Een kentekenplaat, nummerplaat of nummerbord is een onderdeel van het kenteken van een voertuig. De kentekenplaat bevat een in een bepaald land uitgegeven unieke combinatie van letters en/of cijfers, aan de hand waarvan men de eigenaar van het voertuig kan traceren, alsmede de technische specificaties van het voertuig. Het monteren van een kentekenplaat op een motorvoertuig is vrijwel overal ter wereld verplicht. De afmetingen, kleurstelling en locatie van de kentekenplaten kan per land en per soort voertuig verschillen. Het aantal kentekenplaten op een auto is één (aan de achterkant) of twee (aan de voor- en aan de achterkant). Voor tweewielers is een enkele plaat meestal voldoende. Kentekenplaten hebben vaak een reflecterende achtergrond. Er zijn twee soorten systemen in zwang voor de toekenning van kentekens. Een systeem kent een nummer toe aan het voertuig, waar bij verkoop de gegevens van de eigenaar worden aangepast. In het andere systeem is het nummer gebonden aan de eigenaar en worden bij aanschaf van een nieuw voertuig de gegevens van het voertuig aangepast. Komt men met het voertuig in het buitenland, dan moet de kentekenplaat worden aangevuld met een landteken. Vanouds is dat een wit ovaal met daarin de landcode, bestaande uit een, twee of drie letters, aan de achterkant van het voertuig. Terwijl autofabrikanten bij het ontwerp zorgen voor ruimte voor de kentekenplaat, is er meestal geen plek voor het ovaal voorzien: het ovaal wordt ergens op de carrosserie geplakt. Merkwaardig is dat men op het ovaal vaak versieringen aantreft, hoewel die officieel niet geoorloofd zijn. In Europa wordt sinds het begin van de 21e eeuw een ander landteken toegepast: een strookje (meestal blauw) aan de linkerkant van de kentekenplaat (voor én achter), met daarop de nationale of Europese vlag en de landcode. Dit teken is ook in het binnenland verplicht. Het ovaal is niet meer nodig. Sommige Nederlandse nummerplaten hebben geen blauw strookje. Het gaat hier onder andere om de kleinere "Amerikaanse" platen, de blauwe platen van taxi's en oldtimers, de witte platen van fietsdragers en lichte aanhangwagens en de kleinere platen van bromfietsen (en dus ook snorfietsen en brommobielen). Het blauwe strookje ontbreekt soms ook op GV-platen. Heeft de nummerplaat geen blauw strookje, dan moet het voertuig in het buitenland het klassieke ovaal voeren. Het is eigenlijk niet geoorloofd een blauw strookje op de kentekenplaat te plakken (er zijn stickertjes te koop), hoewel er meestal genoeg ruimte voor is, want de hele nummerplaat moet zichtbaar blijven. In Afghanistan zijn de kentekens voor particulieren wit met zwarte letters, en er staat op uit welke stad c.q. streek de voertuigen afkomstig zijn. Het Albanees kenteken bestaat uit twee letters, gevolgd door vier cijfers en één letter. De zwarte letters en cijfers staan op een witte achtergrond. De eerste twee letters geven de regio aan waar het voertuig is ingeschreven, de regiocode voor Tirana is TR. Aan de linkerkant van het kenteken staat de Albanese vlag met daaronder de nationale code AL. In Albanië worden de kentekens uitgegeven door de regionale overheden. Een kentekenplaat uit Amerikaans-Samoa bestaat uit 4 cijfers, de naam van het eiland, en een straat waar de auto vandaan Andorra geeft sinds 1930 nummerplaten uit. Nummerplaten van Andorra uitgereikt tot ongeveer oktober 1970 bestaan uit 4 cijfers, nadien en tot 30 november 1989 bestaat de combinatie uit 5 cijfers. Vervolgens is men overgeschakeld op 1 letter gevolgd door 4 cijfers. De achtergrond is wit, met aan de linkerkant het wapen van Andorra. Onderaan de nummerplaat staan de woorden "Principat d'Andorra" in blauwe letters. In België heeft de witte kentekenplaat een rode letter-cijfercombinatie, bestaande uit ofwel: 1 letter en 4 cijfers, 2 letters en 3 cijfers, 3 letters en 3 cijfers of 3 letters en 4 cijfers. Het kenteken hoort in België niet bij het voertuig maar bij de eigenaar. Bij verkoop wordt de kentekenplaat verwijderd van het voertuig. Als een auto met Belgische niet-Europese nummerplaat de grens wil overschrijden, is een nationaliteitskenteken in de vorm van een zwarte B op een witte achtergrond verplicht. Als een auto een Europese nummerplaat heeft, dan hoeft een extra B-kenteken niet, aangezien die al op de nummerplaat gedrukt staat. Van 1951-1961 hadden kentekenplaten 1 letter en 4 cijfers in willekeurige volgorde; van 1962 tot 1971 was het een groepje van twee aaneengeschakelde letters en 3 cijfers in willekeurige volgorde; tussen 1971 en 1973 werden de 3 cijfers tussen de twee letters geplaatst en vanaf 1973 tot 2008 werden het drie letters gevolgd door 3 cijfers. In 2008 werd de combinatie omgedraaid, 3 cijfers gevolgd door 3 letters, omdat de vorige combinaties uitgeput waren. Met dit nieuwe systeem konden er opnieuw 17,5 miljoen (10 × 10 × 10 × 26 × 26 × 26) combinaties gevormd worden (afgezien van de combinaties die scheldwoorden, politieke partijen en andere verboden combinaties vormen). Op 16 november 2010 werd het eerste Europese model uitgereikt. Dit model heeft als combinatievolgorde 1 cijfer, drie letters en drie cijfers. In Canada heeft elke provincie zijn eigen kentekenplaten, herkenbaar aan een eigen kleur en logo, met bovenaan de plaat de naam van de provincie en onderaan de slogan van die provincie. Op de kentekenplaat wordt in sommige provincies tevens een keuringssticker geplakt. De kentekenplaat wordt, behalve in Newfoundland en Labrador, aan een persoon uitgereikt en kan dus overgaan op een andere auto. Op Cuba heeft elke provincie tot mei 2013 zijn eigen kentekenplaten. Vanaf mei 2013 zijn er nieuwe witte kentekenplaten ingevoerd, die de oude gekleurde kentekenplaten gaan vervangen. oud nieuw Chinese kentekenplaten volgen de standaard GA36-2007 die in 2007 is geïmplementeerd, en zijn blauw met links een Chinees karakter dat een afkorting is voor de provincie waar de auto is geregistreerd, gevolgd door een enkele Latijnse letter die de stad vertegenwoordigt (vaak staat A voor de hoofdstad, B voor de hierna belangrijkste stad, C voor de daaropvolgende, etc.), waarna een willekeurige letter/cijfercombinatie volgt. De kentekens worden uitgereikt door het Voertuigbeheerbureau, dat onder het Ministerie van Publieke Veiligheid valt. Motoren en grote of speciale voertuigen zoals bussen hebben een gele kentekenplaat, auto's vallend van diplomaten en buitenlanders hebben zwarte kentekenplaten. Hong Kong en Macau reiken zelfstandig kentekens uit en volgen dus andere standaarden Het kenteken in Cyprus bestaat uit 2 verschillende kentekenplaten. Een witte kentekenplaat aan de voorzijde en een gele kentekenplaat aan de achterzijde. Dit is net als in Groot Brittannië. Hieruit is duidelijk te zien dat het vroeger een Engelse kolonie was. De Huurauto's hebben een rood kenteken. Op de nieuwe kentekenplaten aan de Griekse zijde staat CY met de Europese vlag. Het verschil met Noord-Cyprus is, dat de gewone kentekenplaten een rode rand hebben, en de kentekenplaten van de huurauto's rood zijn, met een witte rand. Het Deens kenteken bestaat normaal gezien uit twee letters en vijf cijfers. De zwarte letter- en cijfercombinatie staat in een rood kader op een witte achtergrond. In Denemarken worden geen regionale codes gebruikt; men kan de herkomst van een wagen dus niet aflezen van het kenteken. De cijfercombinatie vertelt wel meer over het voertuigtype. Enkele voorbeelden: 10 000-18 999 Motorfietsen 20 000-75 999 Auto's 76 000-77 999 Diplomatiek korps 78 000-97 999 Bestelwagens, bussen en zware vrachtwagens 98 000-99 999 Taxi's Een Duits kenteken begint met een lettercode die het registratiedistrict waar het voertuig geregistreerd staat aangeeft. Deze code is minimaal 1 letter en maximaal 3 letters lang. Veelal bestaat de mogelijkheid de daaropvolgende letter- en cijfercombinatie (een of twee letters en maximaal vier cijfers) zelf te kiezen, voor zover deze nog niet uitgegeven is en ook niet voor motoren gereserveerd is. Deze combinatie kan dan voor een maand worden gereserveerd. Het toekennen van deze combinatie is altijd onder voorbehoud van goedkeuring door de bevoegde instantie. Een Estisch kenteken bestaat uit drie cijfers en drie letters. De zwarte cijfer- en lettercombinatie staat op een witte reflecterende achtergrond. In Estland wordt de combinatie niet willekeurig gekozen; er bestaan regionale codes. Men kan de herkomst van een wagen dus aflezen van het kenteken. Een Fins kenteken bestaat uit drie letters en drie cijfers. De zwarte letter- en cijfercombinatie staat op een witte reflecterende achtergrond. In Finland wordt de combinatie sinds 1989 willekeurig gekozen; er bestaan er geen regionale codes. Men kan de herkomst van een wagen dus niet aflezen van het kenteken. De vooropgestelde maten van de Finse kentekenplaten zijn 118 mm × 442 mm of 200 mm × 256 mm. Een kenteken uit Åland heeft een afwijkende vormgevi Sedert 15 april 2009 bestaat een kenteken uit twee letters, drie cijfers, twee letters. De huidige Griekse nummerplaten bestaan uit een combinatie van 3 letters gevolgd door 4 cijfers. Er worden uitsluitend letters gebruikt die zowel in het Grieks- als Latijns alfabet herkenbaar zijn Een Brits kenteken bestaat uit twee letters, twee cijfers en drie letters. De zwarte letter- en cijfercombinatie staat aan de achterzijde van het voertuig op een gele reflecterende achtergrond en vooraan op een witte reflecterende achtergrond. In Groot-Brittannië wordt de combinatie niet willekeurig gekozen; er bestaan regionale codes. De cijfers geven bovendien aan hoelang de wagen al in gebruik is. Men kan de herkomst en leeftijd van een wagen dus aflezen van het kenteken. Registraties in de eerste helft van 2003 dragen het nummer 03 en registraties in de tweede helft krijgen 53, zo ook 04 en 54, 05 en 55 enz. De eerste letter Y duidt op Yorkshire. Men kan ook een eigen unieke combinatie kopen en (eventueel met winst) doorverkopen, bijvoorbeeld BOND 007. Commerciële websites bemiddelen daarin. In plaats van de blauwe band met de vlag van de Europese Unie en daaronder de landcode GB is het toegestaan om een vlag van Engeland, Schotland of Wales te voeren met de afkorting van het land in plaats van de letters GB. De kentekenregistratie vindt plaats door de DVLA (Driver and Vehicle Licensing Agency). De kentekens uit Gibraltar zijn gelijk aan de Britse kentekens, echter links op de plaat, onder de vlag van de Europese Unie, staat GBZ. Dit komt doordat Gibraltar niet bij Groot Brittannië hoort, maar wel onder de Britse kroon valt. Een kenteken uit Gibraltar bestaat uit een combinatie van de letter 'G' met vier cijfers en sinds 2001 gevolgd door een serieletter. De letters en cijfers zijn zwart op een gele achtergrond. Vanouds zijn de kentekenplaten op Guernsey zwart met witte letters, echter de laatste jaren kan men zijn eigen kentekenplaat ontwerpen. Dit komt doordat het eiland niet bij Groot-Brittannië hoort, maar wel onder de Britse kroon valt. Op het eiland Man h net zoals in Groot-Brittannië, witte kentekenplaten voor en gele platen achter. Op de huidige platen staat aan de linkerzijde GBM, op oudere platen staat MAN. Dit omdat het eiland niet bij Groot-Brittannië hoort, maar wel onder de Britse kroon valt. De kentekenplaten in Jersey zijn gelijk aan die in Groot-Brittannië, wit van voren en geel van achteren. Het verschil is dat het wapen van Jersey er op staat en de letters GBJ. Dit omdat het eiland niet bij Groot-Brittannië hoort, maar wel onder de Britse kroon val Op de oude Hongaarse kentekenplaten staat links de Hongaarse vlag met de letter H, op de nieuwe kentekenplaten de Europese vlag met de letter H. Een Iers kenteken begint met twee of drie cijfers, gevolgd door een of twee letters en daarna nog maximaal zes cijfers. De eerste cijfers geven aan wanneer het kenteken uitgegeven is. Van 1987 tot en met 2012 waren dat twee cijfers: de laatste twee cijfers van het jaartal. Sinds 2013 staat daar nog een 1 of een 2 achter, die aangeeft of het kenteken in de eerste of de tweede helft van het jaar uitgegeven is. Er wordt beweerd dat het extra cijfer onder meer toegevoegd werd om te voorkomen dat kentekens met het ongeluksgetal 13 zouden beginnen.