Ik ben Gisela Altruye, kantdocente en al 35 jaar bezeten van Kant. In 1979 ben ik gestart met kantgroep "Terug naar 't kantkussen" en tot op de dag van vandaag zijn er nog altijd dames die reeds komen van in het begin.
Zoeken in blog
Gezien in Ieper
E-mail mij
Druk oponderstaande knop om mij te e-mailen.
Chantilly Lace
Spaanse kantkussens in het Begijnhof van Diest
In Spanje is men gek op kantklossen en hun creativiteit kent geen grenzen!!
"de klantklosster" van Sveltlana Pavlickova, bekeken door de ogen van Hilde. Eigenlijk is Hilde wel een stukje "kunstenaar" want zonder al te veel technische bagage klost ze in het verre Turkije toch mooie kantwerken.
Lang geleden, in 1980, zijn wij op reis geweest naar Zweden.
Een prachtig land en het was rustig rijden in die
“eeuwig durende bossen!!
Natuurlijk hebben we ook een bezoek gebracht aan Vadstena, het belangrijkste kantcentrum van Zweden.
In Vadstena is een katholiek klooster, gewijd aan de Heilige Birgitta. Na de hoogmis, op zondag, sprak ik een zuster aan in het Engels en vroeg haar of er in het klooster kant werd geklost. De zuster vroeg van waar wij afkomstig waren en groot was mijn verbazing…het was een Nederlandse kloosterzuster.
In Zweden was het de gewoonte om na de hoogmis de gelovigen uit te nodigen op koffie en koeken. Dat was een oud gebruik omdat de meeste gelovigen van ver kwamen en dikwijls te voet.
Ook wij werden uitgenodigd en zo maakte ik kennis met zuster Bernadette. Zij vertelde dat er aan het klooster een nieuw gedeelte was bijgebouwd en een Zweedse novice heeft bij haar intrede meters en meters kant geklost om de overgordijnen mee af te boorden.
Op de foto zie je een zuster met een “kroontje” zo wordt het hoofddeksel ginder genoemd als verwijzing naar de doornen kroon van Jesus, naast haar zit de novice haar kant te klossen. De afgewerkte kant ligt op een plateau vooraan het kussen.
Ik alleen mocht mee om een kijkje te nemen in het klooster maar mocht binnen geen foto’s nemen.
Het was een leuke belevenis!!
Later heeft zuster Bernadette de patroon van de gordijnkant nog opgestuurd.
In Zweden wordt Vadstena beschouwd als hét kantcentrum bij uitstek maar ook in Blekinge, Dalecarlia, Hälsingland, Scania en Andermanland wordt kant geklost.
De kant uit Vadstena onderscheidt zich van de anderen omdat hij gemaakt werd voor de verkoop en daarom volgde men de Europese mode.
Al vanaf 1740 waren de vrouwen uit Vadstena “…heel begaafd en handig in het maken van verschillende soorten kant…”.
In de 18de eeuw werd de fijne gaaskant met bloemmotieven geklost voor de damesklederen en de stropdassen voor heren.
In de 19de eeuw gebruikte men de kant als kraag, manchetten en eveneens voor de folkloristische klederdracht uit de streek.
In het begin van de 20ste eeuw was de kant vooral bestemd voor de afboording van lakens en prachtige tafelkleden. De kantwerksters behoorden tot de bevolking met een gemiddeld inkomen.
In de 20ste eeuw kwam de impasse en er was geen vraag meer naar Vadstena kant. Het kantklossen verdween bijna volledig. De laatste 40 jaar wordt er terug kant geklost, puur als hobby.
Snelheid, tempo en een groot rendement waren een dagelijkse must.
Praten was verboden!!
Om het tempo aan te houden en de tijd vlugger te laten voorbijgaan, werd er gezongen. Meestal waren het volksliederen zoals bv Londons burning
Telkens opnieuw en opnieuw!!
Opperste concentratie was geboden en fouten werden niet toegestaan.
Kantliederen of tellingen werden er ook gezongen en de stilte tussen twee liedjes of tussen de strofen duurde zolang tot er 8 spelden gestoken waren.
Morgen bekijken we een paar Engelse kussens want vandaag heb ik té veel pijn in mijn knie om lang aan de computer te zitten.Het verdict is gevallen, het wordt een knieprothese. Morgen weet ik meer!
KANT roept bij mij altijd een vergelijkbaar ontwerp op van takken en bladeren, geborduurd in de lucht. En ik denk dat er geen enkele uitvinding van de menselijke geest zo dankbaar en nauwkeurig is.
