En w’en nekeer naar Wemaerscappel geweest

Wie al eens naar het Frans-Vlaamse plaatsje geweest is die herkent het wel. Met twee ervaren reisgidsen via een onvergelijkbare toeristisch kader zeilden we veilig tot aan het hybride kerkje.
Uitzicht
De ijzerzandsteen brengt ons al onmiddellijk bij het kleine Romaanse begin.Lieflijk droomverloren zou Stijn Streuvels ons dit Vlaams erfgoed litterair presenteren.Aan de stenen te zien kunnen we al de bouwgeschiedenis decoderen. Dat waren we al van de vorige retabelbezoeken gewoon. De gelovigen van het dorp hebben gaandeweg hun cultusplaats ge’updated’.
Spontaan denken we op het torentje van de kerk van Watou. Als we iets verder op afstand van op het voetpad de kerk bekijken dan zien we hoe ze het dak hebben doorgetrokken over de zijbeuken en het kleine lieflijke torentje tot zijn recht laten komen.
De blauwe schaliën – zo horen we van onze gids – hebben wel betekenis. De oude naam van het dorp verwees naar dat blauw. Pas later werd door de Heer van het dorp de naam gewijzigd. Hij bekostigde hun heiligdom en in ruil werd het dorp WEMAERS - KAPPEL genoemd. ‘Seigneur Wemaer is de bewuste naam die de geschiedenis haalde.
Aan de zijbeuk zie dat deze beuk later is bijgebouwd. Het raampje opzij werd gedeeltelijk gepasseerd.
Omdat we wat tijd hadden vooraf hebben we het niet kunnen laten ons eigen chauvinisme te voldoen door het lezen van de vele Vlaamse, ja Poperingse, namen op het kerkhof
Ook het specifieke kerkhof-erfgoed trok onze aandacht. Zo viel ons de medaillon op voor ‘la fille regrettée’. De oudere Franse formule voor ‘fille bien-aimée’.
Zoals je dat bij iedere toeristische uitstap hebt moet er wel ergens een snob meelopen die te pas en te onpas foto’s neemt. Deze keer deed ik dat. Ik zag dat er naast de biechtstoel – misschien een restant van een ‘gerestitueerd’ voorwerp – een raderwerk. We waren niet zo onbeleefd om aan onze gids te vragen wat het was. Wellicht een getuigeheuvel van het klokwerk van het kerkje.
Meteen hebben we ook de verwarmingsinstallatie kunnen situeren.
Daar waren we niet voor gekomen. We lieten dus alle opmerkingen opzij om ons te verdiepen in het wetenschappelijk verhaal van de historische context van het meubilair.
Buiten was ons al uitgelegd dat aan de ene kant van de kerk zich de ‘porte du paradis’ bevindt. We konden vaststellen dat dit ook hier effectief zo’n uitgang was. De lage toegemetselde uitgang waar nu een calvariekruis aan hangt was eertijds de deur via dewelke de overledene de dodenakker opging. En.. als hij goed had geleefd de hemel betrad.
Aan de andere kant was de deur via de welke de boreling ten doop werd gedragen. Dat is in meerdere kerken nog te zien. Hier was dit niet het geval. De historische context die vastligt in het meubilair tekent zich af in het wijwatervat, de biechtstoel, de preekstoel, de situatie van het altaar (richting oost en vooraan). De gelovige moest ‘mis horen[1]’, de priester stond vooraan en functioneerde als middelaar.
Trente
Het Concilie van Trente moest ter sprake komen. Roger Blondeau ten spijt was voor de lieve dame de geuzenopstand begonnen in Steenvoorde en de bisschop die de Roomse Contrareformatie stuurde was Carolus Borromeus van Antwerpen. We dachten spontaan aan de gevelsteen in de Ieperstraat met een afbeelding van de Carolus Boromeuskerk. Voor de – trouwens excellente gids – waren de geuzen synoniem met vernielers en branden ze heel wat kerken uit. We zouden hier wat kanttekeningen moeten bij maken, maar na alles heeft ze een punt. Inderdaad de kerken werden door de contrareformatie architecturaal – plaatsing van het altaar – en qua meubilair zeker gestroomlijnd en geconcipieerd zoals ze er lang hebben uitgezien
Een snuggere leergierige onder ons vergeleek onmiddellijk met wat er niet allemaal door het Vaticaanse Concilie in onze kerken veranderde. Inderdaad een zelfde fenomeen. Het altaar kwam in het midden en de heiligen verdwenen geruisloos - zonder beeldenstorm. Nog altijd leven en varen wij er wel mee dat de heiligen naar beschermende depot verhuizen.
Beelden
De verering van de heiligen is zoals de Onze Lieve Vrouwverering is wel heel vroeg begonnen, maar is slechts geleidelijk gegroeid. In de eerste tijden van het christendom dacht men dat Christus spoedig zou terugkeren. Men had dus geen behoefte aan tussenpersonen en de theologische spinsels van latere datum.
In de tijd van de martelaren groeide het besef dat zo’n mensen toch wel een voetje voor moesten hebben bij de Hemelse Vader. Men kon er dus beroep op doen, enz..
De Tridentijnse tijd heeft de heiligenverering polemisch met de visie van de ‘nieuwgezinden’ onderlijnd. In de kerk van Wemaerskapppel staan heel wat van beelden: de H. Martinus, de patroonheilige van de kerk, Paulus met het zwaard en Petrus met de sleutels aan het hoofdaltaar…
Retabels
Heel de studiereis was in het licht van de retabels. Een retabel is een wand achter een altaar. Het bestaat uit drie delen: het altaarpaneel, de ‘zuilengang’ en de bovenste boog.
Deze retabel is een toonbeeld van barok. Barok is speels. Barok accentueert de beweging (getorste zuilen). Barok heeft kleur. Barok is rijk verguld. Aanvankelijk was er slechts een opgaande zuilengang. Hier zien we al de ontwikkeling naar de zijgangen, waar Paulus (rechts) en Petrus (links) hun plaats hebben gekregen. Een ingenieus samenspel van het licht vanuit de sacristie door de glazen wanden tussen de zuilen in de nis helpen mee om de het perspectief van de nis aan te vullen.
