Ik ben Hellemans Karl, en gebruik soms ook wel de schuilnaam Cladonia.
Ik ben een man en woon in Schilde () en mijn beroep is Zoeken naar verwondering.
Ik ben geboren op 19/05/1938 en ben nu dus 85 jaar jong.
Mijn hobby's zijn: Zie link naar Natuurgidsen Schilde.
Natuur
en natuurbeleven
29-04-2011
Gewoon sneeuwklokje
Het "Gewoon sneeuwklokje" (Leucojum nivalis) is een vroege lentbloeier en behoort tot de narcisfamilie die allemaal een knol hebben om voedsel in op te slaan om zo in de vroege lente te kunnen uitgroeien en bloeien. Speciaal is ook de groene vlek op de binnenste bloemdekbladen. Is eigenlijk als tuinplant gekweekt en later verwilderd, wat men een stinzenplant noemt.
Het "Groot laddermos" (Pseudoscleropodium purum) groeit op vele plaatsen. Het is niet zo kieskeurig. Het zijn regelmatig geveerde,vertakte planten. De zijtakken staan loodrecht af (zoals treden van een ladder). De steel is groen , alleen oudere planten hebben een rode stengel. De bladeren zijn ook eirond, hol en liggen dakpansgewijstegen elkaar zodat alles een gezwollen indruk geeft! Als men een loep heeft dan kan een teruggekromd spitsje waargenomen worden aan de top van het blad. Op foto (even op klikken om te vergroten) is dit echter moeilijk te merken. Dus ook een goed herkenbaar mos!
"Gewoon puntmos" (Calliergonella cuspidata) komt veel voor op natte plaatsen. Het groeit vooral in broekbossen, moerassen en aan slootkanten. Als de grond kalkhoudend is kan het ook op drogere plaatsen groeien zoals in kalkgraslanden. Verder is het nogal goed te herkennen aan de puntvorm die het heeft aan het eind van een stengel. Het heeft echt spitse toppen zoals we hier op de foto kunnen zien (even op klikken om te vergroten). De bladeren liggen sterk aan elkaar, zodat dit spitsje erg stevig is!
"Muizenstaart" (Myosurus minimus) een grappige naam voor een vertegenwoordiger van de Ranonkelfamilie. Het is een éénjarig plantje van een 10 cm hoog. De bloemen zijn klein en groenachtig- geel, allenstaand, zoals hier en lang gesteeld. Het komt uit een wortelrozet waar ook de bladeren onspringen. De speciale vorm van de bloem is waarschijnlijk de inspiratie voor de naam "muizenstaart". Nu vind men het vooral op vochtige tredplaatsen van het vee bij de ingang van weilanden op een zandige kleigrond. In "bijlage" (even op klikken) nog een detail met het bloemetje van de "Muizenstaart!
Het "Boompjesmos" (Climatium dendroides) is een tamelijk fors mos. Het staat op een stengeltje dat we hier niet kunnen zien en struikt dan uit in alle richtingen zoals een "boompje". Op deze wijze is het tamelijk goed van andere mossen te onderscheiden. Het is trouwens de enige soort in die familie die hier bij ons en in Nederland voorkomt. Men vindt het niet zo dikwijls maar in vochtige jonge bossen en moerassige toestanden komt men het wel tegen. (Even klikken op de foto om te vergroten). In "bijlage" nog een opname van twee "Boompjesmossen naast elkaar. (Ook op "bijlage" even klikken).
Het "Groot populierenhaantje" (Chrysomela populi) is actief. Hier zien we een vrouwtje (het grootste) en het mannetje samen op een blad van een brandnetel. Het behoort tot de familie van de "bladhaantjes" die praktisch allemaal planteneters zijn. Opvallend gekleurd zoals ook dit Groot populierenhaantje en nogal bol. Het voortste stuk (pronotum) is brons, donkergroen of bijna zwart. Het grootste achterdeel is oranje tot rood en heeft soms ook zwarte vlekken, (die we hier niet zien). Steeds even klikken op de foto om te vergroten!
De "Echte tonderzwam" (Fomes fomentarius) verliest nu zijn witte sporen. Op deze liggende boom hebben twee vruchtlichamen zich links en rechts van de stam ontwikkeld en met deze warme dagen heeft de zwam zijn wit sporenpoeder losgelaten. Met de warmte zijn deze sporen omhoog getild en terug op de hoed gevallen. Er lag wel een sporenmassa van 3 mm op! Ook onderaan lagen er heel wat sporen. In "bijlage"" ook te zien. Dat de "Echte tonderzwam" witte sporen heeft, hoeft hier zeker geen betoog!
