Neue Wache.
Mutter mit totem Sohn. Käthe Kollwitz.

De nationalistische leider die in Antwerpen een coalitie op de been probeert te brengen heeft het moeilijk. Dat was te verwachten en zijn opponent Janssens is niet de eerste de beste. Zelfs De Standaard, en dat wil heel wat zeggen, komt tot de conclusie dat de leider tot nu toe nergens staat. Er is nu eenmaal een groot verschil tussen aan de kant staan roepen hoe slecht anderen het doen, en zelf het heft in handen nemen en resultaten behalen. De nationalistische partij blijft wel het cliché hanteren dat het om inhoud gaat, maar het ziet ernaar uit dat hiermee de eigen visie bedoeld wordt. Het gaat BDW, Homans en co niet in eerste instantie om het uitwerken van een fatsoenlijk programma voor de komende jaren, gebaseerd op een degelijk compromis, maar wel om partners te vinden die zoveel mogelijk de rechtse N-VA-visie willen helpen realiseren. Hoeveel tijd heeft de leider nog? Anderhalve maand? Toch zeer benieuwd wat hij uit zijn hoed zal toveren waar Antwerpen en de Antwerpenaren beter van zullen worden.

Is Jos Digneffe een gefrustreerde en overspannen ex-vakbondsman omdat hij vindt dat het de leider van de Vlaams-nationalisten verboden zou moeten worden om aan politiek te doen en dat de leider zich schuldig maakt aan een zeker racisme ten opzichte van de Walen? Digneffe gaat wat kort door de bocht maar hij heeft zeker een punt. De leider van de Vlaams-nationalisten laat geen kans liggen om de Walen te stigmatiseren. Zondag verkondigde hij op televisie dat de Vlaamse economie aan het 'walloniseren' is. Walen zijn lui, ze leven het liefst van een uitkering, ze willen geen verandering enzovoort en dat wordt allemaal in de hand gewerkt door de PS van Elio Di Rupo. De leider van de Vlaams-nationalisten is een demagoog die zich steeds meer aan intellectuele oneerlijkheid bezondigt en die overal waar hij de kans ziet polariseert. Vooralsnog stuit hij op weinig weerwerk. Daarom is het niet slecht dat er es een wat overdreven reactie komt van iemand als Digneffe. Misschien kan dat een begin zijn van een kritischer benadering van wat BDW allemaal als evangelie verkondigt en derhalve van meer tegenspraak, want het grote gelijk van de leider vertoont vele gaten.

Potsdamer Platz. Bahnhof en koepel Sony Center.

Kijk es aan, het Waalse ABVV vindt dat premier Di Rupo zich te veel inzet voor de werknemers van Ford Genk!
De premier werkt liever voor de Vlamingen dan voor de Franstaligen. Dat vinden we echt spijtig, aldus Egidio Di Panfilo, secretaris van het ABVV in Luik, in De Morgen. En nog: De premier geeft minder aandacht aan onze problemen. Nou, Egidio Di Panfilo, dat swingt de pan uit van kinderachtigheid. Benieuwd wat de N-VA en haar leider BDW nu gaan bedenken. Die beweren toch dat Di Rupo de premier van de Franstaligen is?

Ford Genk gaat dus dicht. De directie heet verrast te zijn door de snelheid waarmee de markt instort. Zei de CEO van Bekaert enige tijd geleden ook niet zoiets, maar dan over staaldraad? Is het niet erg vreemd dat toplui van multinationals verrast worden door de snelheid waarmee een markt instort? En als dat wel zo is, mag dan de vraag gesteld worden of die toplui wel geschikt zijn voor hun exuberant betaalde topjob? Minister Vande Lanotte zegt dat hij niets gelooft van het verhaal van overcapaciteit enzovoort. Voor hem is de echte reden dat werknemers in Spanje de helft verdienen van wat hun Belgische collega's in hun loonzak vinden. De een zijn dood is de ander zijn brood. In Valencia zullen ze blij zijn met de bijkomende werkgelegenheid. Logisch. Multinationals worden geleid door figuren die alleen oog hebben voor de winst van hun onderneming, en derhalve ook voor hun eigen inkomen. Ondernemen lijkt geen ethische kant meer te hebben.
Gisteren haalde minister-president alle grote woorden uit zijn woordenboek: mokerslag, nachtmerrie... God zij geloofd, hij zal met zijn regering een taskforce opzetten. De op straat gegooide Ford-werknemers staan niet alleen, heel Vlaanderen leeft mee. Maar mag de vraag gesteld worden of de politiek niet veel eerder al had moeten nadenken over een oplossing voor wanneer de moker Limburg zou treffen? Ford Genk heeft toch al een bewogen geschiedenis achter de rug en er is toch enige ervaring met de bloedbaden van andere autobouwers?