Het kleurrijke KANT EILAND in de Venetiaanse lagune.
Legende
Een visser vertok naar zee en liet zijn verloofde achter in Burano.
Op zee zag hij een prachtige zeemeermin. Die sloeg met haar staart, er spatte een kroon van zeeschuim op en die veranderde in een bruidsluier voor zijn aanstaande bruid.
Later kopieerden jonge meisjes uit Burano, deze sluier met naald en draad.
Tot zover de legende.
In werkelijkheid herstelden de vrouwen, terwijl hun mannen op zee waren, de visnetten. Door het milde klimaat zaten ze meestal buiten te werken, zittend voor hun kleurrijke huisjes.
Was dit het ontstaan van Burano kant ???
Met een beetje geluk kun je nog altijd een kantwerkster aan het werk zien alhoewel hun aantal sterk verminderd is.
Bij ons wordt het patroon in de hand gehouden om naaldkant te maken. Maar in Burano wordt het patroon op een kussen gespeld. Tussen het kussen en het patroon wordt voldoende ruimte gelaten om een stuk hout tussen te steken. Zo heeft de kantwerkster steun om met de naald onder de tracé draden te steken.
Op deze manier heeft ze beide handen vrij om de draad te leiden en aan te trekken.
De Duitse kantwerksters klosten graag in gezelschap. s Zomers was dat geen probleem want dan zaten ze buiten, voor hun huis, te werken. Maar gedurende de winter waren de avonden lang, donker en eenzaam.
Deels uit spaarzaamheid, besparen op petroleum voor het ordinaal en op de verwarming, maar toch grotendeels voor de gezelligheid kwamen ze s avonds samen in een
klöppelstube
een echte
kantklos herberg
om er samen te klossen!!!
Ondertussen vertelden ze verhalen, sagen, legenden, er waren er die gedichten voordroegen en er werden ook volksliederen gezongen.
Volgens de overlevering heeft Barbara Uthmann, uit Annaberg, het kantklossen geleerd van een Brabantse vrouw die voor de godsdienstvervolging gevlucht was naar het Erzgebergte in 1600.
In Saksen kloste men hoofdzakelijk Mechelse kant en Chantilly maar op een vergrootte prikking en met veel dikker garen. Daardoor ging de eigenheid van die kantsoorten verloren. Dat was dan ook de reden dat de kant uit Saksen van weinig belang was op de wereldmarkt en men verkocht ze dan onder een valse naam.
Op weg naar de kantschool.
Om deze wantoestanden tegen te gaan stichtte Julius Paufler in 1877 een heuse kantschool in Schneeberg. Vandaar de Schneebergse kant die we nu nog kennen.
Na een cursus van 3 jaar kreeg men het diploma van kantlerares. Die werden dan, onder staatstoezicht, te werk gesteld in de verschillende kantscholen in Saksen.
Na WO II werd er nog maar weinig om den brode geklost en ontwikkelde het kantklossen zich als een zuivere hobby.
Schneeberger kant bestaat nog altijd en de techniek leunt aan bij Russische kant en grof bloemwerk.
Ook hier klost men op een rol die op een staander gelegd wordt. De klossen zijn tamelijk zwaar en er wordt meestal met een klein aantal gewerkt.
Tönder kant dankt zijn naam aan de stad waarvan hij afkomstig is.
De kant gelijkt sterk op de Engelse Buck point en de Vlaamse Rijselse kantmaar heeft zijn eigen specifieke, florale motieven. (voor meer uitleg zie archief)
De grond is de tule tralie, dikwijls versierd met vierkante kunstslagen. De motieven worden steeds omgeven door een sierdraad.
De patronen hebben namen zoals : anjer, roos, aardbei, slak .
Soms dragen ze de naam van een kantwerkster, Ellen, Nora, Lisette of zijn genoemd naar een plaats waar ze vandaan komen.
Het Deense kantkussen is vierkant met een rol. Speciaal is de uitsparing zodanig dat het rond het lichaam van de kantwerkster past.
De klosjes zijn juweeltjes, fijn van steel en onderaan bolvormig. Meestal is dit bolletje versierd met pareltjes in allerlei kleuren.
Sri Lanka is al lang bekend voor kant - en borduurwerk.
Galle, in het zuiden van het land, is het belangrijkste centrum voor deze kunsten.
Portugezen brachten in de 16de eeuw de kant naar Sri Lanka. In die tijd waren het koningshuis en de aristocratie bezeten van kant borduurwerk als symbool van hun rijkdom en macht!
