Er was eens…
          Il était une fois…
                     Erase una vez…
                               Once upon a time…

Over heel de wereld gaan kinderogen stralen van verwachting en worden de oortjes gespitst als ze die woordjes horen. “Nu gaat het komen zie!”

En het wordt muisstil in de klas. De spanning is te snijden! Het pure genieten ligt zó binnen handbereik. Ze hangen aan de lippen van de lieve juf die het sprookjesboek op haar lessenaar heeft liggen.

En ja hoor! Ook ik geloof nog in sprookjes. Zéker weten.

Nou, van iemand die binnenkort 70 wordt verwacht je niet meteen dat hij in sprookjes gelooft. Tenzij hij seniel aan het worden is, en dat ben ik dus gelukkig (nog) niet.

Maar jawel. Ik geloof in sprookjes, en vind dat we dat allemaal zouden moeten doen. Natuurlijk geloof ik niét in de verhaaltjes op zich, maar in de moraal die achter veel van die sprookjes steekt. Tenminste, toch in de echte klassiekers. Geschreven door ware kinderpsychologen avant la lettre. Geschreven met liefde. Geschreven met begrip voor de wereld van het kind. Maar vooral geschreven als eerste simpele levenslesjes vol kunstzinnige moraal.

Ik herinner me nog heel goed het kleuterklasje waar juffrouw Willems ons sprookjes voorlas. We luisterden met open mondjes. Het verhaaltje werd later vergeten, maar de moraal bleef hangen. Ook de eerste boekjes die ik las zodra ik iet of wat kon lezen, waren sprookjesboeken.

Nou ja, ik was dan wel een jongen, maar had oudere zussen. Dat verklaart ook weer veel…

De verhaaltjes op zich boeiden me toén misschien nog wel, maar vervaagden in de loop der jaren. De moraal echter, had zich ondertussen al diep in mijn wezen genesteld en die ben ik nooit meer kwijtgeraakt. En ik moet zeggen: in veel gevallen klopte die moraal voor de volle 100%. En ik heb lang genoeg geleefd om het ook allemaal te hebben zien waarmaken.

Néém nu de krekel en de mier van Jean de la Fontaine (17° eeuw!!!). Twee vieze insecten en een ogenschijnlijk kinderlijk verhaaltje. Maar wat de schrijver er ons wou mee zeggen heeft veel meer waarde en kan je soms meer levenswijsheid opleveren dan enkele jaren hogere studies. Bijna vier eeuwen zijn er over gegaan, maar nog altijd klopt de moraal.

Helaas, de meeste mensen vergeten niet alleen die sprookjes zodra ze volwassen beginnen te worden, maar doen meteen ook afstand van de moraal die er aan verbonden is. “Het kind met het badwater weggooien” noemen we zoiets.

En ik vrees… en hoop dat die vrees nooit waar wordt… dat we stilaan het einde van die sprookjes aan het beleven zijn. Zullen ze nog verteld worden binnen 20 jaar? Ik hoor nú al stemmen opgaan tegen het 'wijsmaken van leugens’ aan kleutertjes. Hoor ook al stemmen opgaan tegen moraliseren…

Persoonlijk vind ik sprookjes veel minder leugenachtig dan wat zowat alle religies ons proberen te doen geloven, en niet alleen aan kleutertjes.

Er is zelfs nog een groot verschil: van sprookjes snàp je al spoedig dat het wel leuk, maar verzonnen is. Terwijl een religie je met alle geweld wil wijsmaken dat ze je de waarheid vertelt.

Als kind heb ik sprookjes gehoord, maar ook met welgemeende aandacht naar de godsdienstlessen van meneer pastoor geluisterd.

De eerste hebben me voor een stuk gemaakt tot wie ik ben.

De tweede ook, maar dan in dié zin dat ik al spoedig een grondige afkeer kreeg van leugens en hypocrisie.

En ach, waarom zouden we niet meer geloven in die heerlijk ouderwetse, maar onfeilbare sprookjesmoraal?

In die heerlijke sprookjesachtergronden waarvan we als kind zo konden genieten?

Wat is er gebeurd met ons, toen we evolueerden van kind naar volwassene?

Wat bleef er over van onze jeugdige idealen zodra de strijd om het leven, de poen en de liefde zich ging aankondigen?

Is het dan zo moeilijk de twee te combineren en te blijven koesteren?

Ach ja... je moet in je levensonderhoud voorzien, werken, zaken doen, nadenken, pompen of verzuipen... in je beroepswereld en -tijd. Maar daarna? Hoef je echt die kille zaken- of werksfeer mee te nemen naar huis?

Je thuis zou eigenlijk je sprookje moeten zijn. Maar daarvoor is het nodig dat ofwel je hele gezin weet mee te draaien in die sfeer, ofwel dat je alleen bent en van je leven maakt wat je er zelf wilt van maken.

Willy.