Donderdag 21 september om 20 u. presenteert het André Demedtshuis als volgend concert in de reeks “100 jaar André Demedts” een optreden van het prestigieuze Flanders Recorder Quartet in de Sint-Bavokerk in Sint-Baafs-Vijve. Met optredens over gans de wereld overtuigen Bart Spanhove, Han Tol, Joris Van Goethem en Paul Van Loey op een enthousiaste, attractieve manier het publiek met de onbeperkte mogelijkheden van een blokfluit. De vier blokfluitisten worden alom geroemd om hun gedurfde programma's, de expressieve voordracht, virtuoze vertolking en eigenzinnige profilering. Ze overrompelen hun publiek met de klankschoonheid van de meer dan 150 zeldzame blokfluiten die ze het bespelen. Het Quartet brengt n.a.v. het André Demedtsjaar in zijn geboortedorp Sint-Baafs-Vijve het tot de verbeelding sprekende programma “Banchetto Musicale”.

Het Flanders Recorder Quartet worden de ambassadeurs genoemd van de blokfluit. De talrijke positieve perskritieken na concerten en cd-opnames beklemtonen de gedurfde en unieke programmatie, het kristalhelder samenspel, de eigenzinnige profilering en virtuoze en expressieve vertolking. Sinds zijn ontstaan in 1987 heeft het Flanders Recorder Quartet “Vier op ’n Rij” zich ontwikkeld tot een ensemble dat behoort tot de wereldtop. Met meer dan 1200 optredens in wereldbekende concertzalen op haar naam, is het niet meer weg te denken uit de wereld van de oude muziek en toonaangevende festivals.

Het kwartet maakte verscheidene baanbrekende cd-opnames met vaak onbekend repertoire voor Deutsche Grammophon en Harmonia Mundi. In 1997 ging het een verbintenis aan met het Franse cd-label, Opus 111. De laatste drie cd's die uit deze samenwerking voortkwamen, “Armonia di Flauti”, “Bassano” en “Magic”, vielen één voor één in de prijzen. In 2004 verscheen een opname met werken van Matthew Locke bij het Duitse label “Aeolus”, het nieuwe "huismerk" van het kwartet. De gedurfde en unieke programmatie, de expressieve voordracht, virtuoze vertolking en eigenzinnige profilering van de vier blokfluitisten wordt alom geroemd en komt steevast in de concertbesprekingen tot uitdrukking.

Het Flanders Recorder Quartet brengt een instrument, dat tweehonderd jaar lang miskend werd, weer voor het voetlicht. Op een attractieve manier overtuigt het de melomaan met een uitzonderlijke verzameling van 150 instrumenten, die, gepaard aan de virtuoze vertolking van gevarieerde programma’s, ervoor zorgt dat elk concert een onvergetelijke gebeurtenis wordt. Tot de collectie van het ensemble behoren kopieën van blokfluiten naar Virdung (1511) gebouwd door Adrian Brown; tien instrumenten uit het bezit van Henry VIII, gebouwd door de beroemde Italiaanse dynastie Bassano en voor het kwartet gekopieerd door Bob Marvin en Adri Breukink; de 2,30 meter hoge barokke grootbas die door Friedrich von Huene uit Boston werd ontwikkeld en moderne instrumenten van Hans Coolsma. Deze unieke en uiterst zeldzame blokfluiten zijn niet enkel een lust voor het oog en het oor maar ook een belangrijke pijler waarop het kwartet zijn pleidooi voor de blokfluit steunt.

Het Flanders Recorder Quartet wordt geroemd om zijn smaakvol uitgewerkte arrangementen (waaronder Vivaldi's Vier Jaargetijden) en de meer dan veertig composities die aan de groep zijn opgedragen. Een deel van het uitgebreide repertoire stelt het ensemble ter beschikking aan een groot publiek middels een reeks van uitgaven in “The Flanders Recorder Quartet Series”, die bij Heinrichshofen in Duitsland verschijnt.

De titel "Banchetto Musicale" is ontleend aan de gelijknamige danssuites van J.H. Schein (1617). Ook G.P. Telemann schreef in 1733 zijn fameuze collectie "Musique de Table". Met deze muziek wilden zij hun gasten een al even rijk "muzikaal" banket aanbieden. Deze gedachtengang inspireerde Flanders Recorder Quartet bij het samenstellen van dit

nieuwe programma, waarin het ensemble de diversiteit van zijn instrumentarium en composities centraal wil stellen. Dit programma is opgebouwd in de vorm van een

rijk gevuld muzikaal diner, waarbij alle gangen ingevuld worden door verschillende muzikale delicatessen van over de hele wereld.

Met een instrumentarium van meer dan 150 blokfluiten (Middeleeuwen, Renaissance, Barok, twintigste eeuw) wil Flanders Recorder Quartet de muziek uit verschillende periodes in haar oorspronkelijke klank ten gehore brengen. Hiervoor worden enkele unieke instrumenten gebruikt die speciaal op aanvraag van het ensemble ontwikkeld werden. Hierbij Von Huenes reuzengrote barokgrootbas en een reconstructie van een middeleeuws consort speciaal geschikt voor vroege polyfonie. De muziek: J.S. Bach, J.B. de Boismortier, M. Locke, J.H. Schein, J. Ciconia, P. Swerts, A. Vivaldi, e.a….

"Flanders Recorder Quartet" is, met meer dan 1200 concerten op vijf continenten op haar naam, niet meer weg te denken uit het internationale muziekleven. Na het behalen van de eerste prijs in het vermaarde "Musica Antiqua Concours" te Brugge in 1990 nam de carrière van het kwartet een enorme vlucht en concerteerde het in wereldbekende concertzalen zoals "Opera City Hall" (Tokyo), "Phoenix Hall" (Osaka), "The Cloisters" en "Frick Collection"

(New York), "Spivey Hall" (Atlanta), "Het Concertgebouw" (Amsterdam) en het “Orchesterhaus Salzburg" en tijdens toonaangevende oude-muziekfestivals overal ter wereld.

Info en Tickets aan 8 Euro op de Cultuurdienst Wielsbeke.

E.: cultuur@hernieuwenburg.be

T.: 056/67 32 50

www.flanders-recorder-quartet.be

Han Tol • Paul Van Loey • Bart Spanhove • Joris Van Goethem

20-09-2006 om 22:34 geschreven door bernard

Zondag 24 september 2006 gaat de 59^e Frans-Vlaamse Cultuurdag van het Komitee voor Frans-Vlaanderen (KFV) door in Belle.  Het Komitee voor Frans-Vlaanderen werd in 1947 opgericht te Waregem door André Demedts en Luc Verbeke. De Frans-Vlaamse Ontmoetingsdagen van toen met ondermeer ook Stijn Streuvels groeiden uit tot een jaarlijkse culturele bijeenkomst, die nu afwisselend doorgaat in thuisstad Waregem en het Franse Belle. Volgend jaar gaat de 60^e editie dus door in Waregem. De tweetalige (N/F) plenaire zitting gaat door op het stadhuis van Belle.  Er wordt n.a.v. het André Demedtsjaar ondermeer hulde gebracht aan stichter-voorzitter André Demedts.

Zondagvoormiddag wordt een cultureel-toeristisch programma (tweetalig N/F) aangeboden met keuzemogelijkheid tussen een natuurwandeling, rondleiding op de Katsberg of een stadsbezoek aan Belle. Voor de eerste twee mogelijkheden gaat men van start om 10 u., het stadsbezoek start om 10.30 u. De natuurwandeling gaat van Belle tot de grens en wordt geleid door Jef Hoornaert. Hij is natuur-, landschaps- en cultuurhistorische gids.  Mevr. Christine Hanscotte-Proust leidt de rondleiding op de Katsberg. Zij is auteur van het recent verschenen boek “Le Mont des Cats. La trappe de Flandre” en kent als geen ander de geheimen van deze tot de verbeelding sprekende attractie.  Voor het stadsbezoek van Belle (Bailleul) kan KFV een beroep doen op Patrick de Verrewaere, co-auteur van “Histoire secrète de la Flandre française”.  Een vierde activiteit zondagvoormiddag is de bijeenkomst van docenten Nederlands van het KFV in het Huis van het Nederlands/La Maison du Néerlandais o.l.v. Dirk Verbeke.

Het zondagnamiddagprogramma gaat door op het stadhuis van Belle en start om 14 u. op de gelijkvloerse verdieping met een kennismaking van de deelnemers. U vindt er de toeristische stand van het Streekbezoekerscentrum voor Frans-Vlaanderen, een boekenstand met regionale ligeratuur, een stand van de Frans-Vlaamse kunstenaar Jean-Claude Bottin en een tentoonstelling met schilderijen en aquearellen van Alain Delsalle en Dominique Darras. J-C Bottin maakte ondermeer een pentekening van André Demedts n.a.v. het Demedtsjaar 2006.

Om 14.30 u. opent burgemeester Michel Gilloen van Belle de tentoonstelling “En Flandre. Lumières de Flandres”, die nog loopt  tot 4 oktober.

De tweetalige (N/F) plenaire zitting gaat door in de bovenzaal van het stadhuis in Belle en wordt opgeluisterd door de Frans-Vlaamse bard Ghislain Gouwy, met muzikale begeleiding door William Schottte. Bij de hulde aan André Demedts krijgen we getuigenissen van drie Franse staatsburgers, die de André Demedtsprijs ontvingen. Het zijn Francis Persyn, oud-inspecteur voor het Nederlands in  Frankrijk en ondervoorzitter van KFV, Jacques Fermaut,  oud-leraar Nederlands en KFV-medewerker, en door Sandrine Demange, directrice van het Huis van het Nederlands.

Er staat ondermeer ook een  panelgesprek geprogrammeerd i.v.m. de regionale roman o.l.v. François Hanscotte. Hij spreekt met Eric Vanneufville, auteur van  “Une vie en Flandre” en Régis Macke, auteur van “Marie-Jeanne, Sorcière de Flandre”. De historische roman kan een belangrijke vulgariserende rol spelen voor de kennis van de eigen geschiedenis. Voorts krijgen we nog de voorstelling van het elektronische taalleerproject FRANEL en de vereniging APNES voor leerkrachten Nederlands van het voortgezet onderwijs in Noord-Frankrijk. De cultuurdag besluit met het juryverslag en prijsuitreiking van de 41^e KFV-Taalprijsvraag Nederlands voor Frans-Vlamingen door secretaris Dirk Verbeke.

Info  www.kfv-fransvlaanderen.org

Illustratie : pentekening van de Frans-Vlaamse kunstenaar Jean-Claude Bottin. Een afdruk ervan wordt in beperkte oplage te koop aangeboden op de 59^e Frans-Vlaamse Cultuurdag.