Hoofdaltaar
Het altaar is uitgegroeid tot de offertafel. Zoals in de tijd, na de thuismaaltijden, in de vervolging het ‘breken van het brood’ werd gevierd op de graven van de martelaren, worden altaren voorzien van een reliekenhouder. Meestal is dat een steen waarin relieken[2] rusten.
Dit altaar heeft de vorm van een sarcofaag. Deze voorstelling is ook terug te vinden op de bidprentjes van de19e eeuw. De filosofie hierachter is dat de dood, het graf van Christus, onze verrijzenis, onze redding uit de zonde is.
Zo is Christus het ‘Lam Gods[3], dat de zonden van de wereld wegneemt’.
In de periode na Trente was het accent dat door de retabel werd benadrukt wel meer de tegenwoordigheid van Christus. In de tabernakel werd die tegenwoordigheid geaccentueerd door de godslamp (hier niet gezien) en de draaiende tentoonstellingstafel[4]. Hier is dit draaiend tonnetje in drie standen te draaien. Zeer functioneel wellicht in de liturgische kleuren: rood (Pinksteren), enz…
De afbeelding van het boek, het Lam en de zeven zegels komt inderdaad uit het boek Apocalyps of Openbaring[5]. Als ‘echte’ vlamingen kennen we het doek van het Lam Gods en het bloed dat opgevangen wordt van het Lam[6].
Het zijaltaar links
Zoals onze gedocumenteerde gids ons in het begin duidelijk maakte: de theologie van Trente druipt eraf in die kerkjes. Op het zijaltaar links – doorgaans een altaar voor Onze Lieve Vrouw – prijkt God de Vader. Majestueus prijkt Hij bovenaan. Hij kijkt ons toe vanuit de wolken
Notre Dame, Reine des cieux, Onze Lieve Vrouw, koningin van hemel is haar scepter kwijt. Trouwens haar gebuur Catherina van Alexandrië is ook de attributen kwijt. Barbara darentegen is geen enkele teken van waardigheid kwijt. Ze heeft een opvallende spits aan de toren, die ze gewoon is mee te dragen. De maansikkel troont bovenop de drie-ramen-toren[7].
Alle patroonschappen werden vernoemd. Opvallend is het feit dat hier drie heiligen prijken die worden aanroepen voor de goede dood.
Ook hier valt de gouden biezen-barok op. Onder de hoofdfiguren prijkt nog Jozef met de lelie. Blijkbaar wordt de Heilige Jozef in het Noorden van Frankrijk niet direct aanzien als de patroon van de goede dood[8].
Onze gidse replikeerde niet op de opmerking zond de drie patronen van de goede dood.
De gekroonde Onze Lieve Vrouw is in de barokke trant beweeglijk en volop begeesterd. De Heilige geest zweeft boven de beeltenis.
Terloops willen meegeven dat alle vormgeving imitatie is en uit aangepast geschilderd hout bestaat.
Restauratie
De Franse staat subsidieert voorbeeldig het restaureren en conserveren van dit prachtig erfgoed. De nieuw vergulde retabel van het hoofdaltaar blinkt alsof het echt goud is. Schijn bedriegt.
Dit bedrog is trouwens ook waar in de tegenovergestelde zin. De gids vertelde van een kleurig stuk waar de restaurateur van bewees – door een eenvoudige aanraking – dat het de verf was die het geheel samenhield. De retabels zijn aan herstel toe. Het hout dat vaak is vastgemaakt met ijzeren hulpstukken, die roesten, werd aangetast. De worm en de schimmel hebben vaker al aardig huisgehouden in de het vermolmde hout. De “assocociation des retables du Nord” heeft pionierswerk verricht door deze aftakeling aan te kaarten en toch voor wat we daar zagen met succes.
Met nauwelijks verholen fierheid vertelt onze vrouwelijke gidse dat de Heilige Catherina van Alexandrië een heel slimme vrouw was en “extremement belle en jolie”. Vertederd dachten we - alle drie wellicht – daar mag de worm en de schimmel toch niet aankomen.
De mooie dame kreeg van de hemel te horen dat ze niet mooi was. Moraal van het verhaal ze was ‘innerlijk’ niet mooi. Als ze zich bekeerde dan zou ze inderdaad ‘bruid van God’ kunnen zijn.
In het voorbijgaan lopen we nog voor moeder Anna en de preekstoel. Moeder Anna leert Maria de Hebreeuwse letters.
Op de preekstoel prijken de kerkvaders, de H. Ambrosius met de bijenkorf, Augustinus en Hieronimus met de leeuw en de bijbel.
Altaar drie
Het derde altaar is duidelijk toegewijd aan de meer populaire heiligen. Opnieuw een altaar dat naar het graf verwijst, hier duidelijk de graflegging van Christus.
Het verhaal over de noodzaak aan restauratie komt hier spontaan van de bezoekende ploeg. Bepaalde figuren zijn al de extremiteiten kwijt. We kunnen het weer niet laten om de vergelijking te maken met onze streek. Bovenaan prijkt hier de H. Antonius. De H. Antonius met zijn zwijntje, Antonius abt of Antonius de eremijt. In ons Vlaamse land hebben we meer de verering van Antonius ‘met zijn kindje’. Je weet wel de patroon van d everloren voorwerpen.
De H. Blasius wijst fier met de roskam in de handen naar de acte aan de muur. Het document geeft uitleg over de vergulde graat. Deze reliek is zowaar een restant van het wonder dat Blasius presteerde. De patroon van de wind en .. windjes zal hier vele mensen hebben verhoord. En wie zou het niet hebben geloofd met zo’n authentieke acte aan de muur.
Sint Niklaas en Sint Elooi, de typische, ook Vlaamse heiligen hebben hier de eeuwen getrotseerd.
IHS is het universele stempel – ihsous cristos swthr – Jezus Christus Redder legt de link naar de hemel waar niet de heiligen de belangrijkste zijn, maar wel de Vader die door de Heer Jezus, die ons naar Hem, verwijst, en … door alle engelen en heiligen. wordt geëerd.

