De Ronde van Vlaanderen en Meerbeke in "Beelden uit het Pajottenland... en iets meer"

 
door Albert Schrever

In het Baljuwhuis van Galmaarden vond vorige zondag de voorstelling plaats van de fraaie publicatie over "Beelden in het Pajottenland... en iets meer" van de hand van Jan Heyvaert, dorpsdichter van Galmaarden 2009, en vakkundig verlucht met knappe foto's van zijn zoon Stijn.

Hoewel Meerbeke met de eindmeet van de Ronde van Vlaanderen de enige Oost-Vlaamse gemeente is die in het werk voorkomt zal elke lezer plezier beleven aan het hele werk, niet alleen om de knappe beschrijving en de kunstige foto's van ruim dertig beelden in het naburige Pajottenland maar ook om het "ietsje meer" dat de auteur aan zijn lezers meegeeft. Het werk (215 pag.), met een voorwoord van Urbanus uit Tollembeek, is grafisch en typografisch toebereid en verlucht door Bernard Vanderheijden.

Toen de Koninklijke Bond der Oost-Vlaamse Volkskundigen in 1994 het werk "Eigentijdse straatbeelden" van de Zottegemse volkskundige Renaat van der Linden (1918-1999) uitgaf was dit niet alleen een actueel maar ook een selectief inventaris van ruim 150 beelden die de voorbije dertig jaar "langs de straat" een plaats hadden verworven in onze Vlaamse provincies. Na een uitvoerige inleiding en een klassificatie zoals alleen Renaat dat kon organiseerde de auteur per provincie een défilé van de geselecteerde beelden. Op de hem eigen wijze wist Renaat ieder beeld te beschrijven en te illustreren met foto's, tekeningen, archiefstukken...

Toen ik dit werk, na bijna twintig jaar, opnieuw ter hand nam wist Renaat me weer te boeien, van het begin tot het einde... Zowel de teksten als de foto's en andere illustraties maken de lezer nieuwsgierig naar die onvoorstelbare rijkdom die Renaat in het boeiend Vlaamse volksleven wist te ontdekken en bekend te maken.

Anders maar daarom niet minder waardevol is het werk over "Beelden in de straat Zij vertellen hun verhaal Kleine monumenten in Oost-Vlaanderen" van de hand van Lut Bavay en Annelies Van den Bruele en in 2004 uitgegeven door Heemkunde Vlaanderen: een inventaris van 364 Oost-Vlaamse kleine monumenten "die een band hebben met de plaatselijke gemeenschap. Zo ontmoet de lezer een plejade van Oost-Vlaamse geleerden, kunstenaars, politici, industriëlen, helden van allerlei allooi... Ook zijn er tal van beelden en beeldjes opgenomen over verdwenen en bedreigde ambachten, over folkloristische onderwerpen als spotnamen, volksspelen, gebruiken, volksliedjes... Van elk ervan kunnen we een fragment van de lokale geschiedenis aflezen en dat maakt ze telkens boeiend". We mogen hier niet spreken van een saaie opsomming maar van een spannende exploratie door onze provincie die de beelden en hun volkskundige betekenis tot leven weet te brengen.

Jan Heyvaert (rechts) neemt zijn boek in ontvangst

Beelden in het Pajottenland

Het jongste (en naar we hopen niet het laatste) werk van vader en zoon Heyvaert verschilt van de vorige twee publicties in de eerste plaats wat het beperkt aantal (34) beelden betreft. Die selectie is echter geen beperking want ze biedt de auteurs de kans ieder kunstwerk uitvoerig te behandelen en aspecten te ontrafelen die getuigen van ernstig onderzoek.

De stukken over het Trekpaard -Brillant in Vollezele en Prins in Lennik- schetsen ons in nauwelijks enkele, fraai geïllustreerde bladzijden de geschiedenis van het Brabants Trekpaard wiens stamvader het levenslicht zag in... het Oost-Vlaamse Grimminge. Bijzonder waardevol vinden we het feit dat de auteur zijn keurig geschreven verhaal vaak literair aanvult en afwisselt met vakkundig gekozen stukjes poëzie.

We kunnen het niet nalaten hier "den Dikken van Pamel", een man met mythologische propor­ties, even aan bod te laten komen. Sinds we dit imposante beeld aan de Denderoever in Pamel een paar jaar geleden ontdekten bleef dit gigantisch meesterwerk in onze geest leven. Het Heyvaertduo motiveert: je kunt niet enkel een parallel trekken met Piere de Beeste van Willem Vermandere maar je zal ook vaststellen dat de beeldhouwer zich beperkte tot de essentie: "een openhangende vest en een enorme broek waarvan de bovenste knoop niet dicht kan, maar geen lichaam, geen hoofd. Doordat de handen nonchalant in de broekzakken zijn gestopt, zie je werkelijk niets lijfelijks terwijl juist dat omvangrijk lichaam van Viktor De Klercq toch zijn faam heeft gemaakt".

