schrijfvloer 03 ~ kronieken van 31 jaar vaart, in uitvoering
20-11-2019
034. Bregje Hofstede
te gast bij Wim Helsen ~ Bregje Hofstede met een tekst van Judith Herzberg
ZOALS
Zoals je soms een kamer ingaat, niet weet waarvoor, en dan terug moet langs het spoor van je bedoeling, zoals je zonder tasten snel iets uit de kast pakt en pas als je het hebt, weet wat het was, zoals je soms een pakje ergens heen brengt en, bij het weggaan, steeds weer denkt, schrikt, dat je te licht bent, zoals je je, wachtend, minutenlang hevig verlieft in elk nieuw mens maar toch het meeste wachtend bent, zoals je weet: ik ken het hier, maar niet waar het om ging en je een geur te binnen schiet bij wijze van herinnering, zoals je weet bij wie je op alert en bij wie niet, bij wie je kan gaan liggen, zo, denk ik, denken dieren, kennen dieren de weg.
te gast bij Wim Helsen ~ Selah Sue met een fragment uit Big Magic van Elisabeth Gilbert
De kunst van creatief leven
Beste angst, creativiteit en ik staan op het punt samen op reis te gaan. Ik begrijp dat jij met ons meegaat. Je gaat namelijk altijd mee. Ik ben me ervan bewust dat jij van mening bent dat je een belangrijke taak in mijn leven hebt en dat je die taak serieus opvat. Die taak bestaat er blijkbaar uit dat je moet zorgen dat ik, zodra ik op het punt sta iets interessants te gaan doen, volslagen in paniek raak. En ik moet zeggen dat je je werkelijk uitstekend van je taak kwijt. Dus ga er vooral mee door als je denkt dat dat nodig is. In dit voertuig is plaats genoeg voor ons allemaal, dus maak het je gemakkelijk, maar onthoud goed: creativiteit en ik zijn de enigen die gedurende de hele reis beslissingen nemen. En dan vertrekken we – creativiteit, angst en ik – voor altijd zij aan zij aan zij, en begeven we ons wederom op het angstaanjagende, maar geweldige terrein van de onzekere uitkomst.
In de tekst staat iets dat ik voor mezelf totaal anders zie. Er staat : – creativiteit, angst en ik – Ik zeg : – creativiteit, ik en angst –
Vermist de tekst het over een voertuig heeft hou ik dat beeld aan en dan zit de creativiteit of de inspiratie (of het achterhoofd), noem het hoe ge wilt dan zit dié aan het stuur.
Ik ben de copiloot, ik lees de kaart en zeg waar de tekst naartoe gaat. Maar soms weet ik niet hoe, er is niet telkens een kaart, soms is er enkel een idee of beslissen personages in de tekst over het verder verloop. Vooral op blog twee was dat zo : https://blog.seniorennet.be/_maart oftewel 'een heel jaar maart?'
En de angst is pas nummer drie, die rijdt bij mij mee op de achterbank, als passagier. Een lastige, soms nuttige passagier. Maar ik noem het wezen geen angst, ik noem het ongerustigheid : - komt het verhaal uit de tekst of verdrinkt het in overtollige woorden? - gebruik ik niet teveel voornaamwoorden want dan verdrinkt de duidelijkheid ook nog. Nalezen, nalezen, nalezen. En telkens woordvertoon schrappen. De backspace-toets en de onvolprezen delete, zijn zeer goede vrienden van mij. Maar ook : - doe ik niet te veel & te vaak aan zelfcensuur?
Na de tekst dan nu het studiogesprek. ’k Schoot in een lach toen Selah Sue het had over 40 onafgewerkte projecten. Mogelijk heeft zij een lade of een map met 800 ideeën die nog niet het stadium van project bereikt hebben. Dan zijn die 40 teksten een relatief bescheiden onderneming maar daarom geen gemakkelijke. Erato en Kalliope, hebt erbarmen met haar.
En de rest van het gesprek deed me door de momenten van herkenning blij lachen. Het is allemaal zo wáár wat ze zegt. Maar mogelijk heeft die ‘angst’, zoals zij het noemt iets te maken met de fase van haar leven. In latere fases verdwijnt de ongerustigheid over wat anderen denken en spits die bekommernis zich toe op de tekst, ipv op een aantal personen. ’k Spreek natuurlijk enkel voor mezelf, niet voor Selah Sue.
Nu, wat ze efkes zegt over groot ego en zelfzeker : njet! Volgens mij dient een groot ego om onzekerheid te maskeren, en is groot-ego absoluut geen blijk van zelfzekerheid. Kijk in uw herinneringen en kijk rondom u. Elk groot ego heeft demonen. Erger dan de stille zelfzekere.
Zo zijn er nog een paar punten waar ik moet afwijken van het gesprek, maar zoals ik zei, Selah Sue zit in een veel jongere fase van haar leven dan ik. Dan wij. Het komt allemaal nog wel.
Een alinea die me trof in het wikipedia-artikel:
‘In mei 2014 onthulde Selah Sue bij het praatprogramma ‘Reyers laat’ dat zij lijdt aan depressiviteit. Het is dankzij antidepressiva dat zij zich zo ver heeft kunnen ontwikkelen, zowel professioneel als in haar persoonlijke leven. Volgens haarzelf heeft haar depressiviteit hoogstwaarschijnlijk deels een genetische basis, want haar grootouders beiderzijds hadden psychiatrische problemen. Met haar televisie-optreden wilde Selah Sue een statement maken over de effectiviteit van antidepressiva en zich weren tegen de mening van onder meer de Amerikaanse professor Irving Kirsch die stelt dat placebo's en antidepressiva een vergelijkbaar effect sorteren.’
’k Heb hier zojuist uw brief ontvangen en ben nu druk bezig elke Japanner die ik hier aan boord tegen het frêle gele lijf loop te feliciteren met de vioolcapaciteiten van zijn landgenoot. Dit doe ik met de nodige bescheidenheid want ikzelf heb het nog niet verder gebracht dan eerste viool.
De koningin Elisabethwedstrijd in 1980 werd gewonnen door een Japanner, ene Yuzuko Horigome zegt Wikipedia.
Moeder, wilt ge aub de volgende brieven typen ipv met de hand te schrijven. Staat daar geen groot blinkend elektrisch schrijftoestel in Brussel? Nee? Zoja, waarom maakt ge daar dan niet gaarne en dankbaar gebruik van? Leg me dat eens uit, vertel me dat eens? Medam heeft daar alle modern comfort, maar neen, hoe primitiever, hoe liever.
Ik heb voor alle dames in de familie een kimono gekocht. Zo geen nepzijden–pseudo geval met bloemen en vogels in de schreeuwerigste kleuren. Neen neen, driewerf neen. Het zijn katoenen sobere gevallen, allemaal blauw met wit. Mediums voor ons ma en mij, large voor de lange zussen. Als we dan eens iets te vieren hebben en altegader gezellig bijeen zitten kruipen we allemaal in zo’n Japans geval en dat vinden we dan heel plezant … maar nee, ik denk dat ze als zomerpeignoir gaan dienst doen. Bij mij toch.
Ze hebben allemaal een verschillende tekening, dus moeten we geen ruzie maken. En kiezen moogt ge ook niet, want dat heb ik al gedaan. Zo van : Ôoo, dit is iets voor Tina. En : Jááá! Dit moet ons ma dragen, da’s hare stijl, en hij past goed bij de gordijnen. En: Kíjk! Een donkere! Die kan goed tegen hondenpoten, dus die is voor Laura. Ge ziet, er zijn geldige criteria voor mijn keuzes. Voor vader en schoonbroers ligt er nog niks in de schuif, maar dat komt wel. Mijn schuif is groot.
Dat Toppié aan de Averechste begonnen is, is goed nieuws. Ik had daar ook veel vroeger moeten aan beginnen.
In de eerste zin gaat averechts over een breisteek. In de tweede zin zit weer verdoken venijn. Daar wordt gezegd dat ik veel te lang meegaand gebleven ben, ik had veel jonger al averechts moeten doen, gaan dwarsliggen.
Dat de winkel in Asse opgedoekt is, moet ik daar nu HOEZEE over roepen of OWEE? Als gellie content zijt dat hij toe & gesloten & gedaan is, dan ben ik ook content. Dan zit gellie nu opnieuw alletwee samen in Brussel? Dat gaat weer vonken geven zeg. Ik zie en ruik en hoor de brandlucht al.
Toen ik dat zinnetje over die vonken las, schoot ik luid in een lach. LM kwam kijken wat er te beleven viel. Niks. Gewoon een vaststelling: van op een klein eilandje in Japan, dierf ik wel hé, daar zouden ze me niet vinden. Sommige brieven zijn tegelijk liefdevol en genadeloos. Het fictief scenario dat hieronder staat, is nog brutaler. Maar ik laat niks weg van het blog, want dan doe ik aan zelfcensuur en dawillewe-ní.
Fictief scenario:
Zo in de periode van de eerste en de plechtige communicanten (dat is in deze periode van het jaar zeker?) komt er een medam binnen die meter is van een gelukkige zesjarige en ze komt Pink Floyd halen want haar zoon heeft gezegd dat dat goeie muziek is. Haar zoon heeft dat gezegd hé, dochters zeggen zo geen domme dingen.
En ons ma verkoopt de Pink Floyd (alsof we dat in huis hadden) aan xyz fr. Onze pa voelt zijn missionarisbloed eerst borrelen, dan koken en dan stomen totter overflow, maakt de bijna gedane koop ongedaan en stuurt het mens naar huis met een pedagogisch-didactisch verantwoorde plaat die maar drie keer zo weinig kost en waar Paula Semer en Herman Niels (de vertellers van de kindersprookjes) op den duur nog meer aan verdienen dan hij. Wat heet zaken doen? Zorg dat ge geen zorgen hebt. (maak geen ruzie, bedoelde ik waarschijnlijk) Want doktoors zijn ook maar mensen, ongeacht hoeveel ge betaalt, de Pink Floyd-poen of de Semer&Niels-recette. Hoe duur mag de kist zijn?
De dochter van de zuster van mijn collega had kanker. Ze is gestorven op 25 mei. 22j. Op 1 juni had ze een brief gekregen van 22 mei, waarin stond dat ze zich thuis aan het ergste verwachtten. Het ergste is ondertussen gebeurd. Ogenschijnlijk houdt ze zich goed maar ik verwacht de klop als we terug op zee zijn. Voor de moment is er genoeg dat de aandacht afleidt. Gelukkig vaart ze met haar man en is ze niet alleen, moest het moeilijk worden.
Ik zoek me suf naar prettiger nieuws. Met mij is alles okiedokie, fijn, in orde, oké. Is dat voldoende goed nieuws?
