Alleen de schoorstenen stonden nog recht. We hadden het van op de landweg die we volgden, al van ver in de gaten gekregen. Rechtstaande schoorstenen, geen huizen er omheen. Het moet een dorpje geweest zijn van enkele tientallen woningen. Of beter een gehucht. Er stond geen kerktoren. Het was net of een vrachtwagen met kipbak rondom ieder opstaande schouw een vracht baksteen gelost had. Geen stukje muur bleef er over. Het puin trok een kronkelende lijn langs de aarden voetpaadjes die de straten voorheen rechtlijnig afgebakend hadden. Op sommige schouwmantels stonden hier en daar nog garnituren. Een kat kwam van uit het puin naar ons toe. Miauwend.
Spontaan respecteerden we de drukkende, angstaanjagende stilte. « Niet gaan kijken » fluisterde vader. « Rustig verder gaan « . Maar door onze geest flitsten de vele vele vragen waar we geen antwoorden op hadden. Ons geheugen verschafte ons geen referentiepunten de ons toelieten om wat we aanschouwden, thuis te brengen . We konden het niet plaatsen . We voelde ons als vreemden vol angst gedropt op een andere planeet.
Na een paar minuten hadden we het dorpje achter ons gelaten.
Toen kwamen de vragen los, op stille toon, zoals er gesproken wordt op een kerkhof bij een begrafenis. Waar zitten de mensen ? Liggen er onder het puin ? Hoe kan het nu dat al die schoorstenen zonder uitzondering meestal met schouwmantel eraan, nog zo schoon rechtop bleven staan ?
« Artillerie », zei vader.
Veel later met de militaire kennis van infanterieofficier kwam ik tot het besluit dat vader verkeerd zat. Noch bij artillerievuur , noch bij een luchtaanval kon er zo uitermate selectief te werk gegaan worden dat bij ieder huis zonder uitzondering enkel de schoorstenen rechtop bleef.
Enkel goed getrainde genietroepen konden met springstof tot een dergelijk resultaat komen. Was het een weerstandsnest van Franse of Britse eenheden geweest ? Hadden de Duitsers er verliezen geleden en was dit een wraakactie ? Ik heb er nog altijd het raden naar.
Maar ik zie het dorpje nog voor ogen net alsof ik er gisteren nog was. Gisteren is zevenenzestig jaar geleden.