18-09-2006 om 23:56 geschreven door bernard

Een cultuurdrager

Marnixring Leeuwercke vraagt aandacht voor de veelzijdige letterkundige als cultuurdrager. André Demedts was leraar aan het H. Hartcollege te Waregem. Van 1949 tot 1971 was hij directeur van de gewestelijke omroep West-Vlaanderen te Kortrijk. Hij ontwikkelde zich als schrijver van psychologische romans, poëzie, verhalen, toneel, jeugdboeken, monografieën van bekende auteurs en als recensent voor o.m. de Standaard der Letteren.

Hij was een echte cultuurdrager die zich inzette voor de verspreiding van de cultuur in de brede zin van het woord. Hij was redacteur van o.m. Ons Erfdeel en van Dietsche Warande en Belfort en stond aan de wieg van het Komitee voor Frans-Vlaanderen,  waarin hij ijverde voor het behoud van het Nederlands in Frans-Vlaanderen. In 1990 ontving hij de Staatsprijs als bekroning van zijn hele oeuvre.

Het kunstproject

Het onderwerp van het kunstproject, een portret van André Demedts,  is het werk van Patriek Roelens. Het is een mengeling van zwart pastelpotlood en houtskool, uitgewassen met een breed aquarelpenseel. André Demedts werd geportretteerd op basis van een foto uit het Stadsarchief van Waregem, waarop de auteur met een melancholische blik voor zich uit kijkt. Dit komt wellicht goed overeen met de teneur van zijn oeuvre. Daarenboven straalt dit artistieke portret een bijzondere dynamiek uit die typisch is voor zijn leven ten dienste van Vlaanderen. De lijnets is te verkrijgen voor 75 Euro.

Patriek Roelens  

Van 1989 tot 1995 was Patrick Roelens vooral animator voor verschillende tekenfilmstudio’s (vb. Les Tifous, naar Franquin).  Vanaf 1995 was hij leraar aan de tekenacademie van Waregem, eerst aan de middelbare graad, vanaf 2000 aan volwassenen (nadruk op aquarel, maar ook lino, keramiek en etsen).  Sedert 2003 is hij uitsluitend docent digitale beeldvorming (grafische en videoprogramma’s).

Vanaf 1997 is zijn hoofdbezigheid vooral striptekenen (Get Ready, Windkracht 10 en K3), maar ook layout van boeken en illustraties voor diverse bedrijven. Zijn recentste projecten zijn filmmontages voor Actua-TV.   Voor meer informatie verwijzen we naar zijn website http://web.mac.com/roelens/iWeb/Patriek

Marnixring Leeuwercke Waregem

Marnixring is een internationale serviceclub, die al meer dan dertig jaar de gemeenschap wil dienen. Dit gebeurt door het verspreiden en bevorderen van de Nederlandstalige cultuur, door de vriendschap en dienstbetoon onder de leden (ongeacht hun levensbeschouwelijke en politieke overtuiging) en door het bevorderen van solidariteit, verstandhouding en vrede door het ideaal van dienstvaardigheid en verdraagzaamheid.

In 1995 gaf Leeuwercke een kunstmap uit als hommage aan bekende kunstenaars uit de streek. Ook dan werd al hulde gebracht aan André Demedts. Om de twee jaar organiseert de Ring de Poëziewedstrijd “Georges Leroy”. Momenteel is de poëziewedstrijd al aan zijn 16^e uitgave en daarvoor worden de werken opgewacht tegen uiterlijk 31 oktober 2006. 

18-09-2006 om 00:00 geschreven door bernard

De erfgoedwerkgroep is een samenwerkingsverband van Davidsfonds Wielsbeke/Sint-Baafs-Vijve, Davidsfonds Ooigem, het ES-Battement, de heemkundige Juliaan Claerhout-kring, het André Demedtshuis en de Cultuurraad Wielsbeke. De werkgroep wil elkeen via een ontspannend  gezinsgebeuren laten binnentreden in het tijdsbeeld en de voetsporen van zijn ereburger André Demedts. Dat gebeurt door het André Demedtspad opnieuw te laten ontdekken. Dit wandelpad werd op 16 september 1984 door Vakantiegenoegens voor het eerst ingewandeld. Het loopt langs het Demedtsland in Sint-Baafs-Vijve en Wakken.

Op verschillende locaties langs het André Demedts-wandelpad kan de deelnemer kennis maken met het leven en het werk van André Demedts, via korte filmpjes, toneelacts, vertellingen, poëzie …

En langs het wandelpad wordt ook het onroerend erfgoed niet vergeten. De deelnemers krijgen een brochure met de reisbeschrijving waarin ook allerlei historische weetjes zijn verwerkt. En ook niet onbelangrijk: de geboortestreek van André Demedts ligt in volle natuur!

De tocht is 11 km lang, en gaat over landelijke, harde wegen.  Bij enkele stopplaatsen is er drankgelegenheid voorzien. Na de wandeling kan je een formulier invullen waarbij mooie prijzen te winnen zijn.

Inschrijvingen en eindpunt van de wandeling is het André Demedtshuis, Sint-Bavostraat 15 aan de kerk in Sint-Baafs-Vijve. Voor de wandelaars is inschrijving en start mogelijk vanaf 10.30 u. tot 13.30 u.  Voor slechts 3 euro krijgt men een brochure met plan, nuttige informatie en één gratis consumptie onderweg. Wie start voor de middag kan een broodje bestellen bij de inschrijving. Zelf een picknick meebrengen mag ook. Wie het André Demedtspad liever met de fiets aflegt kan inschrijven tussen 13 en 14 u.

Alle inlichtingen bij Cultuurdienst Wielsbeke tel. 056/67.32.50  of mail cultuur@hernieuwenburg.be

Bij de foto : het Blauw Kasteelke: Dit is één van de bezienswaardigheden langs het André Demedtspad, gelegen op een boogscheut van zijn geboortehuis. Op deze plaats werd in oktober 1297  het wapenbestand van Sint-Baafs-Vijve tussen de Franse en de Engelse koning getekend, dat als een belangrijk feit mag beschouwd worden in de aanloop van de Guldensporenslag in 1302 in Kortrijk.

14-09-2006 om 00:00 geschreven door bernard

Woensdag 13 september om 20 u. nodigt het Davidsfonds van Waregem-Centrum  iedereen uit naar een lezing door Karel Platteau met als titel “André Demedts, de mens en de Vlaming”. Spreker publiceerde ondermeer heel wat studiewerk rond Guido Gezelle en Stijn Streuvels en zal in zijn lezing n.a.v. het Demedtsjaar een originele eigen kijk geven op de persoon van André Demedts.

Het Davidsfonds biedt die dag van 17 tot 20 u. zijn leden de kans om kennis te maken met zijn boekenaanbod 2006/2007. Op een avond dat de afdeling de Davidsfondsboeken aan zijn leden aanbieden, past het om dezelfde dag ook een schrijver aan bod te laten komen. De keuze viel op André Demedts, ereburger van Waregem en dit jaar zou hij 100 jaar zijn geworden.

Hoe kun je tegelijkertijd echtgenoot, vader, schrijver, leraar, bezielde spreker, stichter van tal van organisaties, essayist, en later directeur van BRT. West-Vlaanderen zijn ?

Daarvoor moet je 'de mens' André Demedts kennen.

En wat betekende het om als actieve Vlaming op te treden van 1921 tot pakweg 1976?

Ook hiervoor volgen we de weg die André aflegde als een voorbeeld uit de recente geschiedenis.

Op een actieve manier, velen van ons hebben André trouwens gekend, zal Karel Platteau het levensverhaal van André opnieuw leven in blazen. Enkele leden zullen meteen ook gedichten of tekstfragmenten van de auteur voorlezen. Ter illustratie of ter evocatie !

Dit eresaluut aan de ereburger.wordt gebracht op:

Woensdag 13 september 2006 om 20 uur. Plaats : Cultuurcentrum De Schakel, Schakelstraat Waregem (aan esplanade Pand aan overkant van Stadhuis).

Na de lezing liggen de boeken voor het DF-lidmaatschap 2006-2007 nog ter inzage. 

08-09-2006 om 13:25 geschreven door bernard

Uit toespraak Jooris van Hulle bij Demedts-herdenking te Waregem, 18-8-2006.

Spreker is lic. Klassieke Filologie (1970), recensent en criticus, vertaler en bloemlezer, redacteur en samensteller en tenslotte leraar Nederlands en Kunstgeschiedenis.

Jooris van Hulle herinnert bij het begin van zijn toespraak aan een bijdrage in het Kunsttijdschrift Vlaanderen van AMVC-medewerker Peter Balcaen over ‘de historische betekenis van André Demedts en zijn archief’ (juni 2003). We hebben een afzonderlijke bijdrage over deze studie in voorbereiding. Spreker brengt ook hulde aan de aanwezige Rudolf van de Perre voor zijn in 1984 verschenen baanbrekende Demedtsmonografie die hier al aan bod kwam. De recensent-criticus staaft zijn bevindingen met meerdere citaten uit het werk, vooral de poëzie, van André Demedts.

 “…wie weet anno 2006 nog wie André Demedts was? Misschien stellen we hier beter de vraag: ‘wie wil nog weten wie André Demedts was?’ Ik wil dit illustreren met een anekdote. Begin van de jaren tachtig – ik was toen stilaan mijn weg aan het maken binnen de literaire kritiek – schreef ik voor een niet nader te noemen tijdschrift dat zich ‘literair’ wilde profileren, een bijdrage over de roman ‘Wintertijd’. Groot was mijn verbazing toen ik van de redactie het laconieke bericht ontving dat mijn tekst niet in aanmerking kon worden genomen voor publicatie, omdat – en ik citeer hier letterlijk – ‘een Demedts toch niet zo positief kon worden geëvalueerd.’ Kritiek moest, volgens de voormannen van het blad, nu eenmaal vanuit een bepaalde hoek worden bedreven… 

Of er dan nog mensen zijn die anno 2003 en nu, anno 2006, weten wie André Demedts was?  Ik ben ervan overtuigd dat dit er meer zullen zijn dan op het eerste gezicht kan worden vermoed (bd. wat al blijkt uit de onverwacht ruime publieke belangstelling voor de lezing ). Het spoor dat Demedts, als auteur en als ‘volksopvoeder’ (toen kon dat nog, aan ‘volksopvoeding’ doen) heeft getrokken, de weg die hij is gegaan, blijft voor al wie zich wil afzetten tegen de dictatuur van het vluchtige nu, tegen de consumptiecultuur die ‘prettig’ en ‘leuk’ en ‘entertainend’ moet zijn, een inspirerend voorbeeld.

