Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
30-05-2006
Morgen komt er weerheilgen op bezoek ! ! !
Het was al een tijdje geleden, maar morgen komt er eindelijk nog eens een weerheilige op bezoek ! En voor de vlasboeren, als die er nog zijn ? Zou het morgen klaar weer moeten zijn !
" Is het klaar met Petronel, dan meet men vlas met een el. "
Of de volgende weerspreuk morgen gaat kloppen, is zeer de vraag ???
" Op Sinte - Petronella heet of wak, het geld smelt in uwe zak. "
Men steken morgen dus best geen geld in onze zak ! Hoewel.....bij deze temperaturen ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
30 Mei 2005 was een eerder donkere dag met motregen. Het kwik liep niet hoger op dan 13,1° en dat werd om 15u14 waargenomen. De minimum temperatuur bedroeg die dag 10,4° en dat werd 's nacht om 2u46 genoteerd. Er was maar 2,7° verschil tussen maximum en minimum ! 30 Mei 2004 toen was het Pinksteren en die dag begon erg zonnig, maar eindigde met lichte buien ! De maximum temperatuur bedroeg die dag 18,9° om 10u26 waargenomen. De minimum temperatuur daalde tot 10,1° om 3u44 opgetekend. De warmste 30ste mei ooit kwam in 1944 voor met 32° ! ! ! In dat jaar kende men 3 zeer warme dagen op rij !
Een Sinxenboom werd soms geplaatst op de bijzonderste plaats van de gemeente. De takken werden verwijderd tot aan de bovenste kruin, en het overige werd versierd met linten en strikken, gekleurd papier, zilveren bollen, en ringsom behangen met allerlei gerief zoals men dat in die tijd noemde. Dat gerief bestond uit : worsten, eierbrood, koeken, flessen drank, kledingstukken enz. Was men met dat werk klaar, dan werd de boom opgericht onder het geroep en gejuich van de menigte. Eerst werd het Sinxenbier gedronken, dan hand in hand in de ronde gedanst en Sinxenliedjes gezongen. Vervolgens begonnen de volksspelen, een wedloop, zakkenlopen enz. enz. en eindelijk de Mastklimming. De jongens klauterden de boom op en haalden een voor een de opgehangen voorwerpen naar beneden. Een ander gebruik dat ook nog in zwang was, was het bespotten of beschimpen van den Sinxenluiaard. Al wie het laatst in de kerk of in huis, op straat of op school kwam, werd gans het jaar als Sinxenluiaard en lang slaper uitgescholden. Vroeger werd het schoonste meisje van het dorp met bloemen getooid, maar daar vertel ik u morgen dan weer alles over, tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
29 Mei 2005 was een zonnige dag waar in de namiddag toch wat bewolking kwam binnen drijven. Het kwik liep op tot 22,6° en dat werd om 15u02 waargenomen. De Minimum temperatuur bedroeg die dag 8,5° om 5u46 opgetekend. 29 Mei 2004 was een zeer zonnige dag met een maximum temperatuur van 24,8° om 15u56 genoteerd. De minimum temperatuur bedroeg toen 6,7° om 6u10 waargenomen. De warmste 29ste mei ooit kwam in 1944 voor met 32° ! ! !
Vroeger jaren kwamen de inwoners van sommige gemeenten al in de vroege morgen samen om dan gezamelijk naar het bos te trekken waar ze Sinxenbomen, takken en groen gingen halen. Beladen met bussels en boompjes, meest berken en sparren, kwamen ze al zingende en joelende dat het dreunde, over de velden terug. De boompjes werden voor de ingang van de huizen geplant want dat bracht de zegen in huis, en het weerde ook het kwaad af, zo zei men toen. Hetzelfde geschiedde ook voor de stallen, ieder stuk vee kreeg zijn boomke. In de nok van het dak werden takken gestoken, het groen hing men op zolder, aan de wanden, aan de deur en de ramen, zowel langs binnen als langs buiten. Voor diegene die geen boompjes hadden kwamen de bedelaars er aanbieden op de hoven en ze zongen daarbij Sinxenliedjes. Ze zongen om spek en eieren te krijgen, deze spijzen werden verzameld en 's avonds was het " spek in de pan " bij de arme lieden. Net zoals op de eerste mei met de meitak gebeurde, werd er ook nu een Sinxentak geplaatst voor de deur van de huwbare meisjes. Het gewas verschilde volgens volgens het gedacht van de jongelingen over het meisje. Zo ontving een ondeugende maagd bijvoorbeeld een dorretak, ook wel eens een stro-man. Morgen vertel ik dan weer verder over de Sinxenboom, waar deze werd geplaatst en hoe hij werd versierd, tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
28 Mei 2005 was een zomerse dag met een maximum temperatuur van 27,2° om 13u16 waargenomen. De minimum temperatuur bedroeg die dag 18,5° om 4u03 opgetekend. 28 Mei 2004 was een zonnige dag waar de temperatuur om 17u31 opgelopen was tot 21,4° De minimum temperatuur bedroeg toen 3,3° en die werd om 5u58 opgetekend. De warmste 28ste mei ooit kwam in 1944 voor met 31° !