09-06-2006 om 00:00 geschreven door Onzen Heertje  

Santeboetiek te koop? Wat denk je?

(n.a.v. het thema erfgoeddag 2007.)

De getrouwe bezoekers weten wat er allemaal in Onzen Heertje toekwam in de enkele jaren van zijn bestaan. Een rijkdom onbeschrijfelijk. Te koop? Het ware om te besterven. En toch?

Te koop?

Gelukkig met een vraagteken. De speling van de culturele spiraal tegen geweld en gestroomlijnd door restanten van bijbelse behoedzaamheid en behoud van de schepping verzet zich tegen de economische druk.

En toch?

Het thema van de erfgoeddag 2007 luidt: TE KOOP?

Het vraagteken wijst erop dat we voortdurend heen en weer worden geslingerd. KOSTbaar erfgoed, relieken van DUURbare traditie, affectief geladen WAARDEvolle stukken ons depot staat er vol van. En toch ze hebben ons vaak geen cent gekost. De liefde waarmee ze gegeven zijn staat recht evenredig met het zorgniveau van de schenker. De rijkdom van het gemoed van de schenker maakt dat ons erfgoed met geen geld te koop is.

Wat denk je?

Heb je er wel al eens over nagedacht?

De homo economicus prijst de goederen. “Daar zou je heel wat voor moeten betalen”. Telkens weer brengen die woorden ons op de grens van de hilariteit. “Mens! Dat hebben we gekregen”.

De bedachtzame mens berekent niet, hij heeft geen kwantitatieve normen voor de kwaliteit van ons erfgoed.

En jij?

Wat denk jij?

Ben je er nog niet van overtuigd dat onze rijkdom, ons onbetaalbaar erfgoed, niet ‘verkocht’ mag worden. Wij, de erfgoedvereniging zijn er alvast van doordrongen. We gaan door tot het uiterste…

Het zal echter van U allen afhangen. Poperingenaars als je met zo veel mogelijk mensen het beleid onder druk zet dan kunnen we uitbouwen en toegankelijk maken in eigen streek.

O ja. Wat er te koop is dat is onze mening: wat wij denken.

Ons gedacht.

We dromen ervan uit te groeien tot een uniek centrum in West-Vlaanderen, gespecialiseerd in én achtergronden, én ‘be-roerende’ getuigenissen van de devotie van onze voorouders. We zinnen niet op een ‘koopje’ waardoor we de autentieke ont- en beroering van onze streekgenoten besmetten en beroezen met glitter en show. We duimen voor realisme waar de koopkracht van de gemeenschap niet wordt verkracht. We staan niet “te koop”, ook niet in de verkiezingstijd, maar we durven hopen dat we niet tot liquidatie worden gedoemd.

30-05-2006 om 21:13 geschreven door Onzen Heertje  

Erfgoeddag

KLEUR in BEELD in de Onze Lieve Vrouwekerk.

