In onze eigen erfgoeddaglocatie begon het de zaterdag al.'s Zaterdags (21/04/2007) waren de vrijwilligers van Onzen
Heertje al officieel van start gegaan.
Een Gala receptie verheugde de gelukkige bestuursleden om de
unieke schenking van de Cera foundation. De lege stoelen waren de zitjes voor
de genodigde gemeenteraadsleden en schepenen, die allemaal een uitnodiging
kregen.We corrigeren hier uitdrukkelijk de zin die we in
westhoek.be hebben gebruikt. Burgemeester en schepen van cultuur hadden zich
verontschuldigd, alsmede twee andere gemeenteraadsleden.
Aan erfgoed ontbreekt het in de Trommelaarstraat niet. We
hebben er inderdaad nog wat aan de KANT. Plaatsgebrek en oplossingen. We
hebben er dit weekend genoeg klokken horen over luiden. Ook de pers had er zijn
idee over. Geen gezeur de provincie kwam deze keer gul over de streep
met een zestal prachtige vitrinekasten We waanden ons in onzen Heertje voor
een dag in het paradijs.
We speelden ze ook nog op verplaatsing: in Roeselare en in Talbot House ter
stede prijkte ons St.-Anna-erfgoed.In de Trommelaarstraat was dat nog niet spectaculair te zien.
We zouden aan de objectiviteit geweld aandoen als we de
interesse van de erfgoed-professionelen: cubeco en erfgoedcel zouden
voorbijgaan. Wat de mensen van Onzen Heertje het meest heeft verheugd is
de concluderende zin van de voorzitter van de RAR-Ieper-Poperinge dat het
devotioneel erfgoed in Poperinge ontegensprekelijk kwalitatief hoog scoort wat
het contextueel bewaren en wat de deskundigeregistratie en
inventarisatie betreft. We nemen over uit de mailing: veel musea halen dit
niveau niet. Ook het bezoekersaantal werd geëigend bijgehouden. De teller sloeg
op het eindmoment af op 365 personen . De ontsnapten niet meegerekend.
De publiekswerking van Onzen Heertje belooft. Op het interne
netwerk zijn nu 1500 penningen (medailles) op te vragen. Het is nu nog alleen
wachten op de volgende geslaagde sponsering en/of subsidiëring om de worldwide
te gaan
Het is duidelijk de erfgoeddag in Poperinge staat onder het
motto "kant". In Talbot House hebben ze een kantwerk kunnen
recupereren dat heet schattig de site in de picture brengt. Het leent er zich
toe om op deze erfgoeddag waar het om 'schatten' gaat een verhaal eraan te
koppelen.
De tentoonstelling kan profiteren van meerdere spelers. Ook
onze erfgoedvereniging, evenzeer als 't pensionaat zijn onmiddellijk bereid om
"mee te spelen".
Onze medaille van de H. Anna en meerdere prentjes konden de conservator,
Dries Chaerle bekoren. Een minuscuul kandelaartje mag - omdat het zo 'assorti'
is met het aristocratische van het kantwerk, voor een drietal weken naar die de
naburige erfgoedconcentratie... De begeleidende devote folder werd vergroot 'om de onwetenden over Sint Anna te onderrichten'.
Toen Violette Vansteenlandt ons contacteerde was het duidelijk. Dat zou een hoogddag worden. Naast Mesen is Roeselare de stad waar we al het meest hebben tentoongesteld.
De vrienden van het huis wisten wat ze wilden. Ze zouden het huis volledig inrichten als een archi-katholiek herenhuis van de vorige eeuw. Ze zijn er als je het ons vraagt aardig in gelukt. MEer dan honderd bezoekers bezochten het aangename huis.
Zonder de details, een verzameling plechtige communieprentjes en een verzameling penning of medailles, stuk voor stuk te tellen hadden ze 150 voorwerpen in het autootje gestopt. Violette en haar collega Andrea hebben zich er behoorlijk van gekweten om er een deftig katholiek herenhuis van te maken. De kleine glaasjes waren niet gevuld met wijwater..... De bezoeker kreeg er zo waar "een natje en een droogje''. Schattig! Het thema van de erfgoeddag was: Schatten.
Enkele foto's ervan brengen we in de marge van onze blog.
De tuinman moet af en toe 'wieden'. Wieden hebben wij al een tijdje in het bloed. Terwijl onze collectie voortdurend aangroeit - dankzij onze o zo goede schenkers - proberen we een gezond beleid uit te bouwen.
Versoberen is toch voor de bewuste mens 'in'. Onthaasten is ook weer zo'n gezonde keuze. We proberen de kalmte te bewaren. Het klimaat is bij de erfgoedmensen aan het opwarmen. De schenkingen stromen binnen en onze site overstroomt. We evacueren partieel. De bidprentjes zijn bij de filiaal beland. De Vrienden van het Poperings Archief hebben de goede zorgen overgenomen. Boeken die met catechese of moraal te maken hebben gingen naar het schoolmuseum in Ieper of de KADOC in Leuven.
We zijn modern we 'slanken af'. 24 april 2007 verhuisden onze liturgische gewaden naar het CRK te Leuven.
Opsommen wat er bij Onzen Heertje aan de kant staat is totaal onbegonnen werk. Zoals het al meerdere malen beschreven is: de site is nokvol. We hebben nog de schatting niet gedaan maar alle muren van de 8 lokaaltjes staan vol met rekken of kasten... Boven de schouwbank kun je honderden kleine beeldjes zien. Onze twee glazen kasten herbergen eveneens honderden waardevolle stukken...
