De geschiedenis van de game

Van Pong tot Wii

Mensen zijn altijd gefascineerd door fantastische werelden. Tot voor kort had de lezer, luisteraar of kijker een passieve rol; het verloop van het verhaal is immers door de maker vooraf bepaald. Nieuwe media bieden ongekende mogelijkheden voor interactie.

Een spelcomputer is een computer zonder toetsenbord. Meestal wordt de spelcomputer, ook wel console genoemd, aangesloten op een televisiescherm. Het spel wordt gespeeld via controllers, die de speler met de hand bedient. Gangbare spelcomputers zijn de zogenaamde next-generation consoles zoals de X-Box 360, Playstation3 en de Nintendo Wii. Naast de spelcomputer biedt ook de gewone pc spelmogelijkheden via internet of spellen op cd-roms.

Tennis for Two

1958: Tennis for two

Het is het nauwelijks voor te stellen dat de eerste simpele spellen een revolutionaire ontwikkeling zouden ontketenen. Het eerste spel ‘Tennis for Two’ is in 1958 uitgevonden in een laboratorium die de spelmogelijkheid bood op open dagen van een kerncentrale. Evenals ‘Space War’ uit 1962 waren deze spellen gekoppeld aan dure universiteitscomputers met een enorme omvang.

Odyssey

Magnavox Odyssey

De eerste game die voor een breed consumentenpubliek beschikbaar kwam, was Magnavox Odyssey in 1972. Dit spel was eigenlijk een videogame en geen computergame, want er zat in de Odyssey geen enkele chip. Het hoofdbestanddeel werd gevormd door veertig transistors die ervoor zorgden dat op het televisiescherm punten en streepjes te zien waren, bijvoorbeeld in de vorm van een bal en twee rackets. In de standaardversie waren twaalf verschillende spellen te spelen, zoals hockey, voetbal en roulette. En omdat de Odyssey zelf geen kleuren kon genereren, moest voor elk spel een apart transparant kleurenfolie op het televisiescherm worden bevestigd. Zo ontstond bijvoorbeeld een tennisveld of een roulettetafel.

Pong

Pong

In dezelfde tijd werd Pong ontwikkeld. Dat was een tennisspel met een verbluffend eenvoudige instructie: ‘Avoid missing ball for high score’. Pong is als automatenversie het grootste succes in de speelautomatenindustrie, waar eerst alleen mechanische spellen en flipperkasten te vinden waren.

Snel daarna begon de producent Atari met een thuisversie van Pong. Het prototype zat nog vol met honderden draden. Het plan was om alle elektronische componenten van de automatenversie onder te brengen in één chip. Deze chip werd de meest geavanceerde die tot dan toe in een consumentenartikel was gebruikt. Pong bleek dé hit tijdens de kerstverkoop van 1975. Op diverse plaatsen moesten mensen een paar uur in de rij staan, niet om Pong direct te kunnen kopen, maar om een bestelling te mogen plaatsen.

Commodore 64

Commodore 64

De Commodore 64 werd één van de meest verkochte computers van de jaren 80 van de vorige eeuw; van de 20 miljoen die er verkocht zijn werd het grootste deel voor spelletjes gebruikt. In 1985 kwam de Nintendo console op de markt met het nog steeds bekende spel ‘Super Mario Bros’. In 1989 werden twee handhelds (kleine gamecomputers om in de hand te spelen) uitgebracht, de succesvolle Gameboy en de grotere Atari Lynx. De Lynx beschikte als enige over een kleurenscherm. In 1990 kwam de 16-bit Super Nintendo met nog mooiere spelletjes. In 1995 bracht Sony de 32-bit Playstation uit, inmiddels opgevolgd door Playstation 2 en de Playstation Portable.

Mogelijkheden

Playstation Portable

Ontwerpers en vormgevers van computergames krijgen door de steeds snellere processors en videokaarten steeds meer mogelijkheden, met als gevolg steeds levensechtere spellen. Door het realisme in vormgeving geven de spellen meer en meer de spelers het idee echt iets mee te maken. Dit gegeven wordt inmiddels ook buiten de amusementsindustrie herkend en benut. Zo worden patiënten met een ernstige fobie, zoals hoogtevrees, met virtuele beelden van hun angstbeelden genezen.

