw Helsen op 10 mei 2017 een onderhoud over dit thema tussen de VEB en de netoverschrijdende werkgroep rond taalbeleid Nederlands. Het gesprek vond plaats in 'de Guimardstraat'. De onderwijsverantwoordelijken verzekerden ons dat zij eerst de verstrekte informatie willen verwerken en sloten verdere contacten niet uit.
De pedagogische meerwaarde van het Esperanto als eerst geleerde vreemde taal
Ter informatie geef ik hier een overzicht van de pedagogische troeven van het Esperanto als eerst geleerde vreemde taal.
Andere talen 30 % sneller leren.
Bevordert het taalbewustzijn, geeft meer inzicht in taal, leidt tot betere kennis van de moedertaal.
Stimuleert het logisch, kritisch, structureel denken. Esperanto is een gestructureerde, doorzichtige, regelmatige, geordende taal: 16 basisregels, geen uitzonderingen, fonetische uitspraak. Het biedt een referentiekader. Van belang voor wiskunde, wetenschappen. Wat het Latijn is voor de elite, is het Esperanto voor iedereen.
Esperanto stimuleert de creativiteit: De taal werkt zoals een blokkensysteem (lego): met woordstammen uit Germaanse, Romaanse, Slavische talen en een aantal voor- en achtervoegsels kan het kind zelf woorden vormen. Spelenderwijs een taal leren geeftleerplezier.
Motiveert om andere talen te leren: de meeste Esperantosprekers zijn meertalig.
Verhoogt het zelfvertrouwen: op korte tijd (12 lessen) en met minimale inspanning kent het kind een snelle succeservaring: 'ik kan iets'.
Interesse voor andere culturen: reeds op jonge leeftijd kan de leerling individueel/klassikaal contact leggen met anderstaligen, andere culturen. Bevorderlijk voor intercultureel wederzijds begrip.
Redenen genoeg om hierover eens objectief en zonder vooroordelen na te denken?
Geachte redactie, met deze ludieke actie wil de VEB aandacht vragen voor de pedagogische meerwaarde van het Esperanto voor het onderwijs in het algemeen en voor het taalonderricht in het bijzonder.
Om een breed publiek hierover in te lichten en Esperanto bespreekbaar te maken, is aandacht van pers en media onontbeerlijk. Daarom willen wij vragen of u geïnteresseerd bent om over ons initiatief verslag uit te brengen in uw nieuwsuitzendingen?
Is het mogelijk mij voor maandag e.k. te laten weten of u al dan niet op onze vraag ingaat? In geval van een positief antwoord, zullen wij ook nog een persmededeling verspreiden.
Engelstalig, maar met collateral damage - De Standaard, 27/06/2017, PAG 32. OPINIE & ANALYSE
http://www.standaard.be/cnt/dmf20170626_02943412
Engelstalig, maar met collateral damage
HENDRIK VOS
Mijn ouders spraken geen woord Engels en kabeltelevisie hadden wij niet. Onze grootste buitenlandse expeditie was een daguitstap naar de Efteling. Een taalkamp zat er nooit in en grote schooluitstappen, zoals sneeuwklassen, gingen aan ons voorbij. Terwijl de anderen op reis waren, hielden mijn broer en ik ons in stilte bezig in de klas, samen met de Franky en de Najib. Op de middelbare school kregen we Engels. Ik blokte erop zoals op woordjes Latijn, maar ik werd er nooit stapsgewijs in ondergedompeld. Het concept van een andere taal bleef mij vreemd.
Ik wil maar zeggen: het was geen optie om op mijn achttiende in een Engelstalige opleiding te stappen. Ik betwijfel of ik na drie jaar in staat zou zijn geweest om een master in het Engels te volgen, met een thesis en examens in een taal die ik niet correct onder de knie had. Het zou me aan zelfvertrouwen hebben gemankeerd.
De voorbije twintig jaar veranderde er wel wat. Tieners chatten en facebooken, ze chillen, de dingen zijn cool en bij een bijzondere gebeurtenis hoort altijd Oh My God en soms ook fuck. En toch, bleek recent, valt het Engels niet voor iedereen gelijk uit de boom. Kinderarmoede neemt in Vlaanderen nauwelijks af. Een op de vijf kinderen leeft in een gezin dat zich geen week vakantie kan permitteren. Zijn ouders zijn laaggeschoold, geen kei in talen en hebben geen vrienden in het buitenland. Hoe lager je afkomst, hoe kleiner je wereld. Voor een groot deel verklaart dit de ongelijke kennis van het Engels.
Franky’s en Najibs behalen nog altijd weinig universitaire diploma’s. In het Vlaams Parlement wees Tine Soens (SP.A) erop dat slaagkansen van beursstudenten stelselmatig lager liggen dan die van niet-beursstudenten. Ofwel vertonen die drommels een genetisch defectje, ofwel ligt het aan de omstandigheden. In dat laatste geval kan er worden ingegrepen. Gemakkelijk is dat niet, want achterstand ontstaat al vroeg. Toch kan ook de universiteit wat doen. Wie er aan het eerste jaar begint, moet al sterk in de schoenen staan. Er wordt een goede studiemethode verwacht, discipline en solide voorkennis. Wij hebben monitoraten en studiebegeleiders die schitterend werken, drempels slopen en ondersteuning geven aan wie die niet vindt in zijn directe entourage. Maar nog onvoldoende, suggereren de cijfers. Als we niet met talent willen klodderen en als we het potentieel uit minder gefortuneerden willen halen, zijn alle hens aan dek nodig. Maar de meeste hens worden tegenwoordig voor wat anders ingezet.
Verengelsing slurpt nu de middelen op. Ik schreef er al eens een column over, ‘Engelse pletwals’ (DS 25 februari 2014). Ik overdreef, mopperde het universiteitsbestuur, toen we daar in Gent nog over beschikten. Amper drie jaar later organiseert mijn faculteit samen met Brusselse collega’s een Engelstalige bacheloropleiding in de sociale wetenschappen. Integraal Engelstalige masterprogramma’s staan in de steigers. Het aantal vakken dat uitsluitend in het Engels wordt gedoceerd, stijgt fors. Sommige lesgevers doen dat in huis-tuin-en-keuken-Engels. Anderen beheersen de taal beter, maar het gevatst en begeesterendst is ieder in zijn moedertaal. Het onderwijs wordt schrieler, zeker in opleidingen waar taal meer is dan bijeengeharkt jargon.
Er zijn ook sociale gevolgen. In die Engelstalige bacheloropleiding in de sociale wetenschappen zit een schamele vier procent beursstudenten. In het Nederlandstalige programma start er ruim een viervoud daarvan. Verengelsing lijkt in de praktijk iets voor bevoorrechten. Voor minder geprivilegieerde studenten is het vooral een extra drempel.
Voor de duidelijkheid: onze Engelstalige opleiding is goed, de lesgevers zijn heerlijke collega’s, de studenten zijn geëngageerd en komen uit een variëteit aan landen. Tegelijk is die bewierookte diversiteit beperkt: ze hebben dezelfde hooggeschoolde ouders, ze maakten dezelfde citytrip naar New York, ze hebben hetzelfde abonnement op The Economist en doen jaarlijks dezelfde shortski in Oostenrijk. Daar zit een flard overdrijving in, en wellicht is niet elke ouderlijke chequeboek even dik. Ik zie ook de meerwaarde wel van de brede kijk die internationale studenten kunnen bieden. Maar ik zie evenzeer de prijs ervan.
Professoren en assistenten investeren in deze opleidingen, en hebben bijgevolg minder tijd voor de Nederlandstalige programma’s. Onderwijsondersteunend personeel wordt een deeltijds vertaalbureau. Anderstalige studenten vragen namelijk terecht dat zij alle nieuwsbrieven en reglementen in het Engels krijgen. Internationale opleidingen brengen extra paperasserie mee. Middelen die eigenlijk bedoeld zijn voor studiehulp voor wie het lastiger heeft, worden alzo gedraineerd naar de administratie van programma’s die vooral mikken op meer gegoede studenten. Verengelsing gaat in realiteit ten koste van democratisering.
