Begin 2018 reikte het Peter Benoitfonds de Benoitprijs uit aan dirigent Frits Celis (°1929).
Een terechte bekroning voor de man die heel wat Vlaamse composities dirigeerde en zelf een rijk palmares aan composities kan voorleggen.
Celis schreef heel wat kamermuziek en symfonisch werk. Bovendien was hij ook nog directeur van de KVO en schreef hij o.a. een monografie over August De Boeck en Edward Keurvels.

Om die prijs wat meer kracht bij te zetten organiseerde het Peter Benoitfonds op donderdag 6 december een huldeconcert voor Frits Celis. 'Een prachtig Sinterklaasgeschenk', noemde de gevierde het zelf.

Op het programma stonden 4 kamermuziekwerken van Frits Celis en 1 Sonate voor alto en piano van Willem Kersters (1929-1998). Kersters en Celis legden een deels parallel circuit af als student, componist en professor aan het Antwerps Conservatorium.

Het concert opende (na de verwelkoming door Patrick Verhoeven, voorzitter van het Peter Benoitfonds) met Frits' Hymne aan August De Boeck van Merchtem voor harpsolo. Een uniek werk voor harp in de lyrische stijl van De Boeck en met een verwijzing naar De Boecks aria in Winternachtsdroom.
Mathilde Wauters vertolkte de partituur heel fijn en stemmig.

Daarna kwam Kersters aan de beurt met zijn eerder al vermelde Sonata voor alto en piano. Een jeugdwerk uit 1954, maar wellicht een van zijn beste werkjes. Hier en daar knipogend naar Hindemith baande de jonge Kersters zich een eigen weg als modern componist.
Javier Cubillas Olmo (altviool) en Stephanie Proot (piano) voerden ons gewillig mee in dit knap werkje dat Willem aan zijn ouders opdroeg en waarmee hij in 1956 de Prijs Albert De Vleeshouwer won.

Daarna was het voluit de beurt aan Celis. Het vermaarde Spiegel String Quartet speelde samen met fluitiste Anna Jansà Bayona het Quartetto 1. De fluit werd bewust niet als solo-instrument aangewend. Elk instrument kreeg in volle polyfoniestijl een evenwaardige rol. Ook de uitvoering bevestigde dit opzet. Een perfecte verwevenheid van de instrumenten in 1 geheel.

Pianiste Stephanie Proot betrad daarna opnieuw het podium in de Witte Zaal van DeSingel om Olivier Lemmens te begeleiden in de Sonate nr. 1 voor viool en piano. 
Net zoals het werk van Kersters was dit een jeugdwerk van Celis (1948-1951). Fris, spontaan, afwisselend met lyriek, expressionisme, zangerigheid en ritmische contrasten.

Tot slot konden we opnieuw genieten van het Spiegel String Quartet in het Quartetto d'Archi. Een kwartet dat uit 1 deel bestaat. Een stil begin leidt via een zorgvuldig opgebouwde spanningslijn tot een soort hoogtepunt om daarna in een absolute verstilling te eindigen.

Na het beluisteren van deze werken menen we te mogen besluiten dat Celis perfect geslaagd is in zijn opzet: het overbruggen van de kloof tussen de hedendaagse componist en zijn al dan niet bereidwillige toehoorder. 
Als volwaardige eclecticus beheerste hij de avant-garde, maar ook het lyrisme, het expressionisme, de zangerigheid....

Een dankbare en zichtbaar opgetogen Frits Celis, vergezeld door zijn echtgenote, nam ruimschoots de tijd om de uitvoerders te bedanken en te feliciteren en om het publiek te groeten. Onder hen o.a. eredirecteur Michaël Scheck, musicoloog Luc Leytens en componisten Roland Coryn, Koen Dejonghe en Wilfried Westerlinck.

Met een hartelijke receptie eindigde deze mooie en muzikaal rijke avond.

Inmiddels zijn we aan de tweede adventszondag toe.
Daarom een kort en stil stukje muziek als ondersteuning bij het ontsteken van de kaars(en) op de adventskrans.

Weldra wordt het Kerstmis!