Als ik dit intijds bij de marco wil krijgen moet ik zoetjesaan gaan want het is al 15h15 en ik moet nog helemaal naar boven en daarna weer naar beneden en dan beginnen werken, of minstens aanwezig zijn. Veel zin heb ik vandaag niet, maar ja, plicht roept. Niet luid, maar toch. En daarbij, mijn blad is bijna vol.
Misschien zijn we eind augustus thuis. Het enige wat wij hier zeker weten is dat we na Sakaide weer naar Long Beach gaan en verder weten we het ook niet. Misschien Europe. Let’s hope.
Ik wordt moe. Zelfs als ik ’s avonds vroeg ga slapen ben ik ’s morgens nog moe. Niet het opstaan levert problemen, maar de dag doorkomen met een redelijke productiviteit. Ik lig er gewoonlijk om 20h in, slaap tot 05h30, wip uit mijn bed, was en plas, begin mijn dag, en om 10h ben ik al hondsmoe. ’t Zal wel aan de voeding liggen, maar toch, Zes maanden is genoeg voor een mensengestel. En voor de bovenkamer ook.
Allez, nog twee maanden en ik monster af. Dikke kussen en tot in augustus.
Voorlopig hou ik het toch goed vol hé, elke dag een blad typen. ’t Is toch al de tweede dag! Het blad is nog niet vol, maar dat komt, seffes. Ik zit hier met een probleem dat om een oplossing schreeuwt: BESTAAT ER IN BELGIË EEN WAGNER CLUB EN ZO JA, WELK IS HET ALDRES VAN HUN CLUBHUIS. Ik beweer dat er een Wagner vereniging is en de chef machien beweert dat ze dat in België niet kennen. Laat me die discussie nu niet verliezen, stuur me subito presto adressen en telefoonnummers, al was het in de provincie Luxemburg. Laat het een Waalse club zijn, maar stuur me een club.
In België bestaan verschillende Wagner verenigingen zegt google maar in 1980 was er nog geen google natuurlijk en of ik ooit gegevens heb doorgekregen weet ik niet meer.
In de States heb ik bandjes opgenomen en daar staat curieuze muziek op, bijna klassiek en precies toch niet. Ik denk dat het een uitvloeisel van immigrantenmuziek is. En mooi hoor. Bon, nu ga ik een groot stuk bruin papier pikken om tegen mijn schot te plakken. Er hangt er al een, maar dat is boezjevol. (boezjevol = Brussels voor helemaal vol) Als ge er nog iets op wilt krijgen moet ge plat op uw buik gaan liggen. De rol papier staat in de laundry en ik ga er van profiteren dat iedereen siësta houdt. Behalve dan de mannen die van wacht zijn en het volk van deck, maar die zijn allemaal aan het werk. Dus ga ik nu mijn slag slaan. Dan kan ik weer filosofietjes op het schot kribbelen.
Tijdens de zaterdagse inspectie vergaapt de staf zich aan dat stuk wandpapier, maar ik zorg dat ik in de buurt ben dan durven ze niet te lang staan neuzen. Want het is hier allemaal niet gelijk hoe of wa zenne.
Mijn collega heeft slecht nieuws gehad in Panama, de dochter (22j) van haar zus heeft kanker. Dat wisten ze al, maar nu is het plots veel erger geworden. Ik kan er in komen dat ze soms erg afwezig is. Ik heb ook een zus met een dochter van binnenkort 7 jaar (Toppiéke) en binnen 15 jaar ook 22. Jong hé.
1980-06-08-zo, op zee Gisteren is de dochter van mijn collega getrouwd.
Achteraf bekeken : waarom trouwt een dochter terwijl haar ma op zee is? Vreemd.
Dat was natuurlijk een reden om feest te vieren. De cdt had de bar ter beschikking gesteld, en iedereen kon zich weerom komen volgieten. We hebben hier regelmatig bar-avonden met deze ouwe. maar het moet binnen de perken blijven ... 'Ja kaptein'.
En ’s anderendaags voor mij bijkomend werk met opruimen, glazen wassen en stofzuigen. Feest!
Iedereen blijft binnen de perken want hier wordt niet gemoord, geen brand gesticht, niet verkracht en niet gestolen. (er is wél gestolen, later) Vechten doen we ook niet, toch niet in de bar tenminste.
Het gedoe begint om 20h en om 22h is elk om beurt eens giftig geweest. Het doet me soms denken aan de aflevering uit De Collega’s, waar een feest ontaardt in een zielige braspartij. Nu was het gisteren wel rustig in de hoek waar ik mij geïnstalleerd had, maar een beetje verderop waren gevallen van blikvergiftiging. Er was er ook ene neig over zijn toeren aan het gaan. Triestig hoor, want die jongen heeft redenen te over om raar te doen, problemen met emmerkes. Maar het feit dát hij raar doet, dat wordt hem niet vergeven. Voor de rest , oôo, voor de rest begrijpen 'wij' alles, alleen niet dat iemand kan tilt slaan. Owee, ik wordt er soms mottig van. (van die dubbele maatstaven)
En roddel! Wat moet een mens daar aan doen? Ergens anders gaan werken? Het is OVERAL zo. ‘Schuilen kan nog wel, ik weet alleen niet waar.’
Met OVERAL bedoelde ik daar waarschijnlijk dat het toen op elk schip zo was, want ik was toen niet van plan de koopvaardij te verlaten om elders, in een andere branche te gaan schuilen.
Zodus, de dag dat ík misschien eens tilt sla, maken ze mij ook af. Prettig vooruitzicht is dat. Er zal niemand rechtstaan om mij uit mijn schamelheid overeind te helpen.
’k Had in Port Norfolk (Virginia, USA) nog efkes de kans om een brief mee te geven met de mannen van de bunkerboot. Dat was een brief voor Laura en Dee. Weet ge hoe ik die gepost heb? Naast het schip ligt de bunkerboot, maar vele lager natuurlijk. Nu moesten de leveringsbons en stalen van de fuel naar boven komen.
fuel = HFO, Heavy Fuel Oil ofte zware stookolie, bunkeren = brandstof innemen bunkerboat of bunkerbarge = de platte schuit die de brandstof brengt om onze tanks te vullen.
Daarvoor gebruiken ze een emmer aan een touw. Ikke aan deck een van die mannen gaan roepen daar beneden. - Hey, Hello! Could you mail a letter for me? - Sure! antwoordde die stoere bink. Wij weer naar achter, hij op zijn barge en ik op het schip. Emmer naar beneden gelaten met daarin 1 brief, daarop gespeten met 1 kopspeld 1 USD en daarbij twee Belgische Pils voor de moeite. (nu totáál ondenkbaar, bier transfereren) Zeg nu nog dat er geen postboeien bestaan. Dat is nogal iets anders dan een brief zomaar in de bus keilen hé, dit is tenminste bericht-van-overzee-naar huis-verzenden! Kortom, ik was er puur van onder de indruk. In de verte lag Norfok te flonkeren in de donkerte. Mooi. Het was stil en het stonk naar fuel. - Got it! riep de man. - Thank You! riep ik. De brief zal wel wat vettig zijn, want de emmer was niet al te proper, maar dat is allemaal puur bijzaak.
Eergisteren kwamen twee mecaniciens niet aan tafel. Dat betekent dus dat er ‘iets’ is in het machien. Dat kan van alles betekenen hé. (maar het is zeker geen akkefietje, als iemand daardoor op zee niet aan tafel kan komen) Later heb ik gehoord dat er twee enorme lekken waren in het koelsysteem. Het koelsysteem werkt op zeewater en daar is er genoeg van voor iedereen, maar al dat water spoot in het machien, en dat was niet zo goed. Al een geluk dat het overdag gebeurd is.
Al dat water zou ’s nachts zo eens moeten lopen, naar delen van 't machien waar niks nat en niks koud mag worden. Dan lagen we op ons gat ! Op-ons-gat-liggen wil zeggen dat het machien gestopt is en dat ze het niet meer gestart krijgen. De chef was in alle staten, alleen al bij het gedacht wat er had kunnen gebeurd zijn.
Nu zit die lek, schijnt het, op een plek waar ze er moeilijk kunnen aan werken. Er is hier een slimme die al héél lang vaart en die heeft voorgesteld om de zwoord van de grote stukken spek af te snijden en die rond de pijp te draaien. Naar het schijnt zou een simpele varkenshuid beter bestand zijn tegen afkoelen en opwarmen en daarbij, er zijn geen dunne rubberlappen aan boord.
Eigenlijk is heel dat probleem absoluut niet het onze, maar wij moeten wel werken voor de mensen die er een zorgelijke kop van krijgen. En als het departement machien met fronsrimpels aan tafel zit, 6 man dat de helft van de mess, dan is de sfeer ver zoek natuurlijk. Dan hing er een bedrukte sfeer, bedoelde ik waarschijnlijk.
Het enige dat ge kunt doen is nog eens met de koffie rondgaan of wat extra dessertjes brengen, maar het glimlachske dat ge als antwoord krijgt, is maar triestigskes.
Ze hebben het blijkbaar in orde gekregen, want we varen nog. Stel u voor dat ze ons moesten komen slepen. We zijn al vier dagen van de kust weg. Hoeveel een zeesleper per dag kost weet ik niet, maar aan het gezicht van de chef te zien is het vreselijk duur. En ga het achteraf maar eens uitleggen op den bureau. (de rederij)
Reactie van iemand met veel consideratie : ze worden ervoor betaald.(om het op te lossen)
Dat was een antwoord dat me bijna achteruit deed stuiken: hoe kan iemand zo koel staan tegenover zoveel ontreddering. Ze kijken als kleine kinderen die troost verwachten! Het lijkt nonnenpraat maar het komt er uiteindelijk op neer : een glimlach en een vriendelijk woordje voor die mannen.
En het brengt nog op ook, want als ge later eens een verlengdraad of een nieuwe TL nodig hebt, of er lekt een kraan, dan komt dat in orde binnen de 24 hrs. Voor wat hoort wat, anders blijft de mutuel niet duren … eh, uiteindelijk is het weer keiharde ruil? Men oogst wat men gezaaid heeft en zo. Meestal houden de mensen zich aan die spelregels.
Ik zit hier maar beschouwingen te verkopen ipv feiten te vertellen, maar dat heeft ook weer zijn reden. Als ik alles in detail wil melden, dan moet ik een boek schrijven. En dat idee was toen al afgevoerd. Helemaal.
Het eerste schip denkt men dat al dat nieuwe, als die verwondering, als die belevenissen absoluut moeten te boek gesteld worden, want zoiets mag men de mensheid toch niet onthouden!
Het tweede schip beseft men dat men bijlange nog niet alles meegemaakt heeft en dat er niet overal een Yvonne aanwezig is om raad te vragen en dat men zelf eerst de finesses van de interacties moet onder de knie hebben.