Ik stel me weleens de vraag wat er mis is met goede Nederlandstalige opleidingen. Die hoeven toch niet truttig of kneuterig te zijn? De betekenis en het belang van diversiteit kunnen er perfect aan bod komen, net als anderstalige gastsprekers. Studenten kunnen ook in het Nederlands leren om kritisch te zijn, verantwoordelijkheid op te nemen en om te gaan met verschillende culturen.
De slinger gaat zo hard en snel naar de verengelsing, dat dit debat zich intussen in de achterhoede afspeelt. Officieel wordt de en-en-riedel afgestoken: we zetten in op verengelsing en tegelijk op ondersteuning van wie het door zijn achtergrond wat moeilijk heeft. Een pronostiekje? Over enkele jaren is het aandeel Engelstalige opleidingen flink gestegen, de instroom van minder bevoorrechte jongeren blijft nog altijd beperkt en de slaagkansen van beursstudenten nemen niet toe.
Dat sociale aspect aanpakken, is danig ingewikkeld. Op de trein van de verengelsing springen, is betrekkelijk eenvoudig. We mogen hem niet missen, hoor ik op elke vergadering. Want de andere instellingen zitten er ook al op. Groot is het verlangen om hetzelfde als de rest te doen. Het is een treurig argument voor een oord dat prat gaat op zijn creatieve kracht, zijn eigenzinnigheid en zijn koppige vermogen om buiten de lijntjes te durven denken.
Hendrik Vos doceert Europese studies aan de UGent. Zijn column verschijnt tweewekelijks op dinsdag.
Van: "dan vanherpe" <dan.vanherpe@telenet.be> Aan: "Hendrik Vos" <Hendrik.Vos@UGent.be> Cc: "LEZERSSERVICE" <LEZERSSERVICE@STANDAARD.BE> Verzonden: Dinsdag 27 juni 2017 14:19:49 Onderwerp: Engels, maar met collateral damage - De Standaard
Geachte heer Vos,
Ik heb uw bijdrage Engels, maar met collateral damage met veel interesse gelezen. Ik plaatste volgende reactie (als de tekst tenminste goedgekeurd wordt) op de website van DS: http://www.standaard.be/cnt/dmf20170626_02943412
In het artikel De Vlaam en zijn taal (http://www.scienceguide.nl/201705/de-vlaam-en-zijn-taal.aspx) heeft mevrouw An De Moor (lid van o.a. de Vlaamse Onderwijsraad) het over ‘het schrikbeeld van de duale maatschappij’. Enerzijds zijn er de jongeren die het van thuis uit makkelijker hebben om Engels te leren: de ouders zijn hoger opgeleid en kunnen een Engelse paper nalezen, BBC is weleens het gekozen tv-kanaal en ze worden gestimuleerd om aan hun taalvaardigheid te werken via extra lessen of taalbaden. Daarnaast zijn er dan de jongeren die die luxe niet hebben. Zo’n kloof mag niet de bedoeling zijn. Dat de duale maatschappij, namelijk deze van de NESsy’s (native English speakers) als ’s werelds eersterangsburgers en alle andere, de communicatief gehandicapten, als tweederangsburgers, reeds een feit is, stoort blijkbaar niemand. Voor het Frans, klauwend op de achterste poten; voor het Engels, op de knieën, kwijlend kwispelend.
Van: "Hendrik Vos" <hendrik.vos@ugent.be> Aan: "dan vanherpe" <dan.vanherpe@telenet.be> Verzonden: Dinsdag 27 juni 2017 14:27:39 Onderwerp: Re: Engels, maar met collateral damage - De Standaard
goeiedag,
Dankuwel, ik ben het daar inderdaad mee eens. Het blijft een belangrijk debat.
Ik las met belangstelling uw artikel over de opmars van het Engels in ons onderwijs en ben het volkomen met u eens. De dreigende overheersing van het Engels roep inderdaad vele vragen op. Vele Nederlandstaligen [ook academici] bluffen blijkbaar graag met het Engels, terwijl Engelstaligen daarentegen niet de minste moeite doen om andere talen te leren. Hun taal is immers de taal van een wereldheerser die prat gaat op zijn politieke, economische en militaire macht. Naast dit eenrichtingsverkeer, een uiting van culturele en sociale armoede, is het Engels evenwel geen 'neutrale' taal maar een door omstandigheden opgedrongen 'nationaal idioom' dat door het geopolitiek schaakspel momenteel de bovenhand heeft, zoals vroeger het koinè-Grieks in de tijd van het Romeinse Rijk, het Latijn tijdens de Rooms-Katholieke overheersing, het Spaans door de meedogenloze kolonisators uit de 16e en 17e eeuw, het Frans door de diplomatieke en culturele elite uit de 18e en 19e eeuw en het Duits tijdens de periode van het Derde Rijk. Kleine landen proberen zich in dit geopolitiek schaakspel vaak aan te passen om te overleven. Dan knielen zij als vazallen voor hun broodheren en verloochenen daarbij niet zelden hun eigen waarden, hun eigen taal en cultuur. Dit is vooral met Nederland het geval, ofschoon ook ons land flink op weg is zijn eigen gelaat te verliezen. Dit opportunisme kan op termijn het einde beteken van onze eigen taal en cultuur, wat voor Jan Modaal, evenals voor sommige onderwijsinstellingen en professoren, helaas worst zal wezen! Arm Vlaanderen!
Met excuus voor deze ietwat scherpe visie en met de meeste hoogachting.
Ook Leo De Cooman reageerde op het artikel en kreeg reacties:
Op 28/06/17 om 11:52 schreef Leo De Cooman:
Geachte heer Vos,
Ik heb met genoegen uw artikel "Engels maar met collateral damage" gelezen. Dat heeft u zeer goed gezegd!
Ik heb het zelf altijd lastig gehad om gesproken Engels te begrijpen. Maar toen ik 48 was vertelde een student mij over Esperanto. Uit nieuwsgierigheid deed verder navraag en leerde de taal. Dat ging zeer snel, want die taal is daar speciaal voor ontworpen. Met gesproken Esperanto heb ik geen problemen. Ik ben zeer enthousiast voor die taal. Ik ben blij dat ik die ontdekt heb. Ik vind het heel spijtig dat men er ons op school nooit iets over gezegd heeft. Ik zou het veel vroeger geleerd hebben.
Verzonden: Donderdag 29 juni 2017 20:59:27 schreef Leo De Cooman
Onderwerp: Re: Uw artikel over Engels
Voor buitenstaanders lijkt Esperanto inderdaad op een dood spoor beland. De schuld daarvoor is te zoeken in kortzichtig opportunistische, politieke houding (Frankrijk heeft in de jaren 1920 zijn veto gesteld tegen het gebruik van Eo als werktaal in de Volkenbond en heeft allerlei geruchten verspreid over EO. De taal en de sprekers werden vervolgd door de tsaar, Stalin, Hitler, Salazar, de Bende van Vier, ... om contacten met buitenlanders te verhinderen, enz...)
Dat belet niet Esperanto terug op het politieke spoor te zetten. En dat is nodig, want het officieel Europees taalbeleid (officiële "altaligheid" van de Europese overheid als norm, drietaligheid van de individu) blijkt inefficiënt en discriminerend, en de verhoopte drietaligheid kan het communicatieprobleem tussen de burgers nooit oplossen, terwijl onze taal- en culturele verscheidenheid door de Angelsaksische pletwals bedreigd wordt, zoals u zelf ook reeds aangaf (zie David Rothkopf).
Er zijn in de geschiedenis meerdere ideeën die eerst bestreden werden en die nadien toch moesten aanvaard worden. Denk maar aan Galilei, het decimaal systeem, Copernicus of zelfs Jules Verne (Reis naar de maan)... Doorbraak van ideeën vraagt tijd, verandering vraagt politieke, academische en ook journalistieke moed... Misschien is er nu een 'momentum'?
Het zou in elk geval een goed idee zijn, als het nieuw leven zou worden ingeblazen. Maar ik weet niet of er nog genoeg draagvlak voor is. Hopelijk vergis ik me. Want u hebt natuurlijk gelijk: wat vandaag vanzelfsprekend is, was in het verleden vaak hoogst controversieel.
