Mijn meest belangrijke professionele ontgoocheling is gebeurd gedurende mijn eerste twee jaren werk, in Rio De Janeiro nog. xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Ik had een ietwat kleinere krant bezocht om machines en materiaal aan te bieden en werd gevraagd terug te keren ’s avonds, na de zessen, wanneer de verantwoordelijke mens mij beter en met meer tijd ter beschikking, zou kunnen ontvangen. Het betrof zich om “Diário de Notícias” (nu bestaat die krant niet meer) en werd toen nog gedrukt in typografie, op een oude Marinoni (Italiaanse) drukpers en tientallen Linotype zetmachines, gesmolten lood gebruikend, als "basis materiaal".

De krant was onlangs overgenomen geweest door een Pernambucaanse Volksvertegenwoordiger, Ricardo Fiúza en die verdedigde, met zijn volledige politieke en persoonlijke inzet en overtuiging, de militaire machtsgreep van 1964 en werd door hen, de militairen, vanzelfsprekend ook beschouwd als hun, bijna officiële “stemdrager”.

Ik werd dus, wat later, ontvangen door de pas gecontracteerde Industriële Directeur, Dr. José Do Rego Maciel, broer van Marco Maciel, nog altijd huidige Senator voor de Staat van Pernambuco en ooit eens Vice-president van het land geweest. Aangezien ze beiden weinig of niets van kranten verstonden en daar, zonder schaamte, voor uit kwamen (wat ik altijd geapprecieerd heb), kon die laatste, vooral, best wat van mijn technische kennis gebruik maken om zichzelf dieper in zijn zetel te wringen. Spijtig dat hij me meteen vroeg, alle dagen van de week, terug te keren, maar nooit vroeger dan zes uur ’s avonds, want daarvoor moest hij de dagelijkse problemen van de krant beheren, terwijl hij pas daarna de tijd zou vinden om zich bezig te houden met de toekomstplannen van de onderneming. En die plannen waren absoluut niet piepklein, zo bleek het.

Hun originele bedoeling was nog drie andere kranten in Brazilië over te nemen of in te huldigen, zijnde één in Brasilia (Diário De Brasília), een andere in Vitória en nog één in Recife, de laatste met de naam Diário Do Nordeste (het is er nooit van gekomen en een krant met diezelfde naam is jaren later geschapen geweest, in Fortaleza, door een andere megaondernemer, Edson Queiroz, met succes). De studies groeiden alle dagen in omvang en op den duur begonnen we zelfs middelen te onderhandelen om die vier kranten elektronisch te verbinden, met de bedoeling ze allemaal te drukken in offset en met behulp van moderne phototypesetting machines. Het idee was dat elke krant zijn eigen locale notities zou produceren, maar zich ook zou concentreren op bepaalde onderwerpen van algemene interesse om die dan te verspreiden aan elk van de drie overige kranten, daarvoor zelfs een satelliet aanwendend (let op, we zijn aan het spreken over kranten gelegen in vier verschillende Staten, duizenden kilometers van elkaar weg gelegen en we waren toen nog in de vroege jaren zeventig), zodat die vier onafhankelijke kranten enkele bladzijden gemeen zouden bezitten, zoals de krant van Brasilia, gespecialiseerd in de nationale politiek, de krant van Rio, in financiële onderwerpen, de krant van Recife over het nieuws van het Noordoosten van het land en de krant van Vitória over landbouw en industrie. De negatieve films van die gemeenschappelijke bladzijden zouden dan, met behulp van scanners en exclusieve telefoonlijnen, verzonden worden van de ene naar de andere plaats en daar, rechtstreeks, met aanwending van lasers, in aluminium platen omvormd worden.

Een indrukwekkend en modern industrieel project dus, waar niemand een puntje zou kunnen aan zuigen. In elke vergadering was er iets nieuws te bespreken en te evalueren. Het gehele project sloot dus ook een hele hoop nieuwe machines in, vooral voor de kranten in Rio en in Recife die op de eerste plaatsen werden geschoven in de voorrang van uitvoering. Een waarlijk enorme investering dat toen zeker de tien miljoen dollars, in het algemeen, zou doen overschrijden.

Alle dagen, stipt om zes uur stond ik daar, om mijzelf voor te bereiden op een succesvolle professionele start. En de weken en de maanden vlogen voorbij...

