Fietsen is gezond, maar niet geheel vrij van risicos. Wat te doen bij een bloedneus door de warmte, een schaafwond door een val, of een verzwikte enkel bij het afstappen? Het is prettig als je weet hoe je zelf kunt handelen in geval van kleine kwetsuren, en welke EHBO-spullen je bij je moet hebben.
Schaafwond?
Wanneer je valt met de fiets, kun je een schaafwond oplopen. Eerst moet je het vuil eruit halen. Dan was je de wond met wat schoon water, waarna je de wond reinigt met een ontsmettingsmiddel als Betadine. Bij een grotere schaafwond, bijvoorbeeld door een val op een asfaltweg, is de kans aanwezig dat er straatvuil in zit. Heb je nooit een tetanusprik gehad, of hel lang geleden, dan is het verstandig naar een arts te gaan. Deze kan dan alsnog een tetanusinjectie geven.
Bloed
Een snijwond is een diepere wond met een duidelijke snee in de huid. Looman legt uit hoe je ook hier in eerste instantie moet zorgen voor het schoonmaken en ontsmetten van de wond. Daarna stelp je de bloeding door hem steriel af te dekken. Bij een kleine snijwond kan dat met een pleister. Een grotere snijwond dek je af met een steriel gaasje waar je wat watten op doet. Die houd je op de plaats met een zwachtel. Bij echt grote of diepe wonden of wonden in het gezicht, kun je het beste naar een dokter gaan. Die zal een diepere wond plakken met speciale lijm. Hierdoor zal het litteken kleiner worden. Snijwonden aan je hand of je vingers zijn verdacht. Er kan een pees beschadigd zijn. Kijk of je de vingers nog goed kunt gebruiken, door ze te buigen en strekken. Ga zeker bij een arts langs als er pezen zijn geraakt. Vaak denken mensen dat ze met een bloedneus een aantal keren moeten snuiten. Dat is niet zo. Ik raad ze altijd aan één keer hun neus te snuiten en vervolgens in schrijfhouding te gaan zitten, licht voorovergebogen. Wanneer je tien minuten met de vingers de neusvleugels dicht hebt gedrukt, moet de bloedneus over zijn. Helpt dat niet of voel je dat het bloed je keel in stroomt, dat zit de bloeding hoger en moet je ook naar de arts. Deze kan watten in je neus stoppen of het bloedvat dichtschroeien.
Vuiltje
Vliegen doen geen vlieg kwaad, zou je denken. Maar kleine vliegjes kunnen in je oog vliegen en daar hinderlijk blijven plakken. Ga als je een vliegje of vuiltje in je oog hebt niet in je oog wrijven, adviseert Looman. Wrijven helpt niets, je maakt het alleen maar erger doordat het vuiltje verder je oog in verdwijnt. Met de punt van een zakdoek of van een steriel gaasje kun je proberen het vliegje of vuiltje naar je ooghoek te vegen. Het maakt niet uit naar welke ooghoek, de dichtstbijzijnde is de beste. Is het vuiltje niet te zien, ga dan zitten en vraag of iemand in je oog wil kijken. Diegene moet dan je oogleden openmaken, terwijl jij naar boven, links, recht en onder kijkt. Hopelijk wordt het vuiltje dan zichtbaar. Tranen is goed, het helpt om het vuil uit je oog te verwijderen. Mocht een vuiltje vastzitten aan je oog, ga dan naar een dokter en probeer het er niet zelf uit te krijgen.
Verzwikking
Een verzwikking is een verstuiking waarbij je je spieren of banden in je enkel of pols verrekt. Looman: In geval van een enkelverstuiking ga je eerst de enkel een kwartier koelen. Stromend water is het beste, omdat dat lekker koud is. Mocht dat niet voorhanden zijn, dan is een emmer (zelfs gevuld met slootwater) ook een oplossing. Om de zwelling daarna te verminderen kun je een drukverband aanleggen. Doe dit alleen als je ongeveer weet hoe dat moet. Leg eerst een laagje synthetische watten aan en wikkel vervolgens de zwachtel eromheen. Het gaat erom de beweging van de enkel te beperken, dus neem de voet, hiel, enkel en het onderste deel van de kuit mee, maar laat de tenen vrij. Maak het drukverband niet te strak, als de voet gaat kloppen moet het drukverband er weer af. In een later stadium kun je de enkel nog eens koelen, bijvoorbeeld als je thuiskomt van je fietstocht. Ga vervolgens met je been omhoog zitten. Zakt de pijn niet, ga dan naar de dokter. De kans bestaat dat er iets gebroken of gescheurd is.