Aan: "Hendrik Vos" <hendrik.vos@ugent.be> Verzonden: Vrijdag 30 juni 2017 16:58:03 Onderwerp: Re: Uw artikel over Engels
Geachte heer Vos,
Neem me niet kwalijk, ik merk nu dat ik vergeten was de uitspraak van David Rotkopf toe te voegen... De leeftijd zeker?
Een draagvlak kan maar ontstaan als de burger voldoende en objectief geïnformeerd wordt. Dat is m.i. een taak o.a. voor politici, journalisten en academici. Maar die staan zelf niet altijd open voor objectieve, wetenschappelijke informatie, of ze krijgen die nooit te horen, zoals ook ik tot mijn 48ste nooit over Esperanto gehoord had.
Bij lezingen of feestjes gebeurt het weleens dat alle aanwezigen overschakelen op het Engels zodra één aanwezige laat weten het Nederlands niet machtig te zijn. Is dat wenselijk?
Deze poll is gesloten. De uitslag was als volgt:
Ja, schakel over zodra één persoon geen Nederlands verstaat.(431 stemmen, 50%)
Schakel pas over zodra een groot deel geen Nederlands verstaat.(354 stemmen, 41%)
Nee, schakel nooit over.(85 stemmen, 10%)
ReactiesEr zijn 71 reacties
Ivo Durwael24 juni 2017
Het communicatieprobleem in gemengd gezelschap kan slechts op een democratische manier opgelost worden als IEDEREEN zijn moedertaal spreekt of als NIEMAND zijn moedertaal spreekt. Het eerste is slechts mogelijk als iedereen de moedertaal van elke andere passief beheerst. Als dit niet het geval is, kan men ook een gemeenschappelijke taal gebruiken die niemands moedertaal is. Beide opties zijn slechts in een beperkt aantal gevallen, meestal in elitaire kringen, mogelijk. In alle andere gevallen bestaat er slechts één democratische, niet-discriminerende oplossing: het gebruik van een eenvoudige (voor “iedereen” haalbare) en neutrale (voor iedereen aanvaardbare) brugtaal, zoals het Esperanto!
dan van herpe23 juni 2017
Jan, Esperanto is nog steeds een goed idee! En voor goede ideeën is het nooit te laat! Daar is alleen openheid van geest en wat goede wil voor nodig. Maar: waar onwil heerst, staat de rede machteloos.
Jan23 juni 2017
Finfine ni konfesu ke Esperanto estis bona ideo! Als iedereen Esperanto als tweede taal zou spreken dan had dit probleem zich niet voorgedaan. maar goed, dat is een gepasseerd station. Het lijkt tolerant en beleefd om die ene anderstalige erbij te betrekken door allemaal op Engels over te gaan in zo’n situatie. Maar in de groep kunnen ook Nederlanders zijn die het Engels niet goed genoeg beheersen om dan mee te kunnen praten. De neiging bestaat om hen dan als de losers te gaan zien (goh, spreek jij geen Engels?), in plaats van die Engelsman die al jaren in Nederland woont en nog steeds geen Nederlands spreekt. De omgekeerde wereld.
arusenior
De heer Zamenhoff kijkt voor de zoveelste keer hoofdschuddend op ons neer.
Jozef Haazen23 juni 2017
Denkt u dat Engelstaligen zullen overschakelen naar Frans, Spaans of Duits wanneer anderen in hun gezelschap geen Engels verstaan? Hun taal is immers de taal van de overheerser die prat gaat op zijn politieke, economische en militaire macht. Engels is evenwel geen ‘neutrale’ taal maar een door omstandigheden opgedrongen ‘nationaal idioom’ dat door het geopolitiek schaakspel [momenteel] de bovenhand heeft, zoals vroeger het koinè-Grieks in de tijd van het Romeinse Rijk, het Latijn tijdens de Rooms-Katholieke overheersing, het Spaans door de meedogenloze kolonisators uit de 16e en 17e eeuw, het Frans door de diplomatieke en culturele elite uit de 18e en 19e eeuw en het Duits tijdens de periode van het Derde Rijk. Kleine landen proberen zich in dit geopolitiek schaakspel vaak aan te passen om te overleven. Dan knielen zij als vazallen voor hun broodheren en verloochenen daarbij niet zelden hun eigen waarden, hun eigen taal en cultuur. Dit is vooral met Nederland het geval, ofschoon ook Vlaanderen flink op weg is zijn eigen gelaat te verliezen. Dit opportunisme kan op termijn het einde beteken van onze eigen taal en cultuur, wat voor Jan Modaal, evenals voor sommige onderwijsinstellingen en professoren, helaas worst zal wezen!
dan van herpe23 juni 2017
Waarmee nog maar eens aangetoond wordt dat de Engelse moedertaalsprekers ’s werelds eersterangsburgers zijn en alle anderen communicatief gehandicapten. Een Nederlands spreekwoord zegt: ‘Je bent zoveel malen man als je talen spreken kan’. Tegenwoordig luidt het: ‘Je bent zoveel malen meer meer man als je Engels spreken kan’. Maar dat houdt ook: ‘Je bent het meest van al man als je ‘native English’ spreken kan’. Een overgrote meerderheid van de burgers ziet echter geen graten in deze discriminerende tweedeling van de maatschappij in Herrenvolk en ‘klootjesvolk’. Zolang het voor de Nederlanders maar geen Duits en voor de Vlamingen maar geen Frans is.
De Vlaam en zijn taal - Science guide - 10 06 2017
Van: "dan vanherpe" <dan.vanherpe@telenet.be> Aan: "an demoor" <an.demoor@odisee.be> Cc: "redactie" <redactie@scienceguide.nl> Verzonden: Zaterdag 10 juni 2017 10:26:52 Onderwerp: De Vlaam en zijn taal
Ik stuur u deze mail om bijkomende informatie te bezorgen. Het betreft het eindwerk van de heer André Staes voor zijn studies Interlinguïstiek aan de Universiteit Adam Mickiewicz in Poznan (Polen). Hij geeft hierin een overzicht van de taalexperimenten die de laatste 100 jaar gebeurd zijn over de rol van het Esperanto in het bevorderen van de studie van talen.
Hopelijk kan de bezorgde informatie u verleiden om de taalproblematiek ook eens vanuit een ander perspectief te bekijken?
Graag enkele bedenkingen bij bepaalde stellingen van mevrouw De Moor.
De Moor: We moeten erover waken dat we op die manier geen duale samenleving creëren… Zo’n kloof mag niet de bedoeling zijn.
Vindt u dan niet dat de tweeledige maatschappij reeds een feit is: de NESsy’s (native English speakers) en de communicatief gehandicapten; de eerste-en de tweederangsburgers; de Übermenschen en de Untermenschen; das Herrenvolk en das ‘Klootjesvolk’? De non-NESsy’s kunnen, zoals u zegt, ook nog eens opgedeeld worden in licht- en zwaargehandicapten (jongeren met een migratieachtergrond).
De Moor: Ik vind, samen met de Vlaamse Onderwijsraad overigens: kijk niet langer naar de economische meerwaarde die een verengelste opleiding oplevert, maar naar de maatschappelijke meerwaarde.
Zowel het officiëel Europees en Vlaams taalbeleid (meertaligheid als norm) als het officieus taalbeleid (Engels als lingua franca) dienen alleen maar economische belangen en zijn bovendien taalkundig en sociaal-cultureel discriminerend. (Redeneren, spreken en schrijven in het Engels, voor velen is dat dan een brug te ver.)
De socio-culturele (en toeristische) belangen van de burger, zowel Europees als wereldwijd, zouden meer gediend zijn met een eenvoudige (voor ‘iedereen’ haalbare) en neutrale (voor iedereen aanvaardbare) taal, zoals het Esperanto.
De Moor: En laten we bovendien wat trotser zijn op onze taal.
Hiermee ben ik het volledig eens!