Er was heel wat te doen in Poperinge. Blijkbaar zijn alle agenda’s ten spijt soms alle evenementen op hetzelfde moment. De erfgoeddag is nationaal geregeld dus we sloten aan op de precieze datum. De weergoden waren het met de heiligen eens en de massa ‘sancti’ konden zich ‘jeunen’ in een kabbelende doortocht van toeschouwers.

Onzen Heertje erfgoedvereniging vzw was voor de vijfde keer van de partij. Zo’n 250 bezoeker konden van de zeven mensen van onze werkkring de nodige uitleg krijgen. Vuistheiligen, reiskapelletjes, relikwieën, .. het Kindje Jezus van Praag, de advensonze-Lieve-Vrouw… we kunnen er blz.-en mee doorgaan.

Alles kaderde naadloos in het interieur van de Onze-Lieve-Vrouwekerk in Poperinge. We moeten de pastoor ontzettend dankbaar zijn voor de ruime en bijzonder nette locatie. De 52 beelden van de eigen kerk kregen voor de gelegenheid niet alleen een wasbeurt van de ijverige onderhoudsploeg, Ze werden ook digitaal vastgelegd in een handig pakketje. Wie de kas wil spijzigen een tip: alle beelden van de O;-L.-Vrouwkerk van Poperinge op glanzend papier + tekstboekje (mvchvdb@skynet.be).

De erfgoedsector vierde een hoogdag. We konden het niet laten en vieren door. Maandag en dinsdag voormiddag blijft de tentoonstelling toegankelijk. Spijtig dat de pers de verspreidde gegevens verkeerd heeft geplaatst in de plaatselijke pers. Maar de mond aan mond reclame die zal ons wel helpen. Uit de ervaring in de sector weten we dat het papier van nu niet de kwaliteit meer heeft van toen. We zijn zelfs van oordeel dat er wel eens teveel papier en te weinig aandacht is bij het ‘middenveld’. De mensen in het veld waarom alvast weer van de partij.

23-04-2006 om 21:51 geschreven door Onzen Heertje  

We zijn er bijna.
Erfgoeddag
We nemen deel met beelden in kleur.
Voor de gelegenheid hebben we 52 beelden in de Onze-Lieve-Vrouwekerk gefotografeerd.
We wachten nog altijd op de respons van de persberichten. Een beetje ontgoocheld omdat de reeks aan reporters die we aanschreven duidelijk niet sterk aan zo’n beelden geïnteresseerd zijn.
Maar.. geen nood wij hebben alvast tafels en glas besteld. Zelf hebben we een een honderdtal beelden geselecteerd…
We zijn ervan overtuigd dat we best niet teveel verklappen. Kom maar zien. Het wordt weer een instructieve tentoonstelling.
http://www.erfgoeddag.be/index.cfm?action=detail&inst=771

15-04-2006 om 19:01 geschreven door Onzen Heertje  

In het atelier

Wie dacht dat in de koude maanden we aan de winterslaap zijn die heeft mis.

Zaterdag hebben we onze Algemene vergadering. De secretaris brouwde en pak paperassen bij mekaar om er duchtig tegen aan te gaan.

Ondertussen zijn we de erfgoeddag aan het voorbereiden. We hebben al 11 bananendozen volgestopt met een bundel hooi van bij Norbert’s zijn paarden… en bijna honderd van onze beelden. Het is nu wachten op d bereidwillige persmensen om de wereld onze reiskante boodschap te wereld in te sturen. We zouden willen nog honderd beelden van de bewoners van de streek bijeen krijgen om ‘beeld’ in kleur waar te maken.

De foto’s bovenaan en in de rand tonen de ambachtelijke vaardigheden van de inventarisatie en de voorbereiding tot de erfgoeddag.

Zorg dat je erbij bent.

15-03-2006 om 22:42 geschreven door Onzen Heertje  

Nieuwsgierigen

We werden gevraagd naar wat we in ons kwartaalschriften allemaal reeds hebben behandeld. Inderdaad we hebben geen geheimen en willen onze beperkte kennis zeker delen. Het is tenslotte een van de belangrijkste doelen van de vzw.

Het formaat van onze publicaties is ½ A4

2003/1: Over kruisbeelden
ter gelegenheid van de Tentoonstelling van kruisbeelden in Mesen. - 12 blz /0,65 €

2003/2: Over Onze Lieve Vrouwbeelden.   - 12 blz./0,65 €

2003/3-4: Over O.-L.-Vrouw van St.-Jan.
Twee deeltjes     31 blz. &  24 blz. - 3,- €

2004/1: De devotie van de H. Familie.    24 blz. - 1,- €

2004/2: Devotie rond Kerstmis.  20 blz. 1,-- €

2004/3-4: De rozenkrans. 192 blz. - 5,- €

2005/1: De kruisweg van Onze Lieve Heer Jezus Christus. (ter gelegenheid van de tentoonstelling in Voormezele)    16 blz. - 0,65 €

2005/2: De Nationale Loterij, Onzen Heertje.   16 blz. - 0,65 €

2005/3: Over Aflezen.  8 blz. - 0,50 €

02-03-2006 om 00:00 geschreven door Onzen Heertje  

Zwarte Madonna’s proefschrift van Idalie VANDAMME

We haasten ons ook de onderscheiding mee te delen van Idalie. We hadden de eer de aspirante licentiaat over de drempel te krijgen voor haar thesis.Met “Een maagd met ballen”, zoals haar proefschrift titelt, bracht ze o.i. een degelijk cross-culturele studie.