Dit zijn natuurlijk vervlogen tijden
Nu worden projecten opgestart om de noodlijdende kantwerksters te helpen.
De bekende Engelse kostuumontwerpster Andrea Galer, gaf de kantwerksters uit Sri Lanka opdracht om de kant te klossen die nodig was voor de prestigieuze BBC productie Jane Eyre.
Na de tsunami, in 2004, werd in de streek van Galle het Power of Hands kant-project opgericht. Het is de bedoeling de vele kantwerksters in het getroffen gebied een helpende hand te reiken.
Nieuwe kantklossters worden opgeleid in de traditionele kanttechnieken maar ook in het gebruik van nieuwe materialen en ontwerpen. Ervaren kantwerksters uit de streek kunnen hier terecht voor workshops en er is een winkel waar de afgewerkte kant te koop wordt aangeboden.
Met de opbrengst van de verkoop worden de lopende kosten betaald en tevens krijgen de kantwerksters een loon.
In Sri Lanka gebruikt men dezelfde kussens als in Potugal. De klossen zijn zwaar en bolvormig en vroeger werden ze met de hand gesneden zodat geen enkele klos dezelfde grootte of dikte had.
De kantwerksters zitten op de grond of op een laag stoeltje zoals hier op de foto.
Reeds in de 16de eeuw werd er kant geklost in Vila do Conde.
Vila do Conde is een havenstadje gelegen tussen dennenbossen, langs de Ave rivier en de zee.
Hoe de kant hier gekomen is, heeft men niet kunnen achterhalen maar het is een feit dat Vila do Conde, in de 16de eeuw één van de belangrijkste havens was van Portugal. Daarom wordt verondersteld dat de kant ingevoerd werd door zeevaarders en handelaars die nauwe contacten onderhielden met het noorden van Spanje en Vlaanderen.
Vanaf 1616 kreeg KANT in Vila do Conde een belangrijke economische betekenis!!
Dank zij de oprichting van een kantschool in 1919, werden nieuwe patronen ontworpen met motieven ontleend aan de zeevaart en ook veel gestyleerde bloemen.
De techniek werd geperfectioneerd waardoor de kant een nieuwe impuls kreeg.
Dit is de traditionele houding van een Portugese kantwerkster, gezeten op de grond met de tombolo in een mand.
Tegenwoordig gebruikt men staanders om het kussen op te leggen (net zoals wij) en zit de kantwerkster op een stoel.
Inmiddels is men in Vila do Conde een andere weg ingeslagen. Naast de traditionele kantmotieven wordt er nu ook hedendaagse kant geklost.
Men gebruikt nieuwe materialen, zoals wol, zijde, metaaldraad van toepassing in de mode zoals te zien op de afbeelding. Maar het behoud van deze eeuwenoude kunst is verzekerd en wordt levend gehouden in de kantschool, gevestigd in hetzelfde gebouw als het mooie Kant museum.
Ik heb uren zitten surfen op internet maar niets gevonden wat betrekking heeft op de geschiedenis van kantklossen in Canada.
Uiteindelijk heb ik toch een kantclub gevonden waarover ik iets kan schrijven.
THE HAERTLAND LACE GUILD
Het doel van de organisatie is : De interesse in oude kant stimuleren en bewaren voor het nageslacht.
The Heartland lace Guild is opgericht in 1990 en isdus nog bitter jong als wij het met de Europese organisaties vergelijken. De kant die er gemaakt wordt is eenvoudig, stropkant of een soort Russische kant. Er komt echter verandering in want sommige Canadese kantklossers komen in Europa lessen volgen.
Het hart, verwerkt in hun logo vindt men overal op terug.
Zo wordt er ieder jaar voor de leden een klosje ontworpen. In het ontwerp is steeds een hart verwerkt. Zo bijvoorbeeld in 1996/1997 zien we 5 Olympische harten als teken van hulde voor de Olympische spelen in Atlanta of in 1998 twee ineengestrengelde hartjes.
In 2006 kreeg ieder lid van het bestuur een persoonlijk Thank you klosje met op de ene zijde een pictogram toepasselijk op hun functie binnen de vereniging en langs de andere zijde hun naam.
Een berichtje in mijn gastenboek doet altijd plezier maar liefst geen buttons van meer dan 40.000 KB want die vertragen het blog !
Omdat ik hen zo mooi vind !!!!
Thomas Woolner
Camino 2005
De voettocht van mijn man, Theo, naar Santiago de Compostela wordt stap na stap beschreven op zijn blog !! Interesse ? Kijk dan naar : http://blog.seniorennet.be/camino2005