.

.

Driedimensionaal

Met twee ogen zie je in 3D

Alles heeft een lengte, breedte en diepte: 3 dimensies. De afkorting voor driedimensionaal is 3D. Alle mensen waarvan beide ogen goed werken zien de wereld in 3D. Omdat onze ogen niet precies op dezelfde plek zitten, ziet elk oog het beeld waar we naar kijken nét anders. Onze hersenen maken van deze 2 beelden een 3D afbeelding met diepte. Hierdoor kun je zien welke voorwerpen dichtbij zijn en welke ver weg.

Twee ogen

Als je maar één oog kunt gebruiken zie je diepte op een andere manier, omdat je maar één beeld ziet. Je hersenen moeten het dan met dat beeld oplossen, want er worden geen verschillende beelden naar je hersenen geseind. Met één oog let je op de afstand en overlapping van plaatjes en voorwerpen. Als je bijvoorbeeld naar een huis kijkt waar een auto voor staat zie je een deel van het huis niet. De auto overlapt een stukje van het huis, zo weet je dat de auto voor het huis staat.

Scherp stellen

Je ogen functioneren als een soort camera’s. Licht uit de buitenwereld valt door het hoornvlies en de lens op de achterkant van je oog. Daar liggen lichtgevoelige cellen, het netvlies. Op het netvlies ontstaat een verkleind, omgekeerd beeld. De oogzenuw geeft het beeld door aan je hersenen. Je oog stelt scherp door de ooglens boller of minder bol te maken. Dit heet accommoderen.

3D films

Als je naar de televisie of een bioscoopscherm kijkt, zien beide ogen hetzelfde beeld. Dit komt doordat het beeld in een plak vlak wordt weergegeven en je ogen geen twee verschillende beelden te zien krijgen. Films met een 3D effect worden gemaakt met twee camera’s. Er wordt een film gemaakt voor het rechteroog en een film voor het linkeroog. In de bioscoop wordt de film met twee monitoren tegelijkertijd op het filmscherm vertoond. Met een speciale 3Dbril ziet het rechteroog door het rechter brilglas alleen de rechterfilm. Het linkeroog ziet door het andere brilglas de linkerfilm. Die beelden worden door je hersenen samengevoegd. En voilà: je ziet drie dimensies!

.

Bloedverwantschap

Ik denk aan mijn achterkleinkinderen,
mijn overgrootouders, even ver van mij verwijderd.
Ik ben het knooppunt waar zij samenstromen
en uit elkander gaan, voorgoed gescheiden,
in toekomst en verleden opgenomen,
zonder dat ik het kan verhinderen.

Ik moet hen met elkaar verzoenen door mijn bloed,
maar kan het niet alleen: mijn moeder en mijn vrouw
zijn mij te hulp gesneld en delen uit haar overvloed
kracht aan mij mee, op straffe van mijn ondergang.

Ik zend mijn beide dochters voor mij uit,
op zoek naar buitenstaanders voor haar schoot.
Zij wijzen mij de toegang tot de dood,
bedroefd maar zonder er te lang bij stil te staan.

.

ik denk

ik denk
als het regent
laat ze niet nat worden
en als het stormt
vat ze geen kou
en ik denk ook
dat dat denken
niet helpt
want je wordt nooit meer
nat noch vat je een kou
want het regent
noch waait ooit
meer voor jou

 
.

.

Mecanoo Architecten

Een vooruitstrevend architectenbureau

Hoe bijzonder kan een nieuwbouwwijk of kantoorgebouw zijn? Erg bijzonder, als het ontworpen is door Mecanoo Architecten.

Mecanoo Architecten is een van de toonaangevende architectenbureaus in Nederland. Het Delftse bureau is bekend van onder meer de Montevideo Woontoren in Rotterdam, Bibliotheek van de TU Delft en woningbouwprojecten als het Vondelparc in Utrecht en Nieuw Terbregge in Rotterdam.