Bijlagen:
Bij het ontsteken van de adventskaars.pdf (150.5 KB)   
BIJ HET ONTSTEKEN VAN DE ADVENTSKAARS.wav (5.5 MB)   

Op 4 november 2018 speelde Arina Tsytlenok een orgelconcert als hommage aan Jef Tinel.

Het concert werd gegeven in de Augustijnenkerk van Gent op het Forrestorgel.

Organisator was Paul De Maeyer en de vereniging 'De Principaal'.

U kan hier een klankbeeld beluisteren.

Bijlagen:
https://www.youtube.com/watch?v=sE5ogp8a4JU&feature=youtu.be   

Zaterdag 10 november woonden we in de Antwerpse Elisabethzaal het groots herdenkingsconcert bij.

Het Antwerp Symphony Orchestra speelde werken van o.a. Mortelmans, De Vocht, Gilson, Van Hoof, Debussy, Berg, Elgar, Vermeersch en Celis.
Een schitterende uitvoering van deze prachtige muziekwerken.
Sopraan Liesbeth Devos soleerde in werken van Vermeersch en Elgar. Een puike prestatie.

Origineel was het opzet om tussen de muziekstukken in en zelfs boven het orkest uit enkele sprekende teksten van o.a. Van Ostayen, Loveling, Boens en Van Cauwelaert te laten voordragen. Een zeer mooi samenspel van muziek en woord. Vakkundig gekozen en geprogrammeerd.
Stemmen van dienst waren Vic De Wachter en Gilda De Bal.
Mooie stemmen, dat zeker.
Helaas bleken een aantal teksten te moeilijk om zonder versprekingen te debiteren. Soms werden de teksten zo gelezen dat de zinsbouw en betekenis verloren gingen. Van deze twee rasacteurs hadden we beter verwacht. Een strenge leraar zou vragen of de leerlingen wel hun voorbereiding hadden gemaakt....

Gelukkig maakte de muziek alles goed.

Vandaag is het precies 100 jaar geleden dat de wapens zwegen.
WO I kende eindelijk een einde.
Miljoenen jonge soldaten, burgers, vrouwen en kinderen waren gesneuveld of gewond geraakt.

Dat mogen we nooit vergeten.

Daarom dit orgelstukje: We blijven hen gedenken, we will remember them.....

Daarnaast ook een pianostukje van Jef Tinel (1885-1972) dat de soldaten vereert die hun bloed veil hadden voor het vaderland.

Bijlagen:
https://www.youtube.com/watch?v=ajGKtDcolkM   
https://www.youtube.com/watch?v=E8cqavbnae0   

Via deze link:

http://www.contrebombarde.com/concerthall/home/browse/playlist/most_recent/per_page/20/order/desc/sort/composer_name/section/public/2580

kan u orgelmuziek (12 live-opnames) van Jef Tinel beluisteren.

Organist Agnus_Dei vertolkt Tinels muziek voortreffelijk.
De commentaren van luisteraars zijn ook interessant en boeiend om te lezen.

Ook van Jef Tinels oom en leraar Edgar Tinel is muziek te beluisteren.

Een aanrader...

We meldden het eerder al: KLARA doet flink zijn best om op de Vlaamse feestdag muziek van Vlaamse componisten te laten horen.
Dank en proficiat!
Een boeiende radiodag....

Een ander Vlaams componist leer je kennen (in beeld en klank) via bijzittende link.
Ook een ontdekking waard!

Bijlagen:
https://www.youtube.com/watch?v=KO64VGQUgfE   

Klara, de klassieke radiozender, laat 11 juli niet ongemerkt voorbijgaan.

Een heel pakket Vlaamse muziek staat geprogrammeerd.
Als het goed is, zeggen we het graag.....

Op zaterdag 2 juni om 20 uur konden we in de Halse basiliek een uniek concert bijwonen in het kader van de viering 'Halle, 750 jaar Mariastad'.

Op het programma stonden o.a. fragmenten van het befaamde Mariaspel dat destijds getoonzet werd door Alfons Moortgat. Sinds 1954 werd het werk niet meer uitgevoerd.
Een enige kans om dat majestueuze werk nog eens te horen.