Pinksteren of Sinxen werd in de middeleeuwen Bloeifeest, Bloemenoosteren en Bloempaschen genoemd. De H. Kerk herdenkt de nederdaling van de H. Geest over de Apostelen in het Cenakel vereningd en de stichting van de Kerk zelf. Van in het begin van het Christendom werden de Sinxendagen met veel luister gevierd, en als volksfeest blijft de dag in het geheugen. Terwijl men vóór de hoogmis de processie deed en in het midden van de kerk gekomen was, zong men het Veni Creator, toen schetterde het trompetgeschal om het gedruis na te doen van de stormwind dat weleer het Cenakel vervulde, en op de voute deed men het gerucht na van de donder. Op dat ogenblik schoot de hemel weg waarop alle ogen gericht waren, en men liet van boven nederwaerts met een coorde eene witte duive nederdaelen, versiert met bloemkins, met de beide vlerken ghebonden by een stropken, in representatie van den H. Geest. Men liet uit het gewelf brandende stoepe vallen ter verbeelding van de nederdaling van vurige tongen op de Apostelen, en uit de sterregaten daalden over het volk uwelen en papieren strooilingen van alle kleuren, om de overvloed te bedieden van de genaden en gaven van den H. Geest. De gelovigen aanzagen ieder van die bladjes als een zegen uit den hemel en vingen ze op; de kinderen grepen er naar en bewaarden ze tussen de bladen van hun kerkboek tot het volgend jaar. Morgen vertel ik verder over Sinxen en de gewoontes van het volk. Tot dan ?
Kijk hierna maar eens naar de temperatuur van verleden jaar op deze dag ! Om bij te watertanden zeker ? De tuinliefhebbers zullen zich misschien al beginnen afvragen wanneer alles eindelijk eens volop zal beginnen groeien ? Wel de volgende weerspreuk brengt hierop het antwoord.
" Als de eikels in de mei goed bloeien, zal alles volop gaan groeien. "
Maar of de eikels nu volop bloeien ? ? ? Ik vermoed dat dit nog wel even wachten zal zijn, tenzij u er al volop in bloei zou gezien hebben?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
27 Mei 2005 was een zomerse dag met een maximum temperatuur van 33,7° om 17u19 in het weerstation van Kapelle o/d Bos waargenomen ! Meteen ook de warmste 27stemei ooit ! ! ! De minimum temperatuur bedroeg toen 12,6° en die werd om 5u03 opgetekend. 27 Mei 2004 was een dag met bewolking, zon, en een lichte regenbui. Het kwik steeg tot 16,8° en dat werd om 16u43 waargenomen. De minimum temperatuur bedroeg die dag 2,7° en die werd om 4u47 opgetekend.
Omdat er vroeger toch zoveel te doen was rond, en met Pinksteren, begint ik vanaf vandaag al maar te vertellen uit die tijd van toen. De vrijdag en zaterdag werden hoven, weiden en velden doorlopen door de kinderen van de Vlaamse bewaarscholen der Blauwe Zusters binnen Veurne, ze brachten hele paanders bloemen naar huis. De hoogstgeschatte waren de Sinxenbruiden (boterbloemen). 's Avonds, met de hulp van moeder, maakte de kinderen een hoepel van wijdauw en daar rond vlechten ze gele Sinxenbruidjes. Hoe dikker de bloemen lagen, hoe schoner. De burgerskinderen staken in de top, twee of drie bloedrode pioenrozen of andere bloemen. Er waren er ook die ze maakte van vlindergroen met hier en daar een bloem er tussen, die deden dat omdat ze geen bloemen gevonden hadden. 's Nuchtens waren de kinderen wel een uur voor de normale tijd op, want vele konden maar half slapen, 't was immers een schande om die dag te laat te komen op school. Met hele bendes trokken ze dan, vroeger als gewoonlijk, met de kroon op het hoofd al zingende naar school. De zaterdag voornoene hoorde ge gene andere zang als de eentonige zang van de kinderen : Sinxenbruid, le leegaard uit, had je wel eerder opgestaan, ge gingt wat vroeger naar de schole kunnen gaan. Je hebt de kroone gestolen, te Veurne in de schole. Dat men van Awoe ! geve voor dezen die te late komen. Vanaf morgen kijk ik dan al vooruit naar Pinksteren of Sinxen en hoe het in de middeleeuwen genoemd werd, tot dan ?
Mei loopt op haar laatste benen en een weerspreuk erg toepasselijk voor deze dagen zegt ons :
" 't Staartje van de mei, is 't staartje van de winter. "
En in een buurgemeente van ons, in Merchtem met name, zeggen ze dat zo :
" 't Stieetje van de maa, is 't stieetje van de winter. "
Raar volk die van Merchtem, daar aten ze vroeger volgens de legende zelfs houte ballekes als het kermis was ! Al heeft dit wel niets met 't weer te maken.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
26 Mei 2005 was een mooie zomerse dag met een maximum temperatuur van 30,1° om 15u54 waargenomen. De minimum temperatuur bedroeg die dag 13,5° en die werd om 5u56 opgetekend. 26 Mei 2004 was een zonnige dag met wat bewolking, het steeg tot 17,6° en dat werd om 15u17 waargenomen. De minimum bedroeg die dag 7,4° en die werd om 5u16 genoteerd De warmste 26ste mei ooit kwam in 1953 en 2005 voor met 30° !
