Één van de megaondernemers (in de correcte zin van het woord, want hij gebruikte daar zijn eigen kapitaal voor), die ik hier professioneel heb ontmoet, was een zekere Edson Queiroz, geboren in de Staat van Ceará, die, zoals ik later te weten ben gekomen, zelfs zijn eerste graad in de kinderschool niet had voltooid, maar wel tientallen fabrieken volledig uit de grond heeft gestampt met moed en vastberadenheid en vroegtijdig is gestorven, in een ramp met een lijnvliegtuig (hij had zijn eerder gereserveerde vlucht, van Recife naar Fortaleza, verloren en besloot met een andere luchtvaartmaatschappij verder te reizen - is dat geen noodlot? Men beweert dat de piloot zelfmoord heeft gepleegd, want hij is recht op een berg aan gevlogen, op het einde van een zonnige, heldere, dag). Hij heeft me verschillende miljoenen dollars in machines besteld en de krant (die hij toen nog maar pas geïnaugureerd had) is vandaag de grootste van de Staat. Toch waren er al vier andere in circulatie, toen hij die nieuwe uitdaging aanvaardde.xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Op een zwoele zomeravond heeft hij me eens uitgenodigd een druppelke Franse cognac met hem te gaan proeven, naast zijn vijftig meter lange zwemkom in de hof van zijn huis dat gewoon een volledig kwartier in beslag nam. Hij had me eerst laten ophalen in het hotel en heeft me daarna laten terug brengen. Ik voelde duidelijk dat hij me wilde polsen om de post van industriële directeur te bezetten in die gloednieuwe onderneming, maar ik had niet de indruk dat hij me een vaste wedde zou willen betalen die overeen kwam met wat ik toen al verdiende, vooral afkomstig van verkoopscommissies, in een gebied zo groot als West Europa.

Nog een andere ondernemer, een Spaanse Bask, was Pedro Irujo, die zich amper in het Portugees kon uitdrukken (en die ook de eerste graad in de school, in Spanje nog, niet heeft voltooid), heeft zich tot een algemeen gerespecteerde businessman, in de Staat van Bahia, om weten te werken (hij was zijn carrière begonnen als assistent vrachtwagen chauffeur, toen hij, zoals ik, dertig jaar eerder in Brazilië was gearriveerd; op geklommen tot de functie van algemene manager van diezelfde firma, ze dan heeft over gekocht van de oorspronkelijke eigenaar; een andere, gelijkaardige transportfirma, heeft in gepalmd om ze beiden in één grote onderneming te smelten, tot hij, wanneer ik aan hem werd voor gesteld, al méér dan tien firma’s bezat, waaronder alleen maar één ervan, over duizend driehonderd vrachtwagens beschikte). Hij heeft mij, gedurende een tijdspanne van minder dan drie jaar, tientallen machines gekocht, niet alleen voor een bestaande krant die hij over had genomen in de stad Feira De Santana, maar ook om een volledig nieuwe dagelijkse krant uit de grond te stampen in Salvador, waar lef voor nodig is. Alles samen heeft hij zeker ook meer dan drie miljoen dollars geïnvesteerd, in machines alleen.

En dan was er nog een andere, Fernando Collor de Mello die, niemand begrijpt juist hoe, zich tot president van Brazilië heeft kunnen laten óp hijsen. Hij was absoluut geen ondernemer, afkomstig van een familie die moordenaars onder het dak verborg, was afkomstig van de Staat van Alagoas en was meer van het type “Playboy”, onverantwoordelijk, nonchalant, niet vies van drugs en ook niet van lange vakanties, maar was wel van werk. Ik had hem ontmoet gedurende de jaren zeventig, toen hij, na lange onderhandelingen met het beherend personeel van de familiekrant in Maceió, besloot de omvang van de totale investering drastisch te verminderen en hij opeens in onze kantoren in Rio verscheen, samen met "een vriendje" (ze waren toen beiden even boven de twintig) om de uiteindelijke lijst van de aan te schaffen machines, nodig om de krant te moderniseren, te herzien en definitief te bevestigen. We geraakten toch aan een cijfer dicht bij de ronde som van één miljoen dollar.

Enkele maanden later moesten de machines geïnstalleerd worden en daar begonnen onze moeilijkheden. Hij kende geen reden, vloekte zonder ophouden, schold onze techniekers vierkant uit en gedurende verschillende telefoon gesprekken naar Rio en São Paulo, daagde hij niet terug zware persoonlijke beledigingen te schreeuwen. Op één van deze gelegenheden heeft hij zelfs het telefoon apparaat naar het hoofd geslingerd van één van onze techniekers die daarna weigerde de installatie van een bepaalde machine te beëindigen, wat ons andere hoofdpijnen heeft bezogd. De krant is altijd klein gebleven, zoals de grootte eigenlijk, van zijn eigenaar.

Zoals iedereen weet, hij werd, in de functie van President van het land, met alle redens, ook vierkant buiten gesmeten. Diene vuile rieker...