Met veel verwachting trokken we naar de basiliek. Deze was tot de nok gevuld met geïnteresseerde luisteraars.
We werden feestelijk verwelkomd door een kwartet van Halse bazuinblazers en meteen was de vreugdevolle toon gezet.
Daarna zetten koor (Vox Veroni o.l.v. Anja Dierickx) en organist Stijn Hansssens de avond in met Hanssens' Gebed tot O.L.Vrouw van Halle. Een vroom, devoot en plechtig lied ter ere van de Zwarte Madonna.
In de loop van de avond kregen we enkele Ave Maria's te horen van Stravinsky, Van Nuffel, Jenkins en Karel Dekoster. Deze laatste versie - voor 3-stemmig mannenkoor en orgel - ging helaas wat de mist in door intonatieproblemen bij het koor. Jammer, want het werk van Dekoster - zelf een Hallenaar, organist en eerste directeur van de Halse muziekacademie - verdiende beter. Het was overigens een unieke kans om eens werk van deze leerling van Edgar Tinel aan het Lemmensinstituut te horen. 
Verdient een herkansing! 
De dirigente daagde de dames van haar enthousiaste koor zwaar uit door Poulencs Litanies à la Vierge Noire te programmeren. Een compositie met heel wat dissonante akkoorden en moeilijke wendingen. Een grote uitdaging die hier en daar toch wat te zwaar bleek, alle inzet en goede wil van het koor ten spijt. Het blijven tenslotte ongeschoolde liefhebbers die er ook niet jonger op worden. Een probleem bij veel goede amateurkoren.

Het koor kwam beter tot zijn recht in Jenkins' Haeling Light; a Celtic prayer en in Rodoreda's Catalaanse Rosa de abril. Hier zong het koor overtuigend, melodieus en zuiver.

De kers op de taart - en daarvoor waren we eerlijk gezegd ook gekomen - vormden enkele fragmenten uit het majestueuze en legendarische Mariaspel 'Maria's Leven' in 1910 getoonzet voor Halle door Alfons Moortgat. Moortgat was toen kapelmeester in Halle.
Hij schreef muziek voor een 4 uren durend Mariaspel dat tot 1954 jaarlijks in Halle werd opgevoerd.
Alleen de oude Hallenaars hebben nog herinneringen aan deze optredens.
Daarom waren we vol verwachting om enkele fragmenten te kunnen beluisteren.
Jammer dat de selectie beperkt bleef tot een orgeltranscriptie van de ouverture en het openings- en slotkoor.
Zo kregen we natuurlijk geen volledig beeld van het werk. Maar goed, we konden toch even proeven van dit laatromantisch en groots opgevat werk. De koorpassages illustreren de gelovige dimensie van het werk en de oprechte volksdevotie van Vlaanderen in de eerste helft van de vorige eeuw.
Koor en organist voelden zich merkbaar in hun sas in dit werk en musiceerden gedreven en vol vuur en gloed.

Het concert eindigde zeer passend met een samenzang van Moortgats Staplied ter ere van O.L. Vrouw van Halle. Dit lied is vandaag duidelijk nog zeer gekend en geliefd bij de kerkelijke Hallenaren....

Zijn we voldaan naar huis gegaan? Ja en neen.
We hebben enkele mooie en historisch interessante composities leren kennen. We hebben een gedreven koor en dirigente aan het werk gezien en gehoord, begeleid door een zeer vakkundige organist. Dat alles in het prachtige kader van de basiliek onder het toeziend oog van de Zwarte Madonna van Halle.
Graag hadden we wat meer van Moortgats Mariaspel gehoord en sommige stukken leken technisch gezien iets te hoog gegrepen voor de zangers.

We bewaren zeker een fijne herinnering aan de kennismaking met de muziek van Moortgat en proberen ons in te beelden hoe dit eertijds in de Concordia en Mariazaal moet geklonken hebben....
Een volgende uitdaging?

Bijlagen:
Maria's leven_Moortgat.wav (8 MB)   

Onder deze titel verscheen pas een cd, uitgegeven door de vzw Tinelmuseum uit Sinaai.
Het is een live-opname van een concert dat op 25 november 2017 gegeven werd in de Sint-Catharinakerk in Sinaai.