Getuige daarvan de uitspraak die Gaston Durnez optekende in De Standaard van 5 november 1992, daags na het overlijden van Demedts, uit de mond van Jozef Deleu: “Alhoewel hij bekend staat als een auteur van katholieke signatuur, trof mij zijn voor die tijd verbazende openheid. Altijd heeft hij mij voorgehouden, buiten iedere zuil te blijven en te trachten mensen van iedere gezindheid rond Ons Erfdeel te verzamelen. Voor mij is hij een geestelijke vader geweest en de meest vrijzinnige katholiek die ik ooit heb ontmoet, een man die meer waard was dan de instelling, een cultuurflamingant met een realistische kijk op de samenwerking binnen de neerlandofonie. Zijn betekenis voor Frans-Vlaanderen steunt op het feit dat hij wist hoe belangrijk het voor ons is dat wij ook in de grensgebieden waar onze Nederlandse kultuur het moeilijk heeft, aanwezig blijven.”

En Deleu eindigt met een uitspraak die de mens Demedts ten voeten uit typeert: “Hij schonk vertrouwen aan de mensen.”

Het belang en de betekenis van André Demedts als cultuurdrager kunnen moeilijk worden overschat. Letterlijk en figuurlijk is hij een ‘veldwerker’ geweest. … Aan zijn professionele loopbaan heeft André Demedts altijd een niet aflatende inzet verbonden voor de taak die hij voor ogen had waar het de verspreiding van de cultuur in de brede zin van het woord betrof. Vanuit de jeugdbeweging – hij was toen lid van de KAJ-afdeling, met als inspirerend en blijvend voorbeeld kardinaal Cardijn – heeft die inzet zich concentrisch uitgebreid tot een bijna alomtegenwoordigheid in het culturele veld. Demedts heeft, om het met een metafoor uit te drukken, een steen in het water gegooid en binnen de kringen die zich daar rond hebben afgetekend, zijn plaats weten te vinden, een plaats die er op geen enkel moment op gericht was tot eigen eer en glorie naar buiten te treden, maar in de eerste plaats anderen met zijn enthousiasme aan te steken en hen de weg te wijzen die nu eenmaal moest worden gegaan.      

Ik wijs hier op zijn inzet als redacteur van een aantal tijdschriften – jongerentijdschriften zowel als gevestigde literaire bladen – en heel specifiek op zijn inzet voor twee ‘monumenten’ in ons taalgebied: ‘Ons Erfdeel’ en het ‘KVF’, het ‘Komitee voor Frans-Vlaanderen’…

Baken voor Demedts’ blijvende aanwezigheid in het culturele veld vormen eveneens de honderden recensies die hij schreef voor o.m. de Standaard der Letteren. Hoeveel bijdragen hij heeft gewijd aan werk van collega’s-auteurs valt moeilijk te becijferen. Als criticus benaderde hij een literair werk steeds vanuit zijn totale persoonlijkheid. Zowel in zijn scheppend oeuvre als in zijn kritische bezigheid is André Demedts altijd een tegenstander gebleven van het ‘deeldenken’, dit vanuit de esthetica die hij altijd trouw is gebleven en die hij zelf als volgt omschreef: ‘Wat zijn we zonder levende waarheid? Wat als er geen hart in klopt, als er geen mens achter staat’… Ook wanneer hij moeilijk achter een boek kon staan, berichtte Demedts erover ‘op zijn weerhouden’. Het getuigt van zijn menselijke grootsheid dat hij ook op zo’n momenten zijn macht als criticus-van-aanzien weigerde te misbruiken…

Als substraat voor zijn kritisch werk, voor zijn inzet als redacteur van tijdschriften, voor zijn pragmatische bekommernis om onze taal en cultuur blijvend levend te houden, zeker in Frans-Vlaanderen, de streek die hem zo nauw aan het hart lag, geldt zijn Vlaamse overtuiging. Demedts geloofde, als het ging om de ontvoogdingsstrijd van zijn volk, in de permanente revolutie die, zoals o.m. blijkt uit de romantetralogie ‘De eer van ons volk’, nauw samenhangt met een historisch besef én met de verbetering van de materiële levensomstandigheden, waarin een eigen, volksverbonden cultuur wortelt en tot bloei komt. Aan dit inzicht relateert Demedts, zonder daarom een Vlaams-particularist te worden, een naar het romantische neigende liefde voor zijn taal…

Het creatieve oeuvre van André Demedts is omvangrijk, niet alleen waar het het aantal publicaties betreft – ongeveer 75 in totaal - maar evenzeer waar het gaat om de verschillende literaire genres die erin vertegenwoordigd zijn: poëzie, romans, verhalen, toneel, jeugdboeken, monografieën over door hem bewonderde auteurs…

‘Vaarwel’ blijft voor mij een van de meest intrigerende bundels die André Demedts ooit heeft geschreven. Ik alludeer hiermee niet zozeer op de vaak eruit gebloemleesde gedichten als ‘Lof van mijn land’, of  ‘De paarden’, of het ‘Gelegenheidsvers’ waarmee de bundel wordt afgesloten en waarvan zeker de aanvangsverzen tot het collectieve geheugen zijn gaan behoren, ‘ ‘k Heb Lieze weergezien. Zij stond stil in de regen. / Toen ik haar riep, bewogen haar ogen verrast.’… Persoonlijk lees en herlees en blijf ik herlezen het gedicht ‘De Lentebeek’, dat ik zelf tot een van de hoogtepunten reken in de Nederlandstalige lyrische poëzie.

                       Ik sta hier over dat vlieten gebogen,

                       ik heb mijn lot in ’t voorbijgaan ontwaard

om af te ronden met deze strofe:

                       Uit is de tijd van mijn zoekende stromen,

                       toen ik, bloeiend en spelend, mijzelf nog was.
                       Een bron word ik nu en zaad aan de bomen,

                       water en bloesems, zij ontvluchten mij ras.

Binnen het spanningsveld poëzie-proza, dat veel meer omvat dan een formele aspect ervan , groeit Demedts in zijn proza weg van de ik-gebondenheid en kiest hij nadrukkelijk voor de sociale inzet die hem als mens steeds is blijven typeren…

Demedts grijpt in zijn historisch fresco ‘Geluk voor iedereen’ (1981) terug naar de ongeluksjaren 1840-1848, toen Vlaanderen, vooral dan West- en Oost-Vlaanderen, in een doffe sfeer van ellende verzonken was. Aan het slot van de roman legt hij zijn hoofdfiguur Jin (Julien) Kroebels deze idee in de mond: ‘Leren leven was zo’n moeilijke les’. Jin Kroebels in de concrete belichaming van Demedts’ filosofie van de permanente revolutie: in hem leeft de kiem van het verzet tegen iedere vorm van onrechtvaardigheid, hij weigert te aanvaarden dat het geluk er alleen zou in bestaan gewoon te worden aan last en leed. Daarom sluit hij aan bij de revolutionaire beweging die het Belgische Koninkrijk ten val wilde brengen, maar in Risquons-Tout een smadelijke nederlaag opliep.

Zelf zei Demedts als antwoord op de vraag waarom hij het boek had geschreven: ‘Opdat degenen die na ons komen zouden weten wat ons volk geleden en doorbeten heeft, om ons meer welvaart en geluk te schenken.’

En tekenen volgende uitspraken niet de mens Demedts, en evengoed de auteur: ‘Het leven is niet anders dan een strijd tussen goed en kwaad, licht en donker, in en buiten ons. Het is niet de uitslag, het is onze inzet die telt.’ En een tweede voorbeeld: als Jin Kroebels het voorstel krijgt om hulponderwijzer te worden, twijfelt hij, want ‘ik zou mezelf niet meer zijn.’ En dan noteert Demedts: ‘Hij bedoelde de overtuigde revolutionair, in wel en wee met de machtelozen verbonden, die bij zichzelf besloten had tot zijn laatste snik voor hun ontvoogding te zullen strijden.’

Schrijvend aan zichzelf, vooral dan in en door de poëzie, schrijvend vanuit de idee van de permanente revolutie die als basisgedachte zijn prozawerk schraagt, levend vanuit zijn nooit aflatende inzet in verenigingen en tijdschriften voor de culturele opwaardering van ‘zijn’ volk, is André Demedts zijn eigen weg gegaan. Ik laat, om te eindigen, de auteur nog twee keer aan het woord.

Een citaat vooreerst uit een interview met José de Ceulaer: ‘Ik ben liever alleen en trouw dan met velen en beschaamd over mezelf.’

En uit het gedicht ‘In memoriam’ uit de bundel ‘Vaarwel’:

                        Ik heb mijn werk gedaan,

                        trouw  en zorgvuldig, met liefde en moed.’

Jooris van Hulle

Waregem, 18 augustus 2006

05-09-2006 om 06:37 geschreven door bernard

Dit jaar was er niet één thema, zoals vroeger 'Stilleven' of 'Zelfportret', maar kunnen de kunstenaars werken rond verschillende thema's: André Demedts en poëzie, de Leie, en zelfs 'water' in het algemeen. Want de tentoonstelling kadert niet alleen in de viering van 100 jaar André Demedts, maar ook in Vierslag. Dit culturele samenwerkingsverband tussen Ingelmun-ster, Meulebeke, Oostrozebeke en Wielsbeke heeft als thema dit jaar 'Vierwater'.

Het André Demedtshuis beschikt in een bovenzaal ook over een bondig archief met werken van André Demedts en hier kunt u ook nog de werktafel en een boekenkast zien van de Vlaamse letterkundige. Het André Demedtshuis is open op vrijdag en zaterdag van 14 u. tot 18 u. en op zondag van l0u. tot 12u. en van 14 u. tot 18 u.

Alle inlichtingen: cultuur@hernieuwenburg.be 056/67 32 50

25-08-2006 om 00:00 geschreven door bernard

Veertig jaar geleden moest ik als student Germaanse Filologie aan de Katholieke Universiteit van Leuven op zoek gaan naar een onderwerp voor mijn eindverhandeling. Ik had als promotor professor José Aerts (Albert Westerlinck) gekozen. Na een korte, geanimeerde discussie, stemde hij in met mijn keuze om een nog lévend auteur, André Demedts, te behandelen.

Eerst had hij bezwaar omdat hij vond dat het beter zou zijn te wachten tot de auteur overleden was, of tot zijn literaire activiteit volledig beëindigd was, vooraleer er een grondige studie aan te wijden. Maar ik kon de geleerde professor overtuigen met onder andere het argument “Ik woon al mijn hele jonge leven in de streek van de schrijver; veel elementen in zijn werk zijn me zo vertrouwd dat ik hoop er authentieke zaken over te kunnen zeggen”. Ik woonde namelijk aan de andere kant van de Leie, in Sint-Eloois-Vijve. Iedereen in de streek weet dat Sint-Eloois-Vijve kortweg Vijve wordt genoemd en Sint-Baafs-Vijve kortweg Sinte Baa(f)s...