[1] De letter(s) staan voor de county. Het kenteken 09-MN-488 is het 488e kenteken dat in 2009 uitgegeven werd in County Monaghan. Een IJslands kenteken bestaat uit drie letters en twee cijfers. Kentekens die werden uitgereikt voor juni 2007 bestaan uit twee letters en drie cijfers. De blauwe letter- en cijfercombinatie staat in een blauw kader op een witte reflecterende achtergrond. In IJsland wordt de combinatie willekeurig gekozen; er bestaan geen regionale codes. Men kan de herkomst van een wagen dus niet aflezen van het kenteken. Het kenteken bevat wel een sticker met daarop het jaar waarop het voertuig naar de keuring is geweest, het laatste cijfer heeft aan in welke maand dat is gebeurd: 1 = januari, 2 = februari enz. Kentekens die na april 2004 zijn uitgereikt hebben aan de linkerkant de IJslandse vlag met daaronder de landcode IS. Naast oudere kentekens moest de gebruiker zelf een sticker met de nationale vlag en de landcode plakken. Een Italiaans kenteken bestaat uit een zwarte cijfer- en lettercombinatie op een witte achtergrond. De kentekenplaat van een auto bestaat uit vier letters en drie cijfers in de vorm AA 999 AA. Motoren en opleggers hebben een kentekenplaat met twee letters en vijf cijfers in de vorm AA 00000. Aan de linkerkant staat een blauwe band met de vlag van de Europese Unie en daaronder de landcode I. Aan de rechterkant staat eveneens een blauwe band met daarin een gele cirkel met het jaar van registratie. Het is niet verplicht de tweeletterige provinciecode in de rechterband te voeren, maar deze is aanwezig op 90% van de kentekens. De provinciecodes zijn doorgaans in hoofdletters van gelijke grootte, maar er zijn uitzonderingen. Op kentekens van de autonome provincie Trente, de autonome provincie Valle d'Aosta en de autonome provincie Bolzano-Alto Adige is de tweede letter kleiner met daarboven het provinciale wapen. Op kentekens uit de hoofdstad Rome wordt de tweelettercode vervangen door " Een Liechtensteins kenteken bestaat uit twee letters en vier tot vijf cijfers. De witte letter- en cijfercombinatie staat op een zwarte achtergrond. Tussen de letters en cijfers staat het wapenschild van Liechtenstein. Wegens de beperkte oppervlakte van het land worden in Liechtenstein ook geen regionale codes gebruikt; de cijfers worden altijd voorafgegaan door de letters FL (Fürstentum Liechtenstein). In Litouwen bestaat het kenteken uit 3 letters gevolgd door 3 cijfers. Tot eind april 2004 gebruikte men aan de linkerkant de afkorting LT met de nationale kleuren (zie afbeelding links van de tekst), sinds 1 mei 2004 wordt het Europese logo gebruikt. Het voorste en achterste kenteken zijn identiek; ze dienen beiden een geldige zegel in verband met technische keuring te hebben Een Luxemburgs kenteken bestaat uit één of twee letters en vier cijfers of uit vier of vijf cijfers zonder letters. In Luxemburg wordt de combinatie willekeurig gekozen; er bestaan geen regionale codes. Men kan de herkomst van een wagen dus niet aflezen van het kenteken. De zwarte letters staan op een gele reflecterende achtergrond. Aan de linkerkant van het nummerbord staat het EU-logo met daaronder de landcode L. De SNCT (Société Nationale de Contrôle Technique) die instaat voor de technische controle van voertuigen is ook verantwoordelijk voor de uitgave van kentekens in Luxemburg. De kentekenplaat uit Macedonië is een witte plaat met 2 rode horizontale strepen en zwarte tekens, bestaande uit 2 letters, 3 cijfers horizontale streep en 2 letters. Mexicaans kenteke In Monaco bestaat de combinatie van de nummerplaat uit 1 letter gevolgd door 3 cijfers, of uit 4 cijfers. Bovendien bestaat de mogelijkheid een gepersonaliseerde nummerplaat te bestellen. Nederland was het derde land ter wereld waar de kentekenplaat werd ingevoerd, maar was wel het eerste land met nationale registratie. Het eerste kenteken, nummer 1, werd uitgegeven aan de Zoutkamper J. van Dam, die een auto had van eigen fabricaat. Zijn broer had nummer 2. Deze auto's waren gemaakt door de Groninger Motorrijtuigen Fabriek. Er is een foto van de auto bewaard gebleven. In Nederland had de kentekenplaat van 1951 tot en met 2004 een zesdelige combinatie van cijfers en letters, verdeeld in drie groepen van twee (bijvoorbeeld DK-66-24). In 2007 verscheen voor het eerst een combinatie van achtereenvolgens twee cijfers, drie letters en één cijfer (01-GBB-1). Op 19 mei 2008 werd deze combinatie ook ingevoerd voor auto's in particulier bezit. Zie verder Nederlands kenteken voor de combinaties. Van 1905 tot en met 1951 kon in Nederland aan de hand van het kenteken afgeleid worden uit welke provincie de auto afkomstig was. Sinds 1951 is de cijfer-lettercombinatie in Nederland echter onafhankelijk van de plaats waar de eigenaar woont. In Nederland is het kenteken gekoppeld aan het voertuig. De afmeting van de plaat is gestandaardiseerd en voor een personenauto meestal 520×110 mm. Achterop bestelbusjes ziet men vaak platen met twee regels, 340×210 mm. Amerikaanse platen zijn kleiner en daardoor heeft een auto van Amerikaans fabricaat vaak geen ruimte voor zo'n plaat. Deze auto's mogen platen van 310×110 mm voeren. De plaat achterop een motorfiets meet 210×143 mm. Het Noors kenteken bestaat uit twee letters en vijf cijfers. De zwarte letter- en cijfercombinatie staat op een witte achtergrond. In Noorwegen duiden de letters van het kenteken de regio aan waar de wagen het eerst geregistreerd is. Het kenteken behoort tot de auto en blijft ook na het veranderen van eigenaar bij hetzelfde voertuig horen. In het midden van het kenteken diende de eigenaar een sticker van de belastingen aan te brengen die jaarlijks moest worden vervangen. Sinds 2012 echter is dit stickerplakken niet meer van toepassing vanwege de invoering van een geautomatiseerd controlesysteem. De Noord Koreaanse nummerplaten zijn wit met Koreaanse tekens. De Oostenrijkse nummerplaten zijn wit met zwarte letters en aan de onder- en bovenkant een rood randje. Na de districtscode van 1 of 2 letters (bijvoorbeeld 'Im' (Imst)) volgt het wapen van het Bundesland met daaronder de naam. Daarna volgt een willekeurige code (cijfers en letters) die zelf bepaald mag worden, wat rond de 200 tot 300 euro kost. Als men een andere auto koopt mag men het oude kenteken op de nieuwe auto zetten. Ook mag men 1 kenteken hebben als men 2 of meer auto's heeft. Dan moet er dus steeds gewisseld worden van kenteken. Het Pools kenteken bestaat uit twee of drie letters gevolgd door twee cijfers en nog eens twee letters. De zwarte letter- en cijfercombinatie staat op een witte achtergrond. Bij Poolse kentekens staat de eerste letter voor het woiwodschap (hier E voor het woiwodschap Lódz), de volgende een of twee letters staan voor de stad of de powiat (hier RA voor Radomsko). De politie heeft een eigen kentekenreeks, beginnend met de letters HP. Sinds 2 mei 2006, na de toetreding van Polen tot de Europese Unie, staat aan de linkerkant van het kenteken het EU-logo met daaronder de landcode PL. Vanaf 1937 tot 1992 bestond de Portugese nummerplaat uit een combinatie van 2 letters, 2 cijfers gevolgd door 2 cijfers. De nummerplaat had een zwarte ondergrond met witte tekens. Sedert maart 1992 werd het Europese kenteken uitgebracht, met zwarte tekens op een witte ondergrond. Tevens werd de letter P en het europese symbool aangebracht aan de linkerkant van de nummerplaat en werd de combinatie gewijzigd in 2 cijfers gevolgd door 2 cijfers en 2 letters. Sinds 1998 is er een gele balk aan de rechterkant toegevoegd waarin boven het jaar en onder de maand van de eerste ingebruikname van het voertuig vermeld staat. In 2005 werd de combinatie gewijzigd in 2 cijfers, 2 letters en 2 cijfers. In Roemenië beginnen de kentekens met 1 of 2 letters, waaraan te zien is uit welke omgeving ze vandaan komen Het Russische particuliere kenteken is een witte kentekenplaat met daarop in het zwart een kleine letter gevolgd door drie cijfers en ten slotte twee letters. Daarna komt een blauw vakje waar de vlag van Rusland, met daarvoor RUS instaat. Daarboven staat het regionummer. Voor grote steden zoals Moskou of Sint-Petersburg worden meerdere regionummers Een Slowaaks kenteken voor motorvoertuigen (Slowaaks: evidencné císlo) bestaat uit twee letters voor de okres (district), gevolgd door een liggend streepje en een combinatie van drie cijfers en twee letters. De letters Q en W worden hierbij niet gebruikt. In elke okres worden de lettercombinaties oplopend uitgegeven, waarbij de eerste voertuigserie AA is, en de eerste aanhangerserie YA. Het Spaanse kenteken bestaat uit vier cijfers en drie letters. De zwarte cijfers en letters staan op een witte achtergrond. In 2000 werd het provinciale systeem afgeschaft; sindsdien is niet meer te zien in welke provincie een voertuig geregistreerd is. Bij kentekens die werden uitgegeven tussen 1910 en 2000 was dit wel het geval. Merkwaardig is dat de volgorde van letters en cijfers niet van belang is. Wordt een kentekenplaat van twee regels gebruikt, dan zet men de letters op de bovenste en de cijfers op de onderste regel. Dit is dus officieel hetzelfde kenteken. Er zijn provincies met twee provinciecodes. Deze zijn ontstaan doordat aan de streektaal de voorkeur werd gegeven boven het Castiliaans. De oudere kentekens hebben de Castiliaanse provinciecode, maar de code kan zonder bezwaar veranderd worden als er nieuwe kentekenplaten worden aangeschaft met hetzelfde kenteken Een Tsjechisch kenteken bestaat uit een cijfer, een letter en een cijfer of een letter, gevolgd door nog eens vier cijfers. De letter geeft de regio (Kraj) aan. Zo geeft de letter A aan dat het voertuig is geregistreerd in de hoofdstad Praag. De zwarte letter- en cijfercombinatie staat op een witte achtergrond. Sinds 2004, na de toetreding van Tsjechië tot de Europese unie, staat aan de linkerkant van het kenteken het EU-logo met daaronder de landcode C De kentekenplaat van Turkije is een rechthoekige plaat gemaakt van aluminium. Aan de linkerkant staat de landcode, TR. De tekst op de plaat is zwart op een witte achtergrond bij burgervoertuigen en wit op een zwarte achtergrond bij officiële voertuigen. Het kenteken bestaat uit cijfers en letters. Het kenteken begint (gewoonlijk) met een cijfercode die de provincie waar het voertuig geregistreerd staat aangeeft. Deze code bestaat uit 2 cijfers tussen 01 en 8 In de Verenigde Staten heeft elke staat zijn eigen kentekenplaten Elke provincie in Zuid-Afrika heeft zijn eigen kentekenplaten. Zuid-Koreaanse kentekens hebben net als Noord-Koreaanse kentekens letters uit het Hangul-schrift, met 6 cijfers (de eerste 2 cijfers staan voor het soort vervoer, de overige 4 zijn verschillend). Het Zweeds kenteken bestaat uit drie letters en drie cijfers. De zwarte letter- en cijfercombinatie staat op een witte achtergrond. In Zweden bestaan geen regionale codes, maar het laatste cijfer geeft aan in welke maand het voertuig naar de keuring moet. Politievoertuigen, brandweerwagens en lijnbussen gebruiken hetzelfde soort kentekens als gewone auto's. Taxi's en militaire voertuigen hebben wel speciale kentekens. Het kenteken behoort tot de auto en blijft ook na verandering van eigenaar bij hetzelfde voertuig horen. Tot 1 januari 2010 bevatte de kentekenplaat in het midden een verplichte sticker als bewijs van betalen van de jaarlijks af te dragen belastingen. Deze sticker moest jaarlijks worden vervangen. Het stickersysteem wordt niet meer gebruikt en op nieuw gedrukte kentekenplaten worden de letters dichter op elkaar gezet, om zo het gat in het midden op te vullen Het Zwitserse kenteken bestaat uit twee letters en tot zes cijfers. De twee letters geven het kanton aan waar de wagen staat geregistreerd (op de afbeelding Zürich). De zwarte letter- en cijfercombinatie staat op een witte achtergrond. Aan de linkerkant van het kenteken staat een schild met de Zwitserse vlag en aan de rechterkant een schild van het kanton. Bij officiële voertuigen wordt de tweeletterige code vervangen door de letter A (federale administratie), P (publieke diensten) of M (militaire voertuigen). Het kenteken hoort in Zwitserland niet bij het voertuig maar bij de eigenaar. Bij verkoop wordt de kentekenplaat verwijderd van het voertuig. Een eigenaar die verschillende auto's in zijn bezit heeft mag de kentekenplaat om beurt aan al zijn auto's bevestigen