Sinaai, waar de wieg van Edgar Tinel stond

Sinaai is het geboortedorp van de grote Vlaamse componist Edgar Tinel die later directeur werd van zowel het Mechelse Lemmensinstituut als het Brusselse conservatorium. Als pianist en componist verwierf hij internationale faam.
Tot vandaag blijft de grote telg in zijn geboortedorp zeer vereerd. De vzw Tinelmuseum richtte in Tinels geboortehuis een museum in en organiseert jaarlijks enkele activiteiten rond de componist.
Zo bracht het kamerkoor Terpander onder de vakkundige leiding van Godfried Van de Vyvere een concert met koormuziek van Edgar Tinel en tijdgenoten.
Van de Vyvere is oud-student en docent aan het Lemmensinstituut. Hij geeft ook les aan de Muziekacademie van Sint-Niklaas en leidt in die hoedanigheid Terpander, het koor van het Deeltijds Onderwijs.
Andere medewerkers waren organist Koen Maris, pianist Stefan Van Landeghem en sopraan Anne Van Ballart.
Heel het concert is nu op cd uitgebracht. De akoestiek is prima op enkele kleine nevengeluidjes na die in een live-opname onvermijdelijk zijn.
Een bepaald koorwerkje werd na het concert hernomen omdat er tijdens de eerste uitvoering iets te veel gehoest werd. Er is dus wel degelijk veel aandacht besteed aan de vlekkeloosheid van de opname…

Edgar Tinel en zijn invloed

De cd opent plechtig en waardig met ‘Improvisata’ voor orgel van Edgar Tinel (1854-1912).  Daarna zingt het koor een uitgebreide selectie uit Tinels ‘Adventsliederen’, ‘Marialiederen’ en ‘Geestelijke Gezangen’. Allemaal koorwerkenop tekst van Tinels goede vriend Guido Gezelle.
Naast werk van Edgar Tinel vertolkt het koor zeer stijlgetrouw, haarfijn, homogeen, sfeervol, klank- en kleurrijk werkjes van toondichters die rechtstreeks of onrechtstreeks verband houden met Edgar.
Het koor geeft in alle uitgevoerde stukken blijk van een zeer verzorgde dictie en sterke toonvastheid en correcte intonatie.

Jef Tinel (1885-1972) studeerde bij zijn oom aan het Lemmensinstituut. Diens ‘O salutaris hostia’ is een pareltje laatromantische religieuze muziek dat helaas te weinig uitgevoerd wordt. Doorzichtige structuur, klassieke tonaliteit en een eigen harmoniekleur zijn enkele kenmerken van zijn koorwerken. Van een van Tinels latere opvolgers als directeur van ‘Lemmens’, Jules Van Nuffel (1883-1953),  horen we een andere versie van ‘O Salutaris hostia’. Camil Van Hulse (1897-1988) was een Sint-Niklazenaar die naar Arizona uitweek. ‘Hear my prayer, O Lord’ illustreert zijn laatromantische schrijfwijze met invloeden van het expressionisme.   
Dit werkje vormt de perfecte overgang naar het moderne ‘The sick Rose’ van Peter Pieters (1957). Deze leerling en leraar van het Lemmensinstituut schreef het als opgelegd stuk voor de Internationale Koorwedstrijd Vlaanderen te Maasmechelen. De compositie is veeleisend voor de zangers omdat er heel wat uitdagingen en stemtechnische eisen in verwerkt zijn. Toch is het zeer toegankelijk voor alle luisteraars.

Waar haalde Edgar Tinel zijn inspiratie?

Naast muziek van leerlingen van Edgar Tinel en zijn instituut prijken op de cd ook enkele werken van componisten die op hun beurt Tinel beïnvloed hebben.
Pianist Stefaan Van Landeghem vertolkt nauwgezet 2 ‘Klavierstücke’ van Johannes Brahms (1833-1897), ‘Widmung’ van Robert Schumann (1810-1856) in een pianotranscriptie door Franz Liszt (1811-1886) en een 'Romance' van Liszt. Een schitterende apotheose van het geheel vormt de zeer krachtige en melodieuze psalm ‘Hör mein Bitten’ van Felix Mendelssohn Bartholdy (1809-1847). Deze laatste componist was net als Tinel een grote aanhanger van de muziek van J.S. Bach en verbond in zijn oeuvre de klassieke structuur en beheerste toonspraak met de bredere romantiek.
Sopraan Anne Van Ballart gaat met verve de dialoog aan met het koor waardoor het geheel zeer fris, groots, homogeen en harmonieus overkomt.