Het onderwerp “ZWARTE MADONNA’s” is inderdaad een merkwaardig verre van eenduidig item. We vinden in haar werk een gamma van cultische paradigmas en cultuele percepties. Vooral het beeldje van Onze Lieve Vrouw van Halle steelt de show. In de illustraties kreeg ons erfgoed ‘goed’ haar plaats (zie rand afbeelding).

De driehoekige vorm van vele van die beeldjes keert terug in de stapel ‘ballen’ op de medailles uit onze collectie.

In grote lijnen willen we U enkele eye-openers doorgeven. Zwart is een ambigue kleur. Zwart is duisternis, maar kan ook ‘vlammend’ overkomen (kanonballen). De blik van de Lieve Vrouw oogt mild maar is doordringend. Op vele plaatsen is ze het leven voor ‘dode kinderen’, ‘verlost ze’. Kali in India, de vruchtbaarheidsgodin in de oudheid, ze openbaren én het ‘tremendum’ en het ‘fascinosum’….Duisternis en aarde hoeven niet per se vernietiging te betekenen. De ‘donkere’ aarde is voedingsbodem. De rode aarde (aarde en bloed) blijkt in het Hebreeuws de ‘adama’ te zijn van waaruit zelfs de mens door de Schepper ontstond.

De lezing van academische litteratuur van dat gehalte houdt de lezer wel een tijdje zoet, maar het toont hoe belangrijk de opdracht, het erfgoed te bewaren, is.

Idalie, proficiat, we hebben het werk met aandacht gelezen.

02-03-2006 om 00:00 geschreven door Onzen Heertje  

Nog een toemaatje. Een vriend bloglezer heeft een kapelletje ontdekt dat weliswaar heel verscholen zit, maar toch als muurkapelletje op onze verzameling zou moeten voorkomen. We haasten ons de afbeelding ervan aan de geïnteresseerden door te geven via deze weg. Het muurkapelletje is te vinden Krombeekseweg 1. Dank aan Nicolas VERROYE.

We brengen in de rand links het kapelletje dat toebehoort aan Frankie en Sonja DECLERCK-AUGUSTYN.

Op die manier kan ieder die onze CD-rom aanschafte de proefdruk verbeteren. Het is ook meteen onze plicht met veel lof  de steunende leden te danken. We schaffen ons een paar degelijke kasten aan om de boeken uit ons depot te bergen.…

De hemel zei u gunstig gezind en weze ons genadig!

15-02-2006 om 16:58 geschreven door Onzen Heertje  

Korte Reningelststraat 4-6

Dit kapelletje hing eerst aan de zijgevel van het huis van meester Caroen in de toenmalige Reningelststeenweg, thans Deken de Bolaan. Toen meester Caroen zijn garages bouwde verhuisde het naar de zijgevel van het eerste huis over de Polenlaan. Deze locatie moest het door verbouwing nog eens verlaten. Het kreeg de zijgegevel van de oude hoeve Coudijzer, Korte Reningelststraat. Deze boerderij was gelegen in de huidige Deken de Bolaan tussen het oude kerkhof en de Korte Reningelststraat. Uiteindelijk zou het voor 5^e keer weg moeten. Nu om een nieuwbouw.

Schoolmeesterskapelletje

Het kapelletje was eigendom van meester Edward Dedrie, (eerder van meester Caroen) en is geplaatst na de tweede wereldoorlog als bedanking. Jarenlang werden er gedurende de hele meimaand, dagelijks, een paternoster gebeden en liederen ter ere van Maria gezongen. Het beeldje is Onze Lieve Vrouw van Sint Jan. De echtgenote van beide schoolmeesters zijn nog in leven: echtgenote Dedrie, Vanexem Yvonne (92 jaar oud) en echtgenote Caroen, Dewulf Gertrude (92 jaar oud).

Unieke locatie

De vroegere Reningelststeenweg is waarschijnlijk de enige straat in Poperinge die tot de drie Parochies behoort.  De hoeve Coudijzer was Sint Bertinus, de rest van de linkerkant richting Reningelst was Sint Jan, de volledige rechterkant behoorde bij de Onze Lieve Vrouwparochie.

Dank en excuses

Met dank aan Walter Tally en met onze excuses voor de onnauwkeurigheden. Die zijn nu verbeterd.

We willen ook alle kopers van de eerste 50 nummers erop wijzen dat er een foutje staat bij de kapel op de Provenstraat. De bewoner die genoemd wordt als buur van het kapelletje is Marc LAHAYE en niet Johan CAPPELAERE.
In de Sint Sixtusstraat 75 is de eigenaar Frankie en Sonja DECLERCK-AUGUSTYN  en niet de personen daar genoemd.