BESLUIT: Een realistisch, democratisch, niet-discriminerend en bovendien innovatief en alternatief taalbeleid moet dus bestaan uit:
1/ meer aandacht voor onze moedertaal, zowel theoretisch als praktisch;
2/ een Gemeenschappelijke, Eenvoudige, Neutrale, Tweede (G.E.N.T)-taal, zoals het Esperanto, voor democratische (= voor iedereen!) communicatie tussen de volkeren en als brug tussen de verschillende culturen. Dit is bovendien realiseerbaar met een minimale investering van tijd, geld en energie;
3/ Engels als economisch-wetenschappelijk belangrijkste wereldtaal;
Van: "dan vanherpe" <dan.vanherpe@telenet.be> Aan: "lieven vangils" <lieven.vangils@vrt.be> Verzonden: Vrijdag 2 juni 2017 21:08:13 Onderwerp: Esperanto in het basisonderwijs
Geachte heer Van Gils,
N.a.v. ons gesprek van deze namiddag over Esperanto in het basisonderwijs, stuur ik u, zoals afgesproken, een bericht met een korte uitleg waarover het gaat.
Op 10 mei jl. hadden enkele afgevaardigden van de Vlaamse Esperantobond in ‘de Guimardstraat’ een onderhoud met de netwerkoverschrijdende werkgroep rond taalbeleid Nederlands over de pedagogische waarde van het Esperanto in het basisonderwijs. Dit onderhoud kwam tot stand op initiatief van mevrouw Kathleen Helsen, voorzitter van de Vlaamse Commissie Onderwijs. Zij was na het eindtermendebat op onsonderwijs.be (http://www.onsonderwijs.be/search?search_par=esperanto) het enige lid van de Commissie Onderwijs dat de openheid van geest kon opbrengen zich objectief te informeren.
Haar interesse werd gewekt door o.a. de verwijzingen naar wetenschappelijke studies die in dit verband reeds gebeurden en door volgende link die ik haar en de andere deelnemers aan het gesprek bezorgde: Learn Esperanto first: Tim Morley at TEDxGranta Meer uitleg over het ‘Springboard to Languages’-project vindt u op:
Van: "dan vanherpe" <dan.vanherpe@telenet.be> Aan: "vangils" <vangils@een.be> Verzonden: Vrijdag 9 juni 2017 17:34:12 Onderwerp: Fwd: Esperanto in het basisonderwijs
Geachte heer,
Daar ik nog geen leesbevestiging kreeg,vermoed ik dat ik uw mailadres niet goed onthouden had. De vrt-klantendienst raadde mij aan de mail naar vangils@een.be te sturen.
Esperanto-Bund fordert Sprach-Info an deutschen Schulen
Van:dan.vanherpe@telenet.be [mailto:dan.vanherpe@telenet.be] Verzonden: vrijdag 2 juni 2017 11:34 Aan: Kathleen Helsen; Koen Daniels; Elisabeth Meuleman; Caroline Gennez; Jo De Ro; Kathleen Krekels; Kris Van Dijck CC: Guy Tegenbos; bart masquillier; frank vercleyen; paul buyck; fien loman; steven delaet; Kristin Tytgat Onderwerp: Duitse Esperanto-Bond: “Geef minstens een uur Esperanto-les op Duitse scholen.” (Focus)
Geachte mevrouw,
Geachte heer,
Esperanto-Bund fordert Sprach-Info an deutschen Schulen
Zur Förderung der künstlich geschaffenen Weltsprache Esperanto fordert der Deutsche Esperanto-Bund entsprechenden Unterricht an Deutschlands Schulen. „Unser Wunsch ist zumindest eine Schulstunde über Esperanto“, sagte Sprecher Louis von Wunsch-Rolshoven in Freiburg der Deutschen Presse-Agentur. So könne grundsätzlich über Esperanto informiert werden. 130 Jahre nach dem ersten Entwurf für die internationale Sprache sei die Unwissenheit noch immer groß. Helfen könne Aufklärungsarbeit an Schulen. Von diesem Freitag (2. Juni) an treffen sich mehr als 150 Anhänger der Sprache vier Tage in Freiburg zum 94. Deutschen Esperanto-Kongress. (http://www.focus.de/regional/freiburg/sprache-esperanto-bund-fordert-sprach-info-an-deutschen-schulen_id_7191918.html)
Zou een uurtje Esperanto-info in de Vlaamse Commissie voor Onderwijs, eventueel met deelname van een aantal journalisten, ook niet nuttig zijn? Immers, ook hier sei die Unwissenheit noch immer groß.
Tijdens een recente ontmoeting van een afvaardiging van de Vlaamse Esperantobond met de werkgroep rond 'Taalbeleid Nederlands', opperde de heer Bart Masquillier, voorzitter van deze werkgroep, het idee van het nut van een informatieles over Esperanto om met betere kennis van zaken te kunnen oordelen over het gespreksthema: de pedagogische waarde van Esperanto in het basisonderwijs. Mevrouw Kristin Tytgat, docent vreemde talen aan de VUB, verklaarde zich hiertoe steeds bereid.
Misschien moet hier toch eens werk van gemaakt worden?
Van: "kathleen helsen" <Kathleen.Helsen@vlaamsparlement.be> Aan: "dan vanherpe" <dan.vanherpe@telenet.be> Verzonden: Vrijdag 9 juni 2017 10:14:13 Onderwerp: RE: Duitse Esperanto-Bond: “Geef minstens een uur Esperanto-les op Duitse scholen.” (Focus)
Geachte heer Van Herpe,
Hartelijk dank voor uw mail.
Bij onze ontmoeting van 10 mei heb ik u alvast de contacten bij de verschillende onderwijsverstrekkers bezorgd, die mogelijk ook interesse hebben om met het gegeven Esperanto in ons onderwijs aan de slag te gaan. Het lijkt me zeker goed om in eerste instantie met hen contact op te nemen.
Wat uw vraag betreft omtrent een toelichting in de Commissie Onderwijs: doordat we binnen onze Commissie reeds een overvolle agenda hebben, is het niet evident om zulk een toelichting in de werkzaamheden in te plannen. Wat ik u wel zeker wil aanbevelen, is dat u de verschillende politieke fracties apart aanspreekt hieromtrent om rond de tafel te zitten
Van: "dan vanherpe" <dan.vanherpe@telenet.be> Aan: "kathleen helsen" <Kathleen.Helsen@vlaamsparlement.be> Verzonden: Vrijdag 9 juni 2017 11:34:23 Onderwerp: Re: Duitse Esperanto-Bond: “Geef minstens een uur Esperanto-les op Duitse scholen.” (Focus)
Geachte mevrouw Helsen,
Hartelijk dank voor uw antwoord. Ik zal uw aanbeveling zeker opvolgen en houd u hieromtrent op de hoogte.
In de oudheid was het Grieks de handelstaal van de toen bekende wereld rond de Middellandse zee. Daarna werd de rol van het Grieks overgenomen als gevolg van de overheersing van het Romeinse Rijk en de Roomse Kerk die het Latijn als "lingua franca" invoerden. Hierdoor werd de taal Seneca het idioom van de intellectueel en de wetenschap.
Vanaf de 18e eeuw groeide de macht van Frankrijk waardoor de taal van Voltaire tot in de 20ste eeuw de belangrijkste taal werd van de wetenschap, de handel en de diplomatie. Door de vereniging van een aantal Germaanse koninkrijken en de daarop volgende opkomst van de Duitse natie groeide het aanzien van de taal van Goethe en werd het Duits gedurende meerdere decennia de belangrijkste taal van vorsers en wetenschappers over heel de wereld, hoezeer wij dat door historische trauma's ook trachten te ontkennen.
Ofschoon het Frans als literaire en diplomatieke taal nog even stand hield werden beide talen - het Frans en het Duits - na WO II door het Engels verdrongen als gevolg van geopolitieke machtsverhoudingen, gepaard met militaire en economische druk. Deze laatste verschijnselen zijn blijkbaar de belangrijkste middelen om zich aan de hele wereld op te dringen.
Hoe lang deze imperialistische taaltoestanden duren zullen mogelijke toekomstige machtsverschuivingen in de wereld uitwijzen. Welke taal de rol van het Engels dan zal overnemen is vooralsnog nog onbekend, maar het zal wellicht opnieuw een taal zijn die ons opgedrongen wordt door het economisch en militair overwicht van een natie die niet afziet van geweld om zijn egocentrische prerogatieven te verwezenlijken.
