Catechismus

Deze week werd koningin Fabiola van België begraven. Tijdens de begrafenisplechtigheid sprak kardinaal Danneels de volgende woorden: "Fabiola is nu thuis, bij God en haar echtgenoot.”

Als bijvoorbeeld de burgemeester van Brussel zoiets had gezegd, dan had ik daar geen enkele moeite mee gehad, maar een gepensioneerde kardinaal, ooit hoogste kerkelijke gezagdrager in België, zou toch beter moeten weten. Is hij dan de catechismus vergeten?

Jongeren zullen waarschijnlijk nog nooit van de catechismus hebben gehoord, maar de oudere generatie is er mee groot geworden. Zeker in de katholieke scholen, gedirigeerd door pastoors, nonnen, broeders en paters, was de catechismus het voornaamste leerboek.   Eigenlijk was het maar een klein boekje van een honderdtal bladzijden, en de leerlingen moesten het volledig van buiten leren, van voor naar achter, en van achter naar voor. De Catechismus was het heilige woord van God, en wat daar in stond, dat was de enige waarheid. In het voorwoord van de Catechismus stond te lezen: “De Catechismus zal als tekst dienen voor het catechismusonderwijs aan de kinderen in de scholen, en voor het godsdienstonderricht van de gelovigen, op de zondagen, in de kerken.” De catechismus bevatte 447 vragen met antwoorden, in vier delen: 1) De geloofswaarheden; 2) Het Christelijk leven; 3) De geboden en 4) De middelen ter zaligheid.

Om terug te komen op de begrafenis van Fabiola en de uitspraak van kardinaal Danneels: “Fabiola is nu thuis, bij God en haar echtgenoot.”
Vraag 28 van de catechismus luidt: “Waar is God?”
Antwoord: “God is overal : in de hemel, op de aarde, en op alle plaatsen.”
Ja, na meer dan vijftig jaar kende ik het antwoord nog van buiten. In het internaat waar ik verbleef bij de Broeders van Liefde, werd het er in geramd, om het nooit meer te vergeten. En het is ze nog gelukt ook.

Het verwonderde mij dan ook dat de hoogste kerkelijke gezagdrager zei dat Fabiola nu terug bij God was. Hoezo, God is toch ook hier, overal en op alle plaatsen. We moeten dus niet doodgaan om bij God te zijn, want hij is er al. Een kardinaal die zijn catechismus niet meer kent, zo is gebleken…

Er staan nog zeer interessante en leerrijke vragen in de catechismus, zoals bijvoorbeeld de volgende.

Vraag 29: ziet God Alles?
Antwoord: God ziet alles, zelfs onze geheimste gedachten. Hij weet ook alles, ook de toekomende dingen.

Vraag 60: is de zonde van Adam overgegaan op zijn nakomelingen?
Antwoord: ja, de zonde van Adam is overgegaan op zijn nakomelingen; daardoor zijn alle mensen, bij hun geboorte, beroofd van de heiligmakende genade, van de vriendschap van God en van het recht op de hemel; zij zijn onderworpen aan onwetendheid, kwade begeerlijkheid, lijden en dood.
(Bedenking: wat een strenge meedogenloze God wordt hier afgeschilderd?).

Vraag 137: zal ons lichaam verrijzen?
Antwoord: ons lichaam zal verrijzen op de dag van het laatste oordeel : door Gods almacht zal het wederom met onze ziel verenigd worden en uit de aarde levend opstaan.
(Bedenking: hoe gaat God dat oplossen met al die gecremeerde mensen?)

Deze twee vragen en antwoorden, vind ik om verder over na te denken:
Vraag 223: wat zijn wraakroepende zonden?
Antwoord: wraakroepende zonden zijn zonden die, om hun bijzondere boosheid, de rechtvaardige wraak van God in deze wereld eisen.
Vraag 224: welke zijn de wraakroepende zonden?
Antwoord: de wraakroepende zonden zijn deze vier: vrijwillige doodslag, onkuisheid tegen de natuur, verdrukking van armen, weduwen en wezen, en het onrechtvaardig achterhouden van het loon der werklieden.
(Bedenking: kan iemand me uitleggen wat ze bedoelen met onkuisheid tegen de natuur? Gokje: vrijen in het bos of het korenveld?   En wie had vroeger werklieden in dienst? Juist)

Vraag 229: Welke zijn de hoofdzonden?
Antwoord: de hoofdzonden zijn deze zeven: hoogmoed, gierigheid, nijd, gramschap, onkuisheid, gulzigheid, traagheid.
(Bedenking: zou er één Hollander in de hemel geraken (gierigheid), en wat te denken van gulzigheid en traagheid als hoofdzonden?)

Zet volgende twee vragen eens naast elkaar:
Vraag 27: noem enige volmaaktheden of eigenschappen van God.
Antwoord: God is oneindig machtig, wijs en heilig. Hij is oneindig goed, barmhartig en rechtvaardig. Hij is onveranderlijk, eeuwig en alomtegenwoordig.
Vraag 239: moeten wij Gods oordeel vrezen?
Antwoord: wij moeten Gods oordeel vrezen, omdat God een strenge en onverbiddelijke Rechter zal zijn, en zijn vonnis onwederroepelijk.”
(Bedenking: hoe valt dat te rijmen: een God die oneindig goed en barmhartig is, terwijl we Zijn oordeel zouden moeten vrezen omdat hij zo streng en onverbiddelijk zal zijn.)

Om af te sluiten nog volgende vraag en antwoord uit de catechismus.
Vraag 237: wanneer zullen wij geoordeeld worden?
Antwoord: wij zullen geoordeeld worden in het bijzonder oordeel, onmiddellijk na onze dood, en in het algemeen oordeel, op het einde van de wereld.
(Bedenking: is hier geen procedurefout in de maak? Zelfs op aarde kan niemand tweemaal veroordeeld worden voor hetzelfde. Stel dat je de eerste keer een goed rapport kreeg, en de tweede keer een slecht. Eeuwige verdoemenis.
Ik zal maar zorgen voor een goede advocaat in het hiernamaals, een Jef Vermassen of Sven Mary bijvoorbeeld, specialisten in procedurefouten. Normaal gezien zou het voor mij geen probleem mogen zijn om die mannen voor mij te winnen. Ivo is namelijk de patroonheilige van de advocaten. Op dat punt zit ik alvast goed.)