Onze beeldencollectie is voor het ogenblik de minst geregistreerde. Daar komt wel verandering in. Boeken en penningen zijn - behoudens de nieuwste schenkingen - allemaal gedigitaliseerd en kunnen onmiddellijk worden getoond. Menige bezoeker heeft zich hierover lovend uitgesproken. Dat is niet alleen zo met de boeken. Norbert Verroye, onze medewerker, die doorgaans de tweede shift doet in onz eonderneming - hij werkt tot ver in de nacht aan de klassering van de documentatie - ontfermd zich over de achtergond dockumentatie. Een heel belangrijke beleidsoptie in ons project: het contextueel - niet louter narratief - verzamelen van de achtergronden bij ons erfgoed.
Rond de digitalisering van de penningen kwam ook ons laatste kwartaalschrift tot stand, waarin we een summier overzicht geven over wat er al aan penningen bestaat.
Naast boeken (12000): missaals, heiligenlevens, kerkelijke documenten, litteratuur rond ascese en devotioneel gedrag en prentjes, hebben we kaders, kruisen, bidsnoeren.... en affiches.
Op de foto hierboven zie je een greep uit de kruisjes.
Nog enkele weken en we komen uit onze winterslaap. Wie durft te zeggen dat we geslapen hebben.
We zijn volop bezig met PC en Linux. Voor een keer durven we
een 'merk'naam noemen. Inderdaad we hebben de klassieke technologische piste
bijna afgezworen. Onze ICT specialist vrijwilliger - want in onze branche werkt dat zo heeft ons onze lesje goed geleerd. We werken voor het ogenblik met Open Office. Ook alweer van 'onschatbare' waarde. De waarde en de schat waar we met erfgoeddag willen mee
uitpakken is niet ons programma maar de datastorage, de pixels op de HD, de
afbeelding van meer dan duizend medailles. Het zal een hele klus geweest zijn om die allemaal te
beschrijven Meestal is dat in 'tandem' gebeurd. Handig was dat omdat terwijl de 'penningen' werden
ingegeven in de eigen-geconfectionneerde fiches (liba concept) de data gecontroleerd werden door de
'bijzit'. Zo werd het een voorbeeld van iconografische beschrijving met de tekstuele sporen op voor- en achterkant . Het resultaat zullen de liefhebbers kunnen bewonderen in het
embrio van ons virtueel museum. We kunnen er niet van zwijgen. Cera foundation
heeft ons aan een mini-netwerk geholpen en daarop zal in de Onze Lieve
Vrouwekerk het bereikte resultaat te proeven en te bewonderen zijn.
Conclusie: allen daarheen!
Foto: De Standaard Cultuurbladzijde vrijdag 22 03 2007.
De verontschuldigingen druppelden binnen, Albert had een
oogoperatie, ons nieuw lid Christiane moest voor het kleinkind zorgen, Marleen
volgt cursus aan de hoge school...Beiden vonden het belangrijk genoeg om een
volmacht te tekenen.
Zo was de vergadering met wijze mensen genoeg om grondig met
de onderneming bezig te zijn.
Eric had de rekeningen uitgepluisd: deskundig werk. Zijn
economische geest bracht voor de vzw. geen windeieren. Iedereen is over eens we
hebben een goede schatbewaarder. Het weinige waar hij moet voorzorgen was in
goede handen. We hebben een gezonde kas en we dromen ervan onze heiligen een
zuurvrije omslag te bezorgen.
Allemaal blije 'zuurvrij' gezichten. De goedkeuring van de
rekeningen liep van een leien dakje. Sierlijke modelhandtekeningen vereeuwigden
de officiële papieren.
Voorbeeldig! Hoe kan het ook anders midden al die kalken
'sancten' en 'sanctinnen'.
In de hoogste ernst inspecteert de secretaris de documenten. Hij zag dat
het goed was.
We moesten van ons hart een steen maken. Helemaal geen
gepaste zin voor een devotie-depot. Wie maakt er nu van zijn hart een steen in
de vastentijd. De bijbel maant ons aan om van het stenen hart een 'vlezen'
hart te maken.
De zorgvuldig opgeborgen kleinnoden uit onze collectie
liturgische gewaden en linnen moeten inderdaad de deur uit. Kelkdoekjes, palla,
manipels en altaarlinnen, vaak kunstig geborduurd. Ons 'verzamel sentiment'
moet ook een soberheidkuur doorstaan.
We strijden een verwoede (helse kunnen we in deze sfeer niet
zeggen) tegen het hartverscheurend gebrek aan ruimte. Al Gore heeft ook hierin
gelijk. De beangstigende wurggreep op onze gezonde lucht grijpt soms ook toe in
de culturele sferen.