Op den duur vond ik het zelfs aangeraden er de Internationale verkoopsdirecteur van de drukpersfabriek “GOSS” bij te sleuren, want de nummers begonnen behoorlijk op te lopen en ik wilde niet alléén verantwoordelijk zijn voor de toegewezen contractprijzen. Gedurende één van zijn bezoeken was hij zichzelf zodanig aan het opwinden met de op de tafel dansende cijfers en plannen (zonder ooit een concurrent te hebben moeten bestrijden) dat hij zelfs sommige dwaasheden aan de klant begon te verkopen en dingen beloofde die onmogelijk, in de praktijk, te verwezelijken waren. Zijn naam was Harry Andree, waarover ik het vroeger al eens heb gehad, een Duitser die gevangen was genomen geweest door het Amerikaans leger, na de tweede wereldoorlog en niets liever deed dan bruine beren de hals over te snijden, nadat hij ze, vanuit een veilige plaats, omver had geschoten, terwijl hij ze in de ogen keek en die, hoop ik nu, allang aan het verrotten is. Mijn taak bestond erin zijn vleugels wat te knippen om met onze voeten op de grond te blijven steunen, want op het einde zou hij (gelukkig) naar huis terug keren en zou ik, alleen, de gevolgen van zijn valse beloften moeten ondergaan.

Enfin, de grote dag brak aan om de eerste fase van het project af te sluiten. De uiteindelijke cijfers, voor deze fase, met machines voor Recife en Rio, bedroegen over de zes miljoen dollars. Eindelijk kwam de dag naderbij voor de bekroning van praktisch zes maanden sacrificie en zweet.

Alle papieren, onder andere de Ordersheets en Proforma Invoices, alsook tientallen verklarende "drawings" werden zorgvuldig voorbereid en ontvangstbewijzen uitgeschreven en ik nodigde mijn directeur uit mij te vergezellen op die belangrijke gebeurtenis, terwijl hij, op zijn beurt, mij plaats liet nemen in zijn supergezellige en belangrijke auto, een Ford Landau, uitgerust met een acht cilinder motor, die bijna ene liter nafta inslikte om de drie kilometers, vooral als de airconditioning aangelegd was geworden en met zijn deftige chauffeur, van voren.

We waren plechtig ontvangen geweest door Ricardo Fiúza en zijn complete ploeg, onder andere de financiële en de administratieve Directeurs en ook de industriële Directeur, mijn intussen beste vriend geworden José do Rego Maciel, die vertrouwelijk een oogje wenkte, als wilde hij zeggen: eindelijk de beloning voor uw maandenlang achter-uren-werk, terwijl ik, gelukkig met mijn eerste belangrijkste verkoop, diep zuchtte van de bevrediging en alle handen uitbundig werden gedrukt en iedereen, iedereen proficiat wenste voor hun doorzettingskracht, initiatief en ondernemingsvermogen en op hun respectieve ruggen klopten en er zelfs een champagne fles werd geopend en ik gloeiend van de voldoening de papieren onder hun neus wreef en ze plechtig aanzette ze onmiddellijk te ondertekenen en ik, in de sequentie, ook voorzichtig voorstelde, zonder verder uitstel, de eerste afbetaling te realiseren en hij, Dr. Ricardo, ons respectvol de vergulde cheque overhandigde, in de waarde van tien percent, gerekend over zes miljoen dollars en we op den duur beleefd naar buiten geloodst zijn geworden, waar ze ons ontroerd hebben nagewuifd in de vertrekkende slede-wagen en waarna we allemaal gelukkig zijn gaan slapen, die avond, tot ik de volgende morgen, op het werk al en nog altijd niet helemaal nuchter van de emotie, tot de orde ben geroepen geweest door mijn directeur, die mij glimlachend mededeelde dat hij zopas een telefoontje had ontvangen van de secretaresse van Dr. Ricardo, hem beleefd smekend de uitgeschreven cheque toch niet aan de bank voor te leggen, want dat er op die rekening geen kloten van "funds" beschikbaar waren en dat ze besloten hadden van de gehele zaak af te zien, maar dat ze, in alle geval, toch uiterst tevreden waren geweest met mijn oneindige aandacht en mijn tientallen bezoeken en dat ze dat nooit nemeer zouden vergeten; dat ze ondertussen veel geleerd hadden en dat ze, vroeg of laat, die kennis zouden aanwenden voor een eender, project, ergens anders in de wereld, waar er een nieuwe machtsgreep door de militairen voor de boeg lag...

Ik heb naar diene dwaze uitleg staan luisteren, bij manier van spreken natuurlijk, met mijne mond vol tanden en het heeft mij een volle dag en een gehele nacht gekost, om op iets anders te kunnen beginnen denken, daarna.

Die smerige gataflekkers van die verdomde machtsvergrijpers!