En vandaag in De Standaard nog iets meer dan een pagina over het boek van Frédéric Deborsu. Waarom we hem moeten geloven? Omdat ik een serieuze onderzoeksjournalist ben, heet het. Een uitermate zwak argument voor een serieuze onderzoeksjournalist want de kracht van een serieuze onderzoeksjournalist moet juist zijn dat hij onomstotelijke argumenten en bewijzen levert voor wat hij schrijft. De antwoorden van Deborsu op de kritische vragen van journalisten zoals die door Veerle Beel in De Standaard weergegeven worden, tonen vooral aan dat Deborsu eerder een fantast is dan wel een serieus onderzoeksjournalist. Om het bij één enkel item te houden: Deborsu suggereert dat de kinderen van Filip en Mathilde via een ivf-behandeling verwekt zijn. De geboorte van die kinderen vond plaats in het Erasmusziekenhuis waar ivf-behandeling toegepast wordt. Deborsu meent ook te weten dat het huwelijk van Filip en Mathilde gearrangeerd is. De combinatie van Erasmusziekenhuis en gearrangeerd huwelijk leidt tot de volgende uitleg: Het zou niet de eerste keer zijn dat een man die een gearrangeerd huwelijk aangaat zijn vrouw niet zou aanraken. Tja, om zoiets te bedenken moet men inderdaad een serieuze onderzoeksjournalist zijn!

Vandaag verschijnt het dus, het boek 'Koningskwesties', van de hand van Frédéric Deborsu. En er is al heel wat over gezegd en geschreven, wellicht ook omdat het paleis al heel snel reageerde. Vandaag, net als gisteren trouwens, wijdt De Standaard er twee pagina's aan! Is zo'n boek nog voor het in de boekhandel ligt echt wel zoveel aandacht waard, dames en heren van De Standaard? Titel van het artikel vandaag in DS: 'Veel rumoer rond Filip, weinig harde bewijzen'. Dat is heel anders dan wat de krant gisteren liet uitschijnen: dat Deborsu echt wel een voortreffelijk staaltje journalistiek zou afleveren. Het artikel van vandaag laat er weinig twijfel over bestaan: het boek brengt vooral insinuaties en roddels. Wat zou Deborsu met zijn boek beogen? In de belangstelling komen met een verzameling wilde verhalen die bij royalty watchers - een soort dat over nogal wat fantasie beschikt - de ronde doen? Of ronduit het koningshuis en de monarchie schade toebrengen? Hoe dan ook, gesteld dat de beweringen dat het huwelijk van Filip en Mathilde gearrangeerd is, dat beide families er beter van werden, dat de kroonprins belangstelling heeft voor mannen enzovoort waar zijn, wat is daar de relevantie van voor welke inwoner van dit land dan ook? Ook de koninklijke familie heeft recht op privacy, maar sommigen schuiven dat recht makkelijk aan de kant met het argument dat een koningshuis doorzichtig moet zijn. De burger moet zogenaamd op de hoogte zijn van wat er zich in het koningshuis afspeelt.
De uitgeverij probeerde de kritiek al voor te zijn en publiceerde een officiële, ergerlijk moralistische mededeling: Het is belangrijk voor iedereen dat macht, en dan vooral die van de koninklijke familie, gebouwd is op gezonde waarden. Zonder te moeten leven in leugens.
Hoe gezond zijn de waarden van een uitgeverij en een journalist die een boek als 'Koningskwesties' op de markt brengen?

De Standaard, Knack, de VRT... ze dragen meer dan hun steentje bij tot het succes van de N-VA. In de weekendeditie van De Standaard was het weer raak: vier pagina's over de Vlaams-nationalisten, het overgrote deel van de hand van Bart Brinckman. Je krijgt de indruk dat het N-VA zijn dagdagelijkse drug is. Wat verder in diezelfde krant publiceert de man die de titel van senior writer torst dan nog een stuk over de tranen van de burgemeester. Uitleg hierbij overbodig.
Het verbaast hoe de Vlaams-nationalisten permanent het nieuws blijven beheersen. Je kunt daarbij niet anders dan bepaalde scribenten van grote sympathie voor BDW en de zijnen te verdenken. Afstandelijkheid en kritische zin zijn soms ver te zoeken. Sommige journalisten worden bijna propagandisten en dat is het laatste wat een journalist die naam waardig behoort te zijn.
Het discours van (de leider van) de Vlaams-nationalisten wordt doorgaans moeiteloos overgenomen. Zelfs woordgebruik. BDW heeft besloten zichzelf informateur te noemen en meteen wordt hij aan alle kanten zo aangeduid. Zelfs Turtelboom noemde hem gisteren in De Zevende Dag zo.