Ik zie maar een oplossing om de onstabiele taalsituatie-door-de-eeuwen-heen te keren nl. het internationaal invoeren van een rationeel en humaan idioom dat niet gedreven wordt door louter economische, politieke en militaire machten, d.w.z. een neutraal idioom dat bezield is met "alternatieve waarden" zoals gelijkheid en eerbied voor alle volkeren, talen en culturen, een grammaticaal en fonetisch eenvoudig communicatiemiddel dat vanuit meer zuivere democratische beginselen de hele mensheid kan dienen.
Is het toevallig dat Esperanto de "taal van de hoop" heet, de enige blijkbaar geslaagde en geniaal ontworpen neutrale voertaal die reeds in vele landen en media zijn weg gevonden heeft... ondanks de inertie en het scepticisme van Jan Modaal die gedreven wordt door vooroordelen, onwil en onwetendheid. Om het ideaal van een neutrale, internationale taal te verwezenlijken dient elk land evenwel een deel van zijn soevereiniteit af te staan in dienst van de gemeenschap... ook die landen die menen dat zij de beste stuurlui zijn en zich zonder schroom boven de Verenigde Naties stellen.
Prof. J. W. Haazen,
Staatsuniversiteit Sint-Petersburg.
Voor meer info over Jo Haazen: https://nl.wikipedia.org/wiki/Jo_Haazen
Mag ik uw aandacht vragen voor Learn Esperanto first: Tim Morley at TEDxGranta. Dit filmpje biedt een innovatieve en alternatieve benadering van het taalonderwijs in de basisschool. Meer informatie hierover vindt u op:
Subject: Werkgroep 'Taalbeleid Nederlands' en 'ndn'
Geachte heer Duchateau,
Op 13 mei 2016 ontmoetten wij elkaar ter gelegenheid van het Onderwijsfestival in het Vlaams Parlement. In de ‘speakers corner’ was ik een aandachtig toehoorder van uw pleidooi: Nederlands als fundament voor duurzaam onderwijs. Na afloop bezorgde ik u de oubollige brochure: De sociopolitieke, pedagogische en culturele waarde van het Esperanto en de tekst die ik in de sprekershoek zou brengen.
Enkele dagen later kreeg ik een mail van mevrouw Kathleen Helsen, voorzitter van de Vlaamse Commissie voor Onderwijs, voor meer informatie over de propedeutische waarde van het Esperanto. Ondertussen zijn er meerdere mailcontacten geweest met als resultaat een ontmoeting op 10 mei 2017 met mevrouw Helsen en leden van de pedagogische begeleidingsdiensten die heel graag de bevindingen en conclusies van het onderzoek naar Esperanto in het onderwijs willen horen en bespreken. Ze willen dit doen binnen de netoverschrijdende samenwerking rond taalbeleid Nederlands, waarvoor een werkgroep is opgericht.
In verband hiermee zou ik u willen vragen of het ndn tot die werkgroep behoort? Als dit zo is, zou ik graag van u vernemen of u alle informatie over het Esperanto ontvangen heeft die ik aan mevrouw Helsen bezorgde? Ik denk hierbij o.a. aan de wetenschappelijke studies van professor Helmar Frank van de universiteit van Paderborn: Sprachorientierungsunterricht – Lingvo-orientiga Instruado en het Comenius project Springboard to Languages (S2L).
Ik wacht uw antwoord af om te weten of verdere contacten met ndn nuttig kunnen zijn als voorbereiding op de vergadering van 10 mei 2017.
Van: "ghislain duchateau" <ghislain.duchateau@telenet.be> Aan: "dan vanherpe" <dan.vanherpe@telenet.be> Verzonden: Zaterdag 1 april 2017 19:45:34 Onderwerp: Re: Werkgroep 'Taalbeleid Nederlands' en 'ndn'
Geachte heer Dan Van Herpe,
Heel goed herinner ik mij onze ontmoeting tijdens het Onderwijsfestival. Ik heb thuis dan ook de documentatie die ik van uw groepje heb meegekregen doorgenomen. In antwoord op uw vraag moet ik u evenwel meedelen, dat het Netwerk Didactiek Nederlands niet tot de door u genoemde werkgroep behoort.
In elk geval wens ik u succes met de ontmoeting op 10 mei e.k. en ook verder met uw strevingen voor het Esperanto.
Subject: Fwd: Werkgroep 'Taalbeleid Nederlands' en 'ndn'
Geachte heer Duchateau,
Onze ontmoeting van 10 mei met de werkgroep rond Taalbeleid Nederlands en de Voorzitter van de Vlaamse Commissie voor Onderwijs, mevrouw Kathleen Helsen, was vruchtbaar. Wij vonden aandachtige toehoorders en hadden een interessant gesprek. Men vroeg wat tijd om de informatie te verwerken vermits het voor hen onbekend terrein was.
Alle deelnemers kregen van ons een map met informatie over Esperanto, waaronder bijgevoegd proefschrift Esperanto in het Basisonderwijs van de heer André Staes. Het is het eindwerk van zijn studies Interlinguïstiek aan de Universiteit Adam Mickiewicz (UAM)in Poznan. Hij belicht hierin de taalexperimenten van de laatste 100 jaar in verband met de propedeutische waarde van het Esperanto o.a. voor het leren van talen, de moedertaal inbegrepen. Met zijn goedkeuring stuur ik het door omdat het ook voor Netwerk Didactiek Nederlands interessante informatie kan bevatten.
Ik voeg nog enkele belangrijke verwijzingen naar experimenten toe in verband met de pedagogische meerwaarde die het Esperanto kan bieden bij het (taal)onderwijs.
1/ Het Sprachorientierungsunterricht (SpOU) van professor Helmar Frank (universiteit van Paderborn)
Van: "ghislain duchateau" <ghislain.duchateau@telenet.be> Aan: "dan vanherpe" <dan.vanherpe@telenet.be> Verzonden: Woensdag 24 mei 2017 17:25:09 Onderwerp: Re: Fwd: Werkgroep 'Taalbeleid Nederlands' en 'ndn'
Geachte Dan Van Herpe,
Met genoegen heb ik uw bericht gelezen.
Daarin ligt wel heel veel informatie vervat over het Esperanto en zijn mogelijkheden voor onderwijs. Ik stuur uw bericht dan ook graag door naar de andere bestuursleden van het Netwerk Didactiek Nederlands (NDN)
Op zoek naar een oude druk van Theo Thijssens Het taaie ongerief stuitte ik op een fascinerend feit: er bestaat een vertaling van het boek in het Esperanto. Tot mijn onuitsprekelijke vreugde vond ik zelfs een exemplaar te koop, voor 9 lullige eurootjes. De volgende dag lag het al op mijn veelgeplaagde deurmat: La nevenkebla geno, momentoj de tualeta mizero uit 1947.
Nu kan ik geen Esperanto verstaan of spreken, maar Het taaie ongerief ken ik zowat uit mijn hoofd. Van de meeste bladzijden die ik opensloeg kon ik daarom een deel min of meer meelezen. Esperanto heeft bovendien altijd mijn warme belangstelling gehad. Iets dat zó goed bedoeld is en toch zo flagrant mislukt, is altijd boeiend door de inherente tragiek, en dat geldt wel vooral voor idealistische kunsttalen.
Professor Lejzer Zamenhof (de Reve-liefhebber kent hem uit Werther Nieland) bedacht Esperanto in 1887 als internationale, politiek neutrale brug tussen talen en culturen. Esperanto is gemakkelijk te leren, heet het, en dat geloof ik ook wel; dat wil zeggen, voor wie bekend is met Romaanse en Slavische talen. Wie opgegroeid is met Arabisch of Swahili zal er weinig in herkennen; die 'brug tussen culturen' bleef, in weerwil van Zamenhofs goede bedoelingen, beperkt tot de culturen die Zamenhof zelf kende en/of geschikt achtte.
Zamenhofs idee was, de Toren van Babel indachtig, dat het gezamenlijk spreken van één wereldtaal een eind zou maken aan veel ellende op de wereld. Daarbij ging hij voorbij aan een niet onbelangrijk gegeven: De meeste mensen willen geen taal spreken die door iemand achter een bureau bedacht is, hoe makkelijk en logisch die taal ook is. Ze willen gewoon de taal spreken die ze om zich heen horen.