Oprichting van Mecanoo

Mecanoo werd in 1984 opgericht door Francine Houben en een aantal studiegenoten. In de eerste fase van het bestaan van het bureau ontwierp Mecanoo aanvankelijk vooral veel woningbouwprojecten. Het bureau maakte naam met woningbouwprojecten die, anders dan in die tijd gebruikelijk was, fris gekleurd en strak vormgegeven waren. Mecanoo maakte hierbij vooral gebruik van in allerlei kleuren gestuukte gevels. In de eerste periode van hun bestaan behoorde Mecanoo Architecten tot de architecten die onder het neomodernisme werden geschaard. Ze gebruikten namelijk regelmatig citaten van modernisten in hun ontwerpen. Modernisten die ze citeerden waren o.a. Alvar Aalto, J.J.P. Oud en Le Corbusier.

Mecanoo in de jaren ‘90

In de jaren ‘90 wordt Francine Houben directeur van Mecanoo. Vanaf die tijd krijgt Mecanoo steeds meer een eigen signatuur. Zowel de opdrachten als de ontwerpen worden groter en veelzijdiger. Het oeuvre van Mecanoo is inmiddels erg breed. Het bureau ontwerpt onder andere:

·         huizen

·         scholen

·         complete woonwijken

·         theaters

·         bibliotheken

·         wolkenkrabbers

·         parken

·         pleinen

·         snelwegen

·         steden

·         hotels

·         musea

·         kapel

De architecten van Mecanoo gebruiken verschillende materialen in verrassende combinaties:

·         hout

·         beton

·         koper

·         bamboe

·         baksteen

·         kiezels

·         zink

·         natuursteen

·         vegetatie

·         glas

Mecanoo introduceerde ook het ‘dronken metselwerkverband’ en de donkerblauwe kleur "Mecanoo-blauw".

Organisatie van Mecanoo

Mecanoo architecten heeft een multidisciplinaire staf van ruim 90 mensen. Er zijn dus niet alleen architecten in dienst bij het bureau maar ook interieurontwerpers, stedenbouwkundigen, landschapsontwerpers en er is een uitgebreide technische staf. Ook zijn er kenniscentra binnen Mecanoo op het gebied van duurzaamheid, techniek, onderwijs, hoogbouw en mobiliteit. Deze kenniscentra ondersteunen het bureau bij projecten.

Visie van Mecanoo

Bij Mecanoo is de cultuur en de wens van de opdrachtgever heel belangrijk. De Mecanoo-architecten observeren de omgeving en passen het ontwerp daarop aan. Ze houden rekening met de lokale cultuur en geven de opdrachtgevers de ruimte om hun ideeën te laten horen.

Duurzaamheid

Het ontwerpen van duurzame, milieuvriendelijke gebouwen is een groot doel van Mecanoo. Vanaf het begin heeft Mecanoo gebouwen ontworpen die duurzaam zijn. Het duurzaamheidsteam van Mecanoo adviseert bij elk project en is op de hoogte van ontwikkelingen en de nieuwe technieken op dit gebied. Duurzaamheid betekent voor Mecanoo Architecten meer dan het plaatsen van zonnecollectoren op het dak van een gebouw. Een andere betekenis van duurzaam is namelijk dat een gebouw lang meegaat, na 10 jaar nog steeds interessant is.

Prijzen

Het ontwerp van Mecanoo architecten voor het stadskantoor en station in Delft is bekroond met de Green Good Design Award 2010. Het ontwerp van Mecanoo is uitgekozen uit duizenden inzendingen van over de hele wereld. Mecanoo richt zich de laatste jaren vaker met succes op internationale prijsvragen.

Nationaal Historisch Museum

Het Nationaal Historisch Museum in Arnhem zal in 2011 naar ontwerp van Mecanoo gebouwd gaan worden. Verder worden er momenteel buiten Europa verschillende projecten gebouwd naar ontwerp van Mecanoo: Paleis van Justitie in Córdoba- Spanje en het National Performing Arts Center in Kaohsiung- Taiwan.

.

Industrieel ontwerpen

Van ontwerp naar productie

Een industrieel ontwerper moet met veel dingen rekening houden als hij gaat vormgeven. Het uiteindelijke product moet namelijk voldoen aan een aantal voorwaarden.

Het is van belang te weten of er behoefte is aan een nieuw product (marktonderzoek) en aan welke eisen dat product moet voldoen. Vervolgens moeten er keuzes gemaakt worden voor materiaal, prijs, vorm, kleur en functionaliteit.