Het derde schip beseft men dat het boek zou bol staan van de zelfcensuur, want lang niet alles is geschikt voor publicatie. Absoluut niet. - Maar dat boek schrijven we tóch! zei Claire. - ??. - En dan worden we rijk van het zwijggeld, om het niét te publiceren. Dat was een hele geruststelling, dat we rijk zouden worden. Het boek had zelfs al een titel: De Romantiek van den Achterpiek. Omdat op de achterpiek (the poop) de vuilbakken staan. Toen nog geen nette gesloten containers zoals we ze nu kennen aan de wal, maar open ouwe olievaten. Die titel moest aanduiden dat er niks romantisch aan was om zich ’s avonds in de maneschijn naar het achterdek te begeven. Integendeel. Wij begaven ons in die stank om ons vuilnisbakje te legen.
We verzamelden wel verhalen voor ons boek. Maar nooit op papier. Dus ge weet het hé : de Romantiek van den Achterpiek, hét boek dat nooit geschreven werd.
te gast bij Wim Helsen ~ Tomas de Soete met een gedicht van Annie M.G. Schmidt
Dit is de spin Sebastiaan. Het is niet goed met hem gegaan.
LUISTER!
Hij zei tot alle and’re spinnen: Vreemd, ik weet niet wat ik heb, maar ik krijg zo’n drang van binnen tot het weven van een web.
Zeiden alle and’re spinnen: O, Sebastiaan, nee, Sebastiaan, kom Sebastiaan, laat dat nou, wou je aan een web beginnen in die vreselijke kou?
Zei Sebastiaan tot de spinnen: ’t Web hoeft niet zo groot te zijn, ’t hoeft niet buiten, ’t kan ook binnen ergens achter een gordijn.
Zeiden alle and’re spinnen: O, Sebastiaan, nee, Sebastiaan, toe, Sebastiaan, toom je in! Het is zo gevaarlijk binnen, zo gevaarlijk voor een spin.
Zei Sebastiaan eigenzinnig: Nee, de Drang is mij te groot. Zeiden alle and’ren innig: Sebastiaan, dit wordt je dood… O, o, o, Sebastiaan! Het is niet goed met hem gegaan.
Door het raam klom hij naar binnen. Eigenzinnig! En niet bang. Zeiden alle and’re spinnen: Kijk, daar gaat hij met zijn Drang!
PAUZE
Na een poosje werd toen even dit berichtje doorgegeven: Binnen werd een moord gepleegd. Sebastiaan is opgeveegd.
Dit is een klassieker natuurlijk. En ik heb het gedicht al beter weten voordragen, minder in cadans, want deze voordracht was op het randje van de school-presentatie, af en toe kwam het dreuntje er zelfs door.
Dit is maar 1 mening natuurlijk, er zijn er miljoenen andere. Op school dreunden wij ook hoor, maar dit is een voordracht door een volwassene die ervaring heeft en vertrouwd is met gesproken tekstwerk.
Toen wij het gedicht op school moesten leren, kende ik de inhoud van het woord drang nog niet. Terwijl ik soms toch al de ‘onweerstaanbare’ drang naar een koekje kende en ik met Tina soms halsbrekende toeren uithaalde om bij de koekedoos te raken.
Het is wel de eerste keer dat ik een volwassen bespreking van het gedicht hoor. Dat overmoed bestraft wordt … ? Die gedachte weerleggen zou een vertrekpunt kunnen zijn voor een aantal romans, novellen en gedegen geschriften over belangrijke uitvindingen die ons nu een comfortabel leven bieden, om dat een iemand die drang gevolgd heeft, overmoedig geweest is en dat met het leven betaald heeft, maar wij hebben nu wel dat vaccin. Of luchtvaart. Of … enzovoort. Er zijn nog voorbeelden van pioniers die het met hun leven bekocht hebben, maar waren zij de overmoedigen of waren zij de dapperen op wiens werk anderen konden verder bouwen?
over stuurman Knorrepot ~ zomer 1979, Long Beach, Ca.
Nu noem ik hem wel stuurman Knorrepot, maar hij was een zeer sociaalvoelend mens hoor. Niet sociabel in de omgang misschien, geen strijkages, maar wel iemand met een zeer fijn gevoel voor wat mag en kan, voor wat billijk en recht is.
Zo had hij gedaan gekregen dat de kaptein hem met de lifeboat een veerdienstje liet doen naar de wal. We lagen voor twee weken op anker bij Long Beach (Californië), ongeveer anderhalve mijl uit de kust. Nu is zoiets totaal ondenkbaar, dat een schip op anker een eigen sloep gebruikt om bemanning naar de wal te varen, maar in '79 of '80 kon dat soort dingen nog. Mits toestemming van de kaptein natuurlijk, vermits het ging over een sloep van het schip.
De stuurman voer op aanvraag om 13h, na het middageten, naar de wal. Met de lifeboat. En met als vast bemanningslid de 4de mecanicien, want volgens de voorschriften moest er een werktuigkundige aan boord van de sloep zijn. Of die jongen met evenveel enthousiasme als de 1ste stuur meedeed weet ik niet meer. Waarschijnlijk wel, in een Californische zon tijdens de werkuren zo wat heen en weer tuffen en er nog voor betaald worden ook … altijd beter dan in 't Machien staan sleutelen.
Vanaf dag 1 stonden Nooke en ik gereed om mee te gaan. Niet om aan de wal te blijven, daarvoor hadden we onze twee uren middagrust te zeer nodig, maar om te mogen meetuffen met de sloep. Zomaar, gewoon voor de verandering. Soms met onze schort nog aan stonden we al te wachten bij de gangway want het water vanuit de sloep gezien is veel meer 'water' dan van daar boven aan boord.
Soms dook er al eens een zeehondje met mooie ogen op, het kwam piepen en verdween weer. Dat boottochtje was voor ons de belevenis van de dag. Na de heen en terug van ongeveer een half uur konden we met zout op onze huid elk aan onze siëste beginnen.
Op een keer -'k ging na de middagservice het vuilnisbakje van de pantry naar het achterdek brengen- zag ik in de verte dat de sloep aan het terugkomen was. Hoe? Was de stuurman al voor 12h vertrokken? Daarom hadden we hem en de 4de mec niet aan tafel gehad! Gelukkig stond er voldoende te eten in de frigo van de pantry.
Ja, die keer was hij vroeger vertrokken, hij had de helft van zijn matrozen een namiddag vrij gegeven. Die mannen stonden te springen en na de douche waren ze vertrokken. Nu was het 13h en de sloep met stuurman en 4de mec lag daar in de verte te dobberen. De sloep was nog het open model, in hout, met ook mast en zeil aan boord, in geval. En dit was een geval.
Ik zag de 1ste stuur en de 4de mecanicien staan sukkelen met die mast en met de lappen oranje zeil. De mast was toen nog in hout. Zwaar spul dus, geen vlot hanteerbare kunststof. En het zeil was nog in zeildoek. Ook zwaar spul, geen synthetisch lichtgewicht. Stuur en 4de probeerden de mast recht te zetten. Toen die met veel comedy-achtige toestanden eindelijk bleef staan, moest het zeil nog gemonteerd worden én gehesen.
"Zie ze doen, zie ze doen …" dacht ik en ik ging met het leeg vuilnisbakje terug naar binnen. Nooke vroeg waar ik zo lang gebleven was. "De stuur probeert te zeilen, zei ik, hij denkt dat die houten lifeboat zijn jacht is." Wat bleek achteraf : de 4de mecanicien, de junior van de machine-officieren, had sinds dagen het dieselreservoir niet bijgevuld en bij het terugkeren naar boord was de sloep zonder brandstof gevallen. En de stuurman, die zichzelf een zeiler noemde want hij had thuis een zeilboot, stond niet alleen te vechten met het zware zeilmateriaal van de lifeboat, hij kon er ook niet mee zeilen.
Rond 15h pas waren ze terug aan boord. Uitgehongerd, verdorst, serieus verbrand door de zon en in een rothumeur voor twee volle dagen. Zo, dacht ik, dat weten we dan ook weeral. ALTIJD drinkwater meenemen.
“Het moet een machtig groot dier geweest zijn met zo een vleugelwijdte. Heb je ooit geweten welke vogel het was ?” CvT
'k Heb op 't Net nog wat verder gezocht over die grote zeevogel van toen aan boord. Zijn spanwijdte van 150 cm schatte ik naar mijn eigen spanwijdte. Die is nu, van vingertip tot vingertop -nagemeten door LM- 162 cm. Misschien was het vroeger een paar cm meer, toen mijn gewrichten jonger waren.
De fregatvogel heeft een gevorkte staart. Die mogen we uitsluiten want ik herinner me geen gevorkte staart en we hadden er nochtans goed zicht op, op de achterkant van de vogel want 'k herinner me wel de spectaculaire spuit ontlasting die op de kledij over de benen in de sandalen van de 1ste stuur droop. Dat ging zeer plots en zeer snel maar ik herinner me geen gevorkte staart.
wiki birdbeauty
Daarom denk ik nu dat het misschien een vogel van de gentensoort was, 140 tot 175 cm spanwijdte, naargelang de soort.
vara zoom.nl
De vogel in kwestie had ook meer wit dan een fregatvogel. Het was geen blauwvoet, daar ben ik zeker van, blauwe poten zou ik onthouden hebben. Maar hij had veel meer wit dan een fregatvogel, dat wel. Daarom denk ik nu dat het mogelijk een vogel van de gentensoort was. Jammer dat ik geen eigen foto's van het dier heb. Ik besefte toen niet dat we iets biezonders meemaakten.
PS : achteraf heeft CC me laten weten dat het mogelijk toch een blauwvoet was, maar dan een juveniel, een jonkie. De poten worden pas blauw wanneer de vogel volwassen is. Dan zit ik met een nieuw probleem, we vaarden niet in het leefgebied van de blauwvoet.https://nl.wikipedia.org/wiki/Blauwvoetgent#Verspreiding
“Tegen drieën was alles gewassen en gestreken, kwam dat door de wind dat het zo vlug droogde of hadden jullie daar materiaal voor?” CvT
Het was bij de koopvaardij, CvT, vrachtvaarders dus. Schepen met een bemanning van 22 of meer mensen. Er is dus wasgelegenheid in het kasteel. Soms één grote laundry, soms twee middelgrote. Daarin staan industriële wasmachines en drogers, te vergelijken met de bakbeesten die men in een wasserette ziet, laadvermogen van 7 tot 10 kg. Op sommige schepen is op de woonverdiepingen ook een kleinere laundry voorzien. Daar staan de wasmachines en drogers van de gewone huishoudcapaciteit, van 5 tot 7 kg.