Je kunt niet echt zeggen dat het goed gaat met Open VLD. De voorzitter moet noodgedwongen minister worden omdat zijn 'vriend' Van Quickenborne (op een bedenkelijke manier) burgemeester van Kortrijk wordt en wellicht dik tevreden is dat hij op die manier de pensioenenpoespas kan laten voor wat die is.
In Antwerpen heeft Annemie Turtelboom er ook niets van gebakken. Een schepen die door vriend en vijand als degelijk werd beschouwd eruit gewerkt en de Antwerpse topflik binnengehaald. Het heeft niks opgeleverd. Of beter: het heeft ongetwijfeld bijgedragen aan het barslechte resultaat.
De partijtop die Turtelboom naar Antwerpen stuurde heeft inmiddels grootmoedig beslist om de minister van Justitie het verlies in de Antwerpse gemeenteraadsverkiezingen niet aan  te rekenen. Ontroerend. Dus komt Turtelboom vandaag vertellen dat ze niets moet hebben van het spelletje stratego van de Antwerpse Stadslijst van Patrick Janssens. Niet erg bescheiden van iemand die een uiterst pover resultaat heeft behaald om anderen de les te spellen, maar goed, bescheidenheid levert in de politiek doorgaans ook niet veel op. Het gaat tenslotte om macht. En verloren of niet, het leven gaat verder. De minister beweert ook dat de Scheldestad centrumrechts heeft gestemd. Maar is dat wel zo? De winnaar is inderdaad rechts, om niet te zeggen zeer rechts. Maar dan, de nummer twee: is die niet eerder centrumlinks?

Topographie des Terrors. Niederkirchnerstrasse. Openluchtmuseum.

* 'Vrijheid: liberalisme in tijden van cholera'. Dat is de titel van een nieuw boek van Karel De Gucht, nog altijd een van de zwaargewichten van de liberalen. De Gucht kan scherpe analyses maken en ze klaar en duidelijk verwoorden. Het boek van De Gucht zal ongetwijfeld een veel groter gewicht hebben dan het dieetboek van Huybrechts over de leider van de Vlaams-nationalisten. De Standaard wijdt vandaag twee kolommetjes en een minifoto aan de voorstelling van 'Vrijheid: liberalisme in tijden van cholera'. Ondertekend: (mju). Hoeveel kolommen vulde De Standaard over het dieetboek?

* Dezelfde krant citeert vandaag haar ex-journalist Derk Jan Eppink: Het wordt binnenkort tijd voor een culinaire stop in 't Schoon Verdiep. Tja, je moet een Hollander zijn om dit soort zaken te bedenken. Leve het broodje kaas en de (karne)melk!

* Je kunt niet zeggen dat de leider van de Vlaams-nationalisten haast maakt met het uitwerken van een nieuw bestuursakkoord voor Antwerpen. Vier dagen na de verkiezingen zal hij al eens met alle Antwerpse partijen gesproken hebben. Je zou nochtans mogen verwachten dat hij de koe bij de horens vat. Hij? Eigenlijk moeten we hem nu informateur noemen. Hij heeft bedacht dat hij nu zo genoemd moet worden en de media nemen dat gretig over. De informateur ziet vandaag nog de vertegenwoordigers van de Stadslijst en ontmoet ook nog de Britse premier. Vreemd genoeg hoor je nergens een onvertogen woord over de slakkengang van de informateur. Ach, mochten de onderhandelingen in Antwerpen lang aanslepen, dan kan BDW toch nog altijd verwijzen naar zijn vriend Elio Di Rupo: hoelang heeft die niet onderhandeld om een federale regering op de been te brengen?

