BRUSSEL (Kerknet) - Professor Nissen schetste naar aanleiding van de 100ste verjaardag van SAW/Sobriëtas de geschiedenis van 100 jaar drankbestrijding in katholieke middens. De geschiedenis van SAW/Sobriëtas gaat terug tot 1906, als J. De Hasque de Sobriëtasbewegng opgericht als federatie van bestaande verenigingen, die naar een oplossing zochten voor het alcoholvraagstuk. Terwijl de drankbestrijding in Nederland ontegensprekelijk verbonden was met het ontstaan van de christendemocratie, werd in Vlaanderen de ontvoogdingsstrijd gekenmerkt door een groeiende matigheidsbeweging. Vanuit een evangelische en toen beginnende sociale bewogenheid werd de preventieve drankbestrijding vertaald in actie voor de bevordering van de christelijke matigheidsbeweging.

Mgr. Ariëns
Professor Nissen onderstreepte in zijn uiteenzetting vrijdagavond sterk de rol van Mgr. Alphons Ariëns, een sociale hervormen en grondlegger van de katholieke arbeidersbeweging en matigheidsbeweging in Nederland. "Pater Alphons Ariëns heeft nooit gestreefd naar onthouding, maar wel naar matigheid." In Vlaanderen en hier in Antwerpen kreeg de beweging vooral een belangrijke impuls van de Antwerpse dominicanen, waarbij pater L. Vanden Bogaert een voortrekker was. Hij richtte de bond voor onthoudingsbewegingen op. "Het model voor de organisatie zou België dan weer later van Nederland ontlenen." Toch waren er volgens prof. Nissen ook verschillen. Zo was er in Vlaanderen geen diocesane tussenschakel, die er in Nederland op vraag van de bisschoppen werd ingelast. In Nederland werd aanvankelijk ook de benaming 'Kruisverbond" gebruikt. Die naam was ontleend aan de 'The Ligue of the Cross' in Engeland. De Engelse beweging, die al in 1828 op gan g kwam, zou al van kort na de oprichting streven naar volledige onthouding. De figuur van Alphons Ariëns was ook voor Vlaanderen erg belangrijk. Een van zijn bekendste toespraken was: 'De gesel van de eeuw', een toespraak die later in drukvorm werd uitgegeven en ook in Vlaanderen een grote verspreiding zou kennen.

Prof. Nissen

Sociaal probleem
"Alcoholisme werd aanvankelijk als een individueel en niet als een sociaal probleem beschouwd (...) In de negentiende eeuw veranderde de omgang met het alcoholisme. De nood aan arbeidsdiscipline, onder meer bij het bedienen van de machines, maakt dat het alcoholisme voor de werkgevers een probleem werd. De moderne industriële samenleving riep door haar sociale ontreddering tegelijk ook zelf het probleem op." Prof. Nissen onderstreepte dat men bij de katholieke drankbestrijding al van bij de aanvang oog had voor de band met de sociale context. "Zo streefde men ernaar de arbeiders hun waardigheid te laten behouden."

Wetten tegen drankmisbruik
Een belangrijk probleem in de strijd tegen drankmisbruik was het feit dat de sociale tolerantie voor drank erg groot was. "Drinken werd met gezelligheid verbonden. Dat zorgde ervoor dat de pioniers in Vlaanderen in het begin erg veel weerstand moesten overwinnen. Meedrinken werd beschouwd als onderdeel van de christelijke levensvreugde en belangrijke contracten of gebeurtenissen werden wel vaker met meer dan een glaasje beklonken." Sobriëtas heeft steeds erg goed beseft dat dit een sociaal probleem was. Ook Alphons Ariëns, waarvoor het proces voor de zaligverklaring intussen al in een erg ver stadium gevorderd is, besefte dit. Daardoor was hij een profeet en een voorloper. Een echt keerpunt werd pas bereikt toen ook de politieke wereld zich met het probleem ging bezighouden. Zo legde de overheid sluitingsuren op, kwamen er wetten over het dankmisbruik en uiteindelijk ook de zo belangrijke wet Van de Velde. "Ik hoop dat het vis ioen van Alphons Ariëns levensvatbaar mag blijven. Daarin gaat de soberheid samen met het respect voor de waardigheid."