Het hemdje en de short van de stuurman hebben we onder stromend water gespoeld en dan op 40° gewassen, kort programma, dat duurt ongeveer 20 minuten. Die twee stuks drogen was ook snel gebeurd en strijken was er haast niet aan.
De was aan deck laten drogen zou ik niet doen hoor. Er hangt zout in de lucht en die zoutkristallen drogen in de kledij. Dat schuurt de huid kapot. Binnenschippers doen of deden het wel, de was aan deck drogen. Maar zij varen op binnenwateren, op zoet water. Groot verschil.
Verder is het deck een werkomgeving. Daar wordt gebikt, geverfd, gevet en met water gespoten. Er wervelt ook regelmatig roet naar beneden. Men weet nooit van waar het gevaar komt. Beginners doen het wel eens hoor, iets tegen de reling aan het kasteel te drogen hangen. Na één keer stoppen ze daar meestal mee.
Nu denk ik er ineens aan, dat er ooit schepen geweest zijn -CMB schepen nog wel- waar ze een en ander waren vergeten op te nemen in het ontwerp van het schip. De OBO- schepen (OBO = Oil Bulk Ore). Drie zusterschepen waren dat. Daar was men oa de laundry vergeten in plannen. Tot daar aan toe, zou men denken. Maar die plannen werden niet verbeterd, ze werden zo goedgekeurd en die schepen zijn zo gebouwd geworden ook. Alledrié!
Drié keer over dezelfde steen vallen? Dat kan toch niet? Jawel, dat kan wel. Ik heb op alle drie die schepen gevaren. Ik heb die knoeiboel in de accommodatie elke dag van dichtbij meegemaakt. Da's een verhaal apart. Niet grappig. In tegendeel.
Ergens in '79 of '80 was een grote vogel aan deck geland. Hoe dat kwam wisten we niet, oceaanvogels blijven toch maanden lang in de lucht zweven zonder te landen?
Matrozen hadden hem in een kruiwagen binnen gebracht want de deckplaat buiten kan overdag tot 60°C warm worden. Binnen ontfermde de 1ste stuurman zich over het dier. De vogel had indrukwekkende zwemvliezen maar zijn poten waren wel zeer kort. Duidelijk te kort om met rennen voldoende snelheid te halen en zijn gewicht te doen opstijgen van op een vlakke ondergrond.
In een afgedekte grote kartonnen doos uit het magazijn liet de 1ste stuurman de vogel aan deck rusten in de schaduw van het kasteel. Kasteel, zo heette de bewoning vroeger. Nu klinkt het minder groots nu heet de bovenbouw van een vrachtschip gewoon 'accommodation'.
's Namiddags zou hij het vogelgevaarte lanceren van op de stuurboordwing. De wings zijn de buitenvleugels van het brugdeck, het hoogste werkdek. Dat schip had geen lift en zo'n zware beest via de binnentrappen naar boven brengen, daar was geen denken aan. De doos had trouwens niet door de deur van de brug gekund, zo groot was de doos met die vogel in. En het dier mocht onderweg naar boven zo eens onrustig worden. Dat konden we binnen de bewoning niet hebben. Via de buitentrappen kon de doos ook niet mee naar boven, die trappen zijn tamelijk smal.
Zet uw handen in de lenden en kijk van ellenboog naar ellenboog, dat is ongeveer de breedte van een buitentrap aan boord van een vrachtschip. Laat nu uw handen zakken, daar staan de leuningen. Die afmetingen en maten hebben een reden, maar de breedte van de buitentrappen is dus niet voorzien voor transport van grote dozen met daarin zware vogels.
Daarom zou de vogel zonder doos naar boven gebracht worden en liefst die dag nog, want het dier moest van hoog in de lucht kunnen jagen op vis in het water. Zo'n beest moet af en toe kunnen eten of het verzwakt.
De 1ste stuur nam de vogel uit de doos en de collega en ik zouden de stuurman begeleiden, want wij waren de enigen die vrij hadden tsn 13h en 15h (service coupé). Er wachtten ons vier smalle, steile trappen en de 1ste stuur had zijn beide handen nodig om de vogel te dragen. Nooke en ik waren een en al bezorgdheid, de bek van de vogel zag er levensgevaarlijk uit. Toen hij de vogel uit de doos wou nemen : - Draag hem met de bek van u weg stuurman, zei Nooke. - Jaja, met de staart naar u ! zei ik al even bekommerd. - Draai hem opzij, weg van uw ogen. En andere sombere praat want dit werd waarlijk een expeditie.
Nooke zou vóór hem lopen en ik zou achter hem lopen. Zij om het pad aan te kondigen, want de vogel was zo groot dat de stuurman niet kon zien waar hij zijn voeten zette. Ik volgde achteraan, om hem eventueel op te vangen in geval van misstap. Alsof ik daar sterk genoeg voor was.
Zo togen wij in een stoetje van drie de vier trappen op. Nooke en ik nog in ons net werktenue van de middagservice, de stuur in short, zomerhemdje en open sandalen. Geen van ons drie droeg de werkkledij voor aan deck.
En onze begeleidende commentaren gingen verder, de man zag niet waar hij liep en wij waren daar toch om te helpen! Geheel ten dienste, dat was toen onze slogan. Maar dat zag de stuurman anders want hij werd het beu om bij elke stap voor en achter waarschuwende woordjes te horen. De ondankbare vent. Het is aan boord toch een van de richtlijnen: kijk waar ge uw voeten zet. En omdat hij door de grote vogel niet zag waar hij zijn voeten zette had hij ons toch meegevraagd in het klimproject? Wat deden wij dan verkeerd? Wij deden gewoon wat hij gevraagd had.
Halverwege de twee de trap begon de situatie hem op de zenuwen te werken. En op mijn zenuwen ook want zijn gevloek stak me al danig tegen. Uiteindelijk waren wíj het die hem met die vogel hadden opgescheept … wabliefteru Stuur? Waar waren zijn matrozen, nu het er op aan kwam? Maar ik kon het onmogelijk afbollen, stel dat hij achterover gestuikt zou zijn bij het volgend stampje van het schip. Hij had immers geen hand aan de reling. Zo'n situatie verlaat men niet. Men blijft erbij.
Vooraan bleef Nooke hem gidsen, achteraan bleef ik hem steunen, in het midden bleef de stuurman vloeken met in zijn armen een vogel die zeer rustig bleef. Zo hadden we nog een aantal smalle trappen te doen.
'k Vond dat hij met zijn gesakker en gevloek wel wat van ons geduld vroeg. Maar zo lang we op de trap waren kon ik daar niks over zeggen.
Na moeizame minuten kwamen we boven. Hij bracht de vogel naar de reling van de stuurboordwing en daar zag en rook de vogel zijn eigen leefwereld, de ruime lucht. Hij spreidde zijn vleugels, dat was zeer indrukwekkend. De spanwijdte was misschien wel anderhalve meter. Nog nooit had ik zo'n grote vogel van dichtbij gezien.
foto van 't Net
En tegelijk ontlastte de vogel zich, ook zeer indrukwekkend, op de kledij, de benen en de sandalen van de 1ste stuur.
Weer binnen en beneden gekomen moesten Nooke en ik op de vloer gaan zitten om te bekomen van het lachen. Wat een plezante vogel was dat. Alsof hij al het gesakker verstaan & begrepen had en No & mij wou laten weten dat de 1ste stuur het toch niet in zijn eentje gekund had, hem een lancée bieden.
Terwijl de stuurman in de douche stond om de dankbaarheid van de vogel weg te wassen zijn No en ik zijn tenue gaan wegplukken, want die vogeldinges zou wel eens gaten kunnen branden in textiel. Om 15h lag de kledij van stuurman-knorrepot weer op de plaats. Gedroogd en gestreken want 'able and willig' stond hoog in ons vaandel. Op het einde van de maand had hij een extra-uur op ons blad genoteerd.
Hij was niet veel van zeggen, die stuur, maar dat was die vogel ook niet hé. Of dit nu nog echt grappig is weet ik niet, maar Nooke en ik hebben toen wel minuten lang beneden op de vloer zitten lachen. Misschien was het gewoon decompressie, dat kan ook, opluchting dat de expeditie goed verlopen was.
We gaan vanavond bij zeeboei op anker en morgenvroeg tegen de kaai. Ik hoop dat de agent weer heel veel post meebrengt voor mij. Met elke brief lach ik mij een kriek of twee en wanneer ik genoeg krieken heb draag ik ze naar de 2de kok/bakker en die bakt er dan een taartje rond voor mij.
Erg lekker, zo vers. Bon, ik denk dat ik ook zeekolder krijg. Er is hier ene die het nogal erg zitten heeft.
Zou het besmettelijk zijn? Het is die arme sukkel zijn eerste reis. Het ging allemaal goed tot er een paar minder mooie dagen kwamen. Vannacht moet het weeral erg geweest zijn want ze hebben een andere wakker gemaakt om zijn wacht te lopen. Ik denk niet dat die jongen nog zal (mogen) varen. Niet dat ge om te varen zo’n harde moet zijn hoor.
Integendeel, ik denk dat ge er verschrikkelijk soepel moet voor zijn. Af en toe voel ik eens aan mijn rug of er nog een graat in zit. En van dat JA zeggen en NEE doen of denken, waar onze pa vroeger de kripse van kreeg, awel hé, daar heb ik hier al heel veel baat bij gehad. De gedachten zijn vrij, ♫ !
Verder gaat alles zijn gangetje. Voor het ogenblik vaar ik op een laag toerental, in een lage versnelling, want voor het moment heb ik shiftitis. Dat is een aandoening door het tijdsverschil. Op onmogelijke momenten heb ik honger, behalve tijdens het etensuur. Op de gekste ogenblikken krijg ik vaak, zonder echt moe te zijn.
Want vermits we vóóruit shiftten (richting oost varen wil dat zeggen) werd tijdens de oversteek om de twee dagen de klok 1h vooruit gezet en dan ben ik een uur vroeger gaan slapen.
Dat helpt niet. Als ze me ’s morgens vragen, zijt ge al wakker, antwoord ik : nee, maar ik ben al op. Nu kunt ge zeggen dat ik thuis ook niet de vinnigste was ’s morgens vroeg, maar aan boord is dat wél het geval. EN NU NIET LACHEN, WANT DIT IS DE HEUSE WAARHEID. Aan boord ben ik des ochtends mee van de vinnigsten. Bon, ik hou er over op want ik hoor ulle denken : amai, want moet de rest dan zijn! Met ulle is niet te klappen …
'k Ga nu de tafels dekken want het is 11h20 en mijn etenstijd is dus voorbij. Tot straks.