We hebben er ons echter mee verzoend. We moeten het blijvend
kunnen goed doen. Na de aderlating in onze boekencollectie. We aanvaarden
immers enkel nog de boeken die specifiek met onze collectie te maken hebben. We
wijzen er onze schare aan schenkers op dat dubbele boeken en boeken die niet
specifiek met onze opzet te maken hebben van de hand worden gedaan, hetzij naar
het Nationaal Schoolmuseum, hetzij naar het KADOC, Leuven. Andere litteratuur proberen we nuttig te kanaliseren. Zo moeten nu onze liturgische gewaden eraan geloven. Van deze collectie bestaat nog geen inventaris. Ze vertrekt
eerstdaags als de dienst hiermee instemt naar het C.R.K.C. (Centrum
Religieuze Kunst en Cultuur) in Leuven. http://www.crkc.be/
Ondertussen krijgen we meer ruimte. We willen er wel aan toevoegen dat
het gebrek aan ruimte uiteindelijk wel delocatie van het 'bedrijf' zou kunnen
meebrengen. God en al Zijn Heiligen spare ons daarvan.
We hebben het klaar gespeeld. Onzen Heertje kwam met hun
visie op het ultra spannende boek.
De spanning begon al onmiddellijk aan de start. De uitbater
van Oud Vlaanderen was in de week al enkele keren aan de tand gevoeld Neen
niet of hij de toeloop van volk zou aankunnen, maar of de geruchten wel of niet
juist waren dat de DA VINCI altijd een spannend verhaal in zich draagt en dat
het wel eens door duistere krachten anders dan normaal zou uitvallen.
De Da Vincicode kon niet uitgelegd worden in Oud Vlaanderen.
Een half uur voor de start belde ene Sofie, niet Neveu, dat in het Belfort het
geheim van de graal onthult zou worden.
Kunstenaars en volksfilosofische figuren, postulant
academici, en gelabelde wijsheidszoekers, echte Poperingenaars, echte moderne
rederijkers meerdere tientallen voedden zich aan de pogingen tot verheldering
van de gelegenheiddocent.
Het verwonderde iedereen dat er zoveel mensen die Da
Vincicode al gelezen hebben. Er zijn zeker positieve elementen: een spannende
bestseller, een onmiskenbaar economisch product, met pikante randjes waar new
age, gonstici en liefhebbers van esotierie van in de wolken raken.
Voor goed van de clichés afgeraken waarmee de
pseudowetenschapper Dan Brown goochelt is niet vanzelfsprekend, maar dat de
apocriefe boeken niet binnen handbereik zijn, en dat de bijbel wel degelijk te
vinden was de vorige eeuw heeft de kleine tentoonstelling (van Onzen
Heertje)ter plaatse zeker aangetoond.
Straks denken de buitenstaanders dat de stoelen allemaal
leeg waren. Zo is het niet. Er werden stoelen bijgeplaatst.
De spanning van het begin bleef naar het einde. De kleine kringen,
gespreksgroepen, na de zitting waren welgekomen om de muizenissen en de vragen
die bleven na de 'spoeling' wat te remediëren. De algemene evaluatie: De Da
Vinci code is een boek die vragen oproept. 'Geloven' is geen 'weten'.
De zuster Benedictinessen in Poperinge huldigen hun
stichteres met een spiritualiteitsgroep. Als fervente speurders naar
devotionalia hebben we toch wel wat affiniteit met de spiritualiteit. Op hun
vraag hebben we de geleerde boeken ingedoken en zijn we ons wat gaan verdiepen
in een kern van de evangelische spiritualiteit nl. het ONZEN VADER.
De ontdekking is dat in het Onze Vader de Joodse
spiritualiteit ten gronde wordt uitgediept. Het Sjemone esre, de Amida, het
achttiengebed barst van zegeningen.
Bij die gelegenheid werd ook een mini tentoonstelling
gehouden met de stukken die we in ons depot ter beschikking hebben.Op beeld zie je een pracht van een kader met de uitleg van dat gebed.
Waarom noemt de
cryptologe Sophie Neveu? Heeft Jozef van Arimathea iets te maken met de Priorij
van Sion? Waarom boeit de cocktail van apocriefe en historische gegevens de post-post-moderne
mens?
Iedereen is er over
eens Dan Brown schiep een bestseller. Is het fictie, een sprookje .. of de
uiteindelijke ontsluiting, dé disclosure, hét moment van de secularisatie.
En is De Da Vincicode
een prelude op de hype rond het Judasevangelie?
Wil je er eens dieper
op ingaan?
De erfgoedvereniging
Onzen Heertje biedt de gelegenheid om tussen pot en pint te bekomen van de
spanning en eens alles op een rijtje te zetten.
Locatie: Oud Vlaanderen,
Grote Markt, Poperinge. Inkom: 2,5 .
Geschiedenisles "extra muros" van het Sint
Janscollege Poperinge (februari 2007). Om
en bij de 100 dagen.
MEER FOTOS westhoek.be
Het sneeuwde een dun laagje en dan was de koude weer uit
het land. Al waren de studenten toch goed ingeduffeld. De grieptentakels
bedreigden enkele van de nieuwsgierigen nog niet genoeg om niet naar school te
gaan
In
twee groepen waren ze afgezakt van het college naar de Trommelaarstraat. Zo te
zien niet helemaal tegen hun zin. Bram Brutsaert leraar geschiedenis had het
vorig jaar al eens uitgetest. In het erfgoeddepot Onzen heertje,
erfgoedvereniging, ligt nogal wat van die 'ouwe santeboetiek' die drommels goed
de periode van het Rijke Roomse leven kan illustreren.