02 sep 1964 Keanu Charles Reeves (Beiroet, Libanon, 2 september 1964) is een Canadees filmacteur. Zijn voornaam betekent "koele wind over de bergen" in het Hawaïaans. Zijn vader is afkomstig uit Hawaï en zijn moeder is Brits. Ze ontmoetten elkaar in een periode dat ze allebei in Libanon werkten. Reeves groeide op in Toronto. In een tijdspanne van vijf jaar bezocht hij liefst vijf middelbare scholen, waaronder de 'Etobicoke School of the Arts', waar hij later werd weggestuurd. Schertsend zegt Reeves weleens dat hij werd weggestuurd omdat hij volgens eigen zeggen te viezig en onstuiming zou zijn en te veel in het rond rende[bron?]. Ook lijdt Reeves aan dyslexie. Zijn eerste succes was in de film River's Edge (1987), maar zijn eerste grote rol was in de ijshockeyfilm Youngblood met Rob Lowe. De rol die hem wereldwijd populair maakte was die van Ted in Bill and Ted's Excellent Adventure uit 1989. Hij speelde samen met Charlize Theron en Al Pacino in The Devil's Advocate. Later speelde hij samen met Charlize Theron in Sweet November. Tegenwoordig is hij bekend door zijn hoofdrol in de sciencefictionfilmtrilogie The Matrix, waarmee hij meer dan 200 miljoen dollar verdiende, wat hem de bestbetaalde acteur aller tijden maakt. Reeves kreeg op 31 januari 2005 een ster op de Hollywood Walk of Fame. In 2012 verscheen de documentaire Side by Side, die Reeves produceerde en waarvoor hij verschillende interviews afnam, waarin verschillende regisseurs als James Cameron en Martin Scorsese spreken over de geschiedenis van de digitalisering van de film. Reeves' regiedebuut, Man of Tai Chi, ging in 2013 in première, ook acteert hij in de film. Hoewel hij aanspraak zou kunnen maken op een Amerikaanse, Britse of Libanese nationaliteit is Reeves officieel een Canadees. Na de scheiding van zijn ouders in 1966 emigreerde zijn moeder namelijk met de kinderen naar Toronto. Reeves speelde in 1991 ook in de destijds zeer populaire video-clip van Paula Abdul met de titel Rush, Rush. Reeves is basgitarist in de band Dogstar. Reeves kreeg in 1992 een MTV Movie Award voor meest begeerde man, voor zijn acteerprestatie in Point Break Reeves wordt genoemd in de aflevering Best Friends Forever van de animatieserie South Park, waar hij wordt vergeleken met een redder van het universum. Reeves' zus Kim is geboren in Sydney, Australië. Kim Reeves lijdt al geruime tijd aan leukemie en woont op het Italiaanse eiland Capri. Reeves' toenmalige vriendin Jennifer Syme (overleden in 2001 bij een auto-ongeluk) beviel in december 1999 van een doodgeboren dochter, Ava Archer Syme-Reeves. The Matrix is een Amerikaanse sciencefictionfilm uit 1999, onder regie van de Wachowski's. The Matrix is het eerste deel uit een trilogie. De andere twee delen zijn The Matrix Reloaded en The Matrix Revolutions. Alle delen zijn uitgegeven door Warner Bros. Thomas A. Anderson is programmeur bij een softwareontwikkelaar en heeft een illegale parttime bijverdienste onder het hackeralias "Neo". Neo wordt gecontacteerd door een groep 'rebellen' onder leiding van Morpheus. Deze onthult aan Neo dat de wereld waarin hij leeft een schijnwereld is die zij benoemen als "de Matrix". De Matrix is in werkelijkheid een computersimulatievan de wereld zoals deze was in 1999, gemaakt om mensen onder controle te houden. Morpheus geeft Neo de keuze om uit de Matrix te ontsnappen naar de "echte wereld", of onwetend terug te keren en er te blijven. De "echte wereld" is in de toekomst, hoewel niemand weet welk jaar het is. Wat Morpheus wel weet is dat ergens in de 21e eeuw kunstmatige intelligentie werd uitgevonden die de macht van de mensheid uiteindelijk overnam. Mensen dienen nu als herbruikbare energiebron voor de machines. De Matrix is een illusie om hen onwetend en kalm te houden. Neo wordt door de energiecentrale uitgespuwd in de 'echte wereld' en door de bemanning van de Nebuchadnezzar (het schip van Morpheus) opgepikt. In ijltempo wordt hij opgeknapt en opgeleid. De Matrix is namelijk geen foutloze simulatie en sommige regels in de programmatuur kunnen uitgebuit worden. Dit is essentieel, want de Matrix wordt bewaakt door Agenten, intelligente programma's die overal kunnen opduiken en functioneren als een soort antivirus om onregelmatigheden op te sporen en te elimineren. Agent Smith is de belangrijkste van deze 'antivirussen' en de gevaarlijkste tegenstander van Neo en de rebellen. Tijdens zijn verblijf op het schip krijgt Neo een goede band met Trinity. Morpheus gelooft dat Neo "de Ware" is (Engels: 'the One', anagram van 'Neo'), diegene van wie voorspeld is dat hij de oorlog tussen de mensheid en de machines tot een eind kan brengen. Om dat zeker te weten moet echter "het Orakel" geraadpleegd worden, dit is een oude vrouw die in de Matrix leeft. Cypher, ook ooit door Morpheus "bevrijd" maar beu in de "echte wereld" te leven, heeft hen echter verraden aan de Agenten. Voor de bemanning de Matrix weer kan verlaten, wordt Morpheus gevangengenomen. Alleen Neo en Trinity slagen erin levend terug te keren uit de Matrix. Daar zetten ze een onmogelijke reddingsmissie op touw. Hoofdrolspelers Keanu Reeves (Neo, Thomas Anderson) Laurence Fishburne (Morpheus) Carrie-Anne Moss (Trinity) Hugo Weaving (Agent Smith) Joe Pantoliano (Cypher) Gloria Foster (the Oracle) Het thema van de film: 'is de wereld een illusie?' is al een oude vraagstelling in de filosofie. Plato besteedde hier al aandacht aan in zijn allegorie van de grot. Ook zijn er al eerder films over deze vraagstelling gemaakt. Welt am Draht (Wereld aan een draad), een tweedelige sf-film, was te zien op de Duitse televisie in 1973. De film is geregisseerd door Rainer Werner Fassbinder en is gebaseerd op het boek Simulacron-3, ook uitgegeven als Counterfeit World van de Amerikaanse sfschrijver Daniel F. Galouye uit 1964. Het verhaal gaat over een personage dat er naar langzaam achter komt dat zijn wereld een illusie is en in werkelijkheid een geavanceerde alle zintuigen omvattende simulatieof virtual reality is in een computer en hij probeert hieruit te ontsnappen. Zijn wereld blijkt slechts een van vele simulaties te zijn, en de vraag rijst of de wereld die de simulaties heeft gecreëerd niet zelf ook een simulatie is. De film werd opnieuw gemaakt in 1999 in Hollywood onder de titel The Thirteenth Floor. Neo krijgt de keuze een rode pil te slikken en uit de matrix gewekt te worden, of een blauwe pil te slikken en alles van zijn ontmoeting te vergeten. Deze gebeurtenis begint in de westerse maatschappij een spreekwoordelijke betekenis te krijgen: ook buiten de context van de film wordt "rode pil" gebruikt als een symbool voor ontwaken uit illusies. Het idee achter de Matrix is gebaseerd op het jodendom, het gnosticisme, het boeddhisme en westerse filosofen als Plato. Een kenmerkende overeenkomst tussen de thematiek van de Matrix en het denken binnen het boeddhisme is het bestaan van een echte (goddelijke) en een schijnwereld (Maya) (zie ook hindoeïsme). Zoals een slaper zijn droom beleeft, zo bestaat het aardse leven in het goddelijke. De naam Morpheus (in de Griekse mythologie de god van de dromen) is dan ook niet toevallig gekozen. De overeenkomsten tussen de Matrix en het jodendom ligt met name in de keuze bewust (rode pil) of onbewust (blauwe pil) te leven of in een illusie. Het jodendom beschrijft het onbewuste messiasschap van de Messias. Oracle: So, what do you think? You think you're the One? Neo: I don't know. De Joodse Messias is een mens met zijn falen en twijfels De Matrix is een praktisch voorbeeld van René Descartes' beroemde stelling: Cogito ergo sum ('Ik denk, dus ik ben'). Namelijk dat je altijd en alleen zeker kunt zijn van je eigen bestaan maar dat al het andere een illusie kan zijn. De stelling van Descartes is dan ook de filosofische grond waar de film The Matrix op is gebaseerd. De invloeden van Plato zijn te zien als Neo uitgeplugd en bevrijd wordt, en voor het eerst de waarheid ontdekt. Plato beschrijft de filosoof als iemand die zich kan bevrijden, omdraaien en de waarheid kan zien (allegorie van de grot). Eerst zal het licht van de zon (de waarheid) hem verblinden (het zal hem pijn doen aan de ogen). Bij Neo is dit precies hetzelfde. Hij grijpt naar zijn ogen, en moet overgeven Het idee van de Matrix komt ook overeen met het filosofische gedachte-experiment waarbij hersenen in een vat worden geplaatst en aangesloten op een krachtige computer. De hersenen beleven als het ware een simulatie die in feite niet bestaat maar alleen geproduceerd wordt door een computer. De Matrix is geïnspireerd door cyberpunk-verhalen zoals Neuromancer van William Gibson. Ook de term "de Matrix" is waarschijnlijk aan deze roman ontleend. Er zijn verschillende definities voor het woord matrix. Ten eerste kan een matrix omschreven worden als een moederweefsel waaruit een orgaan, tumor of ander weefsel ontstaat. Ten tweede kan het omschreven worden als de plaats van oorsprong. Beide definities kunnen verwijzen in de film naar de cocons waar de mensen in vast zitten en opgroeien. Een derde definitie van het woord matrix is in zijn algemeenheid een twee-dimensionaal stelsel dat een belangrijk wiskundig hulpmiddel is voor het oplossen van stelsels van vergelijkingen. In de elektronica wordt dit begrip gebruikt voor het aanduiden van een schakeling, die bestaat uit x horizontale lijnen en y verticale lijnen en waartussen op bepaalde kruispunten verbindingen worden aangeduid. In de film ziet Neo verscheidene keren de virtuele wereld als een aaneenschakeling van getallen in drie dimensies. Hij ziet dan eigenlijk het informaticaprogramma die de machines gebruiken om de virtuele wereld te creëren. De matrix verwijst dan naar dit informaticaprogramma in drie dimensies Morpheus en Neo kunnen de macht van De Matrix alleen overwinnen met hun irrationele geloof. Dankzij hun geloof creëren ze een kracht die sterker is dan De Matrix. Morpheus blijft geloven dat Neo de Uitverkorene is ondanks het feit dat Neo op de beslissende momenten steeds faalt. Alleen wanneer Neo op het eind van de film gaat geloven in zijn rol in de wereld, kan hij de agenten verslaan. Op dat moment zegt Morpheus: He's beginning to believe. De film kreeg Oscars voor filmediting, editing van geluidseffecten, visual effects en één voor geluid. Een belangrijk effect, dat al eerder gebruikt werd in andere films, maar dat in de film erg spectaculair is, is het vertragen van real time om effecten te laten zien, dit concept noemt men bullettime. Het succes van de eerste film zorgde ervoor dat ook twee opvolgers werden gemaakt, The Matrix Reloaded en The Matrix Revolutions, beide uit 2003. Volgens recensenten overtroffen geen van beide het eerste deel van de trilogie, noch qua verhaallijn noch qua special effects.
02 sep 1910 Henri Julien Félix Rousseau (Laval, 21 mei 1844 - Parijs, 2 september 1910) was een Frans kunstschilder. Hij droeg de bijnaam "Le Douanier", omdat hij bij de douane werkte. Zijn werk bleef lang onopgemerkt, maar eenmaal ontdekt werd het bejubeld om zijn artistieke kwaliteit. Henri Rousseau werd geboren in Laval. Hij nam dienst in het leger en werkte onder andere in een tolhuisje aan de rand van Parijs. Pas op 40-jarige leeftijd begon hij met schilderen. Hij had geen artistieke opleiding genoten en kon dus onbelemmerd door tradities van de klassieke opleidingen werken. Tijdens zijn leven werd zijn werk niet gewaardeerd en zelfs belachelijk gemaakt, Rousseau zelf bleef echter altijd in zijn kunst geloven. Hij probeerde te werken in de stijl van de volgelingen van Ingres, maar dit is hem nooit gelukt. Hij kreeg veel kritiek op zijn kinderlijke stijl, en het werd hem verweten dat hij maar wat aanprutste. Als je zijn werk echter beter bekijkt, zie je dat zijn manier van schilderen zeer geraffineerd is. Zijn werk werd ook juist gewaardeerd vanwege de onschuldige primitieve kwaliteiten ervan. Het waren de Spaanse schilders die hem als eerste opmerkten en hem tot de avant-garde rekenden. In 1908 hield Pablo Picasso een banket ter ere van Henri Rousseau, waar ze hem spottend belaadden met medailles en hem uitlachten. Rousseau is nooit buiten Frankrijk geweest, en moet zijn inspiratie dan ook uit geïllustreerde boeken en botanische tuinenhebben gehaald. Overigens beweerde hij tijdens zijn diensttijd naar Mexico te zijn uitgezonden. Henri Rousseau stierf op 66-jarige leeftijd. De werken van Henri Rousseau behoren tot het postimpressionisme. Hij werkte in een naïeve of primitieve stijl. Hij werkte lang aan zijn schilderijen en heeft dan ook geen groot oeuvre. Rousseau schilderde over het algemeen landschappen, soms een stadsbeeld, met op de voorgrond een figuur. Hij noemde dit zijn 'portretlandschappen'. Het meest bekend van hem zijn zijn junglescènes, die hij inspireerde op zijn bezoeken aan het Natuurhistorisch Museum en de kassen in de Jardin des Plantes in Parijs. [1] Het eerste schilderij van de jungle dat hij schilderde, was Tigre dans une tempête tropicale, ook Surpris! genoemd, uit 1891. Hij schilderde in lagen, beginnend met een blauwe lucht en eindigend met allerlei dieren en bloemen op de voorgrond. Voor zijn jungles gebruikte Rousseau een zeer ruime variëteit, meer dan 50, groentinten. In zijn jungles zijn altijd dieren verborgen.[2] [3] In het Museum of Modern Art in New York hangt 'de Slapende Zigeuner'. Hierop is een leeuw afgebeeld die aan een slapende vrouw snuffelt. Dit schilderij werd afgewezen voor de officiële salon van 1897 en vervolgens tentoongesteld op de Salon des Indépendants.[4] In 1911 werd er in de Salon des Indépendants een retrospectief tentoongesteld. Zijn werk was tevens te zien op de eerste tentoonstelling van Der Blaue Reiter.
