Brodeck krijgt de vraag van zijn dorpsgenoten om een verslag te schrijven over de "Ereigniës", over ‘dat wat gebeurd is’.
En wat er gebeurd is, is de dood van die "Anderer", die als vreemdeling in het dorp kwam wonen.
Details zijn niet nodig, de feiten zijn genoeg. De werkelijke vraag is dat Brodeck, zowat de enige die studeerde in het dorp, een verslag zou maken dat zijn betrokken dorpsgenoten vrij zou pleiten van hun verantwoordelijkheid bij de dood van de Anderer..

Door sec neer te pennen wat er precies gebeurd is, moet hij zijn dorpsgenoten een alibi voor hun wreedheid verschaffen. Maar parallel met het eigenlijke verslag houdt Brodeck ook een persoonlijk relaas bij - het boek van Claudel dus.
Erg realistisch is het verhaal niet: wie naar het noordoosten reist, zal geen dorp met zulke sprookjesachtige personages vinden.

,,Van al mijn romans is dit boek het meest geïnspireerd door sprookjes, legendes en mythes,’’ vertelt Claudel. ,,Dat was geen vooropgezet plan. Ik begin altijd te schrijven vanuit het niets. Net zoals de lezer niet weet hoe mijn boeken af zullen lopen, weet ik dat net zo min wanneer ik ze aan het schrijven ben.

***
Brodeck was als kind van vermoedelijk joodse ouders na een pogrom op de kar van een oude vrouw in het dorp aangekomen. Hij was verstandig en leerde snel. Hij werd dan ook naar de hoofdstad gestuurd om er te studeren. Na de kristalnacht keerde hij terug met een vrouw en werd nadien door het dorp uitgeleverd aan de bezetter omwille van zijn ‘anders zijn’. Als hond aan de leiband van een bewaker overleefde hij het kamp en keerde hij weer naar het dorp van zijn geliefde, die een kind bleek te hebben gebaard als overlevende.
Brodecks naam diende van het oorlogsmonument te worden gehakt, maar zijn letters bleven doorschemeren als was hij één van de doden, zij het geofferd door het dorp.
Hij krijgt als geletterde van de burgemeester en de leidende broederschap de opdracht om een verslag maken van wat er zich in dit dorp heeft afgespeeld dat tot de moord heeft geleid op ‘Anderer’. Die kwam met paard en ezel door het bos vanuit het oosten over de grens in het dorp. Hij schilderde en tekende het dorp en zijn bewoners en schonk hen de afbeeldingen waarin ze hun geheimen herkenden. Het zwijgen en het onuitsprekelijke leek doorbroken, wat ondragelijk werd voor de herders en hun honden.

De wereld van Claudel bestaat uit grijs en zwart. De kleine lichtpuntjes steken daar fel, maar o zo eenzaam bij af. Ook dit is weer een ingetogen, trieste roman over het menselijk falen dat je intens meebeleeft.

Claudel spant in ‘Het Verslag’ zoals in ‘Grijze zielen’ een snaar die hij in de loop van zijn analyse van het kwade meesterlijk aanslaat, waardoor de klank in het hoofd van de lezer blijft zinderen.
Philippe Claudel blijft een bron van hoop voor de Franse literatuur, eens te meer niet uit Parijs, maar uit de periferie – Nancy.
Vernieuwingen komen doorgaans uit grensstreken, van ‘Anderer’, bannelingen, van wie dorp, stad of cultuur heeft verlaten en verraden. Wie in staat is zijn of haar wortels te verlaten, kan genoeg afstand houden om terug te blikken. Die kan vanaf de hellingen een overzicht krijgen, van zichzelf en wie hem of haar heeft voortgebracht.

Maar ook onderwijzers en pastoors die bij hun schapen blijven, zijn onmisbaar in hun rol als geweten, geheugen en biechtstoel voor wat mensen elkaar blijven aandoen.Het vereist veel moed en liefde om desondanks temidden van de kudde te leven.
Philippe Claudel heeft met ‘Het verslag van Brodeck’ een meesterwerk opgeleverd.
De vraag naar het waarom van de komst van de "Anderer", zijn gedrag en zijn kennis, wordt nergens beantwoord en houdt de drukkende molensteen verder dreigend over de burgers. Dat is een boeiende literaire truc, maar levert een aspect van het Kwade dat niet onderzocht wordt.
 Het dorp, zeker op de grens langs wegen naar erger, heeft recht op het onderzoek naar de ‘Anderer’. Dat vermijdt alleszins dat de angst als een gierende brand om zich heen grijpt en blijft smeulen als veenbrand. Zoiets dek je niet toe met vergeten, want vergeten kan niet meer, omdat er altijd mensen zullen geboren worden die willen weten.
Claudel behoeft niet meer dan dat kleine verhaaltje in die bedompte gemeenschap om het hele wereldtoneel te schetsen. Er is maar weinig verbeelding nodig om in het relaas van Brodeck gloeiend hete hangijzers als migratie, de angst voor het vreemde en de clash der culturen te herkennen.Claudel laat doorheen het donkerste zwart een krachtig liefdesverhaal van een aandoenlijke tederheid sluimeren.

Door wat Brodeck in het kamp en tijdens het transport op weg naar dat kamp beleefde, heeft hij het gevoel dat hij zijn zelfwaarde grotendeels verloren heeft. In wat er met de Anderer gebeurd is, heeft Brodeck geen enkel aandeel, maar met het verslag over de feiten zou hij misschien wel in zekere mate medeplichtig kunnen worden.
Hij beseft het, maar er is geen heroïsche uitweg uit zijn toestand die een soort lucide willoosheid is.
 Hij schrijft verder aan het verslag, maar zijn eigen verhaal neemt de overhand en biedt zo toch een uitweg.
Het boek is dus als het ware een parabel. De karakters zijn licht uitvergrote zinnebeelden van het kwaad in ons allen
Brodeck is geen held.en de confrontatie met het grote kwaad, in het kamp, en met zijn eigen kleinheid lijkt hem met een soort erfschuld belast te hebben.

Het lijkt soms raar dat Brodeck toch doorgaat met het maken van het verslag. Hij kiest voor de feiten, maar krijgt uiteindelijk te horen dat hij toch nog te veel metaforen heeft gebruikt. De gevestigde orde van het dorp wil liever andere ‘feiten’ geconstrueerd zien. Dat Brodeck zijn eigen verhaal opschrijft, wat wordt vermoed door zijn dorpsgenoten, wordt blijkbaar als een nog grotere bedreiging ervaren. Het betekent immers de vrijheid om uit een waanzinnige normaliteit te stappen.
'Het verslag van Brodeck' is een ooggetuigenreportage vanuit het donkere hart van een mensengemeenschap: voer voor wie de herinnering boven het laffe vergeten verkiest.



Philippe Claudel : -1962