Piep, here we are again. 13h03 en de service is voorbij. Ik denk dat heel het schip zot is vandaag. Allemaal hebben ze walkoorts. Als ze een streep land gezien hebben slaan ze door. Vooral de stuurmannen. En de anderen evengoed, eigenlijk. De TV stond aan en ze hingen er tegen geplakt. Erg gezellig. En als ge in de mess-matrozen iemand komt zoeken of iets komt vragen sist iedereen SSSTTT! Omdat ze zitten te kijken naar tekenfilmpjes van Superman. Móói!
'k Heb hier juist een klassieke zender gevonden op FM, allemaal violins, 'k ben benieuwd van wie het werk is. Nogal romantisch en Slavisch klinkt het.
De overtocht van Japan naar hier is rustig verlopen, buiten die paar dagen storm. Toen waren er golven van ± 15m en ik was efkes zeeziek volgens de regels van de kunst, met bleek worden en braken en heel de hutsekluts comme ik faut. Maar dat is geleden leed.
Ik ga ermee ophouden want ik ga een beetje siësten. Slaapwel en tot schrijfs.
te gast bij Wim Helsen ~ Jitske Van de Veire met 'Joepie!' van Marthe Laureys
ik kleed mijn slaapkamermuur aan met plaatjes om zo mezelf de wereld uit te puzzelen laag over laag over hoge verwachtingen ondertussen strijk ik mijn persoonlijkheid uit over internetquizjes
‘zat jij al eens met je benen open voor de spiegel?’ ik durf ze de waarheid niet te vertellen en voel het glas weer een beetje breken nog even en ik lig in miljoenen stukjes over de speelplaats verspreid
op weg naar huis struikel ik over mijn eigen veters ik had nog nooit zo graag een slaapkamermuur willen zijn
Ze leest de tekst veel te snel naar mijn zin. Het had iets trager gemogen. Gelukkig is het programma ondertiteld!
Over genderdiversiteit heb ik ooit een documentaire gezien, hoe soepel ze daar mee omgaan in Thailand. En die mentale souplesse zou te maken hebben met het Boeddhisme, een zeer tolerante filosofie met de bijbehorende gedragscode. In Thailand is 94% van de bevolking boeddhist, zegt wiki. Die documentaire kwam niet van dure studies van professoren of universiteiten, ze bracht het dagelijks leven in beeld op het platteland.
Op YouTube staat van alles over gender diversiteit, maar niks van de documentaire die ik bedoel. Wat ik wel gevonden heb is een artikel in Wikipedia waarin alle gendercategorieën een definitie krijgen. Het woord categorie is waarschijnlijk fout, want het staat daar nogal vastomlijnd en in de dagelijkse werkelijkheid blijft allemaal zeer fluïde, als ik me goed herinner. https://en.wikipedia.org/wiki/Gender_identities_in_Thailand
Vandaag wisten mensen hier te vertellen dat er dingen aan de gang zijn tsn Rusland en de USA. Er waren hier betogingen maar wat er precies gebeurt weet niemand. De Japanners hier spreken bijna geen Engels en niemand van ons spreekt een letter Japans. (behalve ene, die was hier in zijn jonge jaren bijna getrouwd)
Plezant is dat, ik voel mij hier een analfabeet, want door het schrift worden we niks wijzer. Moesten we het schrift kunnen lezen, zouden we al rap leren van de opschriften en de reclames. Dat was in Algerije en Egypte ook een probleem. Ge weet nooit wat er op de deur staat: uitgang of wc of verboden toegang. Zo moeten de gastarbeiders bij ons zich ook voelen.
Toen werd het woord gastarbeider nog gebruikt?
Winkelen hier is een marteling. Geef mij maar meer westerse landen. Nuja, varen is ook niet dé manier om een idee te krijgen van een land. Wij doén landen, maar wij zién er geen.
Die visie heb ik achteraf ook moeten bijstellen hoor. We werden niet afgeleid door de façades van een land, door de toeristenfuiken. Wij zaten midden in de coulissen! En daar valt veel te zien en te beleven.
Als ge nu van mijn cabine buiten kijkt zouden we evengoed in Bremen kunnen liggen. Enkel de opschriften, daaraan ziet ge dat het Oosterse graansilo’s zijn. Ik wou dat we naar Zuid-Amerika gingen.
We hebben sinds een week een nieuwe ouwe. (ergens in een Japanse haven aan boord gekomen?) De vorige was een neurotisch geval, een detailmaniak. En over de grote problemen mocht hij vallen, hij zag ze nog niet. Un précieux ridicule, een snob van het poverste soort met een schrijnend gebrek aan savoir-vivre en savoir-faire.
De kaptein is weg, lang leve de kaptein. De vorige is waarschijnlijk vertrokken met het idee dat de bemanning hem mist. Dat ook nog. Hij heeft teveel boekskes gelezen denk ik. Môja, met zo’n Russische naam en met een kleine d … hij heeft waarschijnlijk nog niet van de Potemkin gehoord. De deze is een kwieke democraat. Heeft op een week tijd het boeltje gereorganiseerd. Hij heeft de chef (die van ons) de sleutels van de bierlocker doen afgeven. Hij controleert alles, tot groot ongenoegen van die van ons. En wat een opluchting voor ons hé, nu is er tenminste iemand die weet dat het werk goed gedaan wordt en als er iets niet of slecht gedaan wordt, WAAROM dat zo is. Tot hiertoe waren wij de wezenkindjes aan boord. Iedereen heeft een baas, behalve wij, wij hebben een kwal. Ik moet ophouden met zagen over die sukkel. Hij is onbekwaam en hij weet het. Dat zijn de gevaarlijksten. (De gefrustreerden, de nijdigaards bedoelde ik toen waarschijnlijk).
Ik zal eens optellen hoeveel keer ik in vier maanden tijd aan de wal geweest ben. Dan hebt ge een idee. 3x in Egypte, één keer naar Luxor en 2x gaan zwemmen. 4x in Canada. Daar lagen we vlak tegen het stadje. 3x in New Orleans. 1x in Japan. Dat is 11 maal en ondertussen moet het werk gedaan zijn. Dat zijn dus geen 11 verlofdagen. Telkens maar voor een paar uurkes. Ofwel tijdens de siëste, ofwel ’s avond na de werkuren. Qua vrije tijd zijn wij het slechts bedeelde departement. Niet omdat we niet weg mogen, maar door de aard van het werk kunnen we gewoon niet. Eigenlijk vind ik dat niet zo erg hoor. Als ge ziet wat anderen doen met hun vrije tijd: geld gaan wegsmijten door de ramen van bordelen. Nu hebben di allemaal wel hun ramen en gordijnen goed toe. Ten eerste is het hier winter, ten tweede om al dat geld binnen te houden natuurlijk en ten derde om geen last te krijgen met de buren.
Zeg, ik stop ermee. Ik ga de brief naar de marco dragen en dan ga ik mijn haar nog maar eens wassen om de fritgeur er uit te krijgen. Ik ben verdikt, het eten is hier te vettig. Mijn vel lijdt er ook onder. ’k Kan in de helft van mijn kleren niet meer in. Plezant is anders. Ik kom net de week rond. Als er vanzeleven weer waterbezuiniging afgekondigd wordt is bibi de peer.
Ik heb al wat kledij bijgekocht en bijgekregen, maar het blijft nipt. Ik zal in de States eens wat losse flodders gaan kopen.(losse flodders = oversized T-shirts)
Dag, veel kusjes en tot schrijfs in de volgende poort. m.
Wat een sterke uitzending. Het gedicht had voor mij op geen beter tijdstip kunnen komen in dit blog. Nu hebben Ramos en de dichter Henley het wel over fysiek lijden maar volgens mij kan het ook dienen in geval van psychische ellende. En toen had ze het ineens over Mandela, tja, dat was dan plots extréém psychische ellende.
De slotzin vind ik zeer bruikbaar : I’m the captain of my soul. Al is het bij mij eerder de ruggegraat, ik blijf baas over mijn ruggegraat. Ik buig wel maar ik breek niet, want hij is gemaakt van riet. Veerkracht. Zoiets kende ik vrij jong al, dank zij een van de fabels van Lafontaine : Le chène et le roseau, De eik en het riet.
Buiten de prent hierboven, die vrolijke stad, vind ik Ramos' tekeningen niet echt aantrekkelijk, maar dat is een persoonlijke visie. Wél interessant is een geschreven interview, tweede link onderaan, daarin staat een zeer bruikbare gedachte die ik ondertussen al een eigen verwoording gegeven heb : 'ik stop pas met bijleren wanneer ik stop met ademen'. Die zin zou op mijn gedenkplaatje mogen staan, gesteld dat ik zo'n plaatje nodig zou vinden.
’k Heb t/m brief nr 12 ontvangen, een gele envelop, waarop geschreven staat: -12- of 11? Awel, dat is nr 12. Maar ik vind nr 1 niet. Ofwel heb ik die nooit ontvangen, (en er staat me iets van voor dat ik me toen afgevraagd heb waarom ons ma bij 2 begint te nummeren) ofwel ligt hij ergens in mijn schuif en dan moet ik hem vinden als ik bij gelegenheid eens opruim. ’k Ga hem nu niet zoeken, want deze brief moet morgen ten laatste afgegeven worden, bikoos wir fahren nach San Francisco. Mooi, zult ge zeggen, maar zo mooi is dat niet, want ik heb een paar foliekes gedaan en kan geen voorschotten op mijn loon meer krijgen de eerste maand.
Die foliekes waren drie blauwe parels voor mijn ma. Twee oorbollekes en een ring. Maar dat kon ik onmogelijk in die brief zetten hé, dan was de verrassing er af. Ze had blauwe ogen, dus vond ik dat het blauwe parels moesten zijn.
Al goed dat ik het grootste deel naar huis stuur (op de bank laat zetten, wil dat zeggen) en dat de rederij het ander deel spaart. Ik had gehoopt dat we een lange overtocht zouden maken, desnoods naar Jakkamakka, zodat ik daar wat kon doen met poen, maar nu zijn we al binnen twee weken in San Fran en word ik gestraft met ‘aan boord blijven wegens geldgebrek’. Enfin,
-hier laat ik een lege spatie voor een diepe gedachte-
wie … euh … moet op de blaren zitten.
Ik zal wat trager poetsen en zeggen dat ik er niet kom met mijn werk en dan krijgen we weeral overtime. Leest ge dat goed, jaja dat is uw dochter die zo denkt. Bijna gelijk een echte werknemer. Want het is hier niet met meer te werken dat ge meer verdient. Ô kontrijr en ter contrarie. (Ik kan ook veel typfouten typen hé. 'Just gelijk haar moeder').