Zoals bij alle overige beschrijvingen weet de fotograaf ook hier aandacht te vestigen op onop­vallende -maar daarom niet minder betekenisvolle- details. Het "En iets meer" uit de titel ligt daar en op iedere pagina van het werk verborgen.

Jan Heyvaert samen met Urbanus. Urbanus schreef het voorwoord.


En iets meer

Voor wie uit is op "weetjes om mee uit te pakken op recepties..." geeft de auteur aan zijn lezers ook een leuke reeks interessante gegevens mee. Zo is Prins, het meer dan vier meter hoge trekpaard in Lennik, het grootste beeld terwijl het kleinste, een gedenkteken naar aanleiding van 50 jaar Chiro, te kijk staat voor de kerk van Kokejane. In Galmaarden staan niet minder dan zeven beelden, het record in de reeks terwijl Pepingen het moet stellen zonder ook maar één beeld! Het oudste beeld, de Galmaardse arts Limbourg in Anderlecht, is precies een eeuw oud terwijl het jongste pas vorig jaar tot stand kwam: de zonnewijzer in Kokejane.

De beeldhouwer die het grootste aantal kunstwerken leverde is Koenraad Tinel (Gooik) met vier stuks: Prins in Lennik, Urbanus in Tollembeek, en de Larf in Gaasbeek en in Vollezele. Ook Geraardsbergen, in de Vlaamse Ardennen en niet in het Pajottenland, heeft hier zijn verdienste: de grootvader van Koen Tinel (°1959) was de Geraardsbergse kunstenaar Frans Tinel (1895-1964). Hij sculpteerde en exposeerde ook een aantal beelden en hij ontwierp enkele vooroorlogse kermisaffiches voor de Oudenbergstad. De Tinels waren ook verwant met de bekende beeldhouwersdynastie D'Haese met o.m Roel, Begga, Reinhoud, kinderen van de Geraardsbergse Bert d'Haese en van Paula Tinel, nicht van Edgar, componist en pianovirtuoos.

Blijvend eerbetoon

De wielerliefhebbers kennen beslist het rennersduo nabij de kerk van Meerbeke, een aandoenlijk monument aan het eindpunt van de heroïsche Ronde van Vlaanderen die ook dit jaar nog haar apotheose kende op Oost-Vlaams grondgebied. Wat ook de toekomst moge zijn van de finale van de Ronde het kunstwerk van Dierik Potvlieghe is er een blijvend eerbetoon aan onze Flandriens.

Ieder beeld uit het Pajottenland dat vader en zoon Heyvaert ons met de pen en met de camera presenteren getuigt van vakmanschap. Jan en Stijn vormen een artistiek duo en we hopen dat ze hun kijkende lezers in de toekomst nog vaak op gelijkaardige en gelijkwaardige prestaties mogen vergasten.

Belangstellenden kunnen hun werk, uitgegeven door "De Draak" in Begijnendijk, rechtstreeks bestellen via de website van de uitgeverij: www.dedraak.org. 

Het boek kost 18.95 EUR en thuisbezorging kost geen cent meer dan de winkelprijs.

Albert Schrever

Nieuw dorpsgedicht op de binnenkoer van het Baljuwhuis

Op zondag 8 mei 2011 tijdens de streekproductenbeurs Pajotternijen in het Baljuwhuis werd op de binnenkoer mijn nieuw dorpsgedicht voorgesteld. Dit gedicht zal het hele jaar op de binnenkoer te lezen zijn.

Nectar en ambrozijn

Tot waar de boomgaard, de melkboer met paard,

de scharensliep en de buikige beenhouwer

blauw van kou maar kwiek als een bliek?

Tot daar de hoefslagen en het kloefgeweld in sporen

van horen vertellen. Ze klepperen na in kronieken

van slaven in ’t veld met erre, erre de kreunende kerre.

Vertel de kinderen -verkrampt in duimtaal- over het stoeien

in het lome loof en het soezen op schommelschoot met

wangen bloedrood in de gloed van de Leuvense stoof.

Gelukkig nog d’ ouden van dagen bewerend bij hooi en bij gras

hoe goed maar hoe hard het was. Ze wentelen in muziek

uit de jaren, stilletjes drinkt zij kriek, hij lambiek.

Tot nu zijn de moeders, geurend naar mekkermelk en halve

maan, de nectar en de ambrozijn. Eromheen tjilpt de ringmus

het Pajotse landlied. O ja, wat hier is bewaard, sterft niet.

Marleen De Smet

Rik Wouters krijgt een permanente plaats in de tuin van het Galmaardse Baljuwhuis

Tijdens de Pajotternijen op zondag 8 mei 2011 werd in de tuin van het Baljuwhuis een nieuw gedicht “Galmaardse Stilte” van Rik Wouters, dorpsdichter 2010, onthuld.

De voorbije jaren plaatste de gemeente al drie gedichten van o.a. Albert Schrever, Albert Bourgoignie en Jan Heyvaert.