Een aanrader

Deze cd komt tegemoet aan de vraag van veel Vlaamse luisteraars.
Hij plaatst componisten van bij ons in hun juist perspectief. We kunnen als kritische toehoorder oprecht vaststellen dat onze eigen componisten (en uitvoerders) niet moeten blozen. Onze eigen muziekproductie kan de vergelijking met die uit het buitenland feilloos doorstaan.
Een tweede verdienste is dat we enkele componisten en werkjes van eigen bodem (beter) leren kennen en waarderen.
We kunnen daarom alleen maar hopen dat de cd ruim verspreid wordt en dat deze vzw en andere organisatoren verder die weg opgaan en dergelijke interessante en boeiende initiatieven nemen.

18 euro (en 5 euro verzendkosten)

vzw Tinelmuseum Sinaai
www.edgartinel.be
 

Enkele dagen geleden opende in Merchten een August De Boeckmuseum de deuren.
Meer dan een bezoek waard.

Bij deze gelegenheid werd een videodocumentaire gepresenteerd die via Youtube te bekijken is.

Adres: Reedijk 1, 1785 Merchtem
Bezoek op afspraak: frank.teirlinck@scarlet.be
Naar aanleiding van de opening werd ook een kleine documentaire gemaakt: 
https://youtu.be/lRd3-Ww5HUY

Zalig Paasfeest!

Bijlagen:
Pasen.mp3 (2.3 MB)   
Pasen.pdf (40.5 KB)   

Surfend op het net botsten we toevallig op 2 partituren van Jef Tinel (1885-1972).

'Ballade' voor strijkers en 'Ongestadig' voor 3 violen.

Tobias Broeker schreef ze over vanuit het originele handschrift.
Een manuscript dat in het familiearchief nergens te bespeuren is.
Een unieke vondst dus.

Beide stukjes bestaan ook in een pianoversie. 

Bijlagen:
Kamermuziek voor strijkers_Ballade.pdf (123.1 KB)   
Kamermuziek voor strijkers_Ongestadig.pdf (54.2 KB)   

Vandaag is het voor de katholieken 'Aswoensdag'.

De veertigdaagse vastentijd om zich klaar te maken voor Pasen start.
40 dagen van boete, inkeer, versobering en verandering.

Een begeleidend orgelstukje.

Bijlagen:
Dies cinerum.m4a (667.8 KB)   
Dies cinerum.pdf (37.8 KB)   

Het is niet de tijd van het jaar, maar toch dit orgelstukje voor de drieëenheid: Sancta Trinitas.
3 zelfstandige stukjes die 1 geheel vormen en een onderlinge band hebben.

Bijlagen:
Sancta trinitas.pdf (525.9 KB)   
Sancta Trinitas.wav (8 MB)   

Phaedra 25 jaar

Dit jaar blaast het platenlabel Phaedra 25 verjaardagskaarsjes uit.

In de loop van die kwarteeuw verschenen onder de naam Phaedra Classics een 40-tal CD’s met muziek van internationaal befaamde componisten, uitgevoerd door Vlaamse uitvoerders.

In de reeks In Flanders’ Fields verschenen bijna 100 CD’s met muziek van Vlaamse toondichters. In principe van componisten die werkten tussen 1830 en 1950, maar af en toe kleurde samensteller Luc Famaey wat buiten de lijntjes. Zo werd ook al eens muziek van modernere componisten (bv. Piet Swerts en Johan Duyck) of van de barokcomponist Willem-Gommaar Kennis opgenomen en uitgebracht.

Jubileumuitgave

Voor deze jubileumplaat werd geopteerd voor operamuziek en liederen van Lodewijk Mortelmans, August De Boeck en Peter Aerts.

Lodewijk Mortelmans (1868-1952) was een van de eerste oud-leerlingen van Benoit die de Prijs Van Rome won en later zijn leermeester zou opvolgen als conservatoriumdirecteur.