De
paaskaars, het kruis in lucifersdoosjes, .. je weet het als 15 jarige zo maar
niet allemaal onmiddellijk te plaatsen. En toch in het kader van de
geschiedenisles ziet ook de doorsnee leerling wel in als het verhaal bij al dat
erfgoed niet bewaard wordt dan weet niemand meer waarom ze een paternoster
(Latijn voor Onze Vader wisten de Latinisten) zo noemen al zijn het allemaal
Wees Gegroetjes en geen Onze Vaders die men ermee bidt.
Erfgoed
is inderdaad in de lift. Waarom staat dat dan hier zo op een hoop? Goeie vraag.
We zouden niet liever hebben dan dat alle mooie over erfgoed eens vleugels
krijgen.. En we maken de enthousiaste meute duidelijk dat we jonge mensen
vinden om aan het project mee te werken.
Een
ogenblik realiseren we ons dat ook onderwijs de pot van de cultuur van de
overheid met haar eigen noden aanspreekt. We kregen de groep van 29 opgedeeld
toch zonder stoffelijke schade door de wandelgangen.
Er
waren echter twee groepen hier heb je de andere klas: een kleinere groep.
Maandag en dinsdag nog twee groepen. Hoogdagen in Onzen Heertje.
Het
was een waar genoegen het jonge volk over de vloer te krijgen. Je kan ons nog
altijd een na-bezoek brengen.
Na
het week-end hadden we een andere klas.
In
groepjes dwarrelden ze de Trommelaarstraat in. Na een zeer nuttige tip 'zwaai
niet met de voeten.. de heiligen zouden wel eens.. " Betraden ze de erfgoedtempel.
Bezwerende formules waren eigenlijk niet nodig.
Vragen
waar een antwoord op moest komen: Wat heeft de contrareformatie met de Da Vinci
te maken? Religiositeit heeft altijd al dualistische trekjes: Het 'tremendum et
fascinosum'. De Da Vinci scene .
De
creativiteit van de voorouders lonkt in het handvaardig geknutselde kruis.
Terloops
merkt de fotograaf dat een van de studentikoze leerlingen verstoppertje speelt
achter de paaskaars. Wat was dat weer met die 'paasnagels'?
We
hebben niet alle tijd om erop in te gaan op. Van waar die gevleugelde
engeltjes? Niet die van vlees en bloed, maar die 'cherubs' in de glazen kast
En
nog een groep .
Een
andere 'falanx' besluipt de site. Met hetzelfde ritueel worden ze ervan op de
hoogte gebracht dat de erfgoedvereniging stapelruimte en publieksaccomodaties
zou moeten kunnen uitvoeren.
Voorbeeldige
aandacht.. voor oud spul. De hele santeboetiek scheen te herleven. De
infotainment slaagde prima. Het Rijke Roomse leven en de contrareformatie
begonnen elk op zicht duidelijk in het vizier te komen.
Niet
alle bidsnoeren noemen voortaan 'paternosters'. En de historici in spe weten nu
ook dat 'paternoster' een zeer oneigenlijk woord is, want we bidden
'Weesgegroetjes' en slechts enkele 'Onze Vaders'.
Geïncarneerde vroomheid en devotie . Heiligen en
studenten moeilijk te onderscheiden?
We probeerden onder andere bij de provincie een nieuw
project: "omslagen voor onze heiligen'..
Het antwoordheeft
ons terug met de neus op de feiten geduwd. De structuur van onze ambities is
niet naar het patroon van de subdiaire instellingen. We opteerden voor
basismateriaal: zuurvrije opslagmogelijkheden. De provincie wil voor het ogenblik meer publiekswerking. We
hebben echter geen personeel. Alle onze medewerkers zijn free-lance en
onbezoldigd en hebben meer dan hun handen vol aan de registratie, identificatie
en het conserveren. We troosten ons met ons quasi onblusbaar instinct van
zelfbehoud en de duurzame en permanente wil om het erfgoed te bewaren. We zoeken dan ook mensen die de basisdoelstelling van ons
project willen steunen. Daarom hebben we een leuke steunkaart actie bedacht. Verleden jaar pakten we uit met een CD-rom van de Poperingse
veld-, gevel- en muurkapelletjes. Het geheel was vrij eenvoudig. Alle
kapelletjes konden in beeld per straat geklasseerd op scherm komen. Dit jaar hebben we de layout wat professioneler in mekaar
gezet.
De kapelletjes van Roesbrugge en Haringe kan je in een
samenvattende file bekijken. Je kan daarbij doorstoten en via een link de foto
bekijken en een beschrijvende file openen om er meer van te weten. We zijn van oordeel hiermee een dubbel doel te dienen, nl.
dat dit erfgoed meer opvalt voor de gebruiker van de CD-rom en dat we daarbij
een grote familie creeëren die ervan overtuigd wordt dat het project Onzen
heertje van de grond moet komen. Steen per steen, jaar per jaar, bouwen we aan een
patrimonium dat vroeg of laat ergens wat ons betreft het liefst in Poperinge
de mogelijkheden krijgt bezoekers op een deftige manier te tonen wat we al in
dank - 'gekregen' hebben. We zijn niet
te koop.
We zijn ontzettend dankbaar aan al onze schenkers. De
honderdste geregistreerde schenker van 2006 bracht ons een 'voer' uit
Harelbeke Godelieve en Wilfried reden de km's. De hemel met al zijn heiligen
vulde de kerstfeest en de lokaaltje van Onzen Heertje werden voor de zoveelste
keer in de rand herschikt Af en toe
moet een heiligen wat economischer met de ruimte omgaan en plaats maken opdat
er nog eentje bij zou kunnen.