Ik geef graag toe, rond deze tijd van 't jaar zou het weer wat beter moge zijn. Ik ben op zoek gegaan naar een weerspreuk die ons misschien wat troost zou kunnen brengen en ik vond de volgende :
" Koele mei schenk vruchtbaar jaar, maar droge mei, duur jaar. "
Oordeel zelf met wat we nu het beste gediend zijn !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
25 Mei 2005 werd na het optrekken van de bewolking een mooie zomerse dag met een maximum temperatuur van 26,6° om 18u01 waargenomen. De minimum temperatuur bedroeg die dag 13,5° en die werd 's morgens om 5u06 gemeten. 25 Mei 2004 was een zonnige dag met in de namiddag bewolking. Het kwik liep die dag op tot 20,5° om 13u31 opgetekend. De minimum temperatuur bedroeg toen 3,6° om 6u02 genoteerd. De warmste 25ste mei ooit kwam in 1953 voor met maar liefst 31° !
Gisteren beloofde ik u een verhaal over Ekeren, wel de vrijdag na Hemelvaart vereerde men daar vroeger de gedachtenis van het Hagelkruis. De overlevering meldt, dat tijdens een hagelbui op die dag, men op een plaats dicht bij het dorp, de hagel in kruisvorm op de grond zag liggen. De klokken werden door onzichtbare handen geluid en het volk trok processiegewijs van de kerk naar de plaats van het wonder. Men richtte er een stenen kruis op, en ieder jaar deed men den beeweg om bevrijd te blijven van hagelbuien. Bij die gelegenheid schonk men de arme een maaltijd van erwtensoep, brood en bier. Nog iets over de weerkunde uit vroeger jaren, de rogge moet op Hemelvaart bloeien, gelijk welk weer het ook was. En op O.H. Hemelvaart verwachtte men vroeger ook altijd donder. Het wangeloof was er ook weer op deze dag en zo zei men vroeger dat al wie naait, grote ongelukken op zich zou trekken. Men at ook niets anders dan gevogelte om gezond te blijven. Haver op deze dag gezaaid, zou niet gedijen, vlas dan weer wel. Over enkele dagen, blik ik dan weer even vooruit en vertel ik weer wat over de gebruiken enkele dagen voor Pinksteren.
Ik zou zeggen eindelijk nog eens een weerheilige op bezoek ! Ene die het blijkbaar met de wijnboeren heeft, zo vertellen ons de weerspreuken voor morgen 't volgende :
" Sint - Urbanus en de zon, wijn in de ton. "
Maar .........
" Regent het op Sint - Urbijn, zo is er weinig wijn. "
Een heel oude weerspreuk vertelt ons dan weer veel beter nieuws, meer zelfs, die beweert dat vanaf morgen de zomer er zou aankomen ! ! !
" Sente Urbaendach gaet de lentin uit, dan komt die somer met syne virtuut, dat weder beghint te wesen schone, de sonne warm an den trone "
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
24 Mei 2005 was een dag met bewolking en zon en waar het kwik steeg tot 19,9° om 16u38 opgetekend. De minimum temperatuur bedroeg toen 9° en die werd 's nachts om 3u 02 genoteerd. 24 Mei 2004 was het evenbeeld van deze van 2005, ook een maximum temperatuur van exact 19,9° om 17u05 opgetekend. Alleen de minimum temperatuur was verschillend en die bedroeg 2,2° om 6u09 op de morgen. De warmste 24ste mei ooit kwam in 1953 voor met 29° !
Morgen vieren we het feest van O.H. Hemelvaart en deze feestdag dagtekent al van de 4de eeuw ! In de middeleeuwen was het de gewoonte dat men in 't midden van kerk een Christusbeeld ophing dat opgetrokken werd naar de vout om het mysterie voor te stellen. Kleine engeltjes omringden dat beeld, en terwijl zong men : Ascendo ad patrem meum et patrem vestrum, deum meum et deum vestrum. In 't Nederlands is dat " Ik ga op tot mijn Vader en uwe Vader, mijn God en uwe God." Wanneer het beeld verdwenen was liet men uit de sterregaten bloemen vallen, zinspelende op de woorden van de profeet : Ten hemel geklommen, heeft hij de mensen verrijkt met alle gaven. De Hemelvaart wordt in de liturgie verklaard door het uitdoven van de Paaskaars, na het zingen van het evangelie. Op verschillende plaatsen ging men vroeger beewegen en hadden er bedevaarten plaats. Vroeger zei men ook nog dat op O.H. Hemelvaart de lange week voor Sinxen begon, die duurde 10 dagen : de tijd dat het H. Kerk met Maria den H. Geest verwachtte in het Cenakel. Morgen vertel ik nog een kort verhaal over iets dat men vroeger in Ekeren vereerde, tot dan ?