Ook nu is de "Zadelzwam"(Polyporus squamosus) te ontdekken op levend of op dood hout. Hij kan dus beginnen als parasiet (op wonden van de boom) en dan nog verder van het hout leven als saprofyt. Hij is geelbruinachtig of strokleurig met donkerdere ringen van aanliggende schubben. De geur en smaak is meelachtig met iets van komkommer. Jong wordt hij als eetbaar bestempeld maar oud is hij taai. Eerst afkoken is ook gewenst volgens de literatuur. In "bijlage" nog enkele wat jongere exemplaren op dezelfde boom langs de andere zijde. Even klikken op "bijlage"!
Dit is opnieuw, zoals hieronder de alg"Trentepohlia" . Een vrijlevende alg met "caroteen" (van worteltjes) in zich. In vochtige omstandigheden op de flanken van bomen te vinden. Ditmaal "umbrina" genoemd. Hij kleurt inderdaad donkerder (umbra)! Hij ziet er echter niet zo "egelachtig" uit maar eender wat "poederig". Zeker even klikken op de foto om te vergroten. In "bijlage nog een foto! Deze werden beide in de zon genomen. Interessant om dit fenomeen op wandel op te merken!
Dit is wel een apart fenomeen. Het is een alg"Trentepohlia" die in vochtige omstandigheden op de flanken van bomen groeit. Hij heeft de stof "caroteen" in zich en vandaar dat hij de kleur van een "wortel" heeft. Het is ook een alg die in symbiose gaat met sommige lichenen of korstmossen. Maar hier leeft hij dus wel zelfstandig. Deze foto is genomen met zon. Een foto zonder zon ziet u in 'bijlage'. Deze alg kreeg ook de eigennaam "aurea" = goudachtig. De kleur doet hier inderdaad wat aan denken. Men kan dit fenomeen dikwijls zien op bomen waar grote plekken mee kunnen bedekt zijn. Het is een kwestie om er oog voor te hebben!
Het "Bruin bekermos" (Cladonia grayi) is ook weer een bekermos (licheen) uit de famillie "cladonia". De bekers zelf zijn grijsgroen maar grotendeels wat bruin en rozig aangelopen en grof soredieus (korrelig). Het zijn de soralen (vegetatief voortplantingsmiddel) die van de bekers afvallen en vandaar dat men het "binnenwerk" van het licheen kan zien. Het is een algemeen bekermos in zure omstandigheden zoals in heidevelden op de grond. (Even klikken op de foto om te vergroten.)
De "Zwarte grafkorst" (Placynthium nigrum) heeft zijn naam niet gestolen. Het staat nogal op kalkstenen grafzerken en is ook zwart. Rondom zien we wel een blauwige rand waar het licheen aangroeit (de prothallus). Het is een symbiose met draadvormige blauwwieren. De vruchtlichamen van de schimmel zijn hier zwart, men moet goed uitkijken om ze te vinden als ronde schoteltjes in het donkere lichaam van het licheen. Wij vonden dit op het kerkhof van Brugge. Dit kerkhof is verder ook een van de rijkste kerkhoven aan lichenen. Nog een opname vind u in "bijlage". Hier even op klikken en ook op deze foto om te vergroten!
De "Duindaalder" (Diploschistes muscorum)begint als een parasiet op cladonia-soorten. Hier zien we rond het korstmos nog de grondblaadjes van een Cladonia. Daarna kan het echter ook vrij verder levend voor. Daar cladonia's, waaronder de "rendiermossen", veel in duingebieden groeien heeft het waarschijnlijk de naam "Duindaalder" gekregen. De thallus of het lichaam van het licheen is vrij dik en we zien in het midden enkele als schoteltjes uitziende apotheciën waar de schimmelcomponent de sporen aanmaakt voor vermenigvuldiging als het ook de goede alg tegenkomt om in symbiose te gaan (allicht in deze situatie van een cladonia -soort). Even klikken om de foto te vergroten.
Dit "Kauwgommos" (Diploica canescens) is ook weer geen mos maar een korstmos of licheen. Het groeit in ronde schijven op schors (zoals hier) maar ook op steen. Aan de rand zien we langwerpige samenvloeiende lobben of plooien die heldergrijs zijn. In het midden is er een ophoping van donkerdere sorediën (korrels). Het is het belangrijkste voortplantingssysteem van het korstmos want het vormt bijna geen apotheciën (vruchtlichamen) van de schimmelkomponent. Meer uitleg over lichenen vindt u ook bij de andere foto's van lichenen.
Het "Gewoon schubjesmos" (Hypocenomyce scalaris) is ook weer geen mos maar een korstmos of licheen! Een symbiose tussen schimmel en alg! De vormgeving is ook opnieuw zeer apart! Er worden schubvormige structuren opgebouwd die wat boven elkaar geplaatst staan, gewoonlijk op een zure schors zoals op eik. Het kan ook voorkomen op baksteen die doorgaans ook een zuur substraat is. Aan de onderzijde van elk schubje worden er soralen (kleine korreltjes) gevormd die de zwam en de alg bevatten en zo een perfect voortplantingsmiddel zijn van het licheen. Elk soraal (koreltje) kan een nieuw schubje vormen of nieuw licheen! Een wonderlijke wereld!(Even op foto klikken om te vergroten!)