Hij schreef interessante orkestwerken (In Memoriam; Helios; Morgenstemming…) en pianomuziek maar is vooral gekend als liederencomponist. Hij slaagde er perfect in tekst en muziek tot een psychologische eenheid te verwerken. Een schoolvoorbeeld is ‘Als de ziele luistert’, op tekst van Guido Gezelle. Hier wordt het lied gebracht door sopraan met orkestbegeleiding. Eveneens het lied ‘Ellen, een Lied van de Smart’ (voor tenor en orkest) beantwoordt aan die kenmerken. Een zeer aangrijpend lied. Vreemd dat Mortelmans zelf uitdrukkelijk de uitvoering ervan verbood.

Zijn enige opera ‘Kinderen der zee’, op tekst van Rafaël Verhulst, werd gecreëerd in 1920.

Het verhaal behandelt een dramatische en noodlottige liefdesgeschiedenis. Mortelmans’ muziek ademt de invloed van Wagner met leidmotieven, een rijke, afwisselende, beweeglijke en volle orkestklank en veel tragiek en zwaarmoedigheid.

De opera werd bij de première niet erg gunstig ontvangen en Mortelmans verbood nadien verdere opvoeringen. Zo wordt de cd bijna een florilegium van verboden vruchten….

Hij maakte er echter wel een suite van met een selectie van vocale en instrumentale stukken.

Uit die suite horen we op de cd enkele aria’s en duetten met verve vertolkt door sopraan Liesbeth Devos, tenor Peter Gijsbertsen en bas-bariton Werner Van Mechelen.

De Würtenbergische Philharmonie Reutlingen staat onder de leiding van Dirk Vermeulen.

Ook August De Boeck (1865-1937) kennen we als virtuoos toondichter van symfonische muziek (Symfonie in G; Dahomese Rhapsodie; Nocturne…), cantates en liederen. Vooral zijn liederen op Franse teksten oogstten internationale lof. Maurice Ravel vond ze even mooi als de liederen van Gabriel Fauré. ‘C’est en toi, bien aimé’ bewijst dit ten volle.

Maar net zoals Mortelmans waagde De Boeck zich aan het operagenre. Vijfmaal zelfs. Twee sopraanaria’s, uit La route d’ Emeraude / Francesca en Winternachtsdroom illustreren de veelzijdigheid van de Merchtemnaar die telkens de juiste toon wist te vinden om de bij wijlen passionele emoties uit te drukken. De Boecks opera’s hebben een onmiskenbare invloed van Wagner, maar hebben ook een veristische inslag in die zin dat de melodieën nooit een zuiver esthetische functie hebben, maar steeds gebruikt worden om een landschap, een gebeurtenis of de gevoelens van een personage uit te beelden of op te roepen.

Peter Aerts

Bij het grote publiek is Peter Aerts (1912-1996) wellicht minder bekend. Dus is het zeer lovenswaardig dat de cd ook een stuk van deze componist aanbiedt.

Aerts volgde pianolessen bij zijn tante Jozefa Aerts, studeerde notenleer bij Karel Candael, Hendrik Van Schoor en Jan Broeckx en volgde lessen compositie, harmonie en orkestratie bij o.a. Lodewijk Ontrop, Jef Schampaert, August Baeyens (zelf een leerling van De Boeck) en Edward Verheyden. Om den brode studeerde hij tussendoor voor tandtechnicus.

Hij werkte als begeleider nauw samen met Jef Van Hoof en werkte bij het NIR en VLANARA. Hij was ook koordirigent.

Aerts componeerde als laat-romanticus met wat modernistische inslag een zeer gevarieerd oeuvre bijeen van liederen, missen, kamermuziek, orkestwerken, piano- en beiaardcomposities, koormuziek en zelfs een opera.

Verschillende werken werden bekroond met provinciale of andere prijzen.

Peter Gijsbertsen vertolkt op deze cd het uitdrukkingsvolle lied ‘In Flanders’ Fields’ op de gekende oorlogsverzen van John McCrae.