Voorbereiding

Het ontwerpproces begint op papier. Dan volgen computermodellen en uitvoeringen in driedimensionale proefmodellen. Uiteindelijk wordt er een prototype gemaakt.

Tijdens de ontwerpfase moeten vormgevers al rekening houden met het productieproces. Zijn de fabrieken toegerust op het vervaardigen van het product? Moeten er nieuwe machines komen of kunnen bestaande machines worden aangepast?

Exclusiviteit

Afhankelijk van het product en de exclusiviteit ervan, wordt er meer of minder aandacht besteed aan de vormgeving. In de jaren 30 lag de nadruk bij het ontwikkelen van het autodesign op het ontwerpen van auto's voor de gewone man. De auto moest voor een groot publiek toegankelijk worden. Auto's als de Volkswagen Kever (1937, het 'Wirtschaftswunder') en de Morris Mini (1959) werden ontworpen om aan de behoefte van 'Europa in beweging' te voldoen.

De auto-ontwerpers gingen zich meer met de styling van auto's bezighouden. De verpakking werd erg belangrijk. General Motors nam het initiatief een onderzoekscentrum voor styling op te richten, onder leiding van industrieel ontwerper Harley Earl.

Vervoerssysteem

Buick

Samen met collega ontwerpers Raymond Loewry en Henry Dreyfuss ontwierp Earl een heel nieuw vervoerssysteem. Behalve auto's ontwierpen ze ook benzinestations, Greyhound-bussen en locomotieven. De auto's die in de jaren 50 in de VS ontworpen zijn, zijn een feest voor het oog: de Chevrolet, de Studdebaker, de Buick.
Ze hebben allen veel chroom, afgeronde, gestroomlijnde vormen en 'vleugels'. Het zijn grote auto's ontworpen met veel oog voor detail en keurig afgewerkt, zowel exterieur als interieur

.

.

Een traan

Een traan die altijd in je ogen staat

en die niet langs je neus je leven uitgaat

is een traan die een gegeven is

is een traan die ‘n deel van je leven is.

Maar een lach die uit zo’n traan geboren is

is een lach die van verre te horen is

is een lach die van binnen naar buiten is

is een lach die toch nooit meer te stuiten is.

.

Kunst in Indonesië

Wayang en Batik


.

Kunst is in Indonesië heel erg verweven in het leven van de mensen. Overal op Java, Bali en Lombok kom je kunst tegen.

Wayang Kulit zijn platte leren poppen. Ze worden gebruikt in een soort poppenkastvoorstelling voor volwassenen. Er is 1 poppenspeler die de poppen tegen een katoenen doek aanhoudt waar een lamp op schijnt. Aan de ene kant zie je de poppen en de poppenspeler en aan de andere kant de schaduw van de poppen.

Wayang Kulit
De poppenspeler moet in zijn eentje de poppen bewegen, de stemmen van de poppen nadoen, het orkest dirigeren en met zijn voeten maakt hij muziek. Het maken van de poppen is een heel priegelwerk. Er zitten namelijk veel kleine gaatjes in het leer. Deze gaten kun je goed zien als je aan de schaduwkant van het katoenen doek zit. De poppenspeler gebruikt een hamer en een pin om ze er een voor een in te slaan.

Houtsnijwerk
Op Bali kom je vooral houtsnijwerk tegen. Deze houten beelden werden oorspronkelijk gemaakt om in tempels neer te zetten. Dat gebeurt nog steeds, maar je kunt het ook gewoon in je eigen huis zetten. Veel houtsnijwerken hebben een symbolische betekenis. Grote houten penissen zijn bijvoorbeeld een symbool voor vruchtbaarheid

Batik


.

Bij deze manier van verven worden er figuren van hars op een stof getekend. Als de stof hierna in verf gedompeld wordt, krijgt de stof een kleur. Het stuk stof dat onder de hars zit, blijft zijn oorspronkelijke kleur behouden. Door de stof steeds in een andere kleur te dompelen en steeds meer stukken met hars te bedekken, wordt het uiteindelijk een kleurrijke doek met verschillende figuren. Die doeken worden bijvoorbeeld gebruikt als sarong, een lange soort wikkelrok die door veel Indonesiërs gedragen wordt.

.