Als begeleider werd me de toenmalige assistent (later professor) Hugo Brems toegewezen. Wel moest ik me beperken tot één thema. Het werd “De verhouding van de generaties in het proza van André Demedts”.  Professor Aerts had eerlijk gezegd toch wel een beetje gelijk gehad met zijn bezwaar, want tijdens mijn twee jaar werk aan de eindverhandeling bleef André Demedts onverstoorbaar nieuwe romans en verhalen publiceren…

Wat herinner ik me nog, na 40 jaar, van dat maandenlange uitpluizen en gedetailleerd op fiches zetten van alle passages in zijn vele romans die ook maar iets te maken hadden met de verhouding van de generaties. Ik heb mijn toenmalige conclusies er niet meer op na gelezen, maar een aantal zaken zijn toch blijven hangen.

Vooreerst dat er in de romans ontzettend veel “gedialogeerd” werd tussen de personages. “Praten” zou een te gewoon woord zijn om de diepzinnige (vaak filosofische) gesprekken te benoemen die hij ook eenvoudige plattelandbewoners in de mond legde. Sommige zinsneden kwamen, nauwelijks gewijzigd, in meerdere romans terug en hoewel de West-Vlaamse landbouwers niet als spraakzaam te boek staan, bleken ze bij André Demedts toch heel wat tijd uit te trekken om over de zin van het leven mededelingen te doen aan elkaar. In zijn werk primeert de actie zeker niet!

Een tweede vaststelling was dat de opeenvolging van generaties bij André Demedts vrijwel volledig beperkt wordt tot de opeenvolging van vaders en zonen. De mannelijke opvolging staat bijzonder centraal. Hoe sympathiek hij soms ook de vrouwelijke figuren even aan bod laat komen, zij spelen geen rol in het verloop van de tijd, in de continuïteit van de generaties.

Alle zorg en aandacht gaat naar de mannelijke lijn en als die bedreigd wordt is er een probleem.

Een derde conclusie leek me dat André Demedts worstelde met de vraag of de mens van nature goed is en geneigd tot “vergeestelijking”, “dematerialisering”, of integendeel nog voor eeuwenlang onderworpen blijft aan de (natuurlijke) krachten die hem beheersen in zijn doen en laten. Hebben de inspanningen om mensen op te voeden, om ze beter op te leiden, om ze te onttrekken aan de fataliteit wel zin? Soms kreeg ik de indruk dat zijn warme sympathie voor de underdog, de armen, de minder kansrijken, meer berustte op “wishful thinking” dan op de diepe overtuiging dat het echt ooit eens beter zou worden. Zijn boeken zijn niet blijmoedig. Maar ik was natuurlijk nog erg jong toen ik ze las.

Er kan nauwelijks aan getwijfeld worden dat “De Levenden en de Doden” van al zijn romans inhoudelijk het zwaarst weegt. Maar het meest frisse boek blijft in mijn ogen “Nog Lange Tijd”. Ik heb deze roman later nog jarenlang als mogelijke huislectuur aan 17- en 18-jarigen opgegeven en meestal getuigden de daaruit voortvloeiende boekbesprekingen van enige waardering. Hetzelfde verhaal wordt afwisselend vanuit meerdere personages verteld en dat sprak blijkbaar aan. Het is volgens mij ook het boek dat in het soepelste Nederlands geschreven is van al zijn romans. Maar jonge mensen vonden al eind de jaren 1960 dat de wereld waarover André Demedts schreef toch wel van een heel andere tijd was.

Het verouderingsproces van zijn werk is, zo vind ik, snel ingetreden. Dat heeft niet alleen te maken met de stijl, met het taalgebruik, met de stroeve verteltrant. Ook de inhoudelijke thema’s hoorden veel vroeger dan iemand kon voorzien thuis in een wereldbeeld dat intussen voor de meeste mensen grondig is gewijzigd of, wat het nog definitiever maakt, veel mensen hebben wellicht geen wereldbeeld meer in de betekenis die André Demedts daaraan gaf: een samenhangend, door waarden bepaald levenspatroon.

Op het eerste gezicht is 40 jaar in een evolutie erg kort. Maar voor het werk van André Demedts is dat blijkbaar toch “een Lange Tijd”.

Frans Destoop

23 augustus 2006

23-08-2006 om 00:00 geschreven door bernard

Onder ruime belangstelling is gisterenavond in de Guido Gezellestraat in Waregem een gedenksteen ingehuldigd aan de woning nr. 45 van de familie Van Heusden-Vanhauwaert, plaats waar André Demedts het laatst in Waregem heeft gewoond. Het stadsbestuur van Waregem hield eraan om n.a.v. van het André Demedtsjaar in zijn 100^e geboortejaar hiermee een blijvende herinnering in het straatbeeld over te houden aan zijn ereburger André Demedts. Eerder dit jaar keurde de gemeenteraad ook al de naamgeving “André Demedtsstraat” goed voor een nieuwe pijpekop langs de Stijn Streuvelststraat.

Cultuurschepen Jeannine Vervaeke benadrukte dat de gedenksteen is gemaakt in duurzaam materiaal en dus bestand moet kunnen zijn tegen de ‘tand des tijds’. Ze dankte de huidige bewoners, die onmiddellijk en enthousiast teostemming gaven voor het aanbrengen van de huldeplaat voor André Demedts. André Demedts en Guido Gezelle zouden trots geweest zijn op deze buurt. Opvallend aan de woningen links en rechts van de gewezen woning van André Demedts is dat de drie woningen bij de inhuldiging waren bevlagd met de Vlaamse Leeuw. Dat is trouwens geen alleenstaand feit, want dat is bijvoorbeeld jaarlijks ook te merken op de 11^de juli.  

De inhuldiging gebeurde in aanwezigheid van mevrouw Germaine Demedts-Ide, weduwe van de auteur, en dochter Mevr. Hilde Demedts.  Deze laatste dankte het stadsbestuur in naam van haar moeder en haar familie voor de eer die Waregem bewijst aan haar vader. Alhoewel zij als jongste kind hier niet zo lang heeft gewoond, blijven haar nog heel wat Waregemse herinneringen bij. In de voorkamer, achter het raam waarlangs de gedenkplaat is bevestigd, was het bureau gevestigd van André Demedts. Daar stond bijvoorbeeld de tafel en de boekenkast, die momenteel nog te bezichtigen is in het André Demedtsmuseum in het Demedtshuis in Sint-Baafs-Vijve.

Een goede herinnering heeft Hilde Demedts ook aan het kastje rechts van het bureau, waar haar vader steeds chocolade in voorraad had om zijn kinderen te plezieren als deze zich braaf bij hem aanmeldden. Achteraan was de tuin en haar vader hield eraan tijdens het weekeind in de tuin te werken om tot rust te komen. Hij vond daar zijn inspiratie en creativiteit. Hilde Demedts stelt vast dat zij dat gebruik van hem heeft overgeërfd.

Hilde Demedts maakte van de gelegenheid gebruik om antwoord te geven op de veelgevraagde vraag hoe hij thuis bij de familie was. Hilde stelt steeds meer vast dat er eigenlijk geen verschil was tussen haar vader thuis en de publieksfiguur André Demedts. Ook thuis bleef hij zeer eenvoudig, vriendelijk en respectvol voor iedereen. Tot slot had zij nog woorden van lof voor de manier waarop Waregem zijn ereburgers erkentelijk is. Het is volgens haar een voorbeeld voor vele andere gemeenten en steden.

Na de inhuldiging van de gedenksteen André Demedts in de Guido Gezellelaan, volgde nog een boeiende lezing over de veelzijdige literator André Demedts van recensent Jooris Van Hulle voor ruim honderd geïnteresseerde ingeschrevenen in de raadszaal van het stadhuis. Een van de opgemerkte aanwezigen was daarbij ook Rudolf Van de Perre, auteur in 1984 van de meest volledige monografie over André Demedts. Verder vermelden we ondermeer Dirk Verbeke van KFV, fractieleiders van de politieke fracties uit de gemeenteraad en vertegenwoordigers van de Vlaamse culturele verenigingen. Over deze interessante lezing hopen we later nog een aparte bijdrage te publiceren.

Vlak voor de inhuldiging van de gedenksteen, hebben Mevrouw Germaine Demedts en Hilde Demedts nog een bezoek gebracht aan de André Demedtstentoonstelling in de stadsbibliotheek. Ze kregen daarbij uitleg van samensteller Filip Cottenie. De tentoonstelling loopt nog tot eind augustus in de stedelijke bibliotheek naast het Cultuurcentrum De Schakel (kant stadionvijvers) in Waregem.

19-08-2006 om 15:24 geschreven door bernard

Vandaag vrijdag 18 augustus wordt door het stadsbestuur van Waregem een viering opgezet voor André Demedts. Deze bekende Vlaamse schrijver werd honderd jaar geleden in 1906 geboren. Op 80 jarige leeftijd in 1986 heeft men hem ereburger van Waregem gemaakt. Hij overleed in 1992.  Door een gedenkplaat in te huldigen aan het huis in de Guido Gezellelaan nr. 45, waar hij ongeveer 5 jaar woonde, zal men hem opnieuw alle eer bewijzen.

De Geschied- en Heemkundige Kring "De Gaverstreke" uit Waregem wil eveneens haar steentje bijdragen aan de herdenking van deze beroemde schrijver. Als genealoog en lid van deze Heemkundige Kring verzorg ik in “Het Jaarboek” een uitgebreid artikel over André Demedts en zijn voorouders.

Voor André Demedts waren zijn voorvaders en familie zeer belangrijk. In vele van zijn boeken - sommige zijn zelf autobiografisch - heeft hij het uitvoerig over hen. Hij laat ze dikwijls personages vertolken in zijn verhalen. Meermaals onderstreept hij het belang van de voorvaders.  Uit de novelle "Van Mei tot April" siteer ik. "Wie of wat is het dat onze stappen leidt? Een verre voorvader?" Uit "De weg terug": "Verleden, heden en toekomst waren gelijktijdig aanwezig: sagen en overleveringen verhaalden dat alle toekomstvooruitzichten en voorspellingen aleens gebeurd waren en niets ons kon overkomen dat onze voorouders niet medegemaakt hadden".

Rudolf Van de Perre, André Demedtskenner bij uitstek, die een prachtige monografie schreef over leven en werk van André Demedts zegt hierover het volgende: “Geen auteur is zo verbonden met zijn geboortegrond en zijn voorgeslacht als André Demedts”.

Aan het exposé van circa 70 pagina's dat ik - als ver familielid van André - publiceer in "De Gaverstreke''' is 3 jaar van intens opzoekingswerk voorafgegaan. Het behandelt 2 luiken.

