HARRIS, R., Lourdes. Geschiedenis van een religieus fenomeen. A’dam, Anthos, 1999, 479 pp. – ISBN 90 414 0317 5 (11.05)

In 1858 kreeg Bernadette Soubirous, een onopvallend, doodarm meisje 18 verschijningen of visioenen van een meisje in het wit aan de grot Massabieilles te Lourdes.

Deze gebeurtenis was het begin van de utgroei van dit onooglijke stadje aan de voet van de Pyreneeën tot een internationaal bedevaartsoord.

In dit boek wordt de geschiedenis daarvan in al haar aspecten belicht tot 1914.

De verschijningen bij de grot stonden in een lange traditie van het wonderbaarlijke in de Pyreneeën. Mensen geloofden vast in het bestaan van feeën en andere buitennatuurlijke wezens, en ze verschenen regelmatig aan de mensen. De verering van de maagd Maria had er ook diepe historische wortels.

De verschijningen aan Bernadette waren dus aanvankelijk niet zo opzienbarend.

Maar door verschillende omstandigheden zijn de gebeurtenissen in Lourdes uitgegroeid tot een krachtmeting tussen de conservatieve, koningsgezinde en katholieke tendensen enerzijds en de republikeinse, antiklerikale en positivistische strekkingen anderzijds in het politiek onstabiele Frankrijk van de 19^e eeuw.

Hoe dit heeft geleid tot het ontstaan en de groei van het bedevaartsoord Lourdes wordt in het boek van Harris heel onderhoudend en genuanceerd besproken. Zij besteedt ook veel aandacht aan de rol van vrouwen in deze evolutie.

Zij doet ook recht aan de emotionele en spirituele waarde van de bedevaarten en de aandacht voor de zieken die er genezing zochten. Ook al zijn die genezingen objectief omstreden, het ging erom dat mensen een subjectief welbevinden kregen.

Wie een kritische studie verwacht van  het waarheidsgehalte van de verschijningen of de genezingen, komt bedrogen uit.

Maar de geschiedenis van de bedevaarten en het bedevaartsoord wordt in dit boek zeer goed gedocumenteerd weergegeven. Treffend is de milde aandacht voor de personen die er een rol in speelden en hun persoonlijke motieven.

Het geeft ook een goed beeld van de levensomstandigheden en de leefwereld van de gewone mens in een achterlijk bergstadje in de 19^e eeuw, alsook van de 19^e eeuwse denktrant in het algemeen.

Het boek leest vlot, er is een uitgebreide notenlijst, bronnenlijst en register.