Zeg pa, dat van alle dagen een stukske schrijven is goed gevonden hoor. Hebt ge alleen gevonden zeker? Awel hé, ik was al zoiets van plan, maar het is absoluut ondoenbaar. Schrijven wordt hier alleen gedaan als, ga nu zitten : - als het schip niet rolt (de helft van de vaardagen) - als we niet moeten uitgaan aan de wal (op de pare dagen) larie - als we niet op bezoek gaan bij iemand in de cabine (2x per week) - als we niet omvallen van de vaak (als ge moest weten hoe dikwijls ik hier om 20h30 in mijn bed lig, ge zoudt me niet geloven) - als ik mijne was niet moet doen (het lukt niet altijd om die tijdens de dag te doen) - als ik mijn nagels niet moet lakken (op de onpare dagen) larie, complete larie - als ik geen volk op bezoek heb (gebeurt zelden, meestal ga ik ter plekke) - als ik geen zin heb om te lezen ( en lezen is de enige manier om met de gedachten van boord te geraken. Lezen doe ik zeker en vooral als er overdag ambras geweest is. En vermits hier nen truter rondloopt heb ik onder mijn hoofdkussen een boek gereed liggen).
Die truter is toevallig de chef-kok, tijdens de services onze baas. Gelukkig zijn er altijd bazen boven de baas. Tot zijn groot ongenoegen red ik mij nogal goed en Nooke nog beter. Maar ik word doodmoe van die vent. Ge moet constant op uw hoede zijn, anders krijgt ge het mes in de rug. ’k Zal er maar over ophouden. We maken er een sport van hem voor te zijn, en zo blijft het houdbaar. Alle geluk dat Noo en ik aan hetzelfde zeel kunnen trekken. Dat zeel is al versleten van er aan te trekken.
Ha ja, denk niet dat in niet over het schip wil schrijven maar sinds de boots van het eerste schip die 40 bladzijdes 'verloren' is betrouw ik niemand meer en vermits deze brief via mensen van het schip van boord gaat (bemanningsleden), blijf ik liever voorzichtig. Wat ik niet schrijf vertel ik later wel.
Wanneer post via de scheepsagentuur van boord ging, betrouwde ik het wel. De situatie met de verdwenen 40 blz brief en die bootsman van het eerste schip schiet me nu weer te binnen. Dit verhaal gaat eigenlijk over het allereerste schip, niet over dit vierde schip.
Kijk, voor mij is post heilig, en zeeliedenpost is absolúút heilig. Nu had dat vent me in het voorbijgaan al een aantal keren gevraagd wat ik toch altijd zat te typen. Of naar wie, of zoiets. Achteraf bekeken leek het meer op platte nieuwsgierigheid dan op welgemeende belangstelling. Maar er ging toen bij mij geen belletje rinkelen, ik was nog bleu op dat eerste schip.
Toen hij afmonsterde gaf ik een aantal enveloppen mee, met ruim voldoende geld voor de postzegels, en die brieven zijn nooit toegekomen. Op geen enkel adres. Nu, als een brief ergens niet toekomt, dat kan, maar als op geen enkel adres geen enkele brief toekomt, dan is er iets loos. En zo zijn er toen 40 blz verdwenen.
Toen ik dat ineen gepuzzeld had, dat niémand een brief ontvangen had, was ik witgloeiend. Ik met de trein naar Antwerpen, naar de Pool der Zeelieden. Ik vraag die boots zijn adres. Ik krijg dat adres. Er werd toen nog niet moeilijk gedaan over privacy en zo. Ik naar de Lijnwaadmarkt (binnenstad). In Antwerpen moest ik alles te voet doen, dus ik had de tijd om te bekoelen en mijn aanpak te overdenken.
De fluwelen aanpak (uit de lessen van Yvonne). Ik bel aan dat appartementsgebouw en hij zou naar beneden komen, zei hij door de parlofoon. Hij was zeer verbaasd me daar te zien staan. Toen ik hem voor mij had vroeg ik na de inleidende blabla of hij in de travel naar huis soms bagage kwijt geraakt was. Nee, niks kwijt. Geen handbagage ookni? Nee, ookni. "Dat is eigenaardig want mijn brieven zijn niet toegekomen. Bij niemand."
En toen begon zijn blik te vluchten van links naar rechts en kon ik ongeveer vermoeden wat hij gedaan had. Platte nieuwsgierigheid hé! Hij had de brieven geopend en gelezen. En dan wordt er niks meer verzonden natuurlijk. Hij probeerde er zich nog uit te praten dat hij ze van uit de States verzonden had. "Van uit de luchthaven ginder? Met Belgisch geld?" Hij kon geen kant meer op.
Ik heb hem recht in de ogen gekeken en alle minachting die ik in mijn lijf had lag in mijn blik. En had ik gedurfd dan had ik hem nog luidop een sukkel genoemd en een pft-spuwgebaartje naar zijn schoenen gemaakt. Helaas ben ik relatief goed opgevoed.
te gast bij Wim Helsen ~ Ilja Leonard Pfeijffer met een tekst uit Habitus van Radna Fabias
reisgids v
de smakelijkste leugen is grootsheid er is de jachtclub er zijn cubaanse sigaren er is middelmatige doch vanwege de import prijzige whiskey en er is cognac
de met overdadige hoeveelheden gezuiverd zeewater onderhouden golfresorts liggen als littekens in het natuurlijk landschap
rode mensen en zij die daarbij willen horen worden in golfkarren rondgereden door volgens hun functie-eisen breed glimlachende negers
voor de allerrijksten is er ook de leugen dat dat genoeg is die leugen moet u blijven kopen het raakt snel op het vult nooit echt maar omgekeerd naar uw valuta is dat geen geld
Een fantastische voordracht, vind ik. Nuja, Pfeijffer is ook niet gelijk wie hé. In 2017, op vr-27/01 om precies te zijn, was Pfeijffer al eens te gast bij Winteruur. Hij bracht toen Awater van Martinus Nijhoff.
Wat hebben ze ginder bij Panenka, beginnen ze te recyleren ? (Panenka = het productiehuis) Waarom laten ze ons huidig nationaal monument, Jan Decleir eens niet komen? Toen hij Marc Van Eeghem verving en diens tekstkeuze bracht, omdat Van Eeghem overleden was, heeft Decleir duidelijk gezegd dat hij zeer graag wou komen als studiogast ‘en zelfs morgen al’. Dat was in 2018, op vr-22/12 om precies te zijn. In het derde seizoen. Nuja, misschien komt hij dit vijfde seizoen wel. Afwachten.
De datums zijn natuurlijk de datums dat ik die teksten op het blog geplaatst heb, de ochtend ná de uitzending.
Een zeer interessant artikel is de tweede link onderaan, voor wie tijd heeft. Pfeijffer heeft het over Venetië en Amsterdam, maar het scenario kan ook dienen voor Brugge, bvb.
en deze brief is handgeschreven, mogelijk omdat het schip tijdens de oversteek teveel rolde om te typen. En aan mijn geschrift te zien is deze brief geschreven tegen de kaai, ja, dat blijkt ook uit de tekst.
1979-12-79, Port Alfred, Canada
Dag Make,
’k Heb tot en met brief 6 ontvangen, met alle letters er nog op. Ik schrijf groot dan is het een vol blad dat ge van mij krijgt. Het schip heeft ± 7 dagen (en nachten) gerold. Amai wat een toestanden toen. We hebben hier servies en andere spullen zien 'vliegen'. Echt, de Noord-Atlantic in de winter is een belevenis. Enfin, nu gaan we naar New Orleans of zo (in alle geval de Golf van Mexico). Daar rolt het minder zeggen ze, Noord Atlantic of ni. Dan vind ik misschien de toetsen van mijn schrijfmachine. Deze brief moet nog mee met de 2de stuur die afmonstert, dus ik ben gehaast, want seffens gaat die brave jongen naar huis. Hij komt ulle allemaal drie kussen geven, dus ge weet het he.
Ja natuurlijk rolt het in de Golf van Mexico minder, buiten het hurricane seizoen bedoel ik. Al eens gezien hoe de schiereilanden Florida en Yucatan de golf afschermen van oceaangeweld? Iedereen naar Google Earth nu, om die natuurlijke afscherming te bekijken. Het hurricane-geweld komt er uit de lucht, niet zozeer van de oceaan. Van mij alvast ook veel kussen. 1 klein kusje voor onze pa, rap, want die heeft het zo vreselijk druk weer dat ge hem niet te lang moet bezig houden of storen met kussen van één die daar ergens rond zwalpt. Mama krijgt veel grote kussen. m.
Vandaag vraag ik mij af waarom ik op 27-jarige leeftijd nog zo loyaal bleef tegenover die twee. Ze hadden mij uitgebuit, allebei, en toen ik 20 was ben ik het thuis afgebold, om van hen weg te kunnen wonen. Daarbij liet ik mijn zussen in de steek. Vooral Laura, want Tina had zelf al iets bekokstoofd. Dat ik Laura toen in de steek gelaten heb, daar heb ik nu bij momenten nog diep, diep spijt van.
Van zodra ze 20 was ben ik haar daar gaan buitenhalen. Toen was ik 27 en verdiende relatief goed mijn brood, dank zij de koopvaardij. Ik kon haar kost en inwoon garanderen en met haar studies vlotte het ook weer.
Omdat men toen pas meerderjarig was op 21 jaar, moest ik garant staan. Natuurlijk stond ik garant! Ik had haar zeven jaar alleen gelaten bij die twee. Want Tina was ondertussen ook al weg, zij het op een totaal andere manier dan ik, meer woelig, meer drama. En toch schreef ik nog vriendelijke brieven naar die twee daar, naar père en mère.? Waarom snap ik nu niet meer. Echt niet.
Later heb ik meer afstand genomen. En nog later, nog meer afstand. Ik heb een paar zwaar markante verhalen over het waarom & hoe maar 'wat men oogst heeft men mogelijk zelf gezaaid' en dat hebben die twee blijkbaar nooit willen onder ogen zien Zelf noemde ik het afstand nemen ‘psychologische zelfverdediging’.
Tja, met al mijn herinneringen bij dit ogenschijnlijk vriendelijk briefje is deze tekst nu tóch wat zware kost geworden …
Ik kom juist uit de douche en ik zie dat Aline (niet die van vorig schip) nog altijd ijverig en blijkbaar geïnspireerd zit te schrijven. Toen dacht ik : ikke ook. Ijver genoeg en nu het papier in het machien zit heb ik geen inspiratie. Misschien moet ik haar gaan vragen of ze me een beetje wil helpen.
