CHARPAK, G. & H. BROCH, Magie van het gezond verstand. Wetenschap, wonderen en paranormale verschijnselen verklaard. A’pen, Standaard Uitg., 2003, 199 pp. – ISBN 90 581 4005 9xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Mensen zijn al altijd gefascineerd geweest door de wonderbaarlijke wereld waarin het lot hen heeft geworpen. Ze leren dat universum gaandeweg kennen en er vat op te krijgen door overtuigingen, godsdiensten, filosofieën en wetenschappen te construeren.

Uiteindelijk is echter alleen de wetenschap in staat gebleken ons een betrouwbaar beeld te geven van de wereld waarvan wij deel uitmaken. Toch roept het duizelingwekkende tempo waarin wetenschappelijke ontdekkingen en hun toepassingen elkaar opvolgen bij velen negatieve reacties en weerstand op. Die vijandigheid wordt ingegeven door een helaas soms terechte apocalyptische voorspelling van sommige gevolgen van de wetenschappelijke vooruitgang. Maar de ingeboren drang van mensen om vast te houden aan niet-wetenschappelijke denkbeelden zorgt evenzeer voor problemen. Wetenschappelijke onwetendheid leidt tot irrationele beslissingen, die ook rampzalige gevolgen kunnen hebben. Ook ideologische vooringenomenheid kan leiden tot verbluffende verdraaiingen van de werkelijkheid.

Charpak, Nobelprijswinnaar natuurkunde 1992,  en Broch, docent aan de universiteit van Nice, zijn beide natuurkundige. Zij willen met dit boek een ‘eye-opener’ leveren en door de magie van het obscurantisme te ontsluieren meewerken aan een mentaliteitsverandering. Wetenschappelijke onwetendheid is immers een lucratieve bron van bijgeloof en bedriegerij.

In hun boek tonen zij aan dat de uitbaters van de occulte wereld niets anders doen dan gebruik maken van natuurlijke fenomenen, die de gewone mens echter niet doorziet. Zij ontmaskeren de trucs van illusionisten en fakirs, van astrologen, van zogenaamd paranormaal begaafden en goeroes. Ze hebben het ook over de moedwillige verdraaiing van de werkelijkheid door machthebbers en invloedrijke bewegingen (bv. de ecologische beweging).

Zelfs voor wie sceptisch is ingesteld en niet bereid in de val te lopen, is het zeer boeiend kennis te maken met het vernuft van deze mensen om anderen te misleiden en te bedriegen.

Het boek leest zeer vlot. Toch zitten er hier en daar slordigheden in, en gaan de auteurs veel te snel over verschijnselen die toch vragen oproepen.

In de bijlagen zijn een paar interessante voorbeelden opgenomen van kansberekening. Dit zou volgens de auteurs moeten deel uitmaken van het basispakket wiskunde in het onderwijs. Ik ben het hiermee volledig eens.