Het eerste luik begint met de oudst gekende voorvaders van André Demedts circa 1600 in Waregem waar de eerste geslachten officier van Waregem en Potegem - heerlijkheid in Waregem - waren.  Zij waren eigenaar van ‘De Herberghe’ rechtover de toenmalige vierschaar' van Potegem aan de hoek van de huidige F. Verhaeghestraat en de Bessemstraat. Gelegen op een boogscheut van de Guido Gezellestraat, plaats waar André Demedts een tijdje in Waregem zou wonen. Maar dat wist hij toen niet. Verder worden alle voorvaders één voor één zeer uitvoerig besproken. Door een hoeveelheid aan informatie over hun leven te verschaffen worden ze als het ware weer tot leven gewekt. Via Zulte en Dentergem belandden ze uiteindelijk in Sint-Baafs-Vijve waar André op de Elsbos geboren werd.

Het tweede luik gaat over André Demedts zelf. Een uitgebreide schets van zijn leven en werk wordt gemaakt. Hierbij werd ik regelmatig geholpen door Hilde Demedts, zijn dochter. Eveneens worden de werken van André als 'familiekundige' grondig ontleed. Voor velen was hij een voorbeeld en inspiratie. Zijn liefde voor de familie en de nieuwsgierigheid naar zijn voorvaders werkte voor velen aanstekelijk om ook op zoek te gaan naar onze roots en aan familiegeschiedenis te doen.

Jo De Mets
demetsjo@hotmail.com

18-08-2006 om 00:00 geschreven door bernard

17 augustus is een bijzondere datum voor André Demedts. In 1938 trad hij op die datum in het huwelijk met Germaine Ide. Zij was tien jaar jonger dan hem en wordt dit jaar 90. Jo de Groot had op 26 februari dit jaar in het kader van het André Demedtsjaar 2006 nog een lang en interessant interview met haar voor het druk beluisterde zondagmorgenprogramma ‘De Wakkere Wekker’ op de regionale radio RFW Waregem-Wielsbeke.  Ze woont nu in een appartementje in Kortrijk en daar bij haar thuis werd het interview opgenomen. We kunnen hieruit voor u een recente getuigenis distilleren van Germaine Ide, weduwe van André Demedts.

Radio-interview Jo de Groot op RFW-radio

Jo de Groot:  - Hoe hebt ge mr. Demedts leren kennen indertijd?

Germaine Ide:  - Dat was in 1936,  70 jaar geleden. Wij, mijn broer en ik, gingen in Pittem op een avond naar de vergadering van het Davidsfonds met André. Na de toespraak bleven we napraten met bestuursleden en André. Ik las zeer veel en ons eerste onderhoud ging vooral over boeken. Ik was eigenlijk landbouwkundig huishoudkundig regentes. Maar ik las veel, ondermeer de Skandinavische schrijvers. Dostojevski en zo heb ik al gelezen op jonge leeftijd, voor we trouwden. 

Daarna volgde nog briefwisseling over boeken, over literatuur, en die briefwisseling heeft eigenlijk ons bij mekaar gebracht. Na een paar maanden was dat bijna wekelijks. Er was toen nog geen telefoon, er waren weinig auto’s, alles moest gebeuren met de fiets. Hij had te weinig tijd om veel te komen met zijn vele werk in Waregem en met zijn literatuur en zo, maar als hij in de regio naar een voordracht of een vergadering moest kwam hij altijd op bezoek. Dan zagen we mekaar voor een uurtje.

André Demedts was een heel druk bezet man, maar toch heeft hij de tijd gevonden om met haar in het huwelijksbootje te stappen. Concludeert Jo de Groot terech na één van de muzikale intermezzo’s.

Germaine Ide:  - Ja, in 1938, de 17de augustus. We zijn gaan wonen in Waregem, waar hij al van in 1937 les gaf in het college.  In 1953 zijn we naar Kortrijk verhuisd. Hij was dan al enige tijd directeur van radio Kortrijk en het werd te moeilijk om naar de radio over te komen. We hebben ons wel moeten aanpassen, want we komen allebei uit landelijke gemeenten. We woonden liever in Waregem dan in Kortrijk. Het was veel gezelliger met de buren, en hier is het meer elk op zichzelf. Maar op de duur wordt ge dat gewoon.

Jo de Groot: - Wat voor iemand was hij ?

Germaine Ide:  - André Demedts was zeer bezorgd voor zijn volk, voor de Vlaming. Hij wilde ze uit de armoede en uit de uitbuiting omhoog tillen. Hij zorgde dat er meer vakscholen waren en avondlessen.

Hij was zeer zwijgzaam. Hij gaf niet veel zijn gevoelens de vrije loop.

Jo de Groot: - Kunt ge aan de luisteraars eens vertellen wat André Demedts eigenlijk allemaal deed?

Germaine Ide:  - Dat is moeilijk. Hij was leraar en daarbij schreef hij veel en gaf veel voordrachten om de mensen wat meer cultuur bij te brengen. Hij schreef verschillende boeken, ook essays en was verbonden aan tijdschriften. Hij had weinig vrije tijd.

Jo de Groot: - Dat schrijven van hem, waar haalde hij zijn inspiratie vandaan?

Germaine Ide:  - Wel om 6.30 u. stond hij op. Dan ging hij schrijven en om 8 u. was het ontbijt.  Dan moest hij naar zijn lessen. En om 7 uur ’s avonds was het avondmaal en kon hij, als de kinders er waren, zich een beetje bezighouden met hen als hij niet weg moest naar vergaderingen.

Over zijn inspiratie en de werken, die hij bezig was, heeft hij nooit veel gesproken. Als hij een boek begon, dan mocht ik het niet zien en wachten tot dat het af was. Maar ik moest veel voor hem kopiëren, zijn romans en essays en zo. Wel deden we allebei de verbeteringen van de drukproeven. Hij eerst en ik dan na hem.

Jo de Groot: - Was hij een toegewijde huisvader ?

Germaine Ide:  -  Ja, hij stelde heel veel belang in de opvoeding van de kinders en de resultaten op school. We hebben er vier, twee meisjes en twee jongens. Hij was zeer bezorgd om hen.  Hij vroeg altijd aan mij hoe dat het was met de kinders en ik moest dan vertellen wat er gebeurt was.  Ja, de kinderen hebben ook zeer veel eerbied en bewondering voor hun vader.

Jo de Groot: - Jullie hadden vier kinderen, maar ik denk dat André in zijn kindertijd meer kinderen had, want zijn boeken of zijn werken waren misschien wel ook wel zijn eigen kinderen...

Germaine Ide:  -  Ja, hij vond dat heel belangrijk.

Jo de Groot: - Hield hij van de natuur ?

Germaine Ide:  -  Ja, hij wenste als hij vrij was de zaterdagnamiddag altijd in de tuin te werken en als hij vrij was de zondagnamiddag deden we een uitstapje.

Jo de Groot: - Ging je soms mee naar voordrachten?

Germaine Ide:  -  Neen, vanaf 1949 hadden wij onze eerste auto. Vroeger moest dat altijd per fiets gebeuren. Meestal ’s winters in slecht weder. Maar hij reed normaal alleen en dan kon hij nog denken aan het onderwerp, dat hij zou bespreken. Maar als hij 75 was, werd hem afgeraden om nog te rijden en dan reed ik altijd mee.

Jo de Groot: - Hoe kijkt u eigenlijk terug op het leven met André Demedts. Het was een zwijgzame man, een beetje introverte meneer, die gevoelens nooit goed kon uiten. Hoe kijkt u daar eigenlijk op terug?

Germaine Ide:  -  Het was zo een gesloten mens. Maar hij vertrouwde volkomen op mij. Als hij met iets inzat, dan kwam hij daar met mij een beetje over spreken. Ik heb zeer veel bewondering voor hem, zeer veel waardering. Hij was altijd te vertrouwen.

Jo de Groot: - Wat doet het u, als ge ziet dat het 100 jaar van uw echtgenote gevierd wordt met een André Demedtsjaar?

Germaine Ide:  -  Dat doet mij zeer veel plezier, dat ze hem nog niet vergeten zijn. Ja, ik wordt daar ook soms bij betrokken. Maar ik zie er tegen op om naar activiteiten te gaan. Ik blijf liefst van al thuis, rustig thuis. Aan mijne ouderdom moet ge niet veel meer rondlopen.

Jo de Groot: - Leest u nog de werken van uw echtgenoot?

Germaine Ide:  - Dat gebeurt. Ze zitten daar allemaal in de boekenkast en het gebeurt regelmatig dat ik iets daaruit moet opzoeken. Ja, het grootste deel van zijn boeken lees ik graag. Bijna allemaal. Er zitten overal passages in die mij aanspreken.

Jo de Groot: - Mevrouw Demedts, meneer Demedts is er spijtig genoeg niet meer. Hoe hebt u zijn levenseinde dat ervaren. Misschien een moeilijke vraag, hebt u daar ook met hem kunnen over praten ?

Germaine Ide:  - Neen, stilletjes aan vervaagde zijn geheugen en hij wilde dan altijd naast mij zijn. En het was een afscheid, maar het was ook dat ik dacht : hij is verlost. Dat was de grootste voldoening, dat hij verlost was. Ik miste hem erg.

Jo de Groot: - Als u André Demedts in een paar woorden zou moeten omschrijven als slot van dit interview, mevrouw. Hoe zou je hem omschrijven, …een uitzonderlijk talent ?

17-08-2006 om 00:00 geschreven door bernard

André Demedts is op 17 augustus 1938 in het huwelijk getreden met Germaine Ide (°1916), een huishoudkundige regentes en dochter van een landbouwer uit het Westvlaamse Pittem. Ze woonden eerst in Waregem in de Karel van de Woestijnelaan en nadien in de Guido Gezelllestraat. In 1953 trok het gezin naar de Condédreef in Kortrijk, waar André ondertussen directeur was geworden van de gewestelijke radio-omroep van NIR of het latere BRT.

Ze kregen vier kinderen met name Mieke (1939), Lic. Germaanse Filologie en lerares; Maurits (1941), pneumoloog en hoogleraar aan de KUL Leuven; Dirk (1944), orthopedisch chirurg; en Hilde (1947), doctor in de rechten met "Master's Degree" in de Economische Wetenschappen.

Over Germaine Ide getuigde Gabriëlle Demedts: "Zij heeft het André door haar nooit aflatende medewerking en begrip en door wegcijfering van zichzelf, mogelijk gemaakt gerust met zijn eigen werk begaan te zijn. Met haar hele persoonlijkheid mede evoluerend en, als hij haar nodig had, steeds geheel voor hem aanwezig." (Hubert van Herreweghen in 'Gedachten van André Demedts', Brugge Desclée De Brouwer, 1956)
 
Rudolf van de Perre getuigt in zijn monografie uit 1984 : "Germaine is mettertijd de hoedster geworden van zijn uitgebreid persoonlijk literair archief: zijn omvangrijke bibliotheek, zijn eigen haast onoverzichtelijke productie, zijn briefwisseling, het vele dat er in de loop der jaren over hem is geschreven."