We zitten hier vlak tegen de woestijn (zandwoestijn) . Hier is niks. Nooit geweest ookni. Zelfs het landschap kan me niet imponeren want dat-heb-ik-al-gezien (Algerije). (steenwoestijn) Zo jong en al blasé, tss, tss …
Bon, ik zal maar al beginnen met die memorabele woensdagmorgen toen ik om 7h ben opgestaan. Ik heb gedoucht, ik het een volle pot koffie gezet, eventueel voor Kris V erbij. Toen heb ik al mijn was uit de wasmand genomen, heb dat keurig in plasticzakjes gepropt, mijn schoenen er bovenop gesmeten en daarna al mijn kleren en prullen die ik denk eventueel nodig te hebben, voor het geval het hier zou beginnen vriezen. Tussendoor heb ik nog een tweede kop koffie gedronken maar dat was de laatste want de pot heb ik omgestoten en alles lekte op de bureau en op de vloer en ik heb dus nog veel gekuist. Toen pak en zak gereed stonden heb ik alle kleren van de gangkast maar aan de kapstok gehangen want ik kreeg de koperen stang niet weer op zijn plaats. Elke keer dat ik dacht dat hij goed zat en er kleren begon aan te hangen, kletterde hij er terug uit. Na veel keer bedacht ik dat ik het in alle gemoedsrust zo mocht laten.
Toen wou ik nog een afwasje doen, bedacht dat ik misschien nog meer schade zou aanrichten en besloot dat het veiliger was dat afwasje te laten staan : dat loopt niet weg. Dat is een van de weinige keren dat het bagage maken zo chaotisch verlopen is hoor. ’k Had liefst dat ze drie dagen tevoren al kant-en-klaar gereed stond, zodat ik een tijdsbuffer had voor de eventualiteiten van de laatste minuut. Want die zijn er. Altijd.
Kris V was er om 09h30 stipt, dat wel, maar een beetje vloeibaar nog. Ze waren die namiddag blijven zitten tot het avond en nog later was geworden. Gelukkig had hij dat bierkaartje op zijn dashboard zitten, anders was hij zeker zonder mij naar Zaventem gereden. We staan daar om 09h45, een uur te vroeg. Ik heb voor 400 fr boeken gekocht en ben beginnen lezen. Maj Sjöwall en Per Wahlöö, het was zo spannend dat ik de groep bijna miste. Kris V was al lang naar zijn werk.(Sabena)
We beginnen daar aan te schuiven, 15 man onder wie 3 vrouwen. De enigen die ik kende waren Aline van op de Pool der Zeelieden en Fernadez van op vorig schip.
In de taxfree shop koop ik 1 slof sigaretten en een flesje Saint Laurent. Een paar dagen later merkte ik dat de marconiste (zij is de derde vrouw aan boord) hetzelfde merk op haar tabletje heeft staan. Miljaar, en ik vond al een paar dagen dat ze een verschrikkelijk opdringerig geurtje verspreidde.
Hopelijk wandel ik niet zo te walmen door de gangen. Alleyways, bedoel ik. Ik heb het scheepsjargon nog niet helemaal weer onder de knie.
Nuja, zij gebruikt een spuitbus deodorant en ik den authentieke parfum. Het verschil zit hem in de kwaliteit. Ik kan het mij vanavond permitteren zo pretentieus te doen binnen de beslotenheid van mijn schotten, omdat ik mijn teennagels gelakt heb. Baccararood. Ziet er ook duur uit.
Dat 1ste contract daar aan boord heeft 5 maanden en 17 dagen geduurd, en in al die tijd heb ik dat parfum niet meer gebruikt. Toen het schip in Rotterdam kwam heb ik een tweede contract getekend, dat heeft 4 maanden en 29 dagen gelopen. Toen hadden we een andere marco en vond ik dat ik het parfum mocht gebruiken, het was Rive Gauche.
De reis hierheen : Vliegtuig naar Rome. Overstappen, sleuren met bagage. Athene. Braaf blijven zitten, niet roken in Athene. Triestige stad. Cairo. Om middernacht lag ik in bed. Om 04h werden we gewekt, om 07h opstijgen en om 12h waren we in Safaga.
Allemaal den Atlas pakken nu. En zoek gelijk op waar Luxor en Karnak liggen want volgende zondag maken we een uitstap.
A propos, we liggen hier nog een maand, zegt den ouwe. Maar ja, ouwes zeggen soms zoveel.
1979-10-24-wo
Verder ben ik nog niet geraakt, we weten geeneens waar de reis naartoe gaat. We liggen hier nu al 14 dagen tegen de kaai. Lang leve Zuid-Amerika, hier is niks. Ginder wel!
Dat er 'niks' te zien was in Safaga (zandwoestijn) heb ik vrij snel moeten herzien. Toen ik aan het landschap begon te wennen zag ik dingen die ik tevoren niet zag omdat ik er over keek.
’k Zou gisteren over het derde schip nog wat uitleg schrijven, maar dat is anders uitgedraaid. Dat is eigenlijk grandioos mislukt. Voorlopig.De teksten die tussen 019 en 020 staan zijn geantidateerd. Daardoor lijkt tekst 20 nu in feite naast de kwestie, want het hiaat wordt/is opgevuld. Door die ene brief uit 1979 kwamen zoveel herinneringen boven dat het tolde in mijn bovenkamer. Mooie herinneringen en donkere. En het zijn er vooral véél. En die vechten allemaal om voorrang. Uiteindelijk is er stof om een 20-tal teksten te schrijven over dat derde schip. Bestaat dat, een omgekeerde writer's block? Niet het gebrek aan materiaal, maar een teveel aan materiaal.
LM gisteren was blij dat hij voor een ganse namiddag de deur uit kon -hij ging naar een bijeenkomst- want ik babbelde de ene herinnering na de andere aan mekaar, ik ratelde maar door en die staccato stoorde hem. Toen hij de deur uit was beterde het niet, ik liep hier te ijsberen met de handen in het haar (letterlijk) om mijn gedachten op orde te krijgen. Wat natuurlijk niet lukte. Teveel hooi op mijn vork.
En vannacht scheen het licht in die duisternis, in die chaos : een beetje afstand nemen. Het hoeft niet elke dag over een schip te gaan, anders wordt dit blog een blog-aan-mijn-been en daar wordt niemand blij van, van zo’n dwangmatig parcours. Well, ik alleszins niet. En de lezer/correspondent ook niet, want die voelt dat.
Nu ben ik blij dat gisteren voorbij is. Dit is echt een moeilijk blog hoor. Bij de vorige twee had ik een strak schema en een al even strakke methode, dus de teksten en de ochtendmail werden intijds geserveerd. Nu niet meer, nu is alles meer fluïde en ik weet nog niet of ik mezelf daarmee kan verzoenen. Afwachten. Gelukkig is er het Winteruur met Wim Helsen, de tekst-hapjes, de woorden-tapas die ons naar een nieuw denk-decor brengen. Toch fijn dat die verbindingsstreepjes bestaan he.
Over decor gesproken, is het u ook opgevallen hoe ongemakkelijk de mensen zitten op die sofa? De zitting is te groot, te ver van de ruggesteun. Iemand daar heeft die ergens van de zolder bij oma gehaald en naar de studio gebracht. Het decor heeft iets weg van een studentenkot uit de jaren 70. Het programma is namelijk een low-budget productie. Dat vind ik prima, en van mij mogen ze zo nog 100 jaar doorgaan, maar ze zouden een meer comfortabele sofa moeten vinden, want ik krijg plaatsvervangende rugpijn wanneer ik een aflevering bekijk. En ik kijk elke aflevering minstens drie keer. Ge moet niet vragen hoe na 3x mijn rug zich dan voelt. Bij de Kringwinkel staan toch goedkope sofa's, mét zitcomfort !
Na de stop in Antwerpen was er een hoop nieuwe bemanningsleden & een lading nieuwe passagiers aan boord en ik was blij verbaasd dat de man van de Duitse recherche en zijn Indonesische dame weer een reis meegingen. Dat ze een zwak hadden voor Zuid-Amerika hadden snap ik wel, maar er waren toch andere, betere schepen in de vaart, schepen met meer personeel, dus meer service en vooral meer comfort?
Eindelijk was chef steward ofte maître d’hôtel GB er! Na ongeveer tien weken met AK was zijn aanwezigheid alleen al voor mij een verademing op voorhand, en we hadden nog geen centimeter gevaren. Zoals Yvonne had Claire me verteld dat men van GB veel kon leren. En ik geloofde haar, want zij kende wel zeven of tien manieren van servietten vouwen. Allemaal van GB geleerd. Dat was al de tweede aanbeveling, ik had er werkelijk goede moed in.
De vervangster van Claire was Eline. Bij haar had ik direct mijn bedenkingen. Ze was klein en rank van gestalte. Bij iemand van die gestalte zou men een bepaald soort vinnigheid verwachten, maar ze had iets over zich dat ik loom & sloom zou noemen. Alsof de job geen inzet vereiste. Oelala, dan wist ze nog niet op welk schip ze beland was. In haar manier van praten ook, een beetje krachteloos. Alsof ze al wist wat het leven haar nog zou aandoen. Op een of andere manier kwam er bij mij geen sympathie voor Eline, het leek wel of ze niet van 't vak was …
In het begin van de tweede reis op dat schip, had ik een eigenaardige droom. Die hield geen steek en ging zo: Er was iets gebeurd met een van mijn zussen. Daardoor moest Claire afmonsteren. Ilse (de stewardess van bij de officieren) kwam bij de cabine en zei "Ik heb wat boterhammekes voor u gesmeerd, want het zal nog lang duren eer ge eten krijgt." Een dwaze droom weeral. Met mijn zussen was niks aan de hand en Claire was al vervangen door Eline.
Op een keer zat Eline bij mij in de cabine en toen ik mijn kleerkast opende zei ze : amai, gij hebt veel truien bij. Het zou toen mei geweest zijn, volgens mijn officieel zeevaartboek. Ja, ik had een paar truien bij, want dit was lijnvaart en de lijn was Zuid-Amerika, daar zou het in mei herfst worden en bij aankomt in de meest zuidelijke havens zou het al winter zijn. "Hoe, zei Eline, we gaan toch naar het zuiden?" De moed zakte mij in de slippers en verdampte en verdween via de ventilatie. Wee mij, Poseidon en Neptunus, wat hebt gelle nu aan boord gegooid! Niet alleen was ze traag in doen en praten, maar in denken ook nog? Getver, getver … Volgens Eline was het : hoe meer zuid, hoe warmer. Punt. Jahaa! Dan zou op de Zuidpool geen ijs liggen, zouden er geen pinguïns wonen, dan zou het daar twee keer zo warm zijn als op de evenaar, een vlammende hel? Welwelwel!
'k Heb voorzichtig geprobeerd haar uit te leggen dat het 'hoe dichter naar de evenaar, hoe warmer' was. Die formulering geldt zowel voor het noordelijk als voor het zuidelijk halfrond. Maar het kopke moet nog meewillen ook hé, en daar lag de knoop.
