Over de kardinaal die nooit zelf de mis las!

De Cursus Honorum

De meeste kardinalen lezen elke dag zelf de mis, maar over de oude kardinaal Mertel werd er verteld dat hij elke dag de mis van zijn secretaris bijwoonde. Hij had daar een goede reden voor. De kardinaal kon zelf de mis niet lezen. Teodolfo Mertel (1806 – 1899) was weliswaar kardinaal, maar geen priester. Hij werd zelfs eerst tot kardinaal benoemd en pas daarna tot diaken gewijd. Hij was de laatste ‘echte’ kardinaal-diaken en bijgevolg was hij de laatste levende herinnering aan de tijd dat het diaconaat als zelfstandig ambt bestond naast dat van het presbyterambt. Aan het konklaaf dat Leo XIII als opvolger van Pius IX koos, nam ook kardinaal Mertel deel. Even zo als bij bepaalde liturgische gebruiken, schijnt het ook voor het diaconaat te gelden, dat de oudste vormen het langst te Rome zelf bewaard bleven. In de loop der eeuwen is er soort loopbaan voor geestelijken ontstaan: de cursus honorum.

Over deze ontwikkeling handelt het boek van John ST. H. Gibaut: The Cursus Honorum. A Study of Sequential Ordination (Patristic Studies, 3) New York: Peter Lang, 2000. Zie Augustic Casiday, recensie van John St. H. Gibaut, The Cursus Honorum. A Study of the Origins and Evoution of Sequential Ordinatio, Review of Biblical Literature. (2001).