BDW, de leider van de Vlaams-nationalisten, heeft al één voorbereidend gesprek gehad met het oog op de vorming van een coalitie in Antwerpen, gisterenavond met Annemie Turtelboom, de liberale die zoals te verwachten was een bijzonder slecht resultaat behaalde in de verkiezingen. (Zou hij haar en passant bedankt hebben voor het uit haar partij bonjouren van Bungeneers? Of haar gecondoleerd met het feit dat ze toch niet de volgende burgemeester zal worden - een ambitie die ze wel had, als de kiezer het wou?) Begin volgende week wil BDW dan beginnen met de eigenlijke gesprekken die naar een bestuursakkoord moeten leiden. Een hoog tempo kun je dat vooralsnog niet noemen en te verwachten valt dat er nog heel wat water door de Schelde zal stromen vooraleer er een nieuw stadsbestuur aan de slag kan gaan. De nieuwe burgemeester wil ook nog partijleider blijven en derhalve oppositie voeren tegen de federale regering. Het behoeft geen betoog dat zoveel verschillende functies tegelijkertijd willen uitoefenen een onmogelijke opgave is. Niet alleen qua tijd is het niet haalbaar, maar inhoudelijk zijn die functies ook onverzoenbaar. Je kunt bij wijze van spreken niet op hetzelfde moment op de linker- en op de rechteroever van de Schelde staan. 't Stad is na de keuze voor De Wever nog lang niet aan het eind van zijn Latijn! Het eerste wat de Vlaams-nationalistische leider nu moet tonen is dat hij compromissen kan sluiten en akkoorden maken.
En van akkoorden gesproken. Vorige week pakte Knack wat verrassend uit met een interview met Yves Leterme, de man van Ieper en de vader van het kartel van CD&V en N-VA. Of hij vandaag nog zo'n kartel zou tot stand brengen, was een vraag. Ik zou zeker opnieuw voor dat kartel kiezen, alsdus de ex-premier. Maar: N-VA had de capacateit moeten kunnen tonen om akkoorden te maken. Tja, zo kunnen we nog wel een tijdje doorgaan. Leterme is blijkbaar nog niet zo ver dat hij kan toegeven dat het kartel zijn partij klein en de N-VA groot heeft gemaakt juist omdat de Vlaams-nationalisten geen akkoorden wilden maken. Leterme heeft met het kartel het overwicht van paars gebroken maar meteen ook zijn partij in de vernieling gereden.

The day after. N-VA en haar leider hebben het succes behaald waar ze al maanden aan werkten: de partij op het lokale niveau verankeren. Ze hadden daarbij de steun van een groot deel van de Vlaamse media: De Standaard, Knack, de VRT... Die deden er alles aan om de N-VA en haar leider in de belangstelling te schrijven en zijn discours over het nationale belang van deze gemeenteraadsverkiezingen ingang te doen vinden. De andere partijen bleven al te tam aan de zijlijn toekijken.
Amper is BDW de nieuwe burgemeester van Antwerpen of hij voelt zich ook al geroepen om zich zo ongeveer als de kanselier van de Bundesrepublik Belgien te presenteren. Het illustreert wel waar de man voor staat: voor de ondergang van dit land, niet meer en niet minder.
Maar vanaf vandaag moet de leider van de Vlaams-nationalisten gaan bewijzen dat hij tot meer in staat is dan aan de kant cynisch te staan roepen hoe slecht anderen het allemaal doen. Vanaf vandaag moet hij laten zien hoe bekwaam hij is om een stad fatsoenlijk te besturen. Eindelijk kan hij niet anders meer dan echt zijn nek uitsteken. Zeer benieuwd wat de leider ervan zal maken.
Er valt niet naast te kijken dat de partij van BDW voor een groot gedeelte uit voormalige kiezers van het Vlaams Belang bestaat, die partij waarmee ook BDW beweert niet te willen samenwerken. Maar om die kiezers te behouden zal hij wel aan hun eisen moeten voldoen.

Fietstaxi's.

De recent overleden Ivo Michiels emancipeerde zich in zijn puberteitsjaren via het Vlaams-nationalisme. Beter geformuleerd is misschien: hij zag de kans om zich te emanciperen via het Vlaams-nationalisme. Later distantieerde hij zich daarvan zonder die fase in zijn leven te verdonkeremanen.
In het boek 'Meer dan ik mij herinner' (gesprekken met Sigrid Bousset) zegt hij: Emancipatie via nationalisme zou ik vandaag niet meer verdedigen, geen haar op mijn hoofd zou eraan denken, maar toen wel.
En verder: Wanneer ik nu films terugzie over optochten in de jaren dertig en veertig, dan zie ik een esthetiek die ook aanwezig was in de Vlaamse Beweging. Alle nationalismen lijken op elkaar. Ook vandaag nog.