02 sep 1949 Albert West, pseudoniem van Albertus Petrus Henricus Gerardus Westelaken ('s-Hertogenbosch, 2 september 1949 – Tilburg, 4 juni 2015), was een Nederlands zanger en producer. Albert West werd geboren als Albert Westelaken en groeide op in een katholiek gezin van 9 kinderen. Na zijn lagere schoolbezocht hij de St. Angelus ULO in Den Bosch. Als Albert Westelaken werd hij in 1963 op 14-jarige leeftijd zanger van het Brabantse dansorkest The Shuffles. In 1969/1970 scoorde de band zijn grootste hit met Cha-la-la, I need you. Het lied stond negentien weken in de Nederlandse Top 40 en wereldwijd werden er vijf miljoen singles van verkocht. Bitter Tears was zijn tweede hit met The Shuffles. In 1971 werden vijf singles uitgebracht, die allemaal een hit werden. Bijna twee jaar lang stond de band elke week in de Top 40.[1] In 1973 verliet hij die groep om als Albert West een solocarrière te starten. In mei dat jaar werd zijn single Ginny come lately (een cover van Brian Hyland) een hit in Nederland, Duitsland en Oostenrijk. In Oostenrijk was het drie maanden lang nummer 1. Hiermee startte hij een solocarrière die vooral gekenmerkt werd door covers van ballads uit de jaren zestig, zoals Tell Laura I love her en Put your head on my shoulder. In 1975 deed West mee met het Nationaal Songfestival met het nummer Ik heb geen geld voor de trein (later kwam er een Engelse versie met de titel You and me), maar verloor van TeachIn met Dinge-dong. Met de Engelse versie Ding-a-dong wonnen ze het Eurovisiesongfestival. In september 1976 had hij een hit met Memory of life, geschreven door Hans Vermeulen. Hierna ging hij een eigen muzikale richting in, maar de volgende jaren had hij met Hans van Hemert als producer weinig succes. In 1981werd Martin Duiser zijn producer en bracht West de single Don't leave me this summer uit. In 1984 opende zijn manager Jan Viseen eigen studio en scoorde West opnieuw een hit met Hot Havanna nights. Hij had als producer ook een hitje met Stille Willie van de BB Band. West ging in 1986 samenwerken met verschillende bekende Engelse en Amerikaanse artiesten. Chris Andrews schreef nummers voor hem en na vele jaren scoorde hij met Give a little love weer een grote hit, deze keer samen met Albert Hammond. Met deze artiest bracht hij een succesvol album uit, Hammond & West, waarop van beide artiesten oude en nieuwe nummers stonden. Op het album West & Friends uit 1988 zong West oude nummers met artiesten als Helen Shapiro, Tony Christie en Brian Hyland. Het album werd na een televisiespecial met goud bekroond. Zijn 25-jarig artiestenjubileum in 1989 vierde hij met een album (25 jaar), waarop oude nummers opnieuw werden opgenomen en waaraan onder andere zangeressen Dana en Claudia Robine meewerkten. Aan het einde van dat jaar presenteerde West voor de NCRV een aantal televisieprogramma's. In 1993 scoorde West voor het eerst sinds 1986 weer een hit met Mockin' Bird Hill, een nummer dat dankzij een reclamefilmpje voor een verzekeringsmaatschappij in de belangstelling kwam. Hij bereikte met dat nummer de 24ste positie, terwijl op datzelfde moment de band Roots Syndicate met hun versie van hetzelfde nummer de eerste plaats behaalde. Met Bart de Graaff van Veronica vierde hij in 1995 het tienjarig jubileum van Zomertruuk, een door Nederland rondtrekkend muzikaal programma. Op 24 juni van datzelfde jaar zong hij op de Wereldjamboree van Scouting het door Henk Westbroek geschreven nummer The future starts today, dat tijdens de openingsceremonie op 2 augustus door de NOS live werd uitgezonden met een publiek van 30.000 scouts uit de hele wereld. Vanaf september presenteerde hij het televisieprogramma Op Nieuwe Toeren, waarin uitsluitend Nederlandse muziek naar voren werd gebracht. Ter gelegenheid van de veertigste Nationale Boomfeestdag (georganiseerd door UNICEF en Stichting Colombine) in 1996, nam hij de single Het is tijd op. De opbrengst van het nummer ging naar verschillende natuurprojecten in ontwikkelingslanden. In 1999 kwamen The Shuffles bijeen voor een reünie-concert op het Gildeplein in Rosmalen. Samen met de Band Zonder Banaan nam West in 2003 de single Itsy bitsy teenie weenie yellow polkadot bikini opnieuw op. In hetzelfde jaar werd West benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.[2] In augustus 2005 scoorde West voor het eerst sinds 1993 weer een hit met Is this the way to Amarillo, dankzij een optreden in een reclamespot voor Bavaria. In hetzelfde jaar maakten Nederlandse militairen in Afghanistan een ludiek filmpje op de muziek van het lied en plaatsten het op YouTube. Hierop vertrok West naar dat land om voor de militairen op te treden.[3] In 2009 vierde de zanger zijn 45-jarig artiestenjubileum met een theatertour en nam hij deel aan het programma De beste zangers van Nederland. Op 27 december 2012 kreeg hij een ruggenmerginfarct. [4] [5] Een bloedpropje tussen zijn vierde en vijfde nekwervel had verlammingsverschijnselen aan voornamelijk de linkerkant van zijn lichaam veroorzaakt.[6] Op 4 juni 2015 overleed, de in Rosmalen woonachtige, Albert West op 65-jarige leeftijd na een week op de intensive care te hebben gelegen als gevolg van een aanrijding in Maren-Kessel met zijn revalidatiedriewieler.[1] Hij was in botsing gekomen met een wielrenster en had daarbij hersenletsel opgelopen. Die middag stond er aanvankelijk een afspraak in de agenda over een nieuwe cd. De uitvaartdienst werd op 12 juni gehouden in de Sint-Janskathedraal in Den Bosch. Dezelfde dag werd hij begraven op de gemeentelijke begraafplaats van Rosmalen.
Een bowlingbal is een bal die gebruikt wordt bij het bowlen. Een bowlingbal is doorgaans gemaakt van urethaan, plastic, kunststof of een combinatie van deze materialen. Bowlingballen komen in verschillende uitvoeringen voor, vaak verschillend in gewicht. Ballen gebruikt voor tien-pins bowlen hebben doorgaans een diameter van 21,6 centimeter, en mogen niet meer wegen dan 7,2 kilogram. Er bestaat geen minimumgewicht. Tien-pins bowlingballen hebben meestal aan een kant drie vingergaten waarmee men de bal kan vasthouden met de ringvinger, middelvinger en duim, maar er bestaan ook modellen met gaten voor alle vijf de vingers. Ballen voor vijf-pins bowlen hebben geen vingergaten, en zijn kleiner dan die voor tien-pins bowlen zodat een bowler deze bal in de palm van zijn hand kan houden. Deze ballen hebben doorgaans een diameter van 12,1 tot 12,7 centimeter, en wegen tussen de 1,47 en 1,64 kilogram. Elke bal bevat van binnen een kern, die ervoor zorgt dat de bal zich op een bepaalde manier gedraagt.[ De meeste bowlingbanen hebben een standaard set bowlingballen van verschillend formaat die mensen kunnen gebruiken, maar veel professionele bowlers hebben hun eigen bal. Deze ballen zijn vaak speciaal gemaakt om aan te sluiten op de hand van een bowler, zoals met extra dikke of extra diepe vingergaten. Er bestaat geen vaste kleur voor bowlingballen. Derhalve komen ze in veel uiteenlopende kleurcombinaties voor De sport bowlen is al eeuwenoud. In oude tijden werden vaak stenen gebruikt als ballen. De eerste bowlingballen komen uit de Verenigde Staten, en waren gemaakt van hout. Vooral eikenhout was een populair materiaal. Vanaf 1906 deden ballen van hard rubberhun intrede. Deze bleven standaard tot de jaren 60/70. Daarna deden plasticen ballen en polyesterballen hun intrede. Dit was een grote revolutie voor de bowlingbal waardoor de sport bowlen nu beter beoefend kan worden.
01 sep 1920 Hubert Léon Lampo (Antwerpen, 1 september 1920 – Essen, 12 juli 2006) was een Vlaams schrijver. Hij is vooral bekend geworden door zijn roman De komst van Joachim Stiller (1960), die in 1976 werd verfilmd en waarvan tijdens zijn leven 44 Nederlandstalige drukken en talrijke vertalingen verschenen. Lampo is in het Nederlandse taalgebied niet alleen een belangrijke grondlegger, maar tevens de met afstand bekendste exponent van het magisch realisme, een stroming die zich kenmerkt door de realistische weergave van 'bovennatuurlijke' verschijnselen, eigenschappen en gebeurtenissen. Magie, esoterie en het paranormale worden daarbij zodanig ongemerkt en geleidelijk een aanvankelijk alleszins realistische vertelling binnengesluisd dat de lezer, misleid als hij is door zijn vertrouwdheid met de door de schrijver opgeroepen setting en de zich daarbinnen afspelende handeling, zich van de meest wonderlijke ongerijmdheden pas werkelijk bewust wordt, lang nadat hij ze in wezen al voor zoete koek heeft aangenomen en geslikt. Deze techniek op zich was weliswaar niet nieuw, want een schrijver als bijvoorbeeld H.G. Wells had er zich al vaak met succes van bediend, maar Lampo paste haar toe op een voor de Nederlandse literatuur vrijwel geheel nieuwe thematiek (het hier bewust bedoelde voorbehoud geldt enkele vroegere werken van Simon Vestdijk (De Kellner en de Levenden) en Ferdinand Bordewijk (Fantastische Vertellingen), die achteraf zonder twijfel tot het magisch realisme gerekend mogen worden). De behendige en aanstekelijke manier waarop Lampo de techniek in zijn verhalen benutte en de wijze waarop hij gaandeweg zijn mysterieuze bruggen wist te slaan tussen historische motieven enerzijds en anderzijds de grote grabbelton aan thema's, waarvan er vele later een gemeenschappelijke noemer zouden vinden in de term "new age", gaven hem een uitgebreide lezerskring tot ver buiten de grenzen van de lage landen. Het feit dat hij en Johan Daisne de enige echt uitgesproken vertegenwoordigers van het magisch realisme in ons taalgebied waren en dat Lampo van die beiden veruit de grootste lezerskring aan zich wist te binden, verschafte hem bovendien een plaats in de Nederlandse en Belgische school- en geschiedenisboeken en tientallen jaren prijkte zijn werk op vrijwel alle lijsten van verplichte lectuur in het voortgezet onderwijs. Internationaal gezien was het magisch realisme geen stroming van slechts een of twee auteurs, aangevuld met een enkel boek uit het oeuvre van een paar collega's, maar kon Lampo rekenen op een publiek dat eerder al de Italiaanse auteur Massimo Bontempelli (die de stroming in 1937 haar naam gaf), en het achteraf als magisch-realistisch geduide werk van E.T.A. Hoffmann (Der goldene Topf, 1816), Edgar Allan Poe (Tales, 1840 en 1845), Gustav Meyrink (Der Golem, 1915), Alain-Fournier (Le grand Meaulnes, 1913) en H. Rider Haggard (She, 1887, The People of the Mist, 1894, The Wizard, 1896, Ayesha, 1905 en tal van andere titels) had omhelsd. Lampo werd tot op hoge leeftijd met talrijke laureaten en prijzen geëerd, maar door veel literaire critici gaandeweg ook steeds vaker verguisd, enerzijds vanwege zijn stijl en anderzijds omwille van de vermeend naïeve manier waarop hij magie en realiteit in zijn werk vermengde. Terwijl hij met name in de jaren 60 en 70 met eer, roem en lof was overladen, zag hij zijn lezersschare nadien weer in een onthutsend tempo ineenschrompelen. Meest illustratief hiervoor is wel het feit dat hij op de lijst van de gedurende het jaar 2004 door Vlaamse bibliotheken meest uitgeleende auteurs al tot de 430e plaats was gedaald. Lampo maakte er overigens ook zelf bepaald geen geheim van dat hij zich door de allengs aanzwellende kritiek ten zeerste miskend en gekrenkt voelde. Het geboortehuis van Hubert Lampo staat aan de Beerschotstraat in de Antwerpse voorstad "Het Kiel", slechts twee straten verwijderd van het stadion waar die zomer de Zevende Olympische Spelen plaatsvonden. Lampo's vader was chef de bureau in staatsdienst bij de Post; zijn moeder gaf les in het stedelijk onderwijs. De ouders van Lampo waren in de tweede generatie socialist en, in tegenstelling