Louis Marie Grignion de Montfort is de schare van heiligen
komen vervoegen. Meer en meer komen persoonlijke en boeiende begeleidende
verhalen ons immaterieel erfgoed opfleuren. De paternoster van een
legeraalmoezenier en de eigenhandig overhandigde medaille die de paus aan de
schenker gaf
De ruimte om dit te bergen is al lang een probleem dat bij
het bestuur nachtmerries veroorzaakt, de immateriële verhalen moeten in de
handen geraken van een jeugdig korps.
Onze wens voor 2007 is dat er jongeren zich geroepen voelen
om onze rangen te vervoegen. Op onze blote knieën smeken we alle heiligen en vooral onze
Grote Baas dat hij de 'bazen' in dit tranendal de replica van de hemelse
bewoners niet zou laten vergeten.
Bij deze en via deze weg wensen we alle sympathisanten, alle
erfgoedfans dat ze het hoogste goed zouden be-erven in 2007: vrede, geluk en
gezondheid van "Ons Heere".
Allerbeste Sint en allerbraafste Piet, We hebben nog geen beeldjes van Boedha, en van Quetzalcoatl, de gevederde slang Het mag ook de
paternoster zijn van Mohammed Of het kerkboek van
Mozes . Maar dat zal
wellicht niet gaan. Daar hebben we begrip voor. Als
je de burgervader en zijn companen ook een droom wil sturen van een nog groter
lokaal dan de nieuwe sportzaal, of nog groter dan de nieuwe markt dat zou ons
ook plezieren. Een
plechtige communieprentje van Breughel zou niet misstaan Je
weet dat we heel braaf alles klasseren, documenteren, verzorgen, afstoffen
(maar dat doet Oma), inventariseren en registreren, en nog veel meer daarom
durven suggereren dat je even helpt zoeken naar een kaars die de kruisvaarders
hebben laten branden in Betlehem. Het
meest begeerde is als dat kan natuurlijk de heilige graal. We geloven wel
niet in de Da Vinci code, maar misschien heb je informatie die wij niet hebben.
Wellicht kunt U even neuzen in de boekjes van Harry Potter We
zouden U zeer zeer zeer dankbaar zijn. Uw beeld krijgt dan een ereplaats in onze verzameling. Voor de ploeg van Onzen Heertje
Op 19 november 2006 waren de letsers van de westhoek op
tocht door Poperinge.De vereniging is letterlijk een groepsdynamisch project om
het netwerk van relaties te ondersteunen. Hun adagium "êj' jê kartje
tied?" Ze hadden meer dan een kwartje tijd vandaag. Op de foto boven : Dat waren de starters. Ze kozen om te
beginnen de kant van 'Oud Vlaanderen' en keken vol bewondering naar 'het
belfort'. Les 1: Poperinge is historisch een kwetsbare 'stad'. Wie vroeg daar
weer of Poperinge een stad was? Kwestbaar, zonder vesting, en toch . Een "kei". Een kei is "niet te vlaân".
Een "kei" daar kan geen schil van af. Een stad met een verleden van
wol en hop, van abten en proosten, maar ook van ruimtevaarders en geuzen Een ontzettend rijk verleden. Ja, letsers, zijn geen 'kletsers'. Ze zijn actief,
interactief, kom jij bij mij hout zagen dan kom ik je zolder een beurt geven,
ga jij voor mij de PC even 'schonen' dan kom ik je teksten Frans doornemen dat
is letsen, daarvoor hebben ze voor elkaar een "kartje tied". Daarom stonden ze ook stil voor de woning van schrijver
pastoor Opdedrinck. Ja, af en toe willen ze wel ook eens hun cultuur een beetje
opkrikken. Vandaag 19 november 2006 was het Marc Dequeker die "de
soep" (niet de lakens) uitdeelde. De kok van dienst had
"gourchette-soep" gemaakt. Hij had echt op alles gedacht. De
serviettes bewezen dat de meerderheid van onze letsers de ontvoogding van de
vrouw onderschrijven. Al was het Lucienne die erop gedacht had snoep uit te
delen. Het namiddagprogramma bracht een keuze tussen het
Talbotmuseum en het religieuze erfgoed van ONZEN HEERTJE. Onze kerken van
Poperinge staan vol van subliem houtsnijwerk, en een keur aan schilderijen.
Vooral de preekstoel van Sint Bertinus en het houtsnijwerk van het koor van
Onze Lieve Vrouw kerk trof ieders verbazing. Wat het bezoek aan Onzen Heertje betreft was er een zin die
de uitbaters al zo vaak hoorden en die heel typisch doorkwam. "Waar zetten
jullie wat je nu nog bijkrijgt?". De overvloed aan nu al strikt
geselecteerd materiaal komt er spijtig maar half tot zijn recht. De mensen van de vzw. werken op de akker van 'Onzen Heere'. Een ding
hopen ze dat ze de oogst niet zullen moeten 'delocaliseren'.
We kunnen niet klagen van het weder in Belgenland. De
nationale feestdag bracht ons echter nog meer zonnige tijdingen.
De persoon die hier blijkbaar met onverholen
'contentement' voor de foto poseert is Eric Claeys. Hij is van het verre
Leuven naar het provinciestadje afgezakt en niet voor niets
Na een 'paternoster' verbazing zette hij zich op een derde
van de tocht aan tafel. Het zou teveel geweest zijn om nog wat er boven staat
en wat er in de loods staat meteen te schouwen.