10-02-2006 om 15:13 geschreven door Onzen Heertje  

Een late nieuwjaar in de Trommelaarstraat

Nieuwjaar vieren met de buurt.

We hieven het glas op de nieuwjaarsviering (26 januari 2006). Daar hadden we reden voor
We wilden de straat laten meeprofiteren. Frans had - derde keer – goede keer alle buurtbewoners verwittigd. De opkomst was wel niet om naar huis te schrijven. We gaan er dan ook niet op in
Maar ‘glas’ was wel de hoofdbrok van de viering.
Spontaan denkt U op “het glaasje” dat we hieven.De Wereldwinkel wijn is niet slecht. We hadden nog een flesje dat we aangeschaft hadden voor het bezoek van de burgervader. Hij ‘jeunde’ ons een uitgestelde drinkl. Want hij had toen geen tijd om het glas mee te heffen. Onomkoopbaar! Maar over dat “glas” gaat het niet.

Over welk glas gaat het dan wel?

Wie de foto hierboven aandachtig bekijkt ziet wellicht dat er heel wat glas in onze living staat. We hebben de respectabele kast van de Nationale Loterij, maar.. op de schouw staat een even praktische aluminium constructie, helemaal doorzichtig, want de deuren zijn in glas.
Juwelier en horlogeur Francis DEVICK en zijn moeder Blanche KESTELYN brachten het meubel. Het stond op hun zolder en had vroeger als vitrinekast kast dienst gedaan. De parkervijzen en toehoren hadden ze niet meer. “Of het erg was?”.

Wij hebben een keur aan vrijwilligers en goedkope werkkrachten die al zoveel voor ons gratis hebben opgeknapt dat we in deze niet gemakkelijk van ons paard geslagen worden..

Wat ons dreigde op de grens van de wanhoop te brengen is ondertussen compleet omgeslagen. Een specialist bleek de noodzakelijke ‘plofnagels en parkervijzen, waar we niet eens de maat konden van nemen, te kunnen leveren. We moeten het toegeven. Zo’n uitzonderlijke toestanden waren voor ons hobbyisten onoverkomelijk. Maar de hemel is – hoe kan het ook anders in onze sancteboetiek met ons.

Onze verwachtingen hadden de laatste tijd wel een deuk gekregen. De inventarisatie van de kapelletjes die ons in 2005 enkele maanden had bezig gehouden was bijna door regionale landschappen in cofinanciering met stad en provincie een meevaller. Maar de ‘souflé’ zakte in. Erfgoed wordt heel selectief en uiterst kieskeurig door de stad gecounterd.

Geen nood we mochten aan de andere kant voor de zoveelste keer fier zijn op onze schenkers. Verleden jaar hadden we er weer boven de honderd. Dit jaar begon prachtig met de kast 2,50 m, x 1m. x 0,20 m. Hier zie je ze op de schouw staan. We hadden inderdaad geen betere plaats ervoor. En.. de voorzienigheid had het weer best geregeld. De kast kon er juist staan.

Met stevige ijzeren bevestiging werd ze aan de muur geschroefd. Er werden alumium dragers gesneden en geplooid en de onderkant werd aan de schouw bevestigd met dito steunplaatjes. Een droom…

Wie onze erfgoedvereniging al bezocht die weet dat er10 museumzalen te vullen zijn met wat in depot is opgeborgen. We kunnen niet dromen van een museum. Niet omdat we het niet zouden willen. Maar er is gewoon geen lokaal groot genoeg om alles een beetje ordentelijk te ‘showen’.

03-02-2006 om 19:10 geschreven door Onzen Heertje  

Houten jubileum OH

In 2005 hebben de vrijwilligers van Onzen Heertje een monsterproject uitgevoerd waar ze de eerste lootjes van te grabbel gooien.

We zijn er ons van bewust dat deze zin én pretentieus én wat oneerbiedig klinkt.

Onzen Heertje erfgoedvereniging vzw. werkt al vijf jaar, - een houten jubileum dit jaar -, aan het conserveren en in zijn context en achtergrond valideren van een specifiek kerkelijk en randkerkelijk fenomeen. Ze willen kost wat kost van de  grond geraken. Hun locatie in de Trommelaarstraat breekt uit zijn voegen, de stapelrekken gaan door de knieën .

Om werkelijk 'iets' te bewijzen komen ze met een CD-rom naar de bevolking. Op deze informatiedrager staan alle muur-, veld- en gevelkapelletjes van de stad (zonder de deelgemeenten). Ze bieden dit 'bewijsmateriaal' aan als steunkaart. Wie werkelijk erachter staat dat het religieus erfgoed oordeelkundig wordt bewaard die zal akkoord zijn om de activiteit van de groep te ondersteunen. De kaart kost minimum 5 Euro. Als voor U de activiteit van deze mensen meer waard is dan is dat dankbaar meegenomen.