Galmaarde stilte van Rik Wouters (2010)

 

passer montanus van Jan Heyvaert (2009)

Stilte van Albert Bourgoignie (2008)

 

Galmaarden met je duizend gezichten van Albert Schrever (2007) 

  

Zicht op de muur die mijn vier grote broers beklommen. De gedichten zijn permanent te bezichtigen en te lezen.

In 2012 bind ik de pedaalriempjes aan voor de loodrechte klim tegen de muur. Hopelijk wordt het geen chasse patate en sluit ik de gaten in het kielzog van mijn voorganger tot ik het heerschap vooraan kan bereiken. Ach, bezieling geeft me vleugels...

... en er werd me gezegd dat het geeuwend vuilbakje zal worden verplaatst.



 

Albert Schrever laureaat Eremerk Graaf Boudewijn

Albert Schrever uit Geraardsbergen is genomineerd voor het Eremerk Graaf Boudewijn. Dat is een prijs die Gerardimontium jaarlijks uitreikt. De vereniging, die zich bezig houdt met lokale geschiedenis, reikt de prijs al voor de 5de maal uit. Graaf Boudewijn is de stichter van de stad Geraardsergen. De oorkonde wordt jaarlijks uitgereikt aan mensen of verenigingen die zich bijzonder verdienstelijk hebben gemaakt of maken door de verspreiding van de kennis van het lokaal verleden of voor het behoud van ons cultuurhistorisch erfgoed.

Albert Schrever levert sinds jaren een betekenisvolle bijdrage voor het behoud van het cultuurhistorisch erfgoed, onder meer door zijn talrijke publicatie over lokale geschiedenis en taalkunde. Zo maakte hij in 2004 een studie over Geraardsbergen, zijn taalgebruik & zijn taaleigen.

(Bron: Radio M.I.G.)

Bijlagen:
dNB_april_2011.pdf (139.4 KB)   

Boek 'Beelden in het Pajottenland'

                                               en iets meer…

Waar men gaat langs Vlaamse wegen komt men een 'postuurken' tegen, schrijft Urbanus in het voorwoord van Beelden in het Pajottenland .

Zijn dorpsgenoot Jan Heyvaert vertelt hierin het verhaal achter de 'postuurkens' in onze streek. Maar niet in de vorm van een droge brok geschiedenis of cultuur zoals ze al in heel wat andere boeken te lezen valt. Hij maakt er veelal persoonlijke verhalen van en verweeft de culturele, historische, folkloristische of artistieke bestaansreden van elk beeld met humor, filosofische bedenkingen, kritische noten over de mensheid, bespiegelingen omtrent taal, poëzie van dichters uit de streek. Zijn zoon Stijn tekent voor de originele kleurenfoto's.

Beelden in het Pajottenland (21x22,5 cm, 216 blz.) wordt voorgesteld ter gelegenheid van de Pajotternijen, op 8 mei om 10.30 uur in het Baljuwhuis.

Wil je erbij zijn, mail dan naar de uitgeverij (lut.desmet@dedraak.org) met hoeveel personen je komt. Het boek is er (ook de rest van de dag) te koop voor 16,95 euro i.p.v. 18,95 euro.

Uitreiking van de Bronzen Urbanus en de voorstelling van de dorpsdichter(es) 2011.

Galmaarden wil uitgroeien tot poëziedorp

.

Eens Galmaardse dorpsdichter, altijd Galmaardse dorpsdichter

Galmaardse dorpsdichters hangen permanent aan de Baljuwmuur

De gedichten van dorpsdichters Roland Bourgoignie (2007) en Albert Schrever (2008).

De gemeente Galmaarden in samenwerking met de cultuurraad plaatste in januari 2011 drie gedichten in de tuin van het Baljuwhuis. Volgens Elie Herregodts, voorzitter van de Cultuurraad, was het een speciaal moment voor de gemeente. “Het was Jan Heyvaert die meer dan vijf jaar geleden het idee naar voren bracht om opnieuw een dorpsdichter te kiezen. Nadien kwam de vraag van de Cultuurraad om ook iets te doen met deze gedichten”, sprak Elie Herregodts.

Daarom werd zopas één gedicht van elke dorpsdichter Roland Bourgoignie, Albert Schrever en Jan Heyvaert op de tuinmuur van het Baljuwhuis geplaatst. Het is de bedoeling dat deze gedichten daar blijven hangen en er elk jaar een nieuw gedicht van een nieuwe dorpsdichter bij geplaatst wordt. “Zo kunnen de bezoekers genieten van de gedichten en het is de bedoeling dat op termijn ook op andere plaatsen in Galmaarden gedichten gaan geplaatst worden”, aldus nog Elie Herregodts.


Jan Heyvaert de dorpsdichter van 2009.

Bron: Editiepajot van 17 januari 2011

Foto’s: ©Marc Colpaert