Over twijfelachtigheid en zekerheid…(een essay over schijn en wezen)

Toen ik toch de zee op wilde, floot de wind tergend gierend in het want van de boten in de haven. Een benauwelijk geluid, maar ik wilde weg. Ik moest deze 'aarde' even verlaten, één worden met een waarachtig element, iets dat is wat het is zoals het is, bij goede en slechte weer dagen. De zee, 'mijn element', waarin ik zo nabij, volledig in en bij opgroeide, al ben ik voor de Chinees, een 'aarde' mens. 

Catje, mijn matroosje, zag het niet echt zitten, want dit helse fluiten gaf haar angst. Ik trilde ook wel op de benen (ik ben wat oververmoeid…), want ik weet wat het buiten is op de zee in dit soort hevige windvlagen, tegen wind en tegen een springtij stroming in, (als het vectorzeilen je daartoe verplicht als veiligste route), wat de wind niet minder gevaarlijk maakt. Maar ik duwde door bij mezelf en ging. Het was hoogst opletten geblazen om niet te kapseizen, en we kregen geregeld een grote golf over heel de boot gespoeld. We hadden ons zeilpak niet aan, alleen jeans en regenvest en muts. Catje was na de 2uur zeilen druipnat, en ik ook al half. Maar, zo is het leven. Als je alles op veilig zet en op het zorgeloze, heb je nooit geleefd. Misschien wel goed 'bezig' geweest, maar echt 'leven', dat gaat iets dieper dan dat. Dat vraagt wat meer durf, doorzicht en aanpak. Een berekend risico, noemt men dat al eens... .

Nadat ik me van de eerste grote boei vrij kon varen, wist ik dat het me in een klein uurtje ging lukken tot voorbij Den Haan te komen. Het had zelfs Oostende kunnen worden, maar daar waren we niet op gekleed. Wind van 70 tot 80 Km/uur! Dat is voor wie 'echt' kan zeilen.! Je moet het niet opzettelijk gaan opzoeken, maar ooit kom je erin terecht op een van je zeetochten, en dan weet je wat het is, hoe je er naar kijkt, kan en moet mee omgaan. Dat staalt je zenuwen, daagt uit, doet je relativeren, maar doet je ook goed overwegen wat juist en wat fout is. Iets wat me blijkbaar op zee erg goed lukt, maar in mijn persoonlijk, en vooral mijn liefdesleven, beduidend minder!! De ene levensles houdt niet altijd de andere in zich...!

Toen we terugdraaiden naar de haven, moesten we overstag, dat is met de boeg door de wind heen van richting veranderen. Dat vraagt voldoende snelheid, maar het is een halflang kieler, en het draaimoment is anders dan bij een steekkiel, trager ook. Het manoeuvre zette goed in, maar halfweg was de harde wind op kop en de korte hoge golfslag voldoende, om ons te doen stilvallen. Even dacht ik het nog te redden door de motor erbij te steken, maar te laat, we vielen terug weg van de wind op de oude koers en ik mocht herbeginnen snelheid op de bouwen om het opnieuw te proberen. Ik wilde het vooral eerst zonder motor klaren!

Bij de vraag aan mijn matroosje, de schoot van de genua wat te vieren, ging het echt fout. Die vloog uit haar hand, en de reuzenlap zeil wapperde gewelddadig slaande in de stevige luchtstroom van de stormwind. Daar is geen terughalen aan... . Je riskeert je handen te pletten tegen de winch of je schouder te ontwrichten bij het snokken van de schoot. Dus, alarm!

Ik heb de matroos aan het roer gezet en met alle kracht gedaan wat moest, dan maar voor de wind weggedraaid (halzen of gijpen), de rolfok kleiner gemaakt in oppervlak en dan richting haven gestuurd. Gezien het kleiner totaal zeil oppervlak, was er meer invloed van de wind en de stroming en schoven we vrij snel naar Zeebrugge toe. Ik redde het zaakje door even voor de bewuste boei, de motor te starten en met nu nog nul zeil vooraan, de haven in te varen. Binnen de koppen was alles rustig, want het staketsel brak de sterke kracht van de vlagen. Zo'n toestanden heb je nu op zee, en ze zijn heel leerzaam. Je leert je goed beheersen, juist te beslissen in seconden over wat moet, en je volste aandacht op het verder verloop te houden. Weerom, in mijn emotioneel leven is me dat een ware opdracht, en het loopt dan ook vaak fout af. Rede en emotie haken bij mij niet zo goed in elkaar. In het ene ben ik vaak te gedetailleerd, te zelfzeker, in het andere, te grote twijfelaar en al te explosief en zwaar geladen. Beetje als water en vuur met elkaar willen mengen in dezelfde mens.