Lyriek ten top

Deze cd bevat niet meteen de meest opgewekte of lichte muziek. Alle composities bevatten een pathetiek, een vol emotioneel lyrisme met een wijd gedragen melos, een breedvoerige melodieuze en bij wijlen tragische, getourmenteerde en melancholische  dramatiek.

De solisten zingen zeer spanningsvol, genuanceerd, beweeglijk en soepel.

Het orkest begeleidt accuraat en veelkleurig.

Orkest en soli zijn heel goed in harmonie en balans waardoor de tekstverstaanbaarheid zeer groot is en de begeleiding toch zeer levendig en haarfijn tot haar recht komt.

Warm aanbevolen voor al wie houdt van romantische opera en liederen.

Peter Leys

 ________________________________________________

Phaedra

In Flanders’ Fields 97

92097

Arias and Orchestral Songs by Lodewijk Mortelmans, Peter Aerts, August De Boeck.

Liesbeth Devos (sopraan), Peter Gijsbertsen (tenor), Werner Van Mechelen (bas-bariton);

Würtenbergische Philharmonie Reutlingen o.l.v. Dirk Vermeulen.

€ 21 (per post) of € 13 (download)

http://www.phaedracd.com

In 2017 herdachten we de Slag van Passchendaele.

Dat was een uiterst bloedige, gruwelijke en vrij zinloze slag die 100 jaar geleden uitgevochten werd in de Ieperse Salient.

Om die verjaardag met de gepaste luister te herdenken schreef Piet Swerts (°1960) een koorsymfonie op teksten van de Engelse soldaat-dichter-componist Ivor Gurney (1890-1937).

Swerts hoeven we nauwelijks nog voor te stellen.

Deze Limburgse musicus geniet internationale faam als componist, pianist en dirigent. Hij is professor aan het Leuvense Lemmensinstituut en is door het grote publiek gekend dankzij werken zoals ‘Zodiac’ (opgelegd vioolconcerto voor de Elisabethwedstrijd) en ‘Rotations’ (opgelegd pianoconcerto voor diezelfde wedstrijd).

Ivor Gurney kwam in 1917 aan op het Ieperse front.

Hij was zeer geschokt door het oorlogsgeweld en de nefaste invloed ervan op het landschap. ‘Een verschrikking’, zo schreef hij in zijn gedichten. De natuur en de bomen waren een vaste inspiratiebron voor zijn compositorisch en poëtisch oeuvre. Vandaar dan ook de titel ‘A symphony of trees’.

Hij dichtte zowat 50 stukken over Ieper.

De boom wordt gebruikt als een metafoor van alle menselijke emoties.

Er werden daarnaast enkele gedichten van vrouwelijke dichteressen (Charlotte Mew en Margaret Postgate Cole) gebruikt om ook het vrouwelijke element in dit oorlogsdrama aan bod te laten komen.

Piet Swerts leerde de gedichten van Gurney kennen via Piet Chielens, de conservator van het In Flanders Fieldmuseum in Ieper. Het was ook Chielens’ idee een groots muziekwerk te laten creëren n.a.v. 100 jaar Passchendaele.

Piet Swerts bestudeerde dit thema gedurende 7 jaar en nam 2 jaar om deze koorsymfonie te componeren.

De compositie bestaat uit 19 delen waarin koor, orkest en solisten elkaar spontaan afwisselen, aanvullen en ondersteunen.

Het werk start met een sterke opener van het orgel die dan overgaat naar koor en orkest. Daarna treedt er een grote verstilling op.

De symfonie eindigt met een trage maar grootse climax. En zo vormt het hele werk een grote spanningsboog zonder dipjes maar met een sterke structuur.

Viermaal gebruikt Swerts het gedicht ‘Memory, let all slip’ als ankerpunt, leidmotief in dit meer dan 83 minuten durende opus.

Vier orkestrale interludia brengen rust en sfeer en maken de overgang tussen de verschillende delen.

Het gebruik van de hoorn in ‘Interludium I’ en het daaropvolgende ‘Klaaglied’ verwijst duidelijk naar de bossen en de heuvels van Ieper.

Interludium II is een duidelijke verwijzing naar het beginthema.

Na de krachtige intro en het intieme Klaaglied horen we het boeiende lied ‘The silent one’ waar de tenor geregeld ostinaatgewijs bijgetreden wordt door het koormotief ‘the silent one’.