Onze inspanningen worden beloond. We hebben een twintigtal
commissieleden kunnen over de meet halen en de vrouwen en mannen van de
cerafoundation hebben ons unaniem uitverkozen als begunstigden.
Het was al een tijdje dat we alle heiligen mobiliseerden om
een deeltje van ons ruimteprobleem te neutraliseren. In de tijd hadden we de
koning en koningin, minister Vandelanotte en de Nationale Loterij bij de mouw
genomen. Daar plukten we de vruchten van onder de subsidiering van onze folder
en een pronkstuk van een vitrinekast (2002). Waar ons erfgoed ook naartoe gaat
deze duurzame schenking zal genaamtekend blijven.
Maar nu een beetje een late Sint Maarten kunnen we ons
infotainment nog wat zij het in eerste instantie partieel beter onderbouwen.
Een podiumzaal konden we sowieso niet krijgen. Trouwens onze sector zal altijd
met minder tevreden zijn..
We kregen van de charmante heer te horen dat we voor de
ontsluiting van onze medailles een klein netwerk zullen kunnen installeren. Ze
komen voor 5/6 tussen in de kosten. Je zou voor minder door te knieën gaan. We
hebben bij wijze van spreken compleet assortie met onze omgevinghet geschenk uit de hemel 'bejubeld'. Onzen
Heertje, dank!
De vzw moet het nog altijd doen met de werkmanswoning waar
vijf onbezoldigde full-timers bijna niets anders te doen hebben dan te zoeken
waar ze dat nu weer zullen plaatsen om een beetje presentabel te organiseren.
Maar we prijzen ons zonder ophouden gelukkig om de vele gulle mensen die ons
iedere keer weer verrassen met schenkingen. Deze schenking zal dan ook dubbel
aangenaam zijn: én als compensatie voor de verweesde locale situatie én als
uiterst welkome remedie voor het plaatsgebrek.
We plannen om op de erfgoeddag van volgend jaar op PC de
unieke verzameling medailles vergroot te kunnen tonen. Aanvankelijk wilden
we dat in onze 'doening' opdat iedereen zou zien waarom we zo naar een
grotere ruimte verlangen maar het zal wellicht echt niet kunnen. We voorzien
dat we weer asiel zullen moeten vragen in de Onze Vrouwe kerk.
Op de foto zie je op voorgrond onze Chinese medaille. Vrouwen en mannen van de cera foundation, merci.
Op de foto ook de afbeelding van onze chinese
"medaille". De verzameling bevat 1500 verschillende 'penningen'. O,
ja niet alle 'penningen' zijn "medailles".
De pastoor zal zoals zijn collega's van de twee andere
beurten voorbereid hebben. We vermoeden dat hij met de blaadjes in de hand de
schaarse uurtjes die hij nog vrij had heeft doorgemaakt in "zijn"
kerk: stressbestendig en sportief-vlot, gezien zijn gevorderde leeftijd, toch
niet zo vanzelfsprekend.
Gedurende de hele sessie ondervonden we dat we met een heel
eigen gedegen aanpak te maken hadden: een duidelijk bijbelse vrijmoedigheid.
Hij bekeek het allemaal nog eens voor we de drie uur
rondgang hadden te doorstaan. De instrumenten in het koor zijn te talrijk om ze
allemaal te benoemen. Trouwenswat er
allemaal in de hemel- dat is de het
totaalconcept van het koor Gods lof prijst.. ook de vreemdste diertjes. En ja
in de Onze Lieve Vrouwekerk moet je het koorgestoelte en bijhorend heg aan
weerskanten bekijken.
Inderdaad zo begon het; een dertigtal leergierigen waren ze
erop afgekomen. De Onze Lieve Vrouwekerk trok blijkbaar ook weer enkele nieuwe
gezichten.
Rond de kerk was er tot 1735 een kerkhof. Het was niet het
grootste. In de rondgang werd duidelijk hoeveel figuurtjes (boven de honderd
aldus onze gids) er de bogen afsluiten. We kwamen voorbij de "porte du
paradis" en moesten het weerbarstige verhaal horen van de apostelen die er
niet konden komen in de blinde nissen aan het portaal.
Een Onze Lieve Vrouwekerk heeft uiteraard het accent op het
Onze Lieve Vrouwe beeld. Spijts de uren concentratie en de aangehouden drukke
verhalenovervloed van de gids konden we niet bij alle beelden blijven
stilstaan. O.-L.-Vrouw van de rozenkrans die haar mooiste versierselen haast
niet meer mag tonen omwille van de diefstal kreeg een deel van de aandacht,
terwijl de kostbare beelden in de nissen in de boiserie moesten wachten tot een
volgende beurt.
De hoofdbrok waren de schilderijen. We zouden inderdaad een
boek kunnen maken met de bespreking van die kunstwerken.
Neem nu maar Meneer Pastoor's mooiste. De psycholoog met de
hoogste onderscheiding moet toegeven. Het verhaal van Thomas is een
karakterstudie waard. Exegetisch is er geen speld tussen te krijgen. Thomas was
'gelovig',Petrus wil de reactie van
Jezus' gezicht aflezen. Thomas was de moedigste geweest. Hij was op pad gegaan
en . De aandacht was compleet.
