Sorry hoor, maar hier is weer een fictie-verhaaltje. Sedert ik mijn muze vliegtuigbenzine te drinken geef is ze niet meer bij te houden!

-o-o-o-o-o-

Ooit waren circussen graag geziene gasten in alle steden. Ze brachten pracht, praal, en entertainment naar de bevolking toen er nog geen TV was. De gemeentebesturen ontvingen ze dan ook in alle luister en offerden hen de beste plaats in het centrum van de stad.

Bij elke vertoning zaten de tenten weer barstensvol. Scholen moesten er tijdig bij zijn om met de leerlingen nog een plaatsje te kunnen bemachtigen in de drukke agenda. Het was allemaal weelde en luxe dat je zag.

Maar het kan verkeren! De TV zette de teloorgang van al die mooie circusjes in. Mensen verplaatsten zich niet meer voor een voorstelling. Thuis op TV konden ze net hetzelfde zien.

En een prachtig stukje volkscultuur begon langzaam maar zeker te verwateren. De tenten werden vaal en vuil omdat er geen geld was voor onderhoud. Eén artiest moest drie verschillende rollen vervullen om personeelskosten uit te sparen. Alle glorie ging verloren, maar de artiest bleef artiest. De ‘kunst’ bleef kwaliteitsvol. Al de rest ging stilaan verloederen.

En gemeentebesturen zagen ze niet zo graag meer komen. Van hun ereplaatsen moesten ze naar achterbuurten verhuizen, en tenslotte op privé terreinen of weiden omdat geen enkel gemeentebestuur ze nog een plaats op de openbare weg wou toestaan. Neen. Ze kregen niet eens nog toelating om publiciteitspanelen te plaatsen, en wee hén, als een deel van het materiaal op de openbare weg stond. Ze waren paria’s geworden. Zonde!

En op een dag streek weer zo’n circusje neer in mijn stad…

-o-o-o-o-o-

Het was een mooie zondagvoormiddag in juli. Toeristen begonnen de badstad binnen te stromen. Mijn chef was naar de mis. Mijn eigen mis in een andere kerk was afgelopen, en ik was even binnengereden voor een sanitaire stop. Dus kon ik evengoed wat blijven wachten op Fred en ondertussen een babbeltje doen met de telefonist in het wachtlokaal.

Goede gelovigen? Zelfs tijdens de dienst naar de mis? Helemààl niet. De uitdrukking ‘de mis doen’ betekende voor ons de voetgangers veilig overlaten na de mis. En dat waren er, in dié tijd nog, wel een heel pak!

-Wie we dààr hebben! Zei de telefonist en wees naar de binnenkoer waarover… ja, commissaris Hongermaat kwam aanlopen. En automatisch, zoals telkens bij het zien van de commissaris, bekroop me weer een onbehaaglijk gevoel. Niet dat ik ‘betrapt’ kon worden op iets, maar zo dat onbestemde gevoel zéker te weten dat, áls hij ergens onverwacht verscheen, er weer vanalles kon gebeuren. Zou zijn kattebelletje weer gerinkeld hebben? Had hij een verborgen glazen bol? Ik had er het raden naar.

Enfin, hij kwam binnen en we hadden een gemoedelijk gesprek met zijn drieën over het weer, het verkeer, de toeristen, op welke kruispunten we moesten letten…

En toen ging de telefoon. Henri, de telefonist, nam op en natuurlijk probeerde Hongermaat zoveel mogelijk van het gesprek op te vangen. Ik hoorde een paar maal over ‘kameel’ en ‘clown’ praten en begon al nattigheid te voelen. Weer een jankerd dus!!! En inderdaad…

- Wat was dat? Wilde Hongermaat weten.

- Iemand klaagt dat er een clown met een kameel publiciteit voor het circus voert in de winkelstraat.

- Claeysje, op je moto en erheen. En direct proces verbaal opmaken voor publiciteit op de openbare weg! Geen pardon met die lui. Die denken dat ze alles mogen.

Met gemengde gevoelens startte ik de moto en reed naar de winkelstraat. Al gauw zag ik de gratieus wiegende bult van een dromedaris boven de auto’s uitsteken. (Konden vrouwen ook maar zo wiegen met hun bulten). Het beest werd aan de lijn gehouden door een clown.

Ik reed het duo voorbij en parkeerde er mijn motor vóór. De clown stopte.

- Uw identiteitskaart alstublieft? Vroeg ik, sterk tegen mijn goesting, Hongermaat en alle jankerds naar de hel verwensend. De clown overhandigde me zijn identiteitskaart.

- Kun je een toelating voorleggen voor publiciteit op de openbare weg?

- Helaas niet. Die krijgen we niet van het gemeentebestuur.

- Tja, dan mag je ook geen publiciteit voeren hé? Ik wees op het schamele doek over de bult van de dromedaris, met aan weerszijden de aankondiging ‘Circus Manolo’.

De arme man wist daar niets op aan te merken en ik haalde mijn boekje boven. De lachend geschminkte mond van de clown betrok, maar hij zegde niets. Verdorie! Kon die kerel nu geen discussie op gang brengen? Me uitschelden? Vragen hoe het publiek dan moest weten dat er een circus was? Desnoods op zijn knieën vallen? Met het minste excuus zou ik al tevreden geweest zijn, want het zinde me totaal niet die arme drommel te moeten bekeuren.

Net op dat moment klonk de stem van Hongermaat in mijn radio.

- Claeysje, heb je die kemel al gevonden?

- Jawel commissaris, ik sta te praten met die clown.

- Je moet niet praten! Je moet schrijven!

- Tja, commissaris, wàt moet ik schrijven? Ik zie voorlopig geen overtreding.