VOOR GERMAINE

Als 't je belieft, laat ons, tot waar

het einde naakt, te zamen gaan,

nu wij, toch aan elkaar gewend

en zonder spraak, elkaar verstaan.

De woorden krijgen weer hun zin,

als zij gesproken zijn uit nood,

om iets te noemen, onbeproefd

alsnog, als scheiden in de dood.

Er kan geen beter schikking zijn,

als 'k om die toegift vragen mag,

dan dat wij huistoe gaan, voorgoed,

moet het alleen, dezelfde dag.

Elk aan een kant de wereld uit,

om achter ons, waar het misschien

nog kan, te kijken of wij toch,

elkaar, nog eenmaal mogen zien.

Uit: De Jaargetijden, 1979

17-08-2006 om 00:00 geschreven door bernard

Dit jaar vieren we het 100^e geboortejaar van André Demedts, die op 8 augustus 1906 is geboren in Sint-Baafs-Vijve. André Demedts woonde zelf 15 jaar in Waregem van 1938 tot 1953 en was daar leraar aan het H.Hartcollege van 1937 tot 1949, waarna hij directeur werd van de gewestelijke radio-omroep van NIR in Kortrijk. In 1986 werd hij de eerste ereburger van Waregem.

Zijn grote betekenis als dichter, romancier, essayist en toneelschrijver, leraar aan het Waregemse Heilig Hartcollege, zijn actieve betrokkenheid bij het culturele leven in Waregem en zijn grote verdiensten op cultureel gebied in Vlaanderen maken van hem een waardige ereburger. In het kader van de honderdste geboorteverjaardag van André Demedts wil de Stad zijn ereburger op passende wijze herdenken.

Vrijdag 18 augustus 2006 om 19 u. wordt de gedenkplaat ingehuldigd aan het huis in de Guido Gezellestraat 45 in aanwezigheid van zijn dochter Hilde Demedts.  Om 19.30 u. belicht Jooris van Hulle de figuur van André Demedts vanuit zowel literair als ruim algemeen-cultureel oogpunt. De lezing gaat door in de raadszaal van het Waregemse stadhuis. De Waregemse toneelgroep ‘Kunst & Eendracht’ staat in voor een kort intermezzo

en verzorgt een woord-act rond het werk van André Demedts

Aansluitend biedt het Waregemse stadsbestuur een receptie aan in de raadzaal van het Stadhuis.  De toegang is gratis, maar inschrijving is verplicht op tel. 056 62 13 10 – e: frieda.deblauwe@waregem.be.  Meer info bij Jeannine Vervaeke - Schepen van Cultuur

056 62 12 11 of Jeannine.vervaeke@waregem.be of via cultuur@waregem.be.

16-08-2006 om 00:19 geschreven door bernard

De wereld van André Demedts  Anton Cogen regisseert zes theaterwandelingen

(Jan Decock in Het Nieuwsblad en Het Volk, 14 augustus 2006)

SINT-BAAFS-VIJVE - De eerste van zes theaterwandelingen zaterdagavond om 18 uur in de omgeving van het André Demedtshuis trok een pak toeschouwers naar de boorden van de Leie waar de honderdste geboorteverjaardag van de schrijver werd herdacht. Regisseur Anton Cogen en een vijftig toneelspelers voerden op verschillende locaties twintig scènes op uit de roman 'De Levenden en de Doden' die het publiek een mooie inkijk boden op de literaire wereld van Demedts.

Al tijdens de tryout van vorige dinsdagavond bleek dat regisseur Anton Cogen en zijn toneelspelers heel goed de teneur snapten van De Levenden en de Doden, de roman waarin Demedts zijn ideeën weergeeft over het leven tijdens de Tweede Wereldoorlog, de collaboratie, het verzet en de repressie. De opvoeringen van zaterdag- en zondagavond bewezen het gelijk van Cogen die met de spelers van toneelgezelschap Es-Battement uit Ooigem, aangevuld met leden van andere groepen en enkele professionele acteurs, het publiek op verschillende locaties een prachtig maar tegelijk ook intiem spektakel aanboden.

De twintig scènes al dan niet afgerond met een of andere ballade, toonden de toeschouwers hoe er in het fictieve dorpje Elselo voor, tijdens en na de oorlog werd geleefd en vooral ook gedacht. Een van de cruciale hoogtepunten was de confrontatie van het hoofdpersonage en student Hans Dammaert (rol van Robin David) die voor zichzelf had uitgemaakt dat het communisme misschien wel de enige ideologie was waarin hij geloofde. Dammaert had daarover woorden met Peter D'Hooghe, een ander romanpersonage, die hem terug de realiteit wou inloodsen. Daarin slaagde hij niet. Dat bleek ook toen de deelnemers - telkens in groepjes van veertig tot vijftig - naar de bovenverdieping van het André Demedtshuis trokken waar de student woorden had met zijn ouders en kwaad maar ook verward wegvluchtte.

Fragmenten

Anton Cogen: ,,Wij hebben ons moeten beperken tot enkele sleutelscènes die niettemin een goed beeld schetsen van Demedts' wereld in die periode. De Levenden en de Doden is een lijvige roman die ook talrijke filosofische passages bevat waarmee je als regisseur behoedzaam moet omgaan omdat het publiek in eerste instantie echt theaterspektakel wenst. Daarom tonen wij twintig secuur uitgekozen hoogtepunten die een compleet leven schetsen van een groepje doodgewone mensen tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Het was geen sinecure. Maar ik denk dat wij erin slaagden de roman van Demedts echt tot leven te wekken. Voor het publiek was het overigens ook aardig meegenomen dat zij konden genieten van enkele mooie plekjes aan en rond het Demedtshuis.''

Nog twee opvoeringen op maandag 14 augustus: om 18 en om 20 uur. Begin en einde van de theaterwandeling: ontmoetingscentrum de Biekorf, Rijksweg, Sint-Baafs-Vijve.

 Jan DECOCK14/08/2006

Bij de foto van SBR : In het atelier waar fietsen hersteld worden heeft student en hoofdpersonage Hans Dammaert (rol van Robin David) het in een gesprek met Peter D'hooghe over het communisme aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog.

14-08-2006 om 09:31 geschreven door bernard

Tijdens het André Demedtsjaar 2006 wil de Stad Kortrijk eer betuigen aan een voorname stadsgenoot. André Demedts heeft in Kortrijk gestudeerd, gewoond en heeft er ook zijn belangrijkste werken geschreven. De bibliotheek van de Stad Kortrijk presenteert dan ook sedert begin 2006 een verzameling van alle boeken en bundels van de deze auteur.

André Demedts werd geboren in Sint-Baafs-Vijve en studeerde drie jaar aan het het Sint-Amandscollege. Die korte tijd aan het college is belangrijk geweest, want als leerling schreef hij al korte teksten en toneelstukjes voor het schoolblad. Later werd hij leraar in Waregem, maar hij werd opnieuw Kortrijkzaan, als diensthoofd van de gewestelijke omroep West-Vlaanderen van de toenmalige BRT. In die periode werkte hij gestaag verder aan zijn omvangrijke oeuvre.

Uiteindelijk laat André Demedts bij zijn heengaan tientallen werken na. Maar veel belangrijker nog is de liefde voor de taal die hij aan zijn regiogenoten doorgaf, gekoppeld aan de rustieke warmte die uit zijn werk straalt. Zijn boeken die zich veelal afspelen in een pastorale context verraden de heimwee naar een authentiek verleden.

De Waregemse heemkundige Bernard Delange verdient alle lof voor zijn initiatief om het André Demedtsjaar te promoten, als middel om het werk van zijn streekgenoot weer in de kijker te zetten.

Ik wens de initiatiefnemers van het André Demedtsjaar nog alle succes toe!

Achtingsvolle groeten,

Stefaan Bral

Schepen van Cultuur Stad Kortrijk

(op de foto André Demedts, Stijn Streuvels en de latere burgemeester Jozef Lambrecht bij de aanstelling in 1951 van de uit Heule afkomstige ereburger Stijn Streuvels)

12-08-2006 om 00:00 geschreven door bernard

2006 is het jaar dat er hulde wordt gebracht aan de zeer verdienstelijke auteur André Demedts

(°1906). Tal van activiteiten worden op het getouw gezet met als doel het leven en werk van deze ijverige Vlaming te herdenken. Ook vanuit Wakken willen we ons bij deze terechte hulde aansluiten en waar mogelijk onze bijdrage leveren.

Tussen de figuur van André Demedts en het Mandeldorp Wakken is er steeds een innige band geweest. De Elsbos en de Neringen waar de Familie Demedts woonde, was slechts op een boogscheut van Wakken gelegen. Talrijk waren inwoners van aldaar die alover Teeuwkensbrug en langs de Baliekouter naar Wakken Kerk gingen. Op korte afstand passeerden ze drie herbergen nl.”de Drie Koningen”, “De Prince”en “De Keizer”.

Ook vader Maurice Demedts was verbonden met het Wakkense dorps-en culturele leven

Het is algemeen bekend dat hij auteur was van diverse artikels in de”Mandelbode” (een weekblad dat verscheen omstreeks de eeuwwisseling en voorloper was van de latere Mandelbode die ontstond in 1943). André Demedts is jarenlang ijverig op zoek geweest naar de pennevruchten van zijn vader en vroeg daartoe om hulp. Helaas hebben we deze documenten nog niet op de kop kunnen tikken en konden we aan zijn vraag niet voldoen.

In 1912 liep André Demedts school te Wakken. Aanvankelijk bij de Zusters van de H.Jozef in de Kapellestraat (waar ook zijn moeder 6 jaar op pensionaat was geweest). In 1914 liet zijn vader hem inschrijven in de Gemeentelijke Jongensschool bij Meester Jules Lobel. Aan hem bewaarde Demedts de beste herinneringen omwille van zijn toewijding, hoewel hij het met de jongens van zijn leeftijd minder goed kon vinden.

Zijn middelbare studies volgde hij aan het Sint-Lievenscollege te Gent. Hij werd er Vlaamsgezind, leerde lectuur kennen over de Frontbeweging, ontdekte ook het tijdschrift ‘Ter Waarheid’ (afkomstig van de Wakkenaar Joris Van Severen (1894-1940) en had

belangstelling voor het werk van Hugo Verriest (eveneens gewezen pastoor te Wakken 1888-1895).

Op het eind der jaren ’20 werd hij te Wakken lid van het AKVS (Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond). Deze groepering voerde enkele toneelstukken op in de voormalige patronage zaal ”DEN TAP”. André Demedts was hier één der acteurs. Ook in zijn latere leven is de band met Wakken steeds hecht geweest. Aldus trad hij regelmatig op als spreker voor het plaatselijke Davidsfonds-de 11 julivieringen-voor diverse verenigingen of als inleider voor de tentoonstellingen van kunstschilder Leon Beel.

Zijn spreekbeurt over Streekverhalen (kalle bak mijne wafel, de varende vrouw, Pastoor Laridon en de ontucht in een bepaalde herberg) werden in Wakken gewaardeerd. In 1981 werd te Wakken een nieuw toneelgezelschap gesticht met de naam”Mandelinck” (verwijzende naar het pseudoniem van Guido Haerinck (° Wakken in 1937). Op deze officiele doopplechtigheid werd het woord gevoerd door André Demedts, die het had over het bloeiende Rederijkersverleden van de Gemeente.

Op 13.05.1984 onthulde Demedts te Wakken het bronzen Plakket van Hugo Verriest aan de kerk (foto). Dit gebeurde ter gelegenheid van de grote tentoonstelling Verriest-Vanseveren ingericht door het Komitee Wakken Herdenkt.

Daarnaast verwees hij ook regelmatig in zijn werk naar Wakken. Dit voornamelijk in de romancyclus:”De eer van ons Volk”, die dit jaar opnieuw is uitgegeven in een verzamelbox met zijn verzamelde gedichten. Deze cyclus behandelt enerzijds een brok familiegeschiedenis en anderzijds bevat ze een kroniek van de Algemene en Vlaamse geschiedenis in de periode 1789-1815. Hoofdpersonage is Karel Guillemijn die woont op de “Neringen”en dicht bij den Elsbos.

Veel voorkomend is de benaming Aksele (literaire benaming voor Wakken + Sint-Baafs-Vijve samen). In deel I (De Belgische Republiek) zijn er verwijzingen naar de hoek van de Mandelstraat-Het Schaek-den Bastaard van Bourgondie de Rekkedijk (tussen de Mandel en Wakken-Kerk)de Rederijkerskamer De Lelie die vergadering hield in het Cruysse van Bourgondien)

In “Hooitijd”vinden we iets terug over de jonge kerels van den Drogenbroodhoek, het gesprek met pastoor Goethals in het Schaek over de Sansculottes en over de voornaamste herberg van Maartgem (Markegem), nl.De Klok rechtover de Kerk bij Judocus De Voldere.

In”Goeden Avond” wordt Teeuwtjesbrug vermeld (de weg naar de Kalberg).  Hier duikt ook Seef Vermeire op, de facteur van Rederijkerskamer De Lelie. Demedts heeft het hier ook over de dichter P J de Borchgraeve, die herhaaldelijk met lauweren werd bekroond en citeert bepaalde verzen (oa.Ode aan de vrijheid).

In het laatste deel ”Een houten kroon” volgen we Karel Guillemijn en Marianne met het paardenrijtuig naar de kerk te Wakken. Ze spannen uit in  ‘Het Schaek’ waar Djenten Lassuyt op hen wacht. Ook hij heeft het over PJ de Borchgraeve die aan de kermistafel zijn laatste gedichten voorleest en over een openbare vergadering van het armbestuur in het Schaek (voor verpachting van gemeentenaren die geen middelen van bestaan hadden).

Het hoeft geen betoog dat André Demedts in Wakken veel vrienden telde. Namen opsommen is onbegonnen werk.

Een bijzonder interne samenwerking had hij wel met een andere Wakkenaar Luc Verbeke (°1924), de stichter en algemeen secretaris van het Komitée van Frans Vlaanderen (KFV). In het tijdschrift “Vlaanderen” (oktober 1976 blz.279-280) schrijft Luc Verbeke over zijn kennismaking met André Demedts:

“In Wakken kenden zij elkaar ‘van zien’ en een meer intense kennismaking volgde in Waregem waar beiden hun beroepsloopbaan startten. Samen stonden zij aan de wieg van de letterkundige afdeling van het Kunstverbond te Waregem. Hieruit zouden dan de Frans-Vlaamse cultuurdagen groeien waar beiden veel energie aan besteed hebben en jarenlang enorm goed samenwerkten.”

Luc Verbeke vat het als volgt samen:  “André wordt overal gezien als mijn mentor.  In elk geval, we waren twee zielen in een zak”.

Wakken 11-07-2006-

Koenraad Degroote

Burgemeester

12-08-2006 om 00:00 geschreven door bernard

De zowat 50-tal aanwezige genodigden waren achteraf allemaal bijzonder opgetogen over de theaterproductie van Anton Cogen en acteerprestaties van alle artiesten van het theatercollectief ES-battement. Onder die genodigden waren ondermeer provinciegouverneur Paul Breyne, Vicaris-generaal Vandecasteele, burgemeester Lambrecht van Wielsbeke, Rudolf van de Perre, Demedts-autoriteit en ondermeer auteur van de André Demedtsmonografie,  dochter Hilde Demedts, … Allen maakten het ruim drie uren durende theatergebeuren met belangstelling mee.

Provinciegouverneur Breyne zei graag in te gaan op de uitnodiging als waardering voor André Demedts. Hij heeft André Demedts nog meerdere malen van nabij mogen meemaken en na wat André Demedts heeft gepresteerd en betekent voor de provincie West-Vlaanderen hield hij eraan om hier op de 100^e geboortedag van André Demedts aanwezig te zijn. Voor hem en veel genodigden was het ook een aangename kennismaking met het talent van de verschillende acteurs balladezangers van het theatercollectief ES-battement.

Anton Cogen had achteraf woorden van lof voor de prestatie van zijn acteurs. Ze werden volgens hem bijzonder geïnspireerd door de literatuur van André Demedts om een sterke prestatie neer te zetten. Het feit dat al de deelnemers ruim drie uren geboeid bleven door de voorstelling en zich geen moment hebben verveeld zegt veel over de boeiende aanpak van het theaterstuk en de acteerprestaties van alle acteurs.

Hoofdrolspeler Robin David uit Antwerpen zette een bijzonder sterke prestatie neer in de rol van Hans Dammaert, die uiteindelijk op het einde zou worden terechtgesteld. Bewondering was er ook voor Lieven De Bondt uit Erpe-Mere in de rol van sleutelfiguur Steven Van Huysse, Wim Rasschaert uit Wetteren in de rol van ‘communist’ Peter D’Hooghe,  Nele Lisabeth in de rol van tante Yvonne, Cecile Rigolle in de rol van moeder Anna, Marcel Baptiest uit Hasselt in de rol van vader Waldemar Van Huysse, Filip Destoop in de rol van Arseen Dammaert, Els Verfaillie in de rol van moeder Aline, Ann Ribbens uit Zottegem in de rol van Lena Aerens, Antoon Vandendriessche in de rol van SS-er, Lieven Verriest in de rol van Witte Brigade-chef, Marnix De Craemer in de rol van koster-wetsdokter en  Johan Debisschop uit Ronse in de rol van Rector Vervoort.

De balladezangers waren Lucina en Guido Eeckhout, na de vertoning ook de gewaardeerde artiesten bij de café-chantant. De muzikanten daarbij zijn Roland Deblaere (gitaar), Olivia (accordeon) en Corine Vanhaesebrouck (drums), Martin Heyse, Jurgen Vermeersch en Hein van Huyse. Bijzondere waardering is er voor Anton Cogen voor zijn theaterbewerking van de roman van André Demedts, zijn regie en zijn begeleiding als gids. Hilde Wauters zorgde voor regie-assistentie en de administratie bij ES-battement wordt verzorgd door Hubert Loosveldt. Tresora Vanhaesebrouck, Martine Heyse, Jurgen Vermeersch, Marnix De Craemer, Johan Debisschop, John Moerman, Rita Fourneau, Kevin Deschijnck en Frenand Wille speelden een figurantenrol.  Decor en techniek wordt verzorgd door Rudy Vanschuylenbergh, Raf Veldeman en Valère Deblaere. Linda Provost staat in voor make-up en Hilde Wauters voor kledij.   

09-08-2006 om 00:00 geschreven door bernard

We weten nog niet of de 100^e geboortedag van André Demedts een vermelding heeft gekregen in de Vlaamse schrijvende dagbladpers. We hadden vandaag in avondpost van Radio 2 West-Vlaaanderen wel een uitgebreide bijdrage met Anton Cogen, n.a.v. de theaterwandeling van ES Battement vandaag en volgend weekeind in het kader van het André Demedtsjaar. Ook de TV-omroep WTV-Focus bracht André Demedts vandaag uitgebreid in de herinnering met ondermeer beelden van de André Demedts-tentoonstelling in de Waregemse bibliotheek en de aankondiging van het unieke theatergebeuren "De levenden en de doden" van Anton Cogen en ES-Battement in de omgeving van het André Demedtshuis in zijn geboortedorp Sint-Baafs-Vijve. De try-out vandaag van deze voorstelling vandaag voor genodigden groeide uit tot een onvergetelijke en sterke productie, die ruim drie uren duurde, maar al die tijd bijzonder bleef boeien. Aandacht voor de theaterbewerking van Anton Cogen is er ondermeer ook in het Gouden Blad en de Streekkrant.

In elk geval stond volgende bijdrage vandaag, 8 augustus 2006, in La Voix du Nord :

COMMÉMORATION

Au KFV, l’année André Demedts

Le comité pour la Flandre française (KFV) célèbre cette année l’un de ses cofondateurs, André Demedts, né le 8 août 1906. Le fils du second cofondateur, Dirk Verbeke, évoque l’homme et son héritage, un siècle jour pour jour après sa naissance.

Qui était André Demedts ?

« C’était un homme du peuple, fils d’agriculteur devenu fermier lui-même. Poète, il a été ensuite professeur au collège de Waregem, en 1921, puis directeur, en 1949, de la radio-télévision de Flandre occidentale, future BRT2. »

Dans quel contexte a-t-il créé, avec votre père, le KFV ?

« Membre d’un cercle artistique, il a souhaité créer après la Seconde Guerre une journée de rencontre entre artistes du Nord de la France et de la Belgique. Après cela, André Demedts et mon père ont eu trois objectifs : éditer un bulletin périodique sur la Flandre française ; monter une action pour ceux qui parlaient le flamand ; et organiser des cours de néerlandais. En plus d’une journée culturelle en Flandre, aux Pays-Bas et dans le Nord de la France. Le tout afin de faire émerger une coopération frontalière, avec peu de moyens. »

Quels sont aujourd’hui les objectifs du KFV ?

« On se concentre sur les cours de néerlandais, sur notre bulletin édité à 5 000 exemplaires et sur notre journée culturelle, dont la 59e édition se tiendra à Bailleul le 24 septembre ».