Bepaalde toehoorders voelden zich weer op de
schoolbanken..kunstgeschiedenis? Neen
onze gids had het door zelfstudie. Het bekijken van de kunstige oude
schilderijen de collega-kerken van de stad hebben ook schilderijen, maar ze
zijn niet verlicht. Alsof dat beetje licht het doet. Hier voelden we meer. De
schilderijen kregen een andere naam. De doodstrijd van Christus werd een
schilderij over de beekring. Wie zal het niet onthouden. Zie je de slechte
moordenaar in zijn poging zich los te wringen van zijn kruis .
Er is zoveel te zien in de Onze Vrouwekerk. En als je het
dan hoort van de man die er alle dagen uren in vertoeft. We konden ons van de
indruk niet ontdoen dat deze pastoor in de bloeiende wijngaar in zijn
schilderijen zijn brevier leest. Overal ligt de bijbel open in de taferelen van
de kerkschilderijen. De Samaritaanse met de multipele relaties, David met zijn
tien ontsporingen.. maar ook het apocrief verhaal van het bloed uit de wonde
van Christus die de blindheid genas en Paulus die de mantel bewaakte van degene
die Stefanus stenigden.
De gids kon niet bij alles blijven stilstaan. Maar dat we
een heuristisch geschoolde en degelijk gecounterde begeleider hadden konden we
vaststellen wanneer hij de haast academische scriptie resumeerde hoe het nu met
die vier symbolen van de evangelisten niet was. Door de details heen konden we
achterhalen dat het een verwijzing was via Ezechiël en het voertuig van Jahwe
in de apocalyps van het eerste verbond naar de bijpassende traditie in de Openbaringen
en zo in bijgewerkte vorm in onze hedendaagse iconografische probeersels.
Bij het slavetje werd ook het inspirerende verhaal uit de
kerkgeschiedenis opgehaald van de orde van de Trinitariërs waar de kerk meedeed
om slaven, ook moslim, vrij te kopen. Arme Paus dat hij dat voorbeeld uit de
geschiedenis niet gebruikte toe hij het had over de Islam.
Er is natuurlijk teveel om het allemaal te commentariëren.
We dachten toen we halt hielden dat we ons uurwerk niet juist hadden
geprogrammeerd deze morgen.
De orde van de vrijkoop bestaat niet meer in de Onze Lieve
Vrouwe kerk. De pastoor aanvaard geen bezoldiging voor de gidsbeurt. We hebben
dan ook maar gezocht om iets aan te bieden dat hij eventueel kon nuttig
aanwenden in een van zijn parochieactiviteiten. Hij kreeg zoals ook de gidsen
van de andere beurten onze CD-rom van de Poperingse kapelletjes. De goeie man
had die al gekocht Hij zal wel een
oplossing vinden.
De zoetgevooisde en ervaren gids bracht ons in een
hoegenaamd niet-storende drop aan de voet van de toren. Hij gewapend met de
deskundigheid van een aspirant-architect, wij met de regenscherm.
De calvarie met Onze Lieve Vrouw en Johannes (die andere
Johannes: de evangelist) boden een beeld van wat er in de winterkapel hangt.
Daar moesten we dan op wachten tot op het einde van de 'ommegang'.
Er was weer heel wat publiek op af gekomen. We parkeerden
geregeld. Binnen in de kerk zittend buiten precies lang genoeg om weer zin te
krijgen eens de benen te strekken. Maar zoals je ziet vervelend was het niet.
De onderwijzer stamde als het ware uit de tijd van Conscience die zijn volk
leerde lezen, als een tiptop onderwijzer vertelde de soaps uit de "gewijde
geschiedenis". En we leerden heel veel bij.
We zagen het gebouw in de geschiedenis groeien. We hoorden
hoe Romaans, Gotisch, Frans Vlaams, abdijbakstenen groeiend structuur gaven
aan een bouwwerk dat zonder detailplannen maar met een berg aan wijsheid werd
opgetrokken. Ja, en met niet eens de technische mogelijkheden van nu. En.. met
wijsheden waar men nu aan voorbijgaat: wateraders, enz..
De kerk is een droom aan kleur. De lage bouw, de geringe
oppervlakte aan klaar glas maken er een devotie ruimte van. Het mirakel
ondersteunt die hyperdevotionele inslag.
De ommegang duurde voor de aanwezigen 2u30. Maar geen één
die naar zijn uurwerk keek. Het boeide. Wat hadden die mensen aan beeldcultuur.
De video in kleur stond niet stil. Ook niet onder de goddelijke diensten.
Terwijl de wierook tegen de aroma van de rijke
in-de-muur-begraven-parochianen ten hemel steeg en de heiligen in het koor
allerlei muziekinstrumenten hanteerden droomde de gelovigen weg in hemelse
sferen "God lovende met de engelen in de hemel". Ze zagen bv. de
processie
Of de kroning van Onze Lieve Vrouw in 1909.
Of ze konden langs de vrouwenkant de heilsgeschiedenis
doorlopen en denken op Esther die de dolk hanteerde of de Makkabese vrouw die
ook in de toptien stond van de sterke vrouwen..
