De kookcursus “langoustines bereiden” verliep voortreffelijk. Met een klas vol toegewijde cursisten deed lerares Marité haar best. Het lesprogramma omvatte o.a. het kortstondig koken van de langoustine in ziedend zoutwater en het presenteren op culinaire en gastronomische wijze. Had meester-kok Paul Bocuse nog geleefd, dan had hij alvast het examen van de cursisten voor zijn rekening genomen. Al bij al, meer dan de helft van de cursisten slaagde voor de testen, ook al waren er vele vragen over de anatomie van de kreeft en zijn afgeleiden. Volgende week is er terug een culinaire les. Misschien leren ze hutsepot op Vlaamse wijze klaarmaken met varkenspoten, koolrapen en polderpatatten.
Brest is een grootstad met hels verkeer en immens uitgestrekte wijken. Ik ben er vandaag naar toe gereden met de autocar voor 2 euro. Brest is een grauwe stad. WO II heeft veel verwoest en de wederopbouw is erg slordig georganiseerd. Wie echter moeite doet om vele kilometers te lopen, kan toch een aantal bezienswaardigheden in de stad ontdekken. Zo is er de haven, de kazerne van Napoleon Bonaparte, de militaire haven en uiteraard zijn er de winkelstraten. Ik voelde me er als een boerke van Landéda tussen al de reclamepanelen, appartementsgebouwen en druk doorgangsverkeer.
Wie er vroeg bij is, kan profiteren van een mooi stuk natuur: de mist die over de zee en het land hangt. Straks zal het toneel in een paar minuten totaal veranderen. Het gaat heel snel, wanneer de zon het haalt van de mist.
Vandaag werd onze nieuwe caravan officieel ingehuldigd door een Duitse, Nederlandse en Vlaamse delegatie. Meer Europa zat er niet in. De Champagne vloeide rijkelijk in de plastieken glazen. In plaats van oesters als hapje werd Bretoense taart met slagroom gedegusteerd. Mijn toespraak in het Duits ging over “Die demographische Wirksamkeit des Kampieren von Mittelalter bis Heute”. Op die manier breng ik nog wat cultuur en geschiedenis in het recreatieve leven: de studie van het kampeerleven vanaf de Hunnen tot in de 21ste eeuw. Na mijn voortreffende lezing ging Bea de taarten verdelen. Gelukkig was Arlette er bij als oud wiskundelerares om een ronde taart exact te verdelen in segmenten, zodat iedereen een even groot stuk kon bekomen. Met de stelling van Pythagoras en de waarde van π kon Bea de klus aan met dank aan Arlette.
Teneinde de kennis van de lezer te verrijken, beschrijf ik hier hoe het met de cultuur van de oester er aan toe gaat. Oesters worden gekweekt in oesterbanken. Na een aantal jaren zijn zij rijp voor de consumptie. Zij worden geplukt en naar bakken vervoerd, waar zij permanent vers zeewater krijgen, om zand en andere ongemakken weg te spoelen. De klant koopt ze per dozijn. Het openen vereist enige ervaring. Bea en Daniel hebben er geen probleem mee. Je eet oesters ofwel rauw met een beetje peper en/of citroen, of je kan ze eventjes in een warme oven zetten om ze dan met een sausje op te dienen.
Gisteren hadden we weer een ferme muziekavond. Het vierkoppig orkest “On fait c’qu’on veut” speelde evergreens en hits uit de jaren ’60, uit mijn tijd dus. Helaas laat deze blog geen muziek toe, want dan had ik de lezer mee laten genieten. Het was een avond wegdromen in rock-and-roll, franse chansons en vervlogen rockmuziek. Directeur Hubert zingt ook (zie onderste foto) en had weer zijn best gedaan om muziek van professioneel niveau binnen te halen, en altijd gratis voor ons als campinggasten.
Bea moest dringend naar de coiffeuse. Bij het plukken van algen zag ze het verschil niet meer tussen de slierten algen en haar eigen haar. Op de camping komt de kapster op afspraak en zo gezegd, zo gedaan.
Nu er toch weinig nieuws te rapen valt, geef ik een lesje aardrijkskunde. We zitten in Bretagne, in het departement Finistère (het einde van de wereld), in het gebied dat “Les Abers” wordt genoemd. Les Abers is ongeveer zo groot als het Waasland. Een “aber” is een inham die de zee neemt in het land, dus geen rivier of estuarium, want er is geen bron. Het is de zee die het land inwaarts trekt. Er zijn drie abers: de Aber Ildut, de Aