Iedereen heeft in zijn leven wel enkele markante figuren gekend die, soms onbewust, zijn leven sterk hebben beïnvloed en hem hebben gemaakt tot wat hij is.

En soms dringt dat pas veel later tot je door, en is het wel eens interessant een inventaris op te maken van de mensen die je sterk genoeg hebben beïnvloed om voor een stuk je verdere levenswandel te bepalen.

Daar zijn natuurlijk in de eerste plaats je ouders, vervolgens je leraren in de lagere school… en ik denk dat het, in mijn geval, vooral deze laatsten waren die mij ‘gestuurd’ hebben. Sommigen onder hen tenminste.

Het was, in mijn jeugd althans, een heel ander soort leraren dan die van nu. Het waren immers mensen die uit een wereldoorlog kwamen. En dat kon je drommels goed merken! De leerstof werd ons ingelepeld, doorspekt met anekdotes en verhaaltjes. Naar gelang de leraar ging het dan meestal over de oorlog… over de laatste nieuwe uitvindingen… over hoe snel het snelste vliegtuig nú weer vloog… Hoe die atoombom in één klap heel Hirochoma had kunnen vernietigen…

En al maakte dat alles dan wel geen deel uit van de leerstof, op mij kwam het over als ‘belangrijke achtergrondinformatie’. Want die leerstof had ik toch al gauw door en zat al te popelen om wat die bepaalde leraar nu weer uit zijn mouw zou schudden.

Het maakte ook dat ik heel graag naar school ging. En daarnaast werd ons, de oorlog nog steeds indachtig, ook andere info overgebracht: zo van ‘niets verspillen… zuinig omspringen met wat je nú hebt, want je weet nooit of je het morgen nog zult hebben’.

Tegenwoordig lijkt de aldus aangebrachte ‘bagage’ eigenlijk zinloos. Want tenslotte leven we toch in een tijdperk van eindeloze verspilling. En toch, ik kan nog altijd niets verspillen. Denk nog altijd twee of drie keer na alvorens een aankoop te doen. Zal nog altijd het onderste uit de kan halen om iets te herstellen in plaats van te vernieuwen.

Want ja… om te ‘laten’ herstellen kun je nergens meer terecht, tenzij je meer wilt betalen dan voor een nieuw artikel. Ook dàt is een teken des tijds geworden: werkuren héél duur, en onder werkuren dient dikwijls ook verstaan te worden: denkuren. Want foutzoeken in een ingewikkeld toestel kan veel tijd in beslag nemen.

Zo herinner ik me een anekdote: als jonggehuwde verdiende ik wel graag een centje bij en was nogal handig in elektronica. TV’s hadden destijds regelmatig gebreken, en ik begon hier en daar bij vrienden en collega’s TV’s te herstellen.

Bij ééntje vond ik, na een halve dag nadenken en zoeken, een piepkleine condensator die de geest had gegeven. Een defecte condensator is héél moeilijk te vinden en er zaten er honderden in. Was eigenlijk enkel te detecteren door ze een voor een los te solderen en los van het toestel te testen, of… door diep en logisch te denken, het schema grondig te bekijken en alle andere mogelijkheden uit te sluiten. Het was dan ook op dié manier dat ik uiteindelijk maar één schuldige meer kon verdenken. En inderdaad, na lossolderen en een nieuwe te plaatsen werkte het toestel weer perfect.

Maar toen kwam de kat op de koord: ik was eerlijk en zei dat het onderdeeltje me maar 2,50 F had gekost, maar rekende wél 2 uur voor het werk, daar waar ik er eigenlijk meer dan een halve dag had ingestoken. Later hoorde ik via via dat hij vond dat ik woekerprijzen aanrekende!

Professionele herstellers waren slimmer: beweerden ‘een heel duur’ onderdeel te hebben moeten vervangen en rekenden het viervoudige van mij aan.

Waarmee ik maar wil demonstreren dat foutzoeken inderdaad heel tijdrovend én prijsbepalend kan zijn, en je met de huidige uurlonen inderdaad al snel aan de prijs van een nieuw toestel zit, of hoger. We worden dus eigenlijk tot verspilling gedwongen.

Markante figuren in mijn leven? Ja, dat waren toch wel vooral die naoorlogse leraren. En misschien is dat dan wel weer de positieve kant van af en toe een oorlog. Een oorlog is gruwelijk. Onmenselijk. Veroorzaakt onnoemelijk leed en er vallen vooral onschuldige slachtoffers. Maar toch komt er iets goeds uit voort: de overlevers kunnen belangrijke informatie doorgeven aan de volgende generaties.

Helaas… na enkele generaties verwatert alles weer en is het mensdom aan een nieuwe oorlog toe.

Willy.