Aan de mannenkant hadden ze er evenzoveel typologiën van de
Heer. Van Abel naar de graatmagere Job, van Izaak naar Jozua, van David met de
Lier naar Samson, die de leuwenkaak opentrok We zijn er zeker de mensen van
die tijd zouden in de quiz op tv zeker gekozen hebben voor de bijbel. In de
kerk daar was wat te leren. En wij hebben van gids Jan (hij was in zijn domein
Jan/Jan Baptist )- 't kon niet op ontzettend bijgeleerd. Soms moet je op je
stappen eens terugkeren bv. om naar de zon te gaan kijken en zo te herkennen
waarover het verhaal weer ging.
We zouden in geen Poperings cultuuroord zijn als er geen
spoor van Poperingse kunstenaars zou te zien zijn Costenobel, Emmanuel Wallyn..
maar ook de Gheus met zijn visie op het doopsel van de Heer door Jan Baptist.
Als afsluiter kregen een proevertje naar de volgende gidsbeurt in de
Onze Lieve Vrouwekerk volgende zondag met dit detail uit de communiebank van
St.-Jan. Onze eerlijke gids gaf ruiterlijk toe dat de beste wijn behouden was
voor de laatste 'gang'. Het koor van de Onze Lieve Vrouwe kerk met de
instrumenten uit de hemelse en apocalyptische context overtreft het snijwerk
van het koor van de St.-Janskerk. Het snijwerk van de communiebank in St.-Jan
is een voorsmaakje: Hier de ark van het verbond. Allemaal symboliek die met de
eucharistie te maken heeft. Hoe zo? Via de aanwezigheid van Jahwe tussen de
vleugels van de cherubijnen op de ark.
Spijts een bescheiden respons van de pers op de aankondiging
Kerk en Leven uitgezonderd - druppelden er toch een dertigtal zeer
geïnteresseerde mensen de Sint Bertinuskerk binnen. Roger Benauwt, onze ervaren
gids, vond het belangrijk genoeg om ons een leerrijke gidsbeurt te serveren.
Gratis voor de vzw. Onzen Heertje.
We werden onthaalt aan de katafalk op de achtergrond
brandden de zondige zieltjes. De borden van de confrerie leerden ons hoe de
heilseconomie in mekaar zit zielen die in het vagevuur zaten konden door de
verzamelde genade van de broederschap postuum ontsnappen aan het vuur ..
Wij wilden niet ontsnappen. Het boeide ons. De start met het
verhaal van het Vroonhof, de Catharinakapel en de ijzerzandstenen die hergebruikt
werden voor de Romaanse en later de hallekerk .hielden ons even buiten de muren
Aan het standbeeld van Ghybe moest het ons duidelijk worden GHYBE
is geen familienaam.. De keikoppen zijn de Poperingenaars .. Weroegen ons af of het de gevolgen zijn van onze
status, beheerd zijn door proost en kapittel, baljuws en het college in een
open stad, dat we zo koppig zijn?
Het spreekt vanzelf dat we op een gidsbeurt in de dekanale
kerk heel wat keren geconfronteerd worden met de heilige met het schuitje: de
H. Bertnus de eerste abt van Sitthiu of later St.-Omer.
Aan de kerkdeur zagen we 't weer. In Poperinge heeft het een
eigen betekenis als men zegt dat je "uithangt".
Het moet gezegd.. "Onzen Heertje", het gehele
bestuur, glunderde. Zo attent dat er zelf waren die bleven rechtstaan. Devoot-aandachtig
gemakkelijk gemaakt door de zithaltes was de gehele groep voor alles en nog te
bekoren. We zagen er allemaal uit als toeristen: toeristen in eigen stad:
inderdaad!
De preekstoel was een openbaring. Zelfs de Heer deken zat
luisterend aan de voet van al die kerkleraren. Gids Roger schilderde ze
allemaal uit alsof hij ze zelf gekend had.
Wie het verhaaltje niet kent van H. Bertinus die moet maar
even de retabel bestuderen. We kunnen meewarig de laatmiddeleeuwse mens
beklagen: geen tv, geen video, geen clips en geen dvd, maar visueel hadden ze
toch meer dan we ons doorgaans voorstellen.Ook de brandramen openen onze ogen voor dit verhaal.
Op het onderstuk van het Onze Lieve Vrouwealtaar is zelfs de
besnijdenis van Christus uitgebeeld. Verguld. De priester heeft het authentieke
hoofddeksel aan en het offer van de arme, het koppeltje tortelduifjes
vervolledigen het bijbels verhaal. Zouden onze kinderen de verhalen nu nog
kunnen vertellen zoals de mensen van toen ze spontaan opnamen ..
Hoog boven het Onze Lieve Vrouwe altaar zien we Onze Lieve
Vrouw ten hemel 'varen' We moeten heus niet naar Frans Vlaanderen om mooie
retabels te bezichtigen.
Het baldakijn dat achter het glas staat mochten we voor de
gelegenheid van heel dicht bekijken. De naam Tyteca is een streeknaam. We horen
de gids nog zeggen niet alles is van de Predikheren, zoals de prachtige
preekstoel de miniatuurbeeldjes van paus, bisschop, enz behoren zeker toch
het keur van het religieus erfgoed .
En om er helemaal iets Poperings van te maken wees men er ons op dat de
beeldhouwer ook de hop de plaats had gegeven heeft die ze toekomt. Ook in de
glasramen speelde de kunstenaar met hopmotieven. We werden weer geconfronteerd
met de uitdaging zijn het nu hoppebladen of bladeren van de druivestok.
