Machinehersteller ontdekt naziplannen voor supermuseum

Een fotoalbum met gedetailleerde plannen voor een supermuseum van de nazi's, waarin duizenden gestolen kunststukken zouden komen, werd bij toeval ontdekt door een hersteller van wasmachines. De man vond het onschatbare werk bij een ex-soldaat, die het na WO II mee naar huis nam.

De Amerikaanse soldaat John Pistone had er geen benul van hoe belangrijk het zware, groene, in leder gebonden boek 'Fotogalerij Linz XIII' was dat hij in 1945 als aandenken meenam uit Hitlers bergverblijf in Berchtesgarden. Hij hield het al die jaren gewoon bij in zijn woning in Ohio, Cleveland.

Maar een hersteller die bij Pistone thuis kwam, en die een grote liefde voor geschiedenis koestert, wist meteen dat het werk iets speciaals was. Via internet legde hij contacten met de vereniging Monuments Men Foundation for the Preservation of Art in Dallas, die twee gelijkaardige boeken in haar bezit had. Samen met Monuments Men-stichter Robert Edsel ontdekte hij precies hoé belangrijk de boeken zijn.

Hitler, in zijn vroege jaren zelf gezakt kunstschoolstudent en amateurschilder, was geobsedeerd door kunst, en zag de expansie van nazi-Duitsland als een kans om zijn collectie uit te breiden met topwerken uit alle bezette gebieden.

Elke Kerstmis, en bij elke verjaardag, kreeg de Führer een deel van een boekencollectie cadeau waarin alle buitgemaakte kunst netjes werd opgelijst. De kunstverzameling zou uiteindelijk moeten resulteren in een gigantisch 'Führermuseum', in Hitlers Oostenrijkse geboortestad Linz.

Adolf Hitler wou dat het nieuwe museum de grote kunsttempels in Dresden en München naar de kroon zou steken. Hij tekende zelfs mee de megalomane plannen uit, waarin ook plaats was voor een theater, een opera en een hotel. Op foto's is te zien hoe hij aan de museumvoorstellen werkt. Een schaalmodel prijkte zelfs in de bunker van de Führer in Linz, het laatste bastion waarin de nazileider zich ophield.

"De kunstcollecties die ik opbouwde, dienden niet om mezelf te verrijken, maar om een galerij te bouwen in Linz", schreef de Führer in zijn testament, net voor hij zelfmoord pleegde in april 1945.

In totaal kreeg Hitler 31 boeken cadeau. Het pas ontdekte deel bevat foto's van 19de-eeuwse Duitse en Oostenrijkse werken, de kunst die Hitler het meest bewonderde omdat het Germaanse volk - in heroïsche poses en tegen een idyllische achtergrond - er zo vaak in werd afgebeeld.

"Voor mij was het gewoon een boek met foto's van oude schilderijen", zegt Pistone, die nu 88 jaar oud is. "Een aandenken om te bewijzen dat ik op die berg van Hitler was geweest."

Vandaag ontbreken nog elf delen in de collectie. Vermoed wordt dat het merendeel van de boeken werd meegenomen door soldaten die op souvenirjacht waren in Hitlers vesting. De kans dat ze allemaal teruggevonden worden, is dan ook bijzonder klein. (tw)