Uitspraken ter overweging voor iedereen die meent dat Vlaanderen zondag en later alle heil te verwachten heeft van de nationalisten van de N-VA.

De Antwerpse havenschepen Marc Van Peel is een van de zeldzame politici die nog een zeker 'sérieux' uitstralen. Anderen zullen dit vertalen als: de man oogt saai. Hoe dan ook, juist hij geeft deze periode van overloos gezeur over de N-VA en haar leider een ludieke tint. De twee eenvoudige filmpjes die op het internet circuleren - in het ene filmpje duwt Van Peel een eindeloos emmerende Nederlander de Schelde in, in het andere houdt hij de deur van het stadhuis dicht voor de neus van de man die zich aandient als de nieuwe burgemeester - zijn goed bedacht. En ze zullen wellicht ook enig effect sorteren. De ludieke duwkracht van een saaie schepen, of de kracht van pretentieloze humor.

Soms hoort of ziet een mens iets waarvan hij opkijkt. In dit geval was het horen. Kort na de dood van Ivo Michiels hoorde ik in een nieuwsuitzending op de VRT-radio uitgebreid citeren uit een mededeling over de schrijver die verspreid was door (het kabinet van) Joke Schauvliege - u weet wel, de Vlaamse minister van Cultuur. Het was al een tijd geleden dat ik haar nog had horen vernoemen, maar dat zal wel aan mij liggen. In elk geval was ik zeer verbaasd dat mevrouw Schauvliege al zo snel na de dood van de bijzondere en spraakmakende schrijver (citaat) met een mededeling kwam. Niet dat die mededeling veel meer is dan het bijeenharken van een aantal clichés, maar een mens moet niet te kritisch zijn, zeker niet voor een Vlaamse minister van Cultuur. Uitermate verhelderend vond ik deze passage: De auteur was ook niet bang om in zijn werk een groot stuk van zichzelf vrij te geven. Dat maakte dat zijn boeken soms op de ziel blijven plakken. Een groot stuk van zichzelf vrijgeven? Bedoelt ze bloot geven? Maar doet niet iedere auteur dat? En dat Michiels' boeken op de ziel blijven plakken? Goh, ik heb wel een idee wat mevrouw de minister zou kunnen bedoelen, maar ik vind het toch een wat rare uitdrukking, zeker in verband met de boeken van Ivo Michiels. Ik heb nog nooit iemand ontmoet die me zei dat een bepaald boek van Michiels op zijn ziel was blijven plakken, maar ook dat kan aan mij liggen. Wel is het zo dat het ministeriële proza een beetje op mijn maag blijft liggen.

Ivo Michiels is gisteren gestorven in Le Barroux, 89 jaar oud. De Standaard wijdt vandaag zo ongeveer een pagina aan hem, een stuk van Filip Rogiers, aangevuld met een knappe foto van de hand van Michiel Hendryckx. Vroeger zou de krant haar kolommen opengesteld hebben voor een doorwrocht essay van een of andere ‘kenner’ van het oeuvre van de auteur. Die tijd is dus jammerlijk genoeg voorbij. Een schrijver van het niveau van Ivo Michiels verdient beter dan het obligate in memoriam van Jan Rogiers.

Zelf zag en hoorde ik Michiels voor het laatst vorig jaar in boekhandel De Slegte in Antwerpen bij de voorstelling van onder andere het boek ‘Meer dan ik mij herinner’, gesprekken met Michiels, gevoerd en opgetekend door Sigrid Bousset. De leeftijd en de fysieke toestand van de auteur liet toen niet toe dat hij lijfelijk aanwezig zou zijn maar via skype kon hij toch aan het gebeuren deelnemen, vanachter zijn bureau in zijn huis in de Provence. Een goedlachse, nog alerte toch wat breekbare oude man die met pretoogjes aan de hele vertoning participeerde.

En die foto van Hendryckx. Een grijze Ivo Michiels staat breed lachend, leunend op een wandelstok, in een halflange jas en met das op de straatstenen voor een muur met een gesloten luik en tegen die wit-grijze muur een verweerde, kronkelige stam van… - ja, van wat? van een druivelaar? Ik ben geneigd in die kronkelige stam en takken en dat gesloten luik een symbool van het oeuvre van Michiels te zien.

Rijksdaggebouw.
Vlucht in de dood.
Foto's vanop de Spree.