Op het zuidelijk halfrond richting ZUID varen, betekent richting koude varen. KOUDE. Naar de Zuidpool. Op het zuidelijk halfrond richting NOORD varen, betekent richting warmte varen. WARMTE. Naar de Evenaar. Mogelijk heb ik het toen zo gelaten want ik … ja waarschijnlijk heb ik het toen zo gelaten. Hoe de samenwerking tijdens de service-uren verliep weet ik niet meer en tijdens onderhoudsuren werkten we afzonderlijk.
Op een dag tijdens de kleine reis, waarschijnlijk in Bremen, stond ik de laundry van de passagiers te schrobben en ineens hoorde ik een luid scherp geluid komen van elders, een geluid dat zich ritmisch bleef & bleef herhalen. Het was geen van de alarmen die ik kende, en ik kende ze allemaal, want de alarmen worden op elk schip elke week getest. 't Zou dus wel iets voor de mecaniciens zijn. 'k Sloot de deur van de laundry en werkte verder.
Na een tijd stond chef GB daar : - Ha! Hiér zijt gij! Hebt ge dat niet gehoord? - Dat alarm? Ja Chef, was dat voor ons misschien? - Nee! Dat was Eline. Haar jongste broer heeft zelfmoord gepleegd. Ah bon, dat was dat ritmisch geluid, het was gegil. Dat had ik niet herkend als gegil. De akoestiek aan boord haalt soms rare toeren uit.
Voor de avondservice stonden de chef en ik er alleen voor. Hij had Ilse naar boven gesommeerd voor de afwas. Wéér gesakker in de pantry, terwijl ze daar toch twee overuren mee verdiende. Maar 't ging over het prestige. Toen ik aanmonsterde had ze gehoopt dat zij wegens haar anciënniteit aan boord naar boven zou 'gepromoveerd' worden en dat ik als nieuwkomer een deck lager bij de officieren zou gezet worden, samen met een cabineboy als collega. Chef AK moet daar op voorhand al anders over gedacht hebben, welke maatstaven hij daarbij hanteerde weet ik niet, en chef GB volgde die lijn, waarom weet ik ook niet. Daardoor stond Ilse nog altijd downstairs. Wat ze mij kwalijk nam. Zodra ik tijd had tussen twee gangen kwam ik braaf mee afdrogen. Maar afdrogen was blijkbaar niet braaf genoeg, het gesakker ging door. Tot chef GB in de pantry kwam om via de parlofoon de volgende gang te bestellen aan bij de keuken. Toen viel Ilse telkens stil.
Chef GB zei bij elke bericht tegen kok GR : "Quand vous voulez chef!" Dwz : laat maar komen. En kok GR antwoordde dan "Oui, patron". De dialoog bestond uit vaste verbale signalen. Het had iets van een ritueel, het was haast rustgevend.
Die avond heb ik voorgesteld aan chef GB om met Ilse van job te veranderen, maar daar was geen sprake van. Terwijl ik zo graag van die betalende cliënten en hun loetekes weg geweest was. Ik werk best voor mensen die werken, dié hebben recht op mijn diensten. Dát was mijn job. Niet die chichi in de vervallen glorie van een armtierig interieur.
Het vervelende aan herinneringen is dat ze niet in chronologische volgorde komen.
Hier nog een herinneringetje over dat 3de schip. In een van de Zuid-Amerikaanse havens, ik denk dat het Buenos Aires was, hadden we op de verdieping van de passagiers een watchman. Een wachter. Niet een gewapende militair, maar een nette oudere heer in pak, die rustig de drie alleyways op en af wandelde en regelmatig maté liep te zuigen uit een kleine mooi bewerkte calebas met een elegant zilveren rietje. Eerder een gastheer dan een veiligheidsagent. Of hij gewapend was weet ik niet, daar was ik toen nog niet bekommerd om. Over maté + foto calebas : https://nl.wikipedia.org/wiki/Mat%C3%A9_(drank)
Die man liep daar wel rond maar hij kon niet in de drie alleyways tegelijk zijn. En ik was door de aard van mijn job ongeveer overál tegelijk, bij wijze van spreken. Regelmatig zag ik een foreman de trap opkomen en die vroeg dan telkens naar el capitano. Waarop ik hem de weg wees naar de cabine van de kaptein. Een foreman is de ploegbaas van een ploeg dokwerkers. En er waren verschillende ploegen aan het werk. Zo ging het misschien een keer of zeven of acht die dag. ’s Avonds hoorde Claire tijdens de service dat de kaptein verwonderd was dat hij zoveel foremen aan de deur van zijn cabine gehad had, terwijl die toch een trap lager, bij de 1ste stuur moeten zijn. Claire vroeg mij of ík het was die al die mannen naar de kaptein gestuurd had. Ah ja, natuurlijk, die mannen vroegen toch naar el capitano … Ow, ow, ow, El Capitano betekent daar de 1ste stuurman! De kaptein wordt er El Commandante genoemd. Tja, het werd hoogtijd dat ik eens Spaans ging leren, maar wélk Spaans?
Dat ik gisteren die uitleg over de woontorens van Santos gevonden heb, 40 jaren nadat ik ze gezien heb, daar ben ik vandaag nog blij mee. Als een mens maar tijd van wachten heeft hé. Vroeg of laat wordt iets wel duidelijk. In dit geval 40 jaar na datum. Ja, sinds gisteren nog altijd een beetje blij. Na Santos vaarden we naar Rotterdam. Twee of drie dagen voor aankomst werd het hondje ziek van het rauw vlees dat die twee verlichte geesten haar gegeven hadden. In R’dam mocht ik direct naar de dierenarts, veel werk of niet. Die cdt moet nogal zijn hand boven mijn hoofd gehouden hebben, dat ik zomaar de faciliteiten kreeg om tijdens de werkuren naar de dierenarts te gaan …
Er schiet me plots nog iets te binnen over de vrouw van de 2de stuur, de mislukte Maryline Monroe. In Santos was ze naar de ochtendmarkt gegaan en had er voor haar en haar man (en haar kat) scampi’s of gamba’s gekocht en daarna was ze gaan winkelen, of gaan wandelen met haar honden. Met die scampi’s. In de blakke tropenzon. Toen ze ermee aan boord kwam waren die beestjes al lang bedorven natuurlijk, maar de enige die dat niet door had was zij. Heel de alleyway stonk naar rottende zeewaren, en het rook er zo al naar haar honden en de kat. Iemand moet er haar toch op gewezen hebben dat er iets loos was en dat die rotte beesten overboord moesten. (Wat eigenlijk niet mag in haven.) Jamaar, zei ze achteraf met een pruillip en op een jammertoontje, ze had ze toch direct in de frigo gelegd. Direct na aankoop? Zo vlug mogelijk weer aan boord met bederfbare waren? Of eerst nog enkele uren gaan flaneren in de tropenzon …
In R’dam gingen de passagiers definitief van boord en werd er schoonschip gemaakt. Wat een rust. Een schip zonder menselijke lading, enkel de bemanning en de staff. Een zee van poetsuren en maar vier mensen te bedienen aan tafel. Schoonschip maken was werkelijk grote schoonmaak. Schotten afwassen, kasten uitwassen, matrassen eruit, beddebakken stofvrij maken, de ganse grote kuis dus. Zalig, zonder het tijdrovend gedoe van apéritief en pousse-café. De staff at veel soberder wanneer de lading naar huis was. De gewone scheepskost lijk wij allemaal. Maar wel opgediend met tafelzilver natuurlijk. The show must go on.
In die week werd ook alle tafelzilver gepoetst. Wat een corvee. En zeggen dat er zoveel mooi inox bestek op de markt is. Maar de containerschepen waren aan het opkomen, en de schepen die stukgoed vervoerden, de schepen van het type general cargo dus, waren aan het verdwijnen. Daar werd niks meer geïnvesteerd, tenzij de hoogstnoodzakelijke dingen. En tafelzilver hoorde daar niet bij. Vandaar die vergane glorie in het armtierig interieur ook. Kok GR kwam opnieuw helpen met het zilver. Dat gaf moed, we hielden het tempo er in.
Als dank voor zijn hulp gingen Claire en ik later die week mee poetsen in de koelkamers. Voor mij was dat heel interessant, want ik was al wel vaak in koelkamers geweest, maar ik had er nog nooit in gewerkt. Bij die temperaturen werken was een aparte ervaring die later nog vaak van pas gekomen is.
De dag erna was álle tafelzilver volledig zwart. Er was die nacht aan deck een vat gevallen en lek geslagen. Welk vies product er in dat vat zat weet ik niet, maar ik weet wel dat ik de bootsman vervloekte. Waarschijnlijk zijn die vieze dampen via de ventilatie naar binnen gekomen, en gezond zullen ze niet geweest zijn. Met de moed der wanhoop zijn Claire en ik voor een tweede keer aan het zilverwerk begonnen. Kok GR kwam ons uit eigen vrije wil weer helpen, de goeie ziel. Denkt ge dat chef AK eens de handen uit de mouwen zou gestoken hebben? Denk dan maar vlug wat anders. Hij heeft Ilse, de collega van beneden bij de officieren naar bij ons boven gestuurd, en wij drie hebben haar gesakker enkele uren moeten aanhoren. Zoiets werkt op het gemoed natuurlijk en ik dénk dat er toen woorden gevallen zijn.
De volgende haven was Antwerpen. Daar gebeurde de crewchange, de bemanningswissel. Claire monsterde af. Persoonlijk vond ik dat erg. Maar ze had al twee contracten achter de rug en wie moe is moet naar huis. Ze had gezegd dat ze voor mij nog wel een reis wou blijven, en daar schrok ik van. ’k Heb geantwoord dat ze voor mij niet moest bijtekenen, want als er in die negen of tien weken van de komende reis iets zou tegenslaan, dan kon ik dat niet opvangen voor haar. Ik wou die verantwoordelijkheid ook niet, dat iemand voor mij zou bijtekenen.
Het was er hard werken, vermoeiend ook. Door die vermoeienis verdween onze zonnige kant soms. Om de kameraadschap te bewaren, en de goede herinneringen, raadde ik haar aan om af te monsteren. Wat ze dan blijkbaar opgelucht deed. En in Antwerpen was ik haar kwijt. Maar daar was dan weer zoveel drukte en gedoe, dat ik pas op zee beseft heb dat Claire er niet meer was.
In Antwerpen werden we een dag of wat vervangen door de shoregang, ik bracht Pinjoef naar Laura, kwam terug aan boord en de volgende reis kon beginnen. Dit keer met Chef GD, de chef van wie men veel kon leren volgens Yvonne. Claire werd vervangen door Eline. Beneden in de keuken waren er ook vervangingen, de enigen die van de vorige ploeg overbleven waren kok GR en ik.