Waar ik op zee de bui meestal wel op tijd zie aankomen of kan onderscheppen, is het in mijn gemoedsleven vaak niet zo.

Ik wordt het klimaat niet gewaar, of ervaar het toch te laat, en voel dan in alle hevigheid wat het met me doet, en dan laait het innerlijke beleven zo op, dat ik de pedalen verlies, en vaak te vlug ageer, fout omschreven of geïnterpreteerd reageer, te hevig vooral en al vaker naast de kwestie (wordt me toch al eens meer gezegd door wie me echt graag ziet en wil helpen me meer mens te doen worden: ware, echte mooi liefde is dat!!). Er zit dus een duidelijke dualiteit in mijn persoonlijkheid, die het evenwichtig omgaan met mens en ding niet vergemakkelijkt.

Deze nacht heb is ettelijke keren het hele gebeuren op zee overgedaan, en als kapitein werd ik kwaad omdat het niet lukte bij de eerste keer. Aan boord van een zeilboot is het ten stelligste nodig dat elk bemanningslid bij het hele gebeuren betrokken blijft, zeker in zwaar weer zeilen, waar echt risico's aan verbonden zijn voor boot en bemanning. Even niet mee met de zaak, te laat ageren en je hebt een rampscenario! Maar, er zit ook een vader in mij, die erg begripsvol en vergevingsgezind en ook prominenter dan het kapitein zijn, aanwezig is!     

Zeilen leer je niet in en dag, het kost jaren eer je het kent (en het berust toch wel op enige aanleg en of een soort gave), maar dat is niet voldoende als je de zee op wilt. Je moet vooral ook de medium waarin je je begeeft goed kunnen 'lezen'. Gelukkig had mijn vader er als zeil instructeur, alle aandacht voor. Vorm en kleur van het water, golfslag en vervorming, wolken en temperatuur, vochtigheid en droogt, vertellen je wat je onder de kiel hebt. Het is even belangrijk als kunnen zeilen en navigeren!

Met mensen kunnen omgaan (iets wat ik eigenlijk wel kan, maar...), vraagt eenzelfde talent om die mensen af te tasten en te doorgronden in hun aanbreng en bedoelingen, vragen en wensen. de mens 'lezen' dus, naast het zelf mens zijn. Ik heb dus nog wat werk aan mezelf, voor ze me ooit kielhalen!

Wat ik nog zeggen wil over een zeilreisje plannen. Je hebt een datum voor ogen van vertrek, je hoopt dat het dan maar goed weer zal zijn (want in die periode, enz…, natte vinger wensbaar denken..), je kent het tij en je hebt beslist wat je vertrekuur zal zijn (ETD). Goed denk je, dat is dan geregeld. Fout!

Dat is een ‘mogelijkheid’ van vertrek, mogelijks een vals startscenario, want je hebt geen glazen bol!

Het is dus zaaks dat je naast je oorspronkelijk bedoelde onderneming (plan A), een plan B en een C of en D hebt. Waarom? Je staat op je uur van vertrek, of liever, je kruipt uit je slaapbank aan boord, en stelt vast dat het weertje dat je er gisteren nog was, vandaag van mening veranderde, bvb de wind draaide even 90°  , en je route ligt daardoor buiten het bezeilbare bereik. Dus, einde verhaal. Neen, als je daar rekening mee hield en je daar een plan B hebt bij voorzien (heel interessant om de weersberichten goed af te luisteren en juist te interpreteren. Hiervoor zit je met VTM niet zo veilig…). Enige kennis van hoe een weersbeeld zich opbouwt is dus geen luxe, doch eerder noodzaak. Fronten mogen niet aanzien worden voor paddestoelen… . Occlusies niet voor inktvissen… . Ik zeg maar wat. Met de natte vinger in de lucht wijzen, zegt misschien iets over de windrichting, maar niets over wat er zoal boven je hoofd kan hangen…! De lucht kunnen ’ lezen’ is een vrij groot pluspunt!

Ok, we besluiten plan B te volgen en we vertrekken, misschien op een enigszins ander uur, want gezien een andere route is de inwerking van stroom en wind ook anders. Even wat rekenwerk dus.

We zijn flink op weg naar B, en iedereen is happy aan boord, niemand al zeeziek, en de zon schijnt.