Waar twee of meer talen naast elkaar bestaan, ontstaat vaak op natuurlijke wijze een zogeheten pidgin-taal, een mengelmoes, vaak met beperkt idioom en syntaxis. Mijn zoontjes uiten wel teksten als 'Ewa, ik pleeggg aanslaggg op de kutje van je moeder'; een goed voorbeeld van natuurlijk gegroeid, Amsterdams pidgin. Maar Esperanto was en bleef kunstmatig, al bestaan er een paar mensen die Esperanto als moedertaal hebben, zo las ik tot mijn begrijpelijke opwinding: dat moeten kinderen zijn van tweetalige, ongetwijfeld ook weer idealistische ouders.
Er bestaan overigens tientallen kunsttalen, de ene nog boeiender dan de ander, en lang niet allemaal met de braafste bedoelingen. Zo bedacht een voortvarende Duitser in 1917 het 'Kolonial-Deutsch', met het oog op de door Duitsland gehoopte uitbreiding van het Duitse Rijk in Afrika. In 1917 behelsde dat nog alleen Zuidwest-Afrika (wat tegenwoordig Namibië heet), maar de Duitsers vormden een doortastend volkje en wrochtten alvast een 'Vorschläge einer künftigen Deutschen Kolonialsprache in systematisch grammatikalischer Darstellung und Begründung'. Ze hadden nota bene al een ándere kunstttaal bedacht, het 'Wereldduits' maar die werd te moeilijk geacht voor de natuurvolkeren in Afrika. Het Kolonial-Deutsch zou daarom slechts 500 à 800 woorden en uitdrukkingen behelzen, en een zeer beperkte grammatica.
Met de Duitse koloniën is het allemaal toch een beetje anders gelopen, en het Kolonial-Deutsch stierf reeds in vitro een wisse dood. Ik kan er zelfs nergens een voorbeeld van vinden, of zelfs maar een woordenlijst. Met al mijn geestkracht probeer ik mij grote groepen Namibiërs voor te stellen die een soort kleuter-Duits spreken, maar ook dat lukt niet.
Iets dat zó goed bedoeld is en toch zo flagrant mislukt… Maar Esperanto was en bleef kunstmatig...
’t Is maar wat u mislukt en kunstmatig noemt. Het volstaat Esperanto te googlen om vast te stellen dat, wat als een in-vitrotaal begon, ondertussen is uitgegroeid tot een levende taal die dagelijks in toenemende mate, wereldwijd (niet alleen beperkt tot de culturen die Zamenhof zelf kende en/of geschikt achtte) door jong en oud gebruikt wordt, zowel in rechtstreekse contacten als via het internet.
Zamenhofs idee was, de Toren van Babel indachtig, dat het gezamenlijk spreken van één wereldtaal een eind zou maken aan veel ellende op de wereld.
Hoewel het niet volstaat eenzelfde taal te spreken om elkaar te begrijpen (dat kunnen we dagelijks vaststellen): het is wel handig, toch?
Ze willen gewoon de taal spreken die ze om zich heen horen.
Ik wens u veel succes toe om de talen te leren spreken die u in steden (en tegenwoordig ook in dorpen) om u heen hoort. U bedoelt waarschijnlijk dat u alleen Engels om u heen hoort. Dat Engels spreken zelfs voor Nederlanders niet zo vanzelfsprekend is, las ik enkele dagen geleden nog in Voetbal Internationaal - De Redder - COLUMN NICO DIJKSHOORN: Hans Kraay junior was wel erg lief. Hij interviewde de keeper van Feyenoord in een mengsel van ontroerend steenkolenengels en Esperanto. ‘Do you be aware of the saying Kuipvrees? Do you know that, Kuip-vrees? Let me say it different, do you know they saying Coip Fear?’ Prachtige vragen vlak na een behaald landskampioenschap. Dat willen de mensen weten, denkt Hans.
Er zijn mensen die het nog altijd niet willen weten. Zodra het woord Esperantovalt, treedt bij velen een soort Pavlov-reflex op: oogkleppen voor, oordopjes in en neusknijper op: we zien niks, we horen niks, we ruiken niks. Wat ruiken ze niet, hoor ik u denken? Het poepje, dat Esperantosprekers de maatschappij presenteren wat eenvoudige, eerlijke, efficiënte, economische en elegante communicatie betreft. Tualeta mizero, ĉu ne? ;-)
Zijn we nu helemaal zot geworden? - Knack 17 mei 2017, pag. 10
Van: "dan vanherpe" <dan.vanherpe@telenet.be> Aan: "Guy Tegenbos" <guy@tegenbos.be> Cc: "kathleen helsen" <kathleen.helsen@vlaamsparlement.be> Verzonden: Woensdag 17 mei 2017 15:00:12 Onderwerp: Zijn we nu helemaal zot geworden?
Geachte heer Tegenbos,
Ik las zojuist het artikel: Zijn we nu helemaal zot geworden? Knack - 17 Mei 2017 Pagina 10.
Ik onthoud vooral:
Guy Tegenbos : ‘Op andere momenten ziet de pers het dan weer helemaal niet aankomen. Geen hond had gedacht dat de brexit zou lukken, niemand hield er rekening mee dat Donald Trump Amerikaans president zou worden.
Dat geeft moed en vertrouwen wat betreft de kansen van het Esperanto in het onderwijs! ;-)
Van: "Guy Tegenbos" <guy@tegenbos.be> Aan: "dan vanherpe" <dan.vanherpe@telenet.be> Verzonden: Woensdag 17 mei 2017 17:27:11 Onderwerp: Re: Zijn we nu helemaal zot geworden?
Hautekiet, 15 mei 2017: Moeten leerlingen op school vroeger beginnen met het leren van vreemde talen?
Moeten leerlingen op school vroeger beginnen met het leren van vreemde talen?
Waarom beginnen we pas in het 5de jaar van het basisschool met een andere taal te leren? Moeten we niet eerder in een taalbad, vroeg Inneke Derooy zich af in een mail?
In België is er in ieder geval werk aan de winkel. In een onderzoek van Eurostat (2016) naar meertaligheid in het onderwijs, bengelt België helemaal achteraan in Europa. Maar 37 % van de kinderen uit het lager onderwijs komt in contact met een vreemde taal.
Reageer
Leren we te laat een andere taal? Moeten we kinderen in het onderwijs vroeger in contact brengen met Frans, Engels, Duits of andere vreemde talen?
Verzonden: dinsdag 16 mei 2017 4:19 Aan: hautekiet@radio1.be Onderwerp: Een mail vanop de website.
In verband met het leren van talen in het basisonderwijs kan u misschien https://www.youtube.com/watch?v=8gSAkUOElsg eens bekijken? Het gaat over een innovatief en alternatief project om kinderen op een speelse wijze taalbewustzijn bij te brengen, wat een basis biedt voor een betere kennis van de moedertaal en het sneller leren van vreemde talen.
Piet van Avermaet: Meertaligheid in het onderwijs - in 'Hautekiet', 15 mei 2017
Van: "dan vanherpe" <dan.vanherpe@telenet.be> Aan: "Piet Vanavermaet" <Piet.Vanavermaet@UGent.be> Cc: "jo haazen" <jo.haazen@hotmail.com> Verzonden: Dinsdag 16 mei 2017 20:16:20 Onderwerp: Meertaligheid op school
Geachte professor van Avermaet,
Ik beluisterde zojuist uw bijdrage aan het programma Hautekiet van 15 mei 2017 op: https://www.radio1.be/moeten-leerlingen-op-school-vroeger-beginnen-met-het-leren-van-vreemde-talen.
In dit verband bekeek ik ook uw interessante uiteenzetting over Meertaligheid in het onderwijs op youtube: Meertaligheid in onderwijs | Piet van Avermaet | TEDxFlandersSalon.