De gasbel van Slochteren

Die bezorgde Nederland veel rijkdom

Aardgas wordt vanuit de grond naar boven gepompt

Nederland is een rijk land. We hebben dat voor een groot deel te danken aan ons koloniale verleden. Maar er is nog een andere factor die de schatkist van Nederland jaarlijks een hoop geld bezorgt: het gasveld in Slochteren.

50 jaar geleden, op 22 juli 1959, werd er voor het eerst gas aangeboord in Groningen. Het zat bijna 2700 meter diep onder de akker van boer Boon. Er werd toen nog gedacht dat er ‘maar’ 60 miljard kubieke meter gas te vinden was. Maar al snel bleek dit een hoop meer te zijn. Er zat bijna 3000 miljard kubieke meter gas.

Winst

Het aardgas bleek een ware melkkoe te zijn voor Nederland. Al snel werd het overal in Nederland gebruikt om bijvoorbeeld op te koken of verwarmen. Het voordeel van deze brandstof is dat het relatief schoon is. Er komt namelijk haast geen roet of as vrij bij de verbranding ervan. Naast het eigen gebruik kon het gas goed aan het buitenland worden verkocht, omdat de prijs ervan aan de olieprijs gekoppeld zit. Omdat olie duur was, leverde het veel geld op.

Bel of geen bel

Gas wordt door leidingen vervoerd

Het gasveld in Slochteren wordt vaak ‘De gasbel van Slochteren’ genoemd. Maar eigenlijk is het geen bel. Het aardgas zit opgeslagen in poreuze gesteenten. Als het eruit wordt gehaald, blijft het gesteente achter. Het is niet zo dat er niets verandert in de grond, want bij overmatige gaswinning kunnen er bodemverzakkingen en/of aardbevingen plaats vinden.

Gasvervoer

Er zit zoveel gas in het gasveld in Groningen dat er sinds al 1959 gebruik van wordt gemaakt. Dat wordt slechts voor een klein deel aangevuld met gas uit het buitenland. Omdat er veel kosten voor moeten worden gemaakt om het gas door heel Nederland te vervoeren, betaalt iedere Nederlander een ander bedrag ervoor. Hierbij geldt: des te verder van Groningen, des te meer je betaalt.

Niet oneindig

Slochteren is geen onuitputtelijke bron. In de jaren '90 was al 60% van het gas gewonnen. Toch denkt de NAM, het Nederlandse bedrijf dat het gas exploiteert, dat het gasveld nog ruim 25 jaar mee kan. Maar omdat er steeds minder druk op het gas komt te staan, kan het steeds moeilijker gewonnen worden. Daarom is in de jaren '90 begonnen met de renovatie van de gaswinstations. Nu wordt het gas als het ware opgezogen.

Andere gasvelden

Boortoren

Het gasveld in Groningen beslaat bijna 900 vierkante kilometer en is het grootste aangeboorde veld in West-Europa. Maar er wordt steeds gezocht naar andere gasvelden. Want wat als de gasbel van Slochteren straks leeg is? Een van de plekken waar veel gasbellen worden gevonden is de Noordzee. Maar deze zijn vaak te moeilijk (te duur of niet te bereiken) aan te boren, waardoor dit nog niet gedaan wordt.

Ook in de Waddenzee zitten gasvelden. Toen bekend werd gemaakt dat deze gewonnen zouden worden ontstond veel tegenstand van milieuverenigingen. Zij waren vooral bang dat de rust in de Waddenzee verstoord zou worden en dat er veel boorinstallaties in het gebied zouden verschijnen. Toen werd beloofd dat ze hier niet bang voor hoefden te vrezen, zijn zij toch met de boringen akkoord gegaan.

Koolstofdioxide

Op dit moment wordt er gesproken om koolstofdioxide in de lege gasvelden te pompen. Zo wordt geprobeerd om de hoeveelheid koolstofdioxide die normaal in de lucht komt, op een ander manier kwijt te raken. Bewoners van gebieden met lege gasvelden staan hier erg sceptisch tegenover, omdat nog niet bekend is wat de gevolgen voor het landschap en de gezondheid van de mensen zijn.

.

Filosofie




Ik ken het klappen van de zweep
Ik ken de regels van 't spel
Ik ken de zin van het bestaan
maar als ik drink dan gaat het wel.