Na vele lange uren op de zilte nat, verschijnen er aan de horizon (en die ligt op zee veel dichterbij dan je denkt!!), donkere massa’s wolken. Wat later merken we dat het daar ook flink regent, en wellicht ook harder waait, dan waar wij ons nu bevinden. Rondom jou, water, niets dan water, en af en toe veraf, een vrachtschip op zijn eigen koers naar zijn verre loskaai. De dreiging van de wolken is nu al echt nabij, en de wind wakkert sterk aan. In der haast wordt een kleiner zeiloppervlak gevoerd na reven, en zet men alles op de boot extra zeevast (borden kunnen dodelijke projectielen worden in slecht weer met hoge dwarse golven). We duiken vroeger dan gewild in dit nu onfrisse weertje, iemand wordt intussen ziek. Je hebt het niet altijd voor het kiezen als de zee erg woest wordt, niemand is nooit vrij van zeeziekte.

Wat later gaan er nog bemanningsleden de vissen voeren, en de dolle pret is er af. We keren om!

Niet wat je denkt, maar we gaan naar plan C en of D. Dat hadden we voorzien vooraf. We draaien terug en vluchten voor deze stormdepressie weg, we kiezen eieren voor ons geld en we willen vooral geen brokken maken of mensen kwetsen.

C kan de terugkeer naar de thuishaven zijn, of het wordt D, een opzoeken van de dichts bijzijnde vluchthaven in de buurt. Als de zee echter te wild is geworden, en de wind je naar het land toe blaast (aanlandige wind, en daar krijg je reuze hoge golven, door de ondiepe kustwateren..), dan blijf je beter dieper op zee, en weg van dit geweld. De kern is zacht van zo’n gebied, maar de rand is vaak erg woest van aard. Het gaat om ‘overleven’, om het leuke van de hele onderneming niet te bezwaren.

De moraal is dan ook deze: als je in je gewone dagelijkse levenwandel stappen zet van A naar B, zie het als plan A, maar bedenk alvast ook een B, C en D programma om wie dan binnen jouw onderneming, of bedoelingen terechtkomt of zich erin opgenomen voelt of weten mag, geen valse hoop, niet invulbare verwachtingen, nare belevenissen of ervaringen, noch een psychologische kater te laten krijgen of er een aan over te houden. Ik ken zeilers die na een éénmalige zware storm op zee te hebben meegemaakt, hun boot verkochten… . Vrienden die je de das omdoet door slecht vooruit te zien met wat je bezig bent of waar je ze bij toelaat in binnen te treden, kan je jammer genoeg voor altijd kwijtspelen, en dat is wellicht niet als bedoeld in je plannen opgenomen, naar ik vermenen mag, maar het gaat wel fout!

Zeilen is niet moraliserend belerend op zich, maar vraagt wel eerlijk te zijn met je zelf en het leven.     

Dit alles wordt pas nog complexer als men besluit om in groep naar een bepaalde bestemming te zeilen. Het gebeurt dan dat de boten niet compatibel zijn aan elkaar, de ene vlugger vaart dan de andere, de andere minder scherp aan de wind dan die ene, en dus er koersen moeten worden verlegd, er keerpunten genomen dienen te worden om bij elkaar te blijven, er misverstanden ontstaan over uitgewisselde gegevens en posities, wat tot onenigheid kan leiden, miskennen van vertrouwen, en soms tot de definitieve breuk van de bestaande vriendschappen. Alleen stevige banden laten toe een planning van lange duur te smeden en aan te houden!

En zoals in het gewone leven ook, zijn er altijd mensen met een zeer hoog zelfzekerheidgehalte, maar onderliggend een vrij laag intrinsiek moreel waardebesef.  

Eind dit Nieuwe Jaar, ga ik met pensioen... (December 2013) (ik kan het nauwelijks geloven…).

Misschien ga ik dan heel veel alleen gaan zeilen, maar wie weet is het zoals met sommige oceaan zeilers: eens de vrijheid van de eenzaamheid gewoon, is het leven aan land een opgave, meer dan een zegen.. .

Och neen, ik heb mensen rond me nodig, en ik heb vrienden en vriendinnen voor het leven, een schitterende partner en zeilmaatje en, een zielsverwante magische boezemvriendin, als mijn absolute engel bewaarster!

Misschien, toch maar beter heel gewoon verder doen zoals nu en, goed kijken naar het levensbord, om toch nog altijd maar weer, iets bij te leren over mezelf, en het zeilen op de levenzee...!

Huub Onzia 31-12-2012

01-01-2013 om 17:17 geschreven door Huub Onzia Derdeyn

31-12-2012 om 22:06 geschreven door Huub Onzia Derdeyn