Pe. DI

(illustratie uit pentekening Frans-Vlaamse kunstenaar Bottin)

08-08-2006 om 00:00 geschreven door bernard

André Demedts werd geboren op 8 augustus 1906 te Sint-Baafs-Vijve op de eenzame hoeve ‘Het Elsbos’, tussen de Mandel en Leie. Hij was het eerste kind van Maurits Ferdinand Demedts (1872-1943) en van Maria-Celesta Vandenhende (1878-1966).  Uit dertien bevallingen bleven maar vier kinderen over: naast André de oudste, Gabriëlle geboren in 1909, Paul in 1914 en Michel in 1922. Weinig auteurs waren zo verbonden met hun geboortegrond en hun voorgeslacht als André Demedts.

Zijn grootouders aan vaderszijde waren Ivo Demedts en Rosalia D’Hondt, die afstamt van het geslacht van de Wakkense cartograaf en graveur Hondius (1563-1612). Langs moederszijde waren zijn grootouders Modest Vandenhende en Rosalia Baert. De moeder van Ivo Demedts was Coeta Ghellemijn (1791-1852), die op haar beurt de jongste dochter was van Karel Ghellemijn (1765-1848). Ook het Demedts-land tussen Mandel en Leie zal regelmatig terugkomen in zijn werk.

Een bijdrage van zijn zuster Gabriëlle voor het Demedtsnummer van het tijdschrift Vlaanderen in 1976 biedt ons meer informatie over de eerste levensjaren van André. Hun moeder vertelde haar … “dat André, die slechts zeven maand gedragen was toen hij geboren werd, alleen gekoesterd in haar armen in slaap geraakte. Ook, dat hij niet schreeuwde als andere kinderen, maar echte tranen weende. Om hem te kunnen voeden, moesten ze trachten hem te verstrooien, zodat hij vergat waarmee hij bezig was. Vader beproefde het op een avond met zijn lijflied 'Souvenirs du jeune age'. En alles ging goed tot hij naar een ander lied wilde overgaan. Het moest telkens opnieuw hetzelfde zijn. Het langzame weemoedige, het eerst gehoorde. Of grootvader nam hem met fles en al op de arm, ging ermee van stal tot stal en liet hem aan klinken en grendels rammelen. Wie met zo'n kleine levenshonger begint, blijft het lastig hebben...”

Gabriëlle Demedts: “Ik herinner mij een verre avond uit mijn kindertijd : moeder had André verzocht bij mij te blijven, in een drukke tijd dat zijzelf voor het melken moest instaan. Ik kon nog niet lopen en dat deed ik op mijn derde jaar, dus kan hij nog geen zes geweest zijn. Hij verzon vertellingen en naarmate het meer schemeren ging, geheimzinniger en beangstigender. Het ging net over een gróte beer in een diepe spelonk, toen onze bandhond, verwonderd over zichzelf en onze schrik, in de deuropening kwam staan. Voor mij was hij de beer uit het verhaal, zo sterk was reeds mijn broers suggestievermogen. Eigenlijk ging er als een kracht van hem uit. Zijn grote schuchterheid belette niet dat men onder de indruk kwam van zijn anders en méér zijn. Dit deed een vriend-priester aan mijn grootouders zeggen : 'hij zal eens een groot missionaris worden.'

Gedurende de eerste wereldoorlog zijn wij veel meer thuisgeweest dan dat we school-gelopen hebben, zo dikwijls werden de klaslokalen door Duitse soldaten bezet. Moeder gaf ons af en toe les, maar het grootste deel van de tijd hebben we in vrijheid doorgebracht. Het moet soms voor André en mijn neef Marcel, die bijna altijd bij ons was, een soort plaag geweest zijn: het meisje dat maar half meekon en steeds met de jongens buiten wilde zijn.. Tot uw aller geruststelling kan ik er echter onmiddellijk bijvoegen dat ze dikwijls aan mijn aandacht konden ontsnappen. Dan hoorde ik nadien van Marcel weidse verhalen over het vinden van nesten van zeldzame vogels, hoog of diep verborgen. De eitjes werden als trofeeën meegebracht en, in een twijfelachtig geval, moest vader uitmaken om welk soort het ging. De geheimvolle 'Wulfputten' en de waterbossen (of ging dat alles om één bos, André ?) ken ik slechts uit het enthousiasme van Marcel, mijn broer deelde die nood tot praten niet.

Er werden echter ook dikwijls rustiger spelen op touw gezet, waaraan ik volop mee kon doen. U ziet, vreugde en teleurstelling was zo’n beetje verdeeld ! Het opzetten der spelen ontsproot gewoonlijk uit André's verbeelding, maar eens dat ze op gang waren, verloor hij vlug alle belangstelling en verdween zo maar. Dan was hij in huis met een boek terug te vinden en verder onbereikbaar.

Wie André's 'Dag voor gisteren' las, weet hoe hij tot de ontroering van het schone in de letterkunde is gekomen en over het ontstaan, zeer vroeg, van zijn eerste geschriften. Later, toen zijn gedichten in tijdschriften begonnen opgenomen te worden, zou hij er mij af en toe een nieuw voorlezen. Zij hebben mij diep geraakt, ik wist hoe reëel het leed was dat erachter stond en de machteloosheid van mijn goede wil. Ook toonde hij me een lovende brief van Menno Ter Braak, over een novelle die hij naar 'Forum' had ingestuurd.

Zijn vertrouwen toen heeft mij gesteund en helpen mens worden. In mijn vrije tijd las ikzelf veel en mijn boeken kreeg ik uit André's hand. En eens, ik was toen vijftien, kreeg ik 'Celbrieven' van Wies Moens. Ik bracht het terug, ik wilde een verhaal, een roman. 'Eerst dat nu eens' zei André. Op zijn gezag begon ik eraan, maar een drietal bladzijden waren genoeg, om mij als het ware op te nemen in de eenheid van klank, ritme en betekenis van dat lyrische proza. Het was voor mij als een openbaring. Voortaan zou ik automatisch het eerst de gedichten lezen in de binnenkomende tijdschriften. Het was een tijd, in de literatuur, van grootmenselijk idealisme en broederlijkheid. Het klonk alles zo waarachtig en verwezenlijkbaar. De wereld zou met ons opnieuw beginnen !”

Tot slot hier nog een fragment uit de inleiding in “De weg terug” (verschenen in Biekorf, Westvlaams Archief, 1963):

“Terug te mogen denken aan mijn kinderjaren is mij een vreugde en een troost, zowel een troost als een vreugde. Met het voortgaan der jaren besef ik beter en beter hoeveel ik toen gekregen heb, dat me niet meer kan ontnomen worden. Het land waar ik geboren en opgegroeid ben, de streek tussen Mandel en Leie, is vlak als een tafel. De einder ligt waar de blik in gebreke blijft om dieper in de verte door te dringen. Er zijn geen grenzen, geen begrensdheden in de ruimte. Ze bestaan evenmin in de tijd. Verleden, heden en toekomst waren gelijktijdig aanwezig; sagen en overleveringen verhaalden dat alle toekomstvooruitzichten en voorspellingen aleens gebeurd waren en ons niets kon overkomen dat onze voorouders niet medegemaakt hadden.” …

08-08-2006 om 00:00 geschreven door bernard

 Van 1 tot en met 31 augustus is op de tentoonstelling in de Waregemse bibliotheek naast boeken en tijdschriftartikels uit de eigen collectie ook heel wat fotomateriaal uit het stedelijk archief verzameld. Dit is aangevuld met bruiklenen uit het H.-Hartcollege en merkwaardige privé-archivalia.  De tentoonstelling belicht vier aspecten van Demedts’ rijkgevulde leven. In een eerste deel wordt Demedts belicht als de literator. Een tweede deel toont André Demedts als de cultuurpromotor . Vervolgens krijgen we nog jeugdauteur Koen Lisarde en de link met Waregem. Bij de 20-tal fotocommentaren op de hoofden van de boekenrekken op het gelijkvloers en de verdieping is telkens een passende getuigenis, stuk poëzie of boekfragment te lezen. Zijn leraarsperiode wordt speciaal belicht met twee grote fotokaders, waarbij de bezoekers uitgenodigd worden om de 50 leerlingen van zijn eerste titularisjaar te identificeren.

De tentoonstellling kan bezocht worden tijdens de openingsuren van de bibliotheek. Dit is op maandag, donderdag en vrijdag van 13.30 u. tot 20 u., op dinsdag tot 18 u., op woensdag van 13 tot  20 u. en op zaterdag van 10 tot 16 u. Voor informatie kunt u terecht bij waregem@bibliotheek.be.

André Demedts werd geboren op 8 augustus 1906 op de ouderlijke hoeve "De Elsbos" in Sint-Baafs-Vijve.  Reeds op jonge leeftijd verslond hij in de bibliotheek van zijn vader en grootvader, grote klassiekers uit de wereldliteratuur. In 1937 werd André Demedts leraar aan het Waregemse Heilig Hartcollege.  Hij trad een jaar later in het huwelijk met Germaine Ide en werd vader van 4 kinderen.  In 1949 ging hij aan de slag als directeur bij BRT West-Vlaanderen. 

André Demedts drukte door zijn duizenden lezingen en tientallen boeken een belangrijke stempel op het Vlaamse cultuurleven.  Hij was stichter en twintig jaar lang voorzitter van het Komitee voor Frans-Vlaanderen.  Hij ontving verschillende literaire prijzen zoals de August Beernaertprijs in 1946 voor de roman "Het heeft geen belang", de Joris Eeckhoutprijs in 1956 voor het essay "Stijn Streuvels" en de Emile Bernheimprijs in 1981 voor "Geluk voor iedereen". In 1962 kreeg hij de Prijs voor Letterkunde van de Vlaamse Provincies voor De levenden en de doden (1959) en in 1976 opnieuw voor zijn hele oeuvre. In 1963 werd hij benoemd tot lid van de Koninklijke Academie voor Taal en Letterkunde. In 1990 ontving hij de hoogste literaire prijs, de Driejaarlijkse Staatsprijs voor zijn hele schrijverscarrière.

De titel van ereburger werd toegekend aan André Demedts tijdens de gemeenteraadszitting van 1 juli 1986.  Zijn grote betekenis als dichter, romanschrijver, essayist en causeur,  leraar aan het Waregemse Heilig Hartcollege, zijn actieve betrokkenheid bij het culturele leven in Waregem en zijn grote verdiensten op cultureel gebied in Vlaanderen maken van hem een waardige ereburger. André Demedts overleed te Oudenaarde op 4 november 1992.

Op 18 augustus gaat de stad Waregem André Demedts nog herdenken met de inhuldiging van een gedenkplaat en een lezing. De gedenkplaat komt aan de woning in de Guido Gezellestraat 45, waar hij laatst gewoond heeft in Waregem. De lezing wordt gebracht door classicus en recensent Jooris van Hulle.

02-08-2006 om 00:00 geschreven door bernard