Het is de bedoeling de randgemeenten in de volgende jaren afzonderlijk de deelgemeenten aan te bieden.

08-01-2006 om 00:00 geschreven door Onzen Heertje  

Een thesis

We zijn fier op de studente die ons even wou testen. Ze kwam de erfgoedvereniging vragen of iets over de zwarte madonna’s konden aanbieden. We zijn zelf verrast van de oogst.

In de rand geven we enkele beelden. Een van de zuiverste voorbeelden is de O.-L.-Vrouw van Halle. We zijn bewust en kristisch genoeg om niet overal van die gechristianiseerde ‘moeder aarde-figuren’ te zien. We zijn echter benieuwd wat academici in spe ons erover te vertellen hebben. We komen zeker met een verslag terug.

In onze oogst vielen we op de medailles van Halle, een tafereeltje achter plastiek, een reisheiligdommetje, een plakketje en een paar beeldjes. Zo zie je maar.

03-01-2006 om 20:19 geschreven door Onzen Heertje  

De wensen voor een vruchtbaar

Erg-goed

En erfgoedrijk jaar.

We sluiten af 2006 af met 877 bezoekers en 129 schenkers.
Met heel veel dankbaarheid tegenover én de bezoekers die ons toonden hoe belangrijk ze onze bezigheid vinden Én de schenkers die ons weer overtuigd hebben van de noodzaak van onze recyclagebedrijvigheid.We zien er wel meer in dan enkel inzamelen, recycleren.
We willen con-serveren, niet zomaar levenloos (comateus) in stand houden.

Erf-GOED is voor ons op de eerste plaats GOED.In tweede instantie erven we het als goede ‘rentmeesters’. En dat willen we in 2006 ook zijn!

23-12-2005 om 22:39 geschreven door Onzen Heertje  

Rodenbachwijk – Roeselare

We waren in het weekend van 3-4 december 2005 ook op verplaatsing.
Onze kerstallen en de prentjes van Kerstmis – Driekoningen – De vlucht naar Egypte stonden tussen de merkwaardige tentoonstelling in het wijkhuis van de Rodenbachwijk in Roeselare.
En of we fier waren. De positieve commentaren zijn een welgekomen aanmoediging!“’t Is van de familie dat je ’t moet hebben”.

06-12-2005 om 13:27 geschreven door Onzen Heertje  

05-12-2005 om 18:15 geschreven door Onzen Heertje  

30-11-2005 om 22:59 geschreven door Onzen Heertje  

10-11-2005 om 00:00 geschreven door Onzen Heertje  

17 10 2005 13u00.
Verwelkomd door conservator Henk VERSTAPPEN mochten we via ‘het achterpoortje’ het volkskundig Museum van Antwerpen – op sluitingsdag -‘doorlichten’.

Die ene zin kan op geen enkele manier de ervaring die we daarmee meemaakten vertolken.

Met een parallele bezetting aan manschappen werden we te woord gestaan. Onze delegatie was met 40% afgeslankt omdat Albert DECROCK om gezondheidsredenen en onze PR-man Frans DEVOS, idem dito, het moesten laten afweten.

Maar wees gerust onze PR was blijkbaar niet gehandicapt. We konden met fierheid ons pronkstuk “Gewijd en verlogen” met verholen nieusgierigheid zien inbladeren en de ppt van Onzen Heertje bleek ook aan te slaan.

Dat was onze kant van de medaille.

Van hun kant hadden de projectwerkers een stapel nuttige gegevens klaar over de thesaurus van MoVe en de registratietechonolie.

Onze be- en verwondering – we zouden beter rapporteren ‘ons minderwaardigheidsgevoel’ diende opnieuw geremedieerd wanneer we de stapels ‘zuurvrije’ dozen in een compleet ‘zuurvrije’ werksfeer schroomvol mochten aanraken. We kregen het onmogelijke verlangen onze kruisen, bidsnoeren en reiskapelletje (sorry zakheiligdom) ook te mogen opbergen in van die impeccabele plankasten.

Kortom we voelen een onweerstaanbare drang als klein depot de Antwerpse Collegae uitvoerig te danken voor een zo leerzame ontmoeting.

Afb. bovenaan: een beeld van laatste avondmaal in kunststof naar Da Vinci.

We waanden ons in die mysterieuse erfgoedsfeer vandaar het gekozen beeld.

18-10-2005 om 11:03 geschreven door Onzen Heertje  

vakantie 2005

ONZEN HEERTJE erfgoedvereniging vzw.

Studiereis

In de rand illustraties:
De geneesheiligen uit Wemaarskapelle: Sint Niklaas, Blasius en Sint Elooi en inderdaad hoog in ’t droge: Antonius, de eremijt of Antonius met zijn zwijntje.

e trokken met enkele mensen van onze bestuursploeg Noord Frankrijk in.

Dat is op verschillende manieren nuttig. O.a. onze medailles verwijzen af en toe naar ‘bedannaevaartoorden’ bij onze Zuiderburen en de kerken en kapelletjes in het Noorden herbergen nog vele ‘getuigenissen’ van de volkse devotie uit de traditie.