Deze "Paranectria oropensis"(geen nederlandse naam), is een parasiet op de "Gewone poederkorst" (Lepraria incana), een licheen. De Gewone poederkorst wordt samengesteld uit een verzameling van grijze-blauwe korrels die alle samengesteld zijn uit een verzameling zwamdraden met daarin algen die voor de suikervoorziening instaan van de zwam. Het is de zogenaamde symbiose van de zwam met de schimmel. De witte zwamdraden en de roze vruchtlichamen met in het midden een donkerder gekleurd puntje maken deel uit van de parasiet die op zijn beurt van de algen wil gaan leven van de Gewone poederkorst en deze dus vernietigd. Een verder ingewikkeld systeem dus maar wel speciaal en mooi om zien! (Even op de foto klikken om te vergroten!)
Het "Bruin dijkschildmos" (Xanthoparmelia delisei) lijkt wat op de onderstaande. De kleur is dezelfde maar we zien in het midden alleen opzwellende lobjes en niet die koraalachtige isidiën zoals bij de onderstaande foto van het "Bruin hundbedschildmos"! Het "Bruin dijkschildmos" heeft dan wel soms apotheciën of vruchtlichamen maar die konden we hier niet ontdekken. Zeker op foto even klikken om te vergroten! Dit licheen of korstmos lijkt zeer zeldzaam te zijn en kwamen we ook nog maar éénmaal tegen!
Dit "Bruin hunebedschildmos" (Xanthoparmelia loxodes) ziet men niet vlug. Ook de kleur valt niet op! Het groeit op zuur gesteente (zoals hunebedden, vandaar de naam) en langs rivieren en zeedijken. Wij vonden het op asfalt bij een kanaal. Kenmerkend zijn de lichtbruine lobben aan de rand van het licheen en in het midden het voorkomen van isidiën (kleine koraalachtige uitsteeksels), die hier wel massaal op te merken zijn.(Even op foto klikken om te vergroten). Deze isidiën zijn perfecte voortplantingsmiddelen van het licheen. Zo één isidium kan een nieuw licheen geven. Er zit immers een stuk van de zwam en algen bij elkaar die kunnen uitgroeien. Meer uitleg nog over lichenen en korstmossen hiervoor...bij andere lichenen.
De "Kerkcitroenkorst" (Caloplaca ruderum) is zoals de naam het aanduid te vinden op oude kerken, kastelen en vestingswerken (cement, kalksteen, tufsteen of baksteen). Dit licheen is opgebouwd uit geïsoleerde of samenvloeiende bobbelige schubjes die vrij dik zijn. Ze zijn licht groengelig een bijzondere kleur! Ook de apotheciën (de vruchtlichamen van de schimmel) zijn mooi oranjegeel met een lichtere en blekererand. Even op de foto klikken om deze details beter te kunnen zien.
Dit "Bolletjes-geleimos" (Collema fuscovirens) is een licheen en bestaat uit lobvormige schubben met een bruinzwarte kleur. En in het midden zijn deze nog eens bezet met bolvormige uitsteekseltjes (isidiën genoemd). Het is verder gelatineus (vandaar de naam "geleimos") en als het nat is opgezwollen. De schimmel van het licheen is hier in symbiose met de alg "nostoc" die we ook vrij levend kunnen terugvinden als een donkergroene gel. Het licheen zelf is meestal te vinden op kalksteen en rotsen. Het is opnieuw een speciale vorm van een korstmos!
Ik ben Hellemans Karl, en gebruik soms ook wel de schuilnaam Cladonia.
Natuur
"Muizenstaart" (Myosurus minimus) een grappige naam voor een vertegenwoordiger van de Ranonkelfamilie. Het is een éénjarig plantje van een 10 cm hoog. De bloemen zijn klein en groenachtig- geel, allenstaand, zoals hier en lang gesteeld. Het komt uit een wortelrozet waar ook de bladeren onspringen. De speciale vorm van de bloem is waarschijnlijk de inspiratie voor de naam "muizenstaart". Nu vind men het vooral op vochtige tredplaatsen van het vee bij de ingang van weilanden op een zandige kleigrond. In "bijlage" (even op klikken) nog een detail met het bloemetje van de "Muizenstaart!
Het "Boompjesmos" (Climatium dendroides) is een tamelijk fors mos. Het staat op een stengeltje dat we hier niet kunnen zien en struikt dan uit in alle richtingen zoals een "boompje". Op deze wijze is het tamelijk goed van andere mossen te onderscheiden. Het is trouwens de enige soort in die familie die hier bij ons en in Nederland voorkomt. Men vindt het niet zo dikwijls maar in vochtige jonge bossen en moerassige toestanden komt men het wel tegen. (Even klikken op de foto om te vergroten). In "bijlage" nog een opname van twee "Boompjesmossen naast elkaar. (Ook op "bijlage" even klikken).