tot een overgrote meerderheid van de Vlaamse bevolking, niet katholiek gedoopt. De schrijver is zodoende afkomstig uit een kleine minderheid van de Vlaamse bevolking die zich meer met de ontvoogding van de arbeidersklasse identificeerde dan met de Vlaamse strijd en die zich hoegenaamd niets gelegen liet liggen aan de opvattingen van meneer pastoor. Hubert Lampo behaalt in 1938 zijn diploma als onderwijzer. Na zijn militaire dienst - waar hij een administratieve functie krijgt - stopt hij met lesgeven en wordt journalist (1945-1965). In 1948 wordt hij rijksinspecteur en sinds 1965 hoofdinspecteur der Openbare Bibliotheken. Als hij in 1965 tot hoofdinspecteur benoemd wordt, stopt hij met de journalistiek. Lampo's vroege jeugd voltrok zich in de jaren 30, naar hij later zelf zou zeggen een "beloken" tijd van economische crisis en opkomend fascisme. Toen hij twintig jaar oud was brak de Tweede Wereldoorlog uit, een periode die diepe, onuitwisbare voren door zijn bewustzijn zou trekken, als gevolg waarvan het nazisme in zijn latere literaire werk zou uitgroeien tot het "Kwaad" met hoofdletter "K". De passage over de arrestatie van de Joden in zijn roman De eerste sneeuw van het jaar (1985) behoort tot de indrukwekkendste uit zijn meer dan 50-jarige schrijverschap. En hoewel hij weliswaar bij herhaling blijk gaf van vergevingsgezindheid jegens die of gene individuele collaborateur, bleef hij altijd onverbiddelijk waar het de collaboratie als zodanig betrof. Nog tijdens de oorlog, in 1943, verscheen Lampo's debuut: Don Juan en de laatste nimf, een novelle die niet alleen de kiem van het in later werk veel pregnantere magisch realisme al duidelijk in zich droeg, maar die tegelijk een uitgebreide reeks fictieve verhalen zou gaan aanvoeren, die zich in een ver verleden afspelen. Historische fictie... tegenwoordig loopt iedereen ermee weg, maar destijds was Lampo, zeker in onze Lage Landen, nog een vrij eenzame fakkeldrager voor dit genre. In hetzelfde jaar verscheen ook nog De jeugd als inspiratiebron, een essay over jongeren als personage in de Vlaamse letteren. Iedere schrijver poogt zijn opvattingen scherp te stellen door reflectie over eigen werk en dat van anderen. Lampo zou essays blijven schrijven die bewijzen dat zijn interessesfeer verder reikte dan de literatuur. Al in de eerste decennia van zijn loopbaan hield hij zich bezig met dingen die – toen althans – geen betrekking hadden op zijn literair werk. Vaak ging het om opdrachten voor monografieën over auteurs of schilders, maar even dikwijls betrof het eigen stokpaardjes zoals Charles-Joseph de Graeve, de Gentse fantast uit de 18de eeuw en zijn République des Champs Elysées, die het voorwerp werden van het boekje Toen Heracles spitte en Kirke spon. Lampo's eerste roman, Hélène Defraye, verscheen in 1945. Net als Don Juan is het een ambitieus geschrift voor een auteur zo jong als Lampo toen was. De hoofdpersoon is een intellectuele vrouw - een van de eersten, zo niet de eerste in de Vlaamse literatuur. Tijdens de oorlog gaf Lampo korte tijd les in het Stedelijk Onderwijs. Nadien volgde hij Lode Zielens op in het Museum voor de Vlaamse Letterkunde (thans AMVC -Letterenhuis). Omstreeks deze tijd nam hij de taak van redactiesecretaris van het Nieuw Vlaams Tijdschrift op zich. Die functie bleef hij officieel uitoefenen tot in 1965. Daarnaast verzorgde de schrijver de wekelijkse pagina Kunst en Cultuur van het socialistische dagblad De Volksgazet waarvoor hij honderden recensies zou schrijven, zowel over literatuur alsook over beeldende kunsten en theater. De ruiter op de wolken uit 1949 – het jaar tevoren werd Lampo rijksinspecteur van de openbare bibliotheken – is een realistische roman met autobiografische elementen. Hubert Lampo, in 1982 gefotografeerd op de Grote Markt in zijn geliefde Antwerpen, wist het zeker: "Dit is het beste frietkot van de stad" Idomeneia en de kentaur (1951) is het speelse verhaal over de liefde van een kentaur voor een Atheense hetaere, meteen de minnares van de plaatselijke tiran. Het gaat (alweer) om een novelle over een onvervulde liefde met tragische afloop. Toch blijft vooral de humor bij, zoals de opzettelijke anachronismen, waaronder verwijzingen naar het politieke en literaire bedrijf. Vanaf Idomeneia publiceerde Lampo zijn boeken in Nederland. Eveneens in 1951 verscheen het essay De roman van een roman, een onderzoek naar de genese van het door hem toen zeer bewonderde Le grand Meaulnes van Alain-Fournier. De historische roman De belofte aan Rachel uit 1952 is een variant op het Jozef-verhaal uit het Oude Testament. De Belofte is een politieke roman - een reflectie over wat Lampo en zijn generatie in de jaren 30 en 40 meemaakten en een pleidooi voor een democratisch humanisme. Met Terugkeer naar Atlantis keerde Lampo in 1953 vast naar Antwerpen terug. Tijdens het ontstaan van de roman vermoedde hij nog niet dat de Scheldestad in al zijn latere werk een grote rol zou spelen. Het boek speelt in een deels verzonnen gebied in de Kielse polder. Met De Duivel en de Maagd (1955) schreef Lampo de eerste roman in ons taalgebied over Gilles de Rais, de adjudant van Jeanne d'Arc en meteen de eerste literaire tekst die zinspeelt op de mogelijke liefde van Gilles voor Jeanne. De komst van Joachim Stiller (1960) groeide uit tot Lampo's bekendste boek. De auteur leed onder psychische spanningen, voortkomend uit het stuklopen van drie huwelijken in successie; tijdens het schrijven dook onvoorzien het messiaanse archetype op; dit verleende aan de roman zijn uiteindelijke betekenis en had een therapeutische uitwerking op de auteur. De verklaring van dit fenomeen vond de agnosticus Lampo in de geschriften van Carl Gustav Jung. Naast Freuds persoonlijke onderbewuste poneerde Jung een collectief onbewuste waaraan wij allen deel hebben en van waaruit beelden met een grote symbolische betekenis kunnen opduiken. Als redactiesecretaris van het Nieuw Vlaams Tijdschrift, recensent van de Volksgazet, presentator van Vergeet niet te lezen (het toenmalige boekenprogramma van de BRT-televisie) en als inspecteur van de openbare bibliotheken, was Lampo invloedrijk - een man van het socialistische en vrijzinnige establishment. Als zodanig zat hij in de weg van jongere auteurs die met de avant-gardedweepten en modernisme, nouveau roman en engagement propageerden. Daar komt nog bij dat Lampo in hun ogen niet recht in de leer was omdat hij niet te beroerd was katholieke auteurs te recenseren en met Joachim Stiller een figuur op te voeren die men kon vereenzelvigen met Jezus Christus. Hermione betrapt, waarin de historicus Rudolf Reyniers na twintig jaar zijn dood gewaande jeugdliefde terugvindt, is geen magisch-realistische roman. Toch appelleert het aan een verlangen dat bij velen leeft. In 1963 kreeg Lampo voor De Komst van Joachim Stiller de Driejaarlijkse Staatsprijs. Het jaar daarop verscheen de novellebundel Dochters van Lemurië. In 1965 vestigde Lampo zich met zijn vrouw Lucia in de Kempen en zette zijn medewerking aan de Volksgazet en het Nieuw Vlaams tijdschrift stop. Uitgeverij Desclée de Brouwer vroeg de schrijver om een autobiografisch werk voor haar Open Kaart-reeks; het werd De draad van Ariadne (1967), Lampo's speurtocht naar de wortels van het eigen werk. Een uitgebreide, herziene versie ervan verscheen in 1978 onder de titel Joachim Stiller en ik. In 1967 bundelde Lampo zijn verspreide opstellen in het eerste deel van De Ring van Möbius. Deel twee verscheen in 1972. Beide delen bevatten korte essays en opnieuw bewerkte krantenartikelen, de meeste ervan handelend over Vlaamse literatuur. In de roman De Heks en de Archeoloog (1968) komt het graalthema voor het eerst om de hoek kijken. De Goden moeten hun getal hebben, later herdrukt als Kasper in de Onderwereld, ontstond in 1969 als boekenweekgeschenk. Het is een mythische roman die de Oudgriekse Orpheusmythe parafraseert. Hoofdpersoon Kasper Bentheim, een gewezen concertpianist, wordt als krankzinnige verpleegd in Geel, maar ontsnapt en gaat op zoek naar zijn dood gewaande geliefde. Zo komt hij in Antwerpen terecht, een stad die hij voor de woonplaats van de doden houdt. In 1970 bezocht Lampo voor het eerst het prehistorische monument Stonehenge op de Salisbury Plain in Zuid-Engeland. Het maakte een diepe indruk op hem, en zou prominent gaan figureren in zijn toekomstige werk. Omstreeks diezelfde tijd zette Lampo zich aan de vertaling van een boek dat hem al lang boeide, te weten het beangstigende Malpertuis van de Franstalige Gentenaar Jean Ray en legde daarmee een fundament voor de herleving van diens werk. Dienstbaar aan gerespecteerde voorgangers was Lampo ook toen hij in 1971 een bewerking in hedendaags Nederlands van de roman Liefde van P.-F. Van Kerckhoven verzorgde en zodoende een vergeten boek aan het licht bracht. Totaal anders dan De ring van Möbius is De Zwanen van Stonehenge (1972), een bijna 400 pagina's tellende bundel opstellen met als ondertitel Een leesboek over magisch realisme en fantastische literatuur. Het is een rondleiding door het rijk van de fantasie en een intellectueel-literair zelfportret ineen. In 1972 verscheen ook de novellebundel De vingerafdrukken van Brahma. Naderhand haalde de uitgever het boek uit elkaar en bracht de titelnovelle apart op de markt. Nog weer later, in 1991, diende De vingerafdrukken als basis voor de veel complexere roman De man die van nergens kwam. De neus van Cleopatra (1975) – een bundel opstellen met in het midden, bij wijze van intermezzo, een verhaal – is een non-conformistisch, speels boek over bizarre fenomenen in de literatuur en daarbuiten. En al even anarchistisch is Kroniek van Madoc (1975) waarin Lampo op zoek gaat naar het verloren boek Madoc van "Willem die Reinaert maakte". In 1976 verschenen, vlak na elkaar, de romans De prins van Magonia en Een geur van sandelhout. De eerste ontstond na de vraag van het Davidsfonds om een bijdrage voor de bundel Sociale Verhalen, die ook werk van Gerard Walschap, Hugo Claus, Piet van Aken en anderen bevat. Het is een poëtische roman, gesitueerd in de Tweede Wereldoorlog. Intussen kwam de Joachim Stiller-verfilming van Harry Kümel op de Vlaamse en de Nederlandse televisie. Na de publicatie van Joachim Stiller en ik (1978) ging in 1979 Jef Van der Heydens verfilming van Kasper in de Onderwereld in première 1980 was het jaar waarin de lijvige magisch-realistische thriller Wijlen Sarah Silbermann verscheen. Het boek speelt in het stadje Zoetelede, nauw verwant aan het Nedermunster uit het verhaal De Madonna van Nedermunster (en aan het "echte" Zoutleeuw). De roman dankt zijn charme aan de combinatie van dit decor met een onopgeloste moord uit de Tweede Wereldoorlog, het plaatselijke carnaval en het graalthema. Intussen schreef Lampo het scenario voor de tweedelige televisiedocumentaire Arthur van Anton Stevens, die in 1981 werd uitgezonden en die hij zelf presenteerde. Dit avontuur kreeg zijn neerslag in een boek. Vier jaar na de film volgde het essay Arthur, waarvoor de Nederlandse fotograaf Pieter-Paul Koster de natuurfoto's leverde. Het kwam in het Nederlands, Frans, Engels en Duits op de markt. In 1983 verscheen de roman Zeg maar Judith waarin Lampo - tegen zijn gewoonte in - expliciete herinneringen inlaste aan ziekte en dood van zijn vader. In datzelfde jaar werden Terugkeer naar Atlantis, De Komst van Joachim Stiller en Een geur van sandelhoutgebundeld uitgebracht onder de titel De Antwerpse romans. In 1988 verscheen de omnibus Oorlogsjaren, met daarin De ruiter op de wolken, De Prins van Magonia en De eerste Sneeuw van het Jaar. Die laatste roman (1985) bevat herinneringen aan hoe de schrijver aan tewerkstelling in Duitsland ontsnapte en het verzetstijdschriftje waaraan hij meewerkte. In 1989 werd Lampo doctor honoris causa aan de Université Stendhal in het Franse Grenoble – de eerste keer dat die eer een schrijver uit het Nederlandse taalgebied te beurt viel aan een buitenlandse universiteit. Dit droeg bij tot de uitbarsting van energie die begon met de roman De Elfenkoningin, spoedig gevolgd door De verdwaalde carnavalsvierder, De man die van nergens kwam en de verhalenbundel Schemertijdmuziek. Deze boeken behoren overduidelijk tot het vertrouwde Lampo-universum. Bekende thema's en situaties keren terug: in De Elfenkoningin ontmoet de lezer Pieter-Frans Van Kerckhoven en komt de Tweede Wereldoorlog aan bod. Nieuw is de vaak anarchistische humor, nu eens expliciet, dan weer verhuld, maar steeds getuigend van een gebrek aan eerbied voor de folklore van de Vlaamse letteren. Lampo's laatste romans zijn met een lossere pols geschreven en opgebouwd met een grote structurele vrijheid. Even prominent zijn het optimisme en het vertrouwen in de verbeterbaarheid van het mensdom dat eruit spreekt. In De Elfenkoningin blijkt dat onder meer uit de rol van een (geïdealiseerde) vrijmetselarij. Lampo was overigens vrijmetselaar.[1] Deze boeken zijn omvangrijker dan de voorgaande. Ze tellen meer personages en spelen in meer decors. Ze zijn ook anders gestructureerd: de ene, realistische verhaallijn, die leidt naar het optreden van een archetype, maakt plaats voor twee of zelfs drie verhaallijnen, die bovendien elk in een andere tijd spelen. In De man die van nergens kwam combineert de schrijver de geschiedenis van de ketter Eligius Pruystinck uit de tijd van de Reformatie met de liefde van de 19e-eeuwse hoofdredacteur Merlaan en de operazangeres Lise Clément en met een plot in het heden. In De verdwaalde Carnavalsvierder' is het verleden aanwezig dankzij de geschriften van de priester Kempeneers. Teksten slaan trouwens ook in de andere romans vaak een brug tussen vroeger en nu en fungeren als katalysator voor de nieuwsgierigheid van de hoofdpersoon. Kort na het verschijnen van de verhalenbundel Schemertijdmuziek in 1992, vertrok Lampo naar Polen waar hij een reeks colleges zou geven aan de universiteit van Wrocław. Een neerslag daarvan is te vinden in De wortels van de verbeelding (1993). In 1994 volgde de roman De geheime academie, in zekere zin een voortzetting van De Elfenkoningin en De verdwaalde carnavalsvierder. In de herfst van 1993 organiseerden het Humanistisch Vrijzinnig Centrum voor Lectuurvoorziening en het Archief en Museum van het Vlaamse Cultuurleven (AMVC) in Antwerpen het colloquium Hubert Lampo - vijftig jaar schrijverschap. Tegelijk liep in het AMVC een tentoonstelling. De lezingen van dit colloquium zijn samengebracht en uitgegeven in de bundel Hubert Lampo, 50 jaar schrijverschap. De meest uitgebreide synthese over Lampo's werk die tot nu toe verscheen, is de studie Hubert Lampo, de schrijver van het onzichtbare door Paul Van Aken (1996). In augustus 2000 organiseerde de Vrije Universiteit Brussel op initiatief van de filosoof prof. Hubert Dethier een druk bezocht colloquium over het oeuvre van Hubert Lampo. Enkele tientallen kenners uit binnen- en buitenland kwamen aan het woord tijdens een vierdaagse lezingenmarathon. Bij deze gelegenheid kwam de omnibus Innerlijke domeinen uit. Ongeveer gelijktijdig verscheen een nieuwe editie van Terugkeer naar Atlantis. Nog geen jaar later ontving Lampo in Antwerpen de Prijs van het Vrijzinnig Humanisme. In 2003 werd het Vlaams-Nederlandse Hubert Lampo Genootschap opgericht, gewijd aan de studie en promotie van het oeuvre en het gedachtegoed van Hubert Lampo. Tot slot verschenen de Franse vertaling van De Duivel en de Maagd, onder de titel Le Diable et la Pucelle in Rijsel (2002) en de omnibus Heimwee naar de Sterren in het voorjaar van 2003, recentelijk nog gevolgd door twee speciale edities van De komst van Joachim Stiller. Hubert Lampo was 85 jaar toen hij overleed. Voordien was hij al geruime tijd zwaar ziek geweest. Hij leed aan de ziekte van Alzheimer en had grote problemen met het verwerken van de dood van zijn (vierde) vrouw, die een jaar eerder overleden was. Lampo stierf te Essen, in het bejaardenhuis waar hij sinds haar dood gewoond had. Hij werd op zaterdag 22 juli 2006 om 10.45 uur te Wilrijk gecremeerd. Zijn asurn ligt begraven op Schoonselhof, het domein van de stedelijke begraafplaats van Antwerpen
01 sep 1957 Gloria Estefan, artiestennaam van Gloria María Milagrosa Fajardo García (Havana (Cuba), 1 september 1957) is een Amerikaanse zangeres van Cubaanse afkomst, die vooral in de jaren 80 en jaren 90 veel hits scoorde. Ze geldt als de succesvolste Latijns-Amerikaanse zangeres aller tijden, en wordt door sommigen ook wel gezien als de "Queen of Latin Pop".[bron?] Met meer dan 100 miljoen verkochte platen wereldwijd kan zij zich met de groten meten. Ook heeft ze vijf Grammy's gewonnen. Naast zangeres is Gloria actrice en componist. Estefan is een van de weinige artiesten die met verschillende muziekstijlen zoveel succes heeft gekend. Tegenwoordig wordt Gloria gezien als de voorloper van artiesten als Shakira en Jennifer Lopez, omdat de muziek van deze twee artiesten op sommige vlakken in de buurt komt van die van Gloria. Ook heeft Estefan gesproken in een Nederlandse documentaire over Anne Frank. Alhoewel ze geboren werd op Cuba, groeide ze op in Miami - de Verenigde Staten - omdat haar ouderlijk gezin, toen ze pas zestien maanden oud was, vanwege de Cubaanse Revolutie in 1959 naar dat land vluchtte. In 1977 trad ze op tijdens een Cubaanse bruiloft, waarna ze door Emilio Estefan Jr. werd benaderd om leadzangeres te worden van de Miami Sound Machine. Estefan stemde toe en werkte met de band aan nummers voor een aankomend debuutalbum, dat datzelfde jaar verscheen en het eerste volledige Spaanstalige album was dat bij label CBS (SONY Music) verscheen. Na diverse singles en meerdere Spaanse platen, maakte de Miami Sound Machine de overstap naar Engels repertoire. Van het album Eyes Of Innocence (1984) verscheen de klapper Dr. Beat. Hoewel dit nummer niet hun definitieve doorbraak betekende (in de VS haalde het de hitlijsten niet), werd Dr. Beat wel een succes in een aantal Europese landen, waaronder Nederland met een Top 3-notering in de Top 40 destijds. Conga uit 1985 van het album Primitive Love werd wereldwijd de bestseller waar lang naar was uitgekeken. In 1986 werd het succes herhaald met onder andere Bad Boys en Words Get In The Way. In 1988 verscheen Anything For You - in de VS een jaar eerder onder de naam Let It Loose - waarmee de verkoop van platen naar ongekende hoogte reikte. Vanaf dat moment werd ook niet meer gesproken van de Miami Sound Machine, maar Gloria Estefan & Miami Sound Machine. Het album verkocht wereldwijd 7 miljoen stuks en leverde hits op als Rhythm Is Gonna Get You, Can't Stay Away From You en 1-2-3. 1989 was het jaar waarin het album Cuts Both Ways verscheen. De Miami Sound Machine figureerde vanaf toen enkel als band op de achtergrond, wat betekende dat de platen enkel onder de naam Gloria Estefan werden uitgebracht. Cuts Both Ways verkocht 10 miljoen stuks. De hitlijsten werden aangevoerd door de single-releases van Don't Wanna Lose You, Get On Your Feet, Here We Are en Oye Mi Canto. Op 20 maart 1990 - tijdens de Get On Your Feet World Tour raakte Estefan zwaargewond als gevolg van een ernstig busongeluk, vlakbij Scranton. Een tractor raakte de tourbus, waardoor Estefan haar rug brak en ernstige schade opliep aan haar ruggengraat. Hierdoor kwamen geplande concertdata in de VS en Australië te vervallen. De toekomst voor de zangeres was door het ongeluk in één klap onzeker geworden, maar Estefan herstelde snel. Een jaar lang was ze uit de running, terwijl men verwachtte dat haar herstel langere tijd in beslag zou nemen. In 1991 maakte Estefan een comeback met het album Into The Light waarvan de single Coming Out Of The Darkde grootste hit werd. De Into The Light World Tour volgde en bracht Estefan naar de VS, Europa, Japan, Maleisië, de Filipijnen en Latijns-Amerika. Na het verzamelalbum Greatest Hits uit 1992, verscheen in 1993 opnieuw een Spaans album. Mi Tierra was met name in de Spaanse gebieden van de wereld een bestseller met wereldwijd 5 miljoen verkochte exemplaren. Het coveralbum Hold Me, Thrill Me, Kiss Me verscheen een jaar na Mi Tierra, maar was minder succesvol dan de voorgaande albums. 1995 zag wederom de release van een Spaanstalig album: Abriendo Puertas, wat Estefan een Grammy opleverde. In 1996 scoorde Estefan een internationale hit met Reach, de officiële song van de Olympische Spelen in Atlanta. Het Engelstalige album Destiny was een succes, maar qua verkoop bleek het toch niet in de buurt te komen van Estefans eerdere Engelstalige materiaal. Hierna volgde de Evolution World Tour waarbij de zangeres opnieuw Nederland aandeed met een optreden. Vervolgens laste Estefan een rustpauze in, om zo meer tijd te wijden aan haar gezin. Met het in 1998 verschenen Engelstalige album Gloria! keerde Estefan terug naar haar roots: latin & dance. Het album was succesvol, met de singles Heaven's What I Feel en Oye als grootste hits in de charts. In 1999 verscheen Estefan als actrice op het witte doek in de dramafilm Music Of The Heart. Ze verzorgde tevens de titeltrack van de gelijknamige soundtrack, samen met 'NSYNC. De single behaalde de tweede plaats in de Amerikaanse Billboard Hot 100. Verder trad ze dat jaar op met Luciano Pavarotti tijdens "Pavarotti and Friends". In 2000 verscheen het Spaanse album Alma Caribeña dat een Latin Grammy ontving. Na het verzamelalbum Greatest Hits Vol. II uit 2001 besloot Estefan een album te maken waarop ze zich kwetsbaarder dan ooit zou opstellen. Het resultaat verscheen in 2003 onder de naam Unwrapped en was qua sound een stuk puurder dan Estefans eerdere materiaal. De Live & Rewrapped Tour volgde maar deed enkel de VS aan. In september 2007 kwam het album "90 Millas" uit. Het album kwam binnen op nummer 1 in de Nederlandse Album Top 100. Het was voor het eerst dat een Spaanstalig album op 1 debuteerde in de Nederlandse hitlijsten. Naar aanleiding van het succes van "90 Millas" heeft Estefan in 2008 Nederland opnieuw bezocht voor een concert. Haar eerste Engelstalige album sinds 2003, genaamd Miss Little Havana, kwam op 27 september 2011 uit. Het album was een terugkeer naar de sound van het album Gloria! aangezien Miss Little Havana alleen dance-achtige nummers zou bevatten. Naast haar echtgenoot Emilio Estefan is het album medegeproduceerd door Pharrell Williams. De eerste single van het album was het lied WEPA en werd al snel opgevolgd door de single Miss Little Havana. Tot zover zal het nieuwe album alleen te downloaden zijn via iTunes en is een daadwerkelijke cd alleen te verkrijgen via het Amerikaanse detailhandelketen Target. Deze exclusieve cd zou een aantal extra nummers bevatten; de liedjes "On", "Medicine" en Gloria's versie van Let's Get Loud (hit van Jennifer Lopez uit 2000, van origine geschreven door Estefan). Tevens zal deze cd een aantal remixen bevatten ("Conga" en "WEPA"). In 2015 kwam On Your Feet! op Broadway en buiten de VS kwam het als eerste naar Nederland (oktober 2017) in het Beatrix Theater in Utrecht. Natuurlijk waren Gloria en Emilio bij de première. Estefan studeerde onder andere psychologie aan de Universiteit van Miami.[1] [2] Ze trouwde in september 1978 met zanger Emilio Estefan. Samen hebben ze een zoon en een dochter. In 2012 werden ze grootouders van hun eerste kleinkind, een jongen.
01 sep 1887 De Duits / Amerikaanse uitvinder Emile Berliner vraagt octrooi aan op de grammofoonplaat. Het patent van de grammofoonspeler zelf berust al bij Edison die eerder het afspelen van geluid met een naald die bewerkte groeven volgt vaslegde: de phonograaf. Gebruikte Edson een rol met was bekleed, Emile Berliner presenteert een platte schijf van 7 inch gemaakt van gevulkaniseerd rubber met een gesneden groef. De plaat heeft een capaciteit van 2 minuten en heeft een snelheid van 30 RPM. Dit is de eerste maal dat er door middel van een zinken "matrijs" platen in massaproductie gemaakt worden. Van 1889 tot eind 1925 maakt de grammofoonplaat een grote ontwikkeling door. De volgende mijlpaal is de in 1925 bij AT&T's Bell Lab ontwikkelde manier om elektronische geluidsopnamen te maken met gebruik van een microfoon. Een grammofoonplaat is een geluidsdrager die op een grammofoon wordt afgedraaid. Het is een platte schijf waarbij aan beide kanten (aanvankelijk slechts aan één kant) een spiraalvormige groef is geperst die van de rand naar dicht bij het midden loopt en waarin geluidsinformatie is opgenomen in de vorm van kleine horizontale (vroeger verticale, en thans bij stereo horizontale én verticale) afwijkingen. Deze uitslagen naar links en rechts kunnen met een naald op de ronddraaiende plaat worden afgetast en hoorbaar worden gemaakt. Om te zorgen dat een plaat op de juiste wijze op een speler gelegd wordt, wordt er een gaatje exact in het midden van een plaat gemaakt. Het centrale deel van de grammofoonplaat bevat het label, waarop de inhoudsopgave wordt aangegeven. De grammofoonplaat werd ontwikkeld door Emile Berliner (1858-1929). Voordien werd gebruikgemaakt van cilinders (wasrollen) als geluidsdragers. Vóór de uitvinding van de cd was de grammofoonplaat de populairste geluidsdrager. Na de komst van de cd daalde de populariteit van de grammofoonplaat, alhoewel in discotheken de lp en singles nog in gebruik bleven, omdat het voor diskjockeys een voordeel was dat een plaat direct te manipuleren is. Veel moderne dansmuziek, maar ook rock en metalmuziek worden behalve op cd ook als grammofoonplaat uitgebracht, soms zelfs uitsluitend op vinyl. Vanaf 2012 is de grammofoonplaat weer bezig aan een opmars, mede doordat trendy winkelketens zijn begonnen met het aanbieden van platenspelers en langspeelplaten en het erg in de smaak valt bij retro- en muziekliefhebbers. De oudste grammofoonplaten hebben een diameter van 30 cm (12"), 25 cm (10") of 20 cm (8") en worden afgespeeld op een toerental van 75 tot 82 per minuut. Later werd dit gestandaardiseerd op 78 toeren. De meeste zijn gemaakt van schellak. Door gebruik van betere materialen en elektronische versterking kon in de jaren veertig de groef worden versmald, waardoor meer muziek op één plaatkant mogelijk werd. Aanvankelijk werd op een 12"-plaatkant maximaal vijf minuten muziek geperst, rond 1950 werd acht minuten op één kant mogelijk. De 78-toerenplaat bleef tot het einde van de jaren vijftig in productie en in sommige landen, met name in Afrika en India tot diep in de jaren zestig. De verbeterde techniek maakte experimenten met een lagere draaisnelheid mogelijk. In de Verenigde Staten experimenteerde Columbia Records met een toerental van 33⅓, terwijl RCA-Victor 45toerenplaten ontwikkelde. De nieuwe platen hebben een smallere groef en moeten dan ook met een kleinere naald worden afgespeeld. Deze groef heet microgroef. Veel grammofoons bezaten dan ook twee naalden, gemerkt met een M (van microgroef) en met een N (van normale groef). Een microgroefplaat wordt vernield met een N-naald en een M-naald slijt onnodig hard bij gebruik op een normale plaat. De langspeelplaat (ook wel lp of album), werd officieel geïntroduceerd in 1948 in de Verenigde Staten en werd gemaakt van vinyl. Vanaf het begin waren er twee formaten in de handel: 30 en 25 cm (12 en 10"). Door de lagere snelheid en kleinere groefafstand kon er op een langspeelplaat veel meer muziek worden geplaatst: de 12"-platen konden maximaal een halfuur muziek per kant weergeven, de 10"platen maximaal twintig minuten. Daarnaast kwam RCA met een 45-toerenplaat van 17,5 cm (7"), die als singles bekend werden. Ze waren oorspronkelijk bedoeld voor gebruik met een platenwisselaar. Ze hebben een groter gat in het midden, zodat er ruimte is voor het wisselmechaniek. Deze platen werden oorspronkelijk geleverd met een uitneembaar inzetstukje zodat ze ook afgespeeld konden worden op een platenspeler met een kleine as. Later kon een voorgestanst deel worden uitgebroken voor gebruik met een platenwisselaar. In de beginperiode werd dit formaat ook gebruikt voor langere muziekstukken, die dan, net als voorheen bij de 78-toerenplaten het geval was, over meer plaatzijden verdeeld werden. Varianten van de single: de (12 inch) maxisingle heeft het formaat van een langspeelplaat, maar wordt afgespeeld op 45 toeren per minuut de ep (extended play). Hierbij is de speelduur verlengd door een variabele snelheid te gebruiken. de (7 inch) maxisingle heeft het formaat en aantal toeren van een 45 toeren single, maar bevat in totaal 3 melodieën. In de eerste helft van jaren 70 was dit formaat een korte tijd populair voor het uitbrengen van popmuziek. Ook bij deze tussenvorm werd een variabele snelheid gebruikt. de 10 inch: Hierop staan enkele melodieën per kant. Deze worden ook op 45 tpm afgedraaid. de 7 inch: Er werden 17,5-cm-platen geperst, die op 33⅓ tpm moeten worden afgedraaid. Deze werden vooral gebruikt voor klassieke muziek en hebben een maximale speelduur van 8,5 min. per kant. Het Amerikaanse platenlabel MMS en Populaire Platen Kring (PPK) waren vrijwel de enige labels die deze 33-toeren'singles' op de markt bracht. de vierkante slappe single, die als promotie bijvoorbeeld als bladzijde in een tijdschrift werd geleverd en na uitscheuren met de nodige omzichtigheid enkele malen kon worden afgespeeld. Door de nietronde vorm en het slappe karakter van het gebruikte materiaal betekende dit een groot gevaar voor de naald. De weergavekwaliteit van het opgenomene was uiteraard niet groot. Een promotieliedje van de NS voor Tienertoer is bijvoorbeeld ooit zo verspreid.[1] De 25-cm-plaat was aanvankelijk populair, zowel in de klassieke als de populaire muziek. Hoewel de speelduur iets korter was dan van een 30-cm-plaat lagen de productiekosten lager, waardoor deze platen goedkoper op de markt kwamen, terwijl er toch relatief veel muziek op kon worden geperst, zeker in verhouding tot de oude 78-toerenplaat. Een vernieuwing die tijdens de ontwikkeling van de grammofoonplaat in 1958 werd doorgevoerd was de weergave in stereo. De groef waarin de naald loopt, werd toen niet alleen horizontaal maar ook verticaal gemoduleerd. De naald beweegt vanaf dat moment (stereoplaat) dus niet alleen heen en weer maar tevens op een neer. Omdat horizontale modulatie beter werkt en men geen van de stereokanalen wilde bevoordelen werd voor een mix gekozen: zowel linker als rechter kanaal moduleerden horizontaal én verticaal maar onder een hoek van 90 graden ten opzichte van elkaar. De som van beide signalen ligt nog steeds in het horizontale vlak, zodat een stereoplaat ook op mono apparatuur afgespeeld kan worden. De monoplatenspeler negeert de verticale bewegingen van de naald. De stereoplaat heeft een iets smallere groef dan de monoplaat, zodat een smallere naald nodig is. (Deze naald is ook bruikbaar voor de monoplaat.) Bovendien moet de naald in het verticale vlak kunnen bewegen. Een stereoplaat wordt vernield door het gebruik van een mononaald of een opnemer die geen verticale bewegingen toelaat. Eind jaren zestig kwam een vier-kanaals stereoversie, quadrafonie genoemd, op de markt. Hiervoor was een speciale platenspeler nodig, waarbij de naald onderscheid maakte tussen horizontaal, verticaal, links en rechts. Zo ontstonden vier kanalen. Bands als Pink Floyd zijn experimenteel bezig geweest met het uitbrengen van quadrafonische lp's. Echter, de hoge kosten van apparatuur, en het feit dat het grootste deel van de consumenten geen meerwaarde zag in het extra paar boxen, maakten dat het 'quadrafonie-tijdperk' slechts tot begin jaren tachtig geduurd heeft Het toerental van een grammofoonplaat is constant. Daardoor neemt de lineaire snelheid van de naald in de groef van buiten naar binnen toe af. Hierdoor kunnen hoge tonen aan het eind van een muziekstuk minder goed worden weergegeven dan aan het begin. Onder operaliefhebbers is bekend dat de hoge gezongen muzieknoot aan het eind van veel opera's niet goed wordt gereproduceerd. Ook popliefhebbers zien de frisse en dynamische hoge tonen aan het begin van een plaat afnemen tot slissende bekkens en vervormde vocale s-klanken aan het einde ervan, al is dit effect mede afhankelijk van de kwaliteit van de platenspeler. Doordat de energie van een geluidsgolf evenredig is met het kwadraat van de frequentie is bij gelijk vermogen de amplitude van hoge tonen lager dan van lage tonen. Hoge tonen hebben in muziek daardoor over het algemeen een kleinere amplitude. Daarom worden hoge tonen versterkt op een grammofoonplaat gezet zonder dat dit tot overmatige groefbeweging leidt. De voorversterker verzwakt de hoge tonen weer in dezelfde mate. Dit heeft tot gevolg dat met het afzwakken van de hoge tonen ook de ruis van het plaatmateriaal wordt onderdrukt. Deze techniek werd al op de oude 78-toerenplaten toegepast, maar er was geen standaard voor het filter. Verschillende maatschappijen gebruikten verschillende filterkarakteristieken. Met het ontwerp van de vinylplaat is ook het filter gestandaardiseerd. De specificaties van het filter werden oorspronkelijk ontworpen door de RIAA, en het filter wordt vaak aangeduid met de naam RIAA-filter. Hoewel onder optimale omstandigheden een zeer goede geluidsweergave mogelijk is, is de aanvankelijk van was, later van schellak en weer later van vinyl gemaakte plaat als opslagmedium erg kwetsbaar en zeer gevoelig voor krassen en stof, die leiden tot tikken en ruis bij het afspelen. Het afspelen zelf werkt door een mechanisch contact van de naald met de plaat, en dit zorgt voor slijtage die de geluidskwaliteit doet afnemen; vooral wanneer naalden van slechte kwaliteit worden gebruikt. Men spreekt bij een veel gespeelde grammofoonplaat van grijsgedraaid, omdat een versleten plaat daadwerkelijk een grijzige indruk kan maken. Ook de voor het afspelen gebruikte draaitafel, het pickupelement en de naald hebben grote invloed op de kwaliteit van het geluidssignaal. De motor kan aanleiding geven tot wow en flutter. Ook het op de plaat zetten van de naald kan deze beschadigen. De oude schellakgrammofoonplaten waren bovendien erg breekbaar. Platen met een groef die niet van buiten naar binnen loopt, maar van binnen naar buiten (reverse groove record). Dit heeft als nadeel dat het opzetten bemoeilijkt wordt, vooral bij een speler met automatische afslag aan het eind van de plaat. Ook loopt aan het eind van het afspelen, of wanneer abusievelijk de plaat op de gewone manier wordt opgezet de naald van de plaat af waardoor de naald beschadigd kan raken. Platen die voor elke kant een andere afspeelsnelheid hebben. Platen met slechts aan één zijde een groef (single sided). De andere kant is niet afspeelbaar, er kunnen dan teksten ingekrast zijn. Voorbeeld: 'Above' van Mad Season waarop op de vierde zijde de bandnaam is ingekrast. Testplaat met aan één zijde een gedeelte zonder groef, teneinde de antiskating van de arm in te kunnen stellen. Platen met verborgen geschreven teksten ingeperst in de uitloopgroef. Op die plek staat gewoonlijk het bestelnummer ingeperst. Platen met geluid in de eindgroef die herhaald wordt tot de grammofoon wordt afgezet. Gewoonlijk is het laatste stukje van een plaat zonder geluid. Dit werkt niet bij een speler met automatische afslag. Voorbeelden van een dergelijke loops in de uitloopgroef zijn te horen op Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band (1967) van The Beatles met een ultrasone toon (mensen horen niets, maar de hond gaat ervan janken) en in de eindgroef een kakofonie van geluiden die steeds wordt herhaald; op Atom Heart Mother(1970) van Pink Floyd de oneindig druppelende kraan; op 'Machine Gun Etiquette' (1979) van The Damned waarin de quote "Nibbled to death by an okapi" uit de BBC Radio-serie The Hitchhiker's Guide to the Galaxy herhaaldelijk klinkt. Een ander voorbeeld is de single I am the beat van The Look uit 1981, waarvan de uitloopgroef precies 2 maten eindeloos herhaalt. Platen waarbij de groeven bestaan uit concentrische cirkels in plaats van een spiraal. Hierop staan dan telkens samples die in een loop blijven spelen. De maxisingles (12 inch) van Pop Muzik (1979) van de popgroep M en een bijzondere uitgave van The Deer Hunter/Don't Cry for Me Argentina van The Shadows en van Creatures of the Night/Rock and Roll All Nite van Kiss bevatten een dubbele groef die elk een andere versie van het nummer bevat. Daardoor wordt het onvoorspelbaar welke versie opgezet wordt. Het album Lazaretto van Jack White bevat veel van bovenstaande eigenschappen, en er zijn ook twee nummers verborgen onder de centrale labels van de plaat.[2] Colour vinyl, platen gemaakt van gekleurd vinyl, al dan niet transparant en/of fluorescerend. Bijvoorbeeld een gelimiteerde persing van The White Album in wit vinyl. Platen met laser-etching, een met behulp van een laser aangebracht patroon dat de kleuren van licht in verschillende richtingen weerkaatst. Bijvoorbeeld het album True Colours van Split Enz. 'Pratende' postzegels uit Bhutan van gekleurd plastic die de vorm hebben van miniatuur-platen (uitgegeven in 1972). Shape singles, platen die niet rond zijn, het deel buiten de 7 inch-cirkel, wordt gebruikt om een bepaalde vorm aan de plaat te geven. Bijvoorbeeld Returning (From A Journey)/Kiss Kiss Bang Bang uit 1983 van de Britse popgroep The Specimen
Een taart is een baksel dat in veel landen voornamelijk wordt gegeten tijdens feestelijkheden, bijvoorbeeld bij het vieren van een verjaardag. Een specifieke taart is de bruidstaart, gegeten bij een bruiloft. In veel landen wordt taart ook als nagerecht geserveerd. Enkele kenmerken van een taart zijn: Het gebak is luchtig. De vorm is meestal rond en plat van boven. De buitenkant is vaak voorzien van sierlijke, kleurige ornamenten zoals gekleurde (siroop)lijnen, chocolade- of notenstrooisel of platte stukjes chocolade. In het geval van een verjaardag is het wereldwijd gebruikelijk om een aantal kaarsjes, al naargelang de bereikte leeftijd, in de taart te steken. Deze kaarsjes zijn zeer kort en dun, en dienen te worden uitgeblazen. Volgens bijgeloof haalt men het volgende jaar als alle kaarsjes worden uitgeblazen. Een taart bestaat vaak uit meerdere lagen, wat het verschil maakt met ander gebak zoals cake. Het plaatsen van kaarsjes op de verjaardagstaart die in één keer moeten worden uitgeblazen is een volksgebruik. Het is afgeleid van de Griekse traditie ter ere van de godin Artemis [1] . Voor haar werden speciale taarten gebakken in de vorm van de maan. Deze werden geplaatst op het altaar in de aan haar gewijde tempel. Als de kaarsen in één keer werden uitgeblazen, zou Artemis goed gestemd worden. Wordt de taart bij een speciale gelegenheid (verjaardag, bruiloft, jubileum) gegeten, dan wordt er vaak een toepasselijke tekst op aangebracht door middel van glazuur, marsepein of chocolade. Tegenwoordig kan er een (eetbare) foto op aangebracht worden. Er zijn diverse typen taart. Een taart met veel suikerschuim wordt een schuimtaart genoemd. In Nederland zijn de appeltaart, chocoladetaart, aardbeientaart, kwarktaart, mon chou taart, kersentaart, mokkataart en slagroomtaartpopulair, in België ook de suikertaart. Vlaaien zijn wezenlijk verschillend van taarten omdat de bodem van een ander soort deeg is gemaakt. Ook een quiche wordt wel als taart gezien, hoewel deze hartig is; er zitten vaak groenten, en/of vlees en vis in en heeft deeg als belangrijkste ingrediënt. Men spreekt wel van een hartige taart. Het woord taart is afgeleid van het Oudfranse torte of tarte, dat afkomstig lijkt te zijn van het Latijnse torta (gedraaid baksel). Dit woord is de vrouwelijke vorm van het voltooid deelwoord van torquere (draaien). Ook kan gedacht worden aan een afleiding vanuit het Latijnse tortula (klein wit broodje). Het woord taart wordt als scheldwoord gebruikt voor een vrouw of meisje. De uitdrukking “ouwe taart” heeft een betekenis die vergelijkbaar is met een uitdrukking als “oud wijf”. Het Engelse slangwoord tart heeft eenzelfde gevoelswaarde. Een kinderspel is taarten en taartjes van zand ”bakken”. De taart komt in enkele zegswijzen voor. Merkwaardig is dat aan de taart steeds een negatieve lading gegeven wordt. Zo betekent "iemand van de taart geven" of "iemand een taart geven" iemand een draai om de oren geven, iemand berispen. "Van de taart krijgen" betekent slaag krijgen. "Taart eten" betekent het gelag betalen. Een specifiek model grafiek heet de taartgrafiek of -diagram (pie chart), vanwege de sterke gelijkenis met een in taartpunten gesneden taartvorm. Om ervoor te zorgen dat de taart in gelijke delen wordt verdeeld, wordt de taart vanuit het midden aangesneden. Bekend is de opgave waarbij persoon A een driehoekige taart in twee delen moet verdelen, en ook het eerste stuk mag kiezen, maar waarbij persoon B mag aangeven door welk punt op de taart de taartsnede moet gaan. De vraag is dan waar B dat punt moet kiezen, zodat er voor hem een zo groot mogelijk stuk overblijft. Bewezen kan worden dat bij n taartsneden een ronde taart in ½.n.(n+1)+1 stukken (die in grootte en vorm variëren) verdeeld kan worden. Zoals te verwachten is, zijn dat bij 1 snede 2 stukken en bij 2 sneden 4 stukken, maar bij 3 sneden kunnen er 7 stukken ontstaan (namelijk als de derde snede de andere twee niet in hun kruispunt kruist).
31 aug 1995 Horst Janssen (14 november 1929 - 31 augustus 1995) was een Duitse tekenaar , graficus , posterartiest en illustrator . Hij had een productieve productie van tekeningen , etsen , houtsneden , litho's en houtsneden . Janssen was een student van Alfred Mahlau aan de Landeskunstschule Hamburg . Hij publiceerde voor het eerst in de nieuwsweek Die Zeit in 1947. Begin jaren vijftig begon hij te werken in lithografie , op initiatief van Aschaffenburg- papierfabrikant Guido Dessauer , met behulp van de technische faciliteiten van een fabriek voor gekleurd papier. De eerste retrospectieve van Janssen's tekeningen en grafische werken werd getoond in 1965, eerst in de Kestnergesellschaft Hannover, vervolgens in andere Duitse steden en in Basel . In 1966 ontving hij de Edwin Scharff-prijs in Hamburg. Internationale tentoonstellingen volgden. In 1968 ontving hij de Grote Prijs in grafische kunst op de Biënnale van Venetië ; in 1977 werden zijn werken getoond op de documenta VI in Kassel . Het Horst Janssen Museum in zijn geboortestad Oldenburg is opgedragen aan zijn nalatenschap. Zijn werk wordt internationaal getoond in belangrijke musea. Zijn leven werd gekenmerkt door talloze huwelijken, uitgesproken meningen, alcoholisme en onbaatzuchtige toewijding aan de kunst van het maken van prenten . Janssen werd geboren in Hamburg . Zijn moeder, Martha Janssen, was een naaister uit Oldenburg; hij kende zijn vader nooit. Janssen werd opgevoed door zijn moeder en grootouders aan Lerchenstraße 14, Oldenburg. Hij werd geadopteerd door zijn grootvader en na zijn dood werd hij in 1939 geadopteerd door het voogdijgerechtshof. In 1942 werd hij student aan het National Political Institute of Education ( Duits : Nationalpolitische Erziehungsanstalt of napola ) in Haselünne , Emsland , waar een kunstleraar, Hans Wienhausen , zijn artistieke talent aanmoedigde. Zijn moeder stierf in 1943. In 1944 werd hij geadopteerd door de jongere zuster van zijn moeder, Anna Janssen, en verhuisde hij naar Hamburg, waar zij woonde.Hij woonde met zijn tante Anna in de Burchardstraße gedurende de rest van de oorlog en de naoorlogse periode. Later verhuisden ze naar Warburgstraße (Harvestehude). In 1946, op zestienjarige leeftijd, schreef Janssen zich in aan de Landeskunstschule in Hamburg, waar hij studeerde bij Alfred Mahlau en vanaf het begin een uitstekende leerling bleek te zijn. Janssen's eerste publicatie was een tekening in de weekkrant Die Zeit in 1947. Het jaar daarop publiceerde hij zijn eerste boek, het kinderboek Seid ihr alle da? (Zijn jullie er allemaal?), Met Rolf Italiaander . In 1950 werd zijn eerste kind, zoon Clemens, geboren en hij schreef en illustreerde zijn tweede boek, Der Wettlauf zwischen Hase und Igel auf der Buxtehuder Heide (de race tussen de haas en de egel op de Buxtehude Heath), voor de verjaardag van een klein meisje genaamd Friederike Gutsche. [1] Het werd gepubliceerd in een facsimile-editie in 1973. Janssen produceerde zijn eerste houtsneden , beïnvloed door Edvard Munch . Dominante thema's waren dieren, samen met man en vrouw. In 1952 ontving hij een Lichtwark-beurs in Hamburg. Rond dezelfde tijd werd hij gedwongen om de Landeskunstschule te verlaten. Het jaar erop werd hij gearresteerd na een dronken vechtpartij en probeerde hij te moorden. Hij werd onschuldig bevonden, maar kreeg een voorwaardelijke straf voor dronkenschap. [2] In de vroege jaren 1950 ontving hij een commissie van de papierfabrikant Guido Dessauer voor een portret van zijn schoonvader, de diplomaat Friedrich von Keller , gevolgd door andere portretten van familieleden. [3] Janssen was in staat om zijn eerste litho's te maken met behulp van de technische uitrusting van de Aschaffenburger Buntpapierfabrik. [4] [5] [6] Zijn vroege lithografieën werden in 2000 getoond door de Hamburger Kunsthalle . Ze omvatten " Baumwall " (Tree Mound; 1957); zijn eerste zelfportretten, zoals "Selbst-innig" (Intimate with Self; 1966) en posterontwerpen, beïnvloed door Ben Shan , voor zijn eigen tentoonstellingen. [4] Een ander zelfportret, " Selbst singend " (zelf, zang), toont de kunstenaar met wijd open mond, alsof hij " tiefe Welt- und Gottesverzweiflung " (diepgaande wanhoop over de wereld en God) uitdrukt , volgens een recensent . Hij veranderde een lithografie van Oskar Kokoschka , die zichzelf rechtop zag staan, de ander van twee geknielde figuren, getiteld " So liebt mich Oskar - Ja! " (Oskar houdt zo van me - ja!). De tentoonstelling toonde ook een stuk, waarop Janssen en zijn collega André Thomkins elkaar hadden afgebeeld, samen met het aforisme van Thomkins " Alles nicht wissen, heißt alles verzeihen " (om niet alle middelen te vergeven allemaal te vergeven). [7] In 1955 trouwde hij met Marie Knauer en in 1956 kreeg hij een tweede kind, een dochter, Katrin (bijgenaamd Lamme). Tijdens deze periode werkte hij aan een reeks grootschalige kleurenhoutsneden die in 1957 in zijn appartement werden tentoongesteld. Janssen verwierf erkenning en had in 1957 een tentoonstelling in Hannover in de Hans Brockstedt Gallery. Na deze succesvolle show schakelde hij plotseling over naar ets , een leerling worden van Paul Wunderlich , die hij later als een rivaal beschouwde.Zijn huwelijk met Marie eindigde in 1959 in een scheiding. Zijn kunst werd nu beïnvloed door art brut en Jean Dubuffet . Een nieuw huwelijk, met Birgit Sandner, werd een paar weken later gevolgd door een scheiding. Het jaar daarop, 1960, trouwde hij met Verena von Bethmann Hollweg die in 1961 het leven schonk aan zijn derde kind, een zoon genaamd Philip. [3] In 1964 ontving Horst Janssen de kunstprijs van Darmstadt . In 1965 verscheen een retrospectief van zijn tekeningen en grafische werken in de kestnergesellschaft in Hannover. Wieland Schmied, de directeur van de kestnergesellschaft prees hem als " der größte Zeichner außer Picasso." Aber Picasso is een andere generatie "(" de grootste tekenaar naast Picasso, maar Picasso is een andere generatie "). [3] Zijn werken werden gezien in de traditie van Goya , Ensor , Klinger , Munch , Redon en Kubin .Titels waren " Totentanz " (Death Dance), "Idiot", "High Society", " Im Suff " (Sloshed), een zelfportret, " Twist tanzende Nutten " (Twist dancing hookers), " Klee und Ensor, um einen Bückling streitend "( Klee en Ensor , ruzie maken over een kipper ," Bückling "met de dubbele betekenis, zowel een gerookte haring als een buiging) en" Peter Lorre of einer, der aus Berufung die schöne Aussicht versperrt ". [3] De verzameling, de eerste grote openbare vertoning van zijn werk, werd ook getoond in Hamburg, Darmstadt, Berlijn, Düsseldorf, Stuttgart, München en Basel. Zijn positie als gerespecteerde kunstenaar werd versterkt door de Hamburgse Edwin Scharff-prijs in 1966 te winnen. Het jaar daarna stierven twee van de belangrijkste mensen van zijn jeugd, zijn tante Anna en zijn leraar Alfred Mahlau. Janssen verhuisde naar Mühlenberger Weg in Blankenese . Het jaar erop was hij gescheiden van zijn derde vrouw. Zijn kunst ging nu over de verliezen van deze jaren. Hij won de eerste prijs voor grafische kunst op de Biënnale van Venetië in 1968. Hij begon een liefdesrelatie met Gesche Tietjens. Een reis met haar naar Svanshall , Skåne County , in het zuiden van Zweden leidde tot vele prachtige tekeningen van de kustlijnen. Zijn concentratie op landschappen werd ondersteund door zijn terugkeer naar het etsen. In 1972 scheidde hij zich van Tietjen, vervolgens zwanger van zijn kind, Adam. In 1973 had hij een liefdesrelatie met Bettina Sartorius. In 1975 won hij nog een prijs, de Schiller-prijs van de stad Mannheim , waar zijn grote retrospectieve tekening in 1976 werd georganiseerd. In 1977 werd zijn werk getoond op de documenta VI in Kassel, in 1980 aan het Art Institute of Chicago , in 1982 in Albertina van Wenen. [8] De stad Oldenburg maakte hem in 1992 tot ereburger. Horst Janssen stierf op 31 augustus 1995 in Hamburg en werd begraven in Oldenburg op de begraafplaats van Gertruden.