In dezelfde kerk vonden we een treffende voorstelling van de H. Anna en de Maagd Maria, compleet met het hebreeuwse alfabet op het kladschrift van Maria. (zie hierboven)

Eigenlijk waren we uitgegaan op de uitnodiging van de ‘Association des retables’.

Een “retables” is als we het van die gidsen  horen uitleggen de achtergrond voor het altaar dat blijkbaar heel kunstig werd ingewerkt in het koor.

Achteraf hadden we wel de bedenking dat die “reatbles” waar ze zo hoog mee oplopen bij ons ook bestaan en even imposant zijn. We denken aan de drie kerken en zelfs onze gasthuiskapel….

De ‘retables du Nord” zijn sober, hebben een hemels feestelijke uitstraling, met engeltjes en heel veel ‘nep’-goud.  In Wemaarskapelle is er wel een grondig gerestaureerd met bladgoud.

 Alles samen was het een leerijke namiddag. Het beeld hiernaast toont ons Sint Jozef met een plank in zijn handen. Hij is de lelie kwijt geraakt. De gids had geen commentaar.

In Zermezeele hadden we een officiële gidsbeurt. Daar hadden we ook een ontmoeting met een burgerlijke ingenieur die ons met kennis van zaken over de ‘zandsteen’ onderhield. Het blijkt dat heel wat van die kleine oude kerkjes in Noord Frankrijk een Romaanse restant hebben, die opgetrokken werd in de tijd met ijzerhoudende zandsteen.

Om een gedacht te geven van de barokke impressie van de retabels in Noord  Frakrijk geven we op de rand de retabel aan de mannenkant in Zermezeele.

Zoals je ziet aardig “dorée”.

De kandelaars worden in de meeste gidsblaadjes als zeldzaamheid vernoemd. Het las dat verwerkt is in deze kandelaars moet het lichtend effect vergroten. De retabel moest de hemelse situatie oproepen, vandaar ook de vele engelen, wolken en pralerige versieringen.

Het bezoek aan zo’n kerk kan heel wat leren over de voor-concilliaire entourage van de gelovige. Alles herinnerert aan de preconcilliaire toestanden: biechtstoel, preekstoel met de vier evangelisten (Zemmerzeele) of met de kerkvaders (Wemaarskapelle).

De verering van de heiligen is ons bekend van deze kant van de “schreve”. Toch ontmoet je figuren die typisch met de buurt te maken hebben. Zo verwijst het beeld van de H. Audomarus spontaan naar St.-Omer.

Het wordt helemaal leuk als je de medaillons in Zermezele doorlicht. Aan de vrouwenkant hangt het beeld van Charles Le Bon, voor de Vlaamssprekenden in het gezelschap viel niet onmiddellijk bij iedere de Euro… Karel de Goede.

Inderdaad de Vlaamse referentie uit de tijd.

De Zalige Karel de Goed hangt er als pendant van de H. Louis, de Franse koning, die helig werd verklaard.

Zo’n geleide bezoeken helpen ons om te begrijpen hoe belangrijk de voorstellingen waren in de pastoraal. Uit de beeldcultuur, het ritueel van de handelingen en de omgang met die beelden en voorstellingen komt een andere levensinstelling naar voor.

Onze voorouders leefden in een omgeving die veel meer ontzag en bewondering opwekte voor de eindbestemming van de mens. Ze leefden in de overtuiging dat met de dood een ander leven begon, tussen de engelen en de heiligen, de drie-eenheid, het H. Hart, de Verrezen Heer uit de eucharistie, de Verlosser. Ze leefden naar die ontmoeting toe. Ze zouden er uitbundig, feestelijk en met praal God eren.

Zoals we het ook in onze eigen Onze Lieve Vrouwekerk zien in het koor:”met alle instrumenten, de hemelse lofzang aanvangen”.

Onze technische wereld, onze welvaartstaat geeft ons de behoefte niet (meer) om de hemel zo concreet voor te stellen. We moeten beseffen dat de mensen die ons voorgingen het met minder luxe moesten doen.

Een ding is zeker ze zetten heel wat concrete zaken vast. Ze materialiseerden de hemel.

Midden in het dorp - dat nu zo klein lijkt, maar vroeger groter was - prijkt de blauwe leien toren. Die toren wees omhoog. De gothische vormgeving heeft dat onderlijnd. Maar sowieso trad men met kerk en godsdienst in hemelse sferen.

Hiernaast de toren van het kerkje van Wemaarskapelle. Het is niet eens een exponent van de tiomfalistische periode. We hadden trouwens in geen enkel van de twee bezochte kerkjes het gevoel in de 50-tiger jaren te vertoeven. We waren veeleer verder terug in de tijd.

Sporadisch waren er de Vlaamsche sporen ook woordelijk aanwezig, zoals op de kruisweg in Wemaarskapppel.

20-09-2005 om 11:53 geschreven door Onzen Heertje  

17-09-2005 om 23:46 geschreven door Onzen Heertje