Louter informatief wil ik uw aandacht vragen voor Learn Esperanto first: Tim Morley at TEDxGranta. Dit filmpje biedt een innovatieve en alternatieve benadering van het taalonderwijs in de basisschool. Ik stuurde het ook naar de heer Hautekiet. Hopelijk kan het u inspireren? Meer informatie hierover vindt u op:
Professor Jo Haazen, Staatsuniversiteit Sint-Petersburg, die ik bovenstaande verwijzingen naar uw bijdragen i.v.m. taalonderwijs bezorgde, vroeg me per mail u volgende webpagina te bezorgen: https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=218658328635613&id=100014743428404. Het is zijn antwoord op een artikel van professor Johan De Caluwe (UGent) over de bedreiging van de Nederlandse taal in de Lage Landen, dat in KNACK en De Standaard verscheen: http://www.knack.be/nieuws/belgie/in-de-lage-landen-staat-de-nederlandse-taal-niet-onder-druk-van-engels/article-normal-849869.html?utm_source=Newsletter-08/05/2017&utm_medium=Email&utm_campaign=Newsletter-RNBAVUKN&&M_BT=5486104551726
Bij voorbaat hartelijk dank als u kennis zou willen nemen van de verstrekte informatie.
Cc: "Leo" <Leo@De-Cooman.be>, "staes" <staes_a_f@skynet.be> Verzonden: Maandag 22 mei 2017 23:01:09 Onderwerp: Re: Meertaligheid op school
Geachte professor,
Hartelijk dank voor uw positieve reactie. Mag ik zo vrij zijn ook voor het volgende uw aandacht te vragen?
Vorig jaar heb ik, samen met geestesgenoot Ir. Leo De Cooman, heel actief deelgenomen aan het eindtermendebat op onsonderwijs.be. Wij pleitten voor wat professor Helmar Frank Sprachorientierungsunterricht (SpOU) noemt (http://www2.cs.upb.de/extern/fb/2/Kyb.Paed/loi/inhalt.htm ). Dit heeft de belangstelling gewekt van mevrouw Kathleen Helsen, voorzitter van de Vlaamse Commissie voor Onderwijs.
Op haar initiatief hebben enkele Esperantosprekers (waaronder mevrouw Kristin Tytgat, docent vreemde talen aan de VUB) op 10 mei 2017 in ‘de Guimardstraat’ een ontmoeting gehad met de werkgroep Nederlands die opgericht werd binnen de netoverschrijdende samenwerking rond taalbeleid Nederlands. Zij wilden heel graag de bevindingen en conclusies van het onderzoek naar Esperanto in het onderwijs horen en bespreken. De voorzitter van deze werkgroep is de heer Bart Masquillier.
Wij hebben daar ons standpunt toegelicht vooral op basis van het als bijlage toegevoegde Esperanto in het basisonderwijs. Dit is het proefschrift van de heer André Staes n.a.v. zijn studies interlinguïstiek aan de Universiteit Adam Mickiewicz (UAM)in Poznan. Hij belicht hierin de taalexperimenten van de laatste 100 jaar in verband met de propedeutische waarde van het Esperanto.
Ik vermoed dat dit eindwerk ook nog waardevolle informatie kan bevatten voor uw lezingen over meertaligheid in het onderwijs.
Alle (zo niet: de meeste) opvoeders zijn het eens over het pedagogisch belang van structuur, orde en regelmaat in het leven, in de eerste plaats voor een kind maar ook voor volwassenen.
Een voorbeeld uit het begin van de 19de eeuw: Johannes Van den Bosch, generaal in het Nederlands leger, stichter van de Rijksweldadigheidskoloniën, eerst in de Noordelijke en daarna in de Zuidelijke Nederlanden. Hij wilde structuur, orde en regelmaat, belangrijke waarden voor een militair, in de geesten van landlopers en bedelaars brengen door hen in het dagelijks leven een strak leef- en werkritme op te leggen Op die manier wilde hij de verschoppelingen heropvoeden voor een nieuwe kans in de maatschappij. Dat weerspiegelde zich zelfs in de infrastructuur van de koloniën, de dambordstructuur: rechte straten, netjes onderhouden.
Ook in de opvoeding van kinderen zijn structuur, orde en regelmaat van groot belang. Getuige daarvan de structuurmethode die men in het onderwijs gebruikt om kinderen te leren lezen. Het is in Nederland en Vlaanderen de meest gebruikte methode voor aanvankelijk lezen. Sinds het verschijnen van de eerste versie van de methode in 1960 hebben bijna 10 miljoen kinderen met deze methode leren lezen.
Waarom zou men de kinderen dan geen talen leren via een eenvoudige, gestructureerde, rechtlijnige, doorzichtige methode? Deze methode bestaat al 130 jaar: Esperanto. Ze kan niet alleen als basistaal voor het (sneller) leren van andere talen dienen, ze biedt ook een taalbasis voor het leren begrijpen wat taal is, hoe ze gestructureerd is (taalbewustzijn). Deze structuurmethode (16 basisregels, geen uitzonderingen) blijkt ook nog het logisch, kritisch, analytisch denken te bevorderen, wat van belang is in de wetenschappelijke vakken, de creativiteit te stimuleren, het zelfvertrouwen (succeservaring)op te krikken en het leerplezier te verhogen. Tot grote tevredenheid van de leerkrachten!
Een pedagogisch principe waarover iedereen het eens is, is de geleidelijkheid: van eenvoudig naar moeilijk, van enkelvoudig naar samengesteld. Niemand haalt het in zijn hoofd de lessen rekenen te beginnen met het trekken van de vierkantswortel. Kinderen leren eerst tellen, dan de vier hoofdbewerkingen, enz. Toegepast op het taalonderwijs betekent dit: eerst een eenvoudige, gestructureerde (dambord)taal, Esperanto, dan de andere, moeilijke talen zodat de leerlingen minder gemakkelijk verloren lopen in de doolhof van regels, regeltjes, uitzonderingen en uitzonderingen op de uitzonderingen, die alle etnische of nationale talen kenmerken.
Zou een (Europees) taalbeleid volgens het pedagogisch principe: van dambord naar doolhof, niet de innoverende en alternatieve leest kunnen zijn waarop het taalbeleid dient geschoeid?
Een algemene ontgrendeling van de onderwijstaal leidt tot de dominantie van het Engels. Historici van de UGent willen de positie van het Nederlands daarom vrijwaren.
GITA DENECKERE, BRUNO DE WEVER & ANTOON VRINTS
Wie? Historici aan de UGent.
Wat? Het is duidelijk dat alle vrijheid-blijheidvoorstellen een snelle verengelsing in de hand werken.
De opgeklopte sfeer van verdachtmakingen en intriges waarin de campagne voor de rectorverkiezingen aan de UGent verzeild is, dreigt elk inhoudelijk debat onmogelijk te maken. Zo riskeren de voorstellen die het kandidatenduo Guido Van Huylenbroeck en Sarah De Saeger lanceerde (DS 10 april), ten onrechte ondergesneeuwd te raken. Hun pleidooi voor een kranig genderbeleid om het aandeel vrouwelijke proffen en bestuurders tot een evenwichtig niveau te brengen, kunnen we alleen maar bijtreden. Het past in een emancipatorische, democratische missie die in het historische DNA van onze universiteit verankerd zit. Hun kijk op de onderwijstaal van UGent doet dat veel minder. Die sluit veeleer aan bij de Angelsaksische universitaire cultuur van rankings en heilloze concurrentie op de onderwijs- en onderzoeksmarkt.
Dubbelzinnige positie
Tegenkandidaten Rik Van de Walle en Mieke Van Herreweghe erkennen op hun website dat de UGent een belangrijke emancipatorische functie heeft, en dat taal daarin een belangrijk aspect is. Zij vinden een verregaande verengelsing van bacheloropleidingen, zoals in Nederland aan de gang is, niet wenselijk. En: ‘voor masteropleidingen is de onderwijstaal Engels (of eventueel een andere taal) enkel te overwegen indien ze een meerwaarde is voor de studenten en het afnemend werkveld.’ Maar het duo Van Huylenbroeck-De Saeger wil ‘tot de universitaire Champions League behoren’. Taal mag daarbij geen barrière vormen. Meer Engels maakt het in hun ogen mogelijk om ‘topstudenten’ aan te trekken. Nederlandstalige studenten worden dus impliciet als niet-top of provinciaal beschouwd. In hun programma pleiten ze dan ook voor de vrije keuze van de onderwijstaal. Gevaar dat het Nederlands daardoor verdrongen wordt, is er volgens het kandidatenduo niet.
Van Huylenbroeck en De Saeger staan met die dubbelzinnige positie niet alleen. Recent formuleerde de Vlaamse Onderwijsraad (Vlor) een advies dat die gespletenheid goed aangeeft. Enerzijds wil de Vlor het Nederlandse scenario van de massale verengelsing van het hoger onderwijs vermijden. Anderzijds wil de raad meer vrijheid om in andere talen dan het Nederlands – versta het Engels – les te geven om de internationalisering te versterken. Nochtans is de taalregeling pas vijf jaar geleden gevoelig versoepeld en rukt het Engels sindsdien op. Ondanks de sussende woorden dat het Nederlands wel overeind zal blijven als onderwijstaal, is het duidelijk dat alle vrijheid-blijheidvoorstellen een snelle verengelsing in de hand werken.
Geen schijn van kans
Nagenoeg alle Vlaamse masteropleidingen ingenieurswetenschappen zijn vandaag al verengelst
Taalsociologisch onderzoek leert dat tussen talen ongelijke machtsverhoudingen bestaan. Geconfronteerd met de krachtigste taal ter wereld, het Engels, zal zelfs een middelgrote taal als het Nederlands altijd het onderspit delven. Een instelling of een opleiding die ‘tweetalig’ wordt, zal door het verschil in dominantie de facto snel verengelsen. Om communicatie mogelijk te maken met Nederlandsonkundige studenten en docenten, wordt ‘beleefdheidshalve’ bijna automatisch overgegaan op het Engels, ook al zit er maar één anderstalige student in de klas of één anderstalige collega aan de vergadertafel.
Die situatie is vergelijkbaar met de toestand in de zogenaamd tweetalige Brusselse gemeentescholen van weleer, waar het Nederlands door het dominante Frans werd weggedrukt. Alleen door de creatie van een netwerk van exclusief Nederlandstalige scholen, keerde die trend en begon het Nederlandstalige onderwijs in Brussel aan zijn gestage opmars. Hetzelfde gold voor het hoger onderwijs. Zolang het taalgebruik aan de universiteiten ‘vrij’ was, maakte het Nederlands geen schijn van kans tegen het dominante Frans. Het is maar door de aanhoudende strijd van de Vlaamse beweging dat taalwetten zijn afgedwongen en dat een bloeiende Nederlandstalige academische cultuur is kunnen ontstaan in België.
Nederlands vrijwaren
De onderlinge concurrentie tussen de Vlaamse universiteiten verklaart dat als één opleiding aan één universiteit verengelst, de druk op de anderen vergroot om hetzelfde te doen. Het gevolg is dat nagenoeg alle Vlaamse masteropleidingen ingenieurswetenschappen vandaag al verengelst zijn. Een gelijkaardige dynamiek begint ook te spelen in andere opleidingen die zich haast uitsluitend richten tot Vlaamse studenten, zoals de politieke wetenschappen. Vanzelfsprekend kunnen gespecialiseerde masteropleidingen voor een internationaal publiek in het Engels worden aangeboden, maar dat is vandaag al in ruime mate het geval.
Een algemene ontgrendeling van het taalregime en het prijsgeven van de taal aan de vrije markt zullen dus niet leiden tot meertaligheid, maar tot de overwinning van de sterkste en meest prestigieuze taal, het Engels. Wie het Nederlands als onderwijstaal wil behouden, moet de positie van onze taal aan de hogeschool en universiteit dan ook wettelijk verankeren of verankerd houden. Politiek filosoof Philippe Van Parijs verwelkomt, net als wij trouwens, het Engels als lingua franca. Hij stelt tegelijk dat er beschermende maatregelen voor de gebruikers van andere talen noodzakelijk zijn om rechtvaardigheid op taalvlak te verzekeren. Niet alleen op het vlak van de genderverhoudingen, maar ook als het om de onderwijstaal gaat, zijn de gevleugelde woorden van Henri Lacordaire nog steeds geldig: ‘Entre le fort et le faible, entre le riche et le pauvre, entre le maître et le serviteur, c’est la liberté qui opprime et la loi qui affranchit.’
Ik stuurde onderstaande reactie aan de dienst 'Opinie' van DS.
Van: "dan vanherpe" <dan.vanherpe@telenet.be> Aan: "anni van landeghem" <anni.van.landeghem@standaard.be> Cc: "Leo" <Leo@De-Cooman.be> Verzonden: Vrijdag 14 april 2017 10:34:38 Onderwerp: Good morning, take your books
Geachte mevrouw Van Landeghem,
Als aanvulling op de gevleugelde woorden van Henri Lacordaire deze van Geert van Istendael, socioloog, auteur en essayist. Misschien kan u ze doorgeven aan de Gentse historici?
Ik gruw telkens als mijn taalgenoten zich willoos en jankend van kosmopolitische opwinding in het stof wentelen voor de taal der Angelen en der Saksen. Ik ben dol op Engels, maar ik zie niet in waarom de taal van het geld ook de taal van Europa zou moeten worden.
Uit: Het Belgisch Labyrint – pag. 133
Vandaag is alles Engels, politiek, economie, muziek, literatuur, diplomatie, wetenschap, militaire strategie. Het Engels tendeert naar een monopolie op alle terreinen. Indien zelfs talen als Frans en Duits en in zekere mate zelfs Spaans worden teruggedrongen, is er voor het Nederlands helemaal geen plaats meer. Verliest een taal een domein, dan verschrompelt ze op den duur tot folklore. Onze voorouders wisten dat zeer goed, zij vochten hardnekkig voor het Vlaamsch op d'Hoogeschool. Die strijd was door en door democratisch en blijft tot op heden volkomen eerbiedwaardig. Vandaag zijn we vergeten dat kardinaal Mercier onze taal ongeschikt vond voor de wetenschap. We eisen Engelsch op d'Hoogeschool. Een Nederlandse hoogleraar die dat wil zou op staande voet ontslag moeten krijgen, een Vlaming die dat wil moet worden verpleegd in een krankzinnigengesticht. Therapie: het uit het hoofd leren van de Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse beweging.
…
Tussen talen is er altijd un rapport de force, zoals mijn goede vriend Jean-Luc Outers het zegt. Talen vrijen niet met elkaar, talen vechten met elkaar en de sterkste ranselt de zwakste weg. Wie wil dat het Nederlands krijgt waar het recht op heeft, moet zich keren tegen de taal van de macht.
...
De laatste oplossing biedt de duurzaamste en degelijkste garanties voor het Nederlands en trouwens voor alle talen. Maar ik aarzel altijd weer erover te beginnen, je loopt het gevaar voortaan bekeken te worden als een zonderling. Enkele weken geleden echter las ik dat prof. K. Raes die uitgekreten en geminachte oplossing als een ernstige, doch gemiste kans beschouwde. Ik bedoel het Esperanto. Ik ken de taal niet. Maar ik weet dat iemand met een gemiddeld verstand ze in twee tot drie weken kan leren. Dit wil niet zeggen dat het Esperanto een onbehouwen idioom zou hebben. Volgens Maurice Genevoix, destijds van de Académie Française, is het in staat les nuances les plus subtiles de la pensée et du sentiment uit te drukken. In vergelijking met het Engels heeft het Esperanto twee kanjers van voordelen: de uitspraak is zeer gemakkelijk en de spelling is zuiver fonetisch. Maar het allergrootste voordeel in vergelijking met het Engels is dit: het Esperanto heeft geen macht. David Rothkopf van het Amerikaanse adviseurskantoor Kissinger Associates zegt: Het is in het economische en politieke belang van de Verenigde Staten erop toe te zien dat, als de wereld een gemeenschappelijke taal aanvaardt, het het Engels is. Zeg niet dat je niet gewaarschuwd was. Dat vaderland van me, desnoods verdedig ik het moederziel alleen.
Uit: DEUS EX MACHINA nr.100 - maart 2002: De taal van de toekomst: Het vaderland is in gevaar.
Benieuwd of de heer van Istendael zich deze woorden nog zal herinneren op het maatschappelijk debat dat Taalunie aangaat op zaterdag 22 april in het Flageygebouw in Elsene?
Taaldemocratie 