De dreigende doodsklok is constant aanwezig zonder opdringerig te worden. Allemaal voorbeelden van een doordachte structuur en beschrijvende sfeerschepping.

In 2015 werden 138 bomen, olmen, geplant als herinnering aan de Ieperboog. Ook hiernaar verwijst de symfonie.

Het getal 138 speelt bij Swerts een sleutelrol in de compositie. 1 – 3 – 8. Constant hanteert de toondichter deze hele en halve toonafstanden en combineert hij – naar het voorbeeld van Fauré’s Requiem - mineur- en majeurakkoorden om de gewenste tragische, droevige, klagende, berustende en bij wijlen heroïsche klanken te bekomen.

Bij het componeren heeft Piet Swerts opvallend veel rekening gehouden met de akoestiek van de Ieperse Sint-Maartenskathedraal waar de creatie plaats vond. Hij koos resoluut voor een grote koorbezetting (348 zangers) met jeugd- en kinderkoren naast gemengde koren, een groot symfonisch orkest, twee orgels (het kathedraalorgel en een orkestorgel) en twee zangsolisten (sopraan en tenor).

De wereldcreatie vond plaats op 15 september 2017. Op 16 september volgde een tweede uitvoering.

Beide concerten werden opgenomen en de voorliggende Phaedra-cd is een combinatie van beide performances.

Het Symfonieorkest Vlaanderen, de sopraan Lee Bisset, de tenor Thomas Blondelle en de 11 koren stonden onder leiding van David Angus.

Om het koor extra tot zijn recht te laten komen werd geopteerd voor een U-opstelling rond het orkest. De kinderkoren zongen nu eens boven op het oksaal en dan weer beneden. De trompettist – een directe verwijzing naar The Last Post – speelde vanuit een nis boven het orkest. De hoornist en paukenist waren apart opgesteld.

Omwille van de galm gebruikte de componist slechts één snel deel. De rest is breder en trager.

Uiteraard zijn er schoonheidsfoutjes – onvermijdelijk in een live-uitvoering – maar deze gaan ongemerkt aan u en mij voorbij. Koren, soli en orkest kwijten zich zeer goed van hun taak. Het geheel klinkt zeer homogeen en gedisciplineerd, stemmig, sereen, wrang en stil waar het moet en krachtig en stoer waar het mag.

50 jaar na Brittens War Requiem, 100 jaar na de horror in en om Ieper en ongeveer 150 jaar na Benoits De Oorlog hebben we opnieuw een machtige en eigentijdse oorlogs- en vredescompositie. Van een Vlaams componist!

Schitterend gecomponeerd door Piet Swerts, voortreffelijk uitgevoerd door David Angus en de zijnen, technisch vakkundig geregistreerd en aantrekkelijk uitgebracht door Luc Famaey en heel zijn Phaedra-ploeg. Meer dan zomaar een aanrader….

Luisteren en genieten! Hopelijk komt de wereldvrede vanzelf mee….

A symphony of trees

An homage to Ivor Gurney and Ypres

Piet Swerts

In Flanders’ Fields 98 

www.phaedracd.com

5 werkwoorden uit het 'Gloria'.
Wij loven u, wij prijzen u, wij aanbidden u, wij verheerlijken u en zeggen u dank.
5 orgelstukjes....

Bijlagen:
Adoramus te.pdf (34.1 KB)   
Adoramus te.wav (7.9 MB)   
Benedicimus te.pdf (32.8 KB)   
Benedicimus te.wav (7.6 MB)   
Glorificamus te.pdf (29.8 KB)   
Glorificamus te.wav (6.7 MB)   
Gratias agimus tibi.pdf (36 KB)   
Gratias agimus tibi.wav (8 MB)   
Laudamus te.pdf (37.5 KB)   
Laudamus te.wav (8 MB)   

.. hebben we een klein orgelstukje voor je klaar!

Transitio.

Bijlagen:
Transitio.pdf (29.2 KB)   
Transitio.wav (7.6 MB)   

Alvast nu al de beste wensen!

Bijlagen:
https://www.youtube.com/watch?v=0pAIlsEOwOE