- O nee? Vind je het dan normaal dat clowns hier zomaar publiciteit komen maken met kemels?

- Eh… neen commissaris, maar voor zover ik zie doet die man hier gewoon een wandelingetje met die dromedaris, om zijn poten te strekken. Trouwens, ik zie hier rond me tientallen mensen met een hond aan de leiband. Die kan ik toch ook niet bekeuren hé?

Ik keek naar de clown en hij naar mij. Een glimlach begon zich om zijn geverfde mond te vormen en geamuseerd luisterde hij verder. Het bleef even stil in de radio, en toen klonk het:

- Hij voert toch publiciteit? De telefonist zegt dat er een spandoek over de kemel hangt.

- O dát, commissaris? Dat is gewoon een doek dat hij over het beest heeft gegooid tegen de hitte!

- Verdorie hé! Dan bekeur je de clown zélf maar. Is hij geschminkt? Dat mag namelijk niet, tenzij met carnaval.

- Jawel commissaris, hij is geschminkt, maar zo lopen hier veel oudere dames rond ook hoor! Nog minder herkenbaar!

- Ik hoor het al. Met jou valt niet te praten. Morgen om 9 uur kun je het komen uitleggen op mijn bureel! Over en uit.

- Jawel commissaris.

En dat was het. De radio bleef zwijgen. De clown keek me dankbaar aan.

- Maar nu krijg jij een uitbrander!

- Maak je maar geen zorgen. Morgen om 9 uur ziet hij me niet, en hóópt zelfs me niet te zien. Hij is hard aan de buitenkant, maar heeft het hart op de juiste plaats en snapt preciés waar ik heen wil en ziet heus de humor van dit gesprek wel in. Hij wil gewoon geen gezichtsverlies lijden. Ik gaf hem zijn identiteitskaart terug.

- Heb jij kinderen?

- Jawel, drie.

- Doe me dan een plezier en kom vanmiddag met de hele familie naar de voorstelling kijken als je vrij bent.

- Dat ben ik, maar ik weet nog niet of ik kom. We zien wel.

Welgemutst zette het schamele duo clown-dromedaris zijn weg verder.

- Poten strekken verdorie! Waar haalde ik dàt nu weer vandaan? Dacht ik grijnzend.

Op het politiebureel was geen spoor van Hongermaat meer te bekennen, net zoals ik al had gedacht.

En om 14 uur stond ik inderdaad met mijn gezin in de file aan de kassa van het circusje. Het was trouwens wel eens mooi meegenomen. Mijn kinderen hadden nog nooit een live circusvoorstelling meegemaakt.

Maar nét stonden we in de file of een man stapte op ons af en haalde ons eruit. Met enige moeite herkende ik hem als de clown van vanmorgen.

- Jullie gaan toch niet betalen? Jullie zijn mijn genodigden! Kom maar mee binnen, dan geef ik jullie de ereplaatsen.

En hoé ik ook protesteerde, ik mocht niet betalen.

De voorstelling eindigde met een derde act van de clown, die zich intussen alweer geschminkt had. Na afloop bedankte hij het publiek, vroeg of ‘die man die me vanmorgen zo goed uit de penarie hielp’ even wou opstaan en vroeg een applaus voor me.

Daarna schuifelde iedereen naar de uitgang, maar de clown gebaarde me nog even te blijven.

- Komen jullie nog even wat drinken in mijn caravan?

We gingen op het voorstel in en stegen in de caravan, die binnenin heel netjes en ruim bleek. In een hoek van het salonnetje zat, in een rolstoel, een jonge tiener, die ons hartelijk verwelkomde.

- Mijn zoon, stelde de clown hem voor.

- Pech gehad? Vroeg ik, wijzend op de rolstoel.

- Zal wel! Verleden jaar van de trapeze gevallen.

- Jullie hebben toch een net?

- Jawel, maar een nieuwe medewerker had dat nét iets te hard aangespannen, zodat hij er weer werd uitgewipt, en op de kantblokken van de piste terechtkwam.

- En? Lange revalidatie?

- Helaas neen! Hij zal nooit meer lopen. Onderste ledematen onomkeerbaar verlamd. Ik zag tersluiks dat een traan uit zijn nog geschminkte ogen liep en het scheelde geen haar of ik moest ook naar mijn zakdoek grijpen.

- Ach ja, ik leef nog en studeer nu weer. Ik vind wel een beroep waarin ik me nuttig kan maken. Het circus heeft toch zijn beste dagen gehad. Deed de jongen optimistisch.

We bleven nog een uurtje babbelen, en het bleek dat het circusje hun eigendom was.

- Geërfd van mijn vader, maar het wordt met de dag moeilijker om het hoofd boven water te houden. Bovendien, na de ziekenhuiskosten moeten we nu ook nog de studies van de zoon betalen… We doen het zoveel mogelijk met eigen volk. En dat lukt wel. Echt klagen mogen we niet.

- En… je vrouw? Vroeg ik.

- O, dat was die met de paarden in de arena. Ze is nu de dieren aan het verzorgen.

Met gemengde gevoelens liep ik een uur later buiten. Zonde toch dat sommige ‘artiesten’, door met een stem als schuurpapier een liedje uit te braken, miljoenen verdienen, terwijl de echte artiesten, die dagelijks hun leven of levenslange invaliditeit riskeren… jawel… de paria’s van de samenleving zijn.

Wat was ik blij dat ik die morgen advocaat van de duivel had gespeeld. De boetes voor het maken van publiciteit op de openbare weg waren immers, toén al, astronomisch hoog. En ondanks alle negatieve kritiek rond mijn beroep, vond ik dat je, als je gezond kunt oordelen, toch heel veel positiefs kunt doen. En dat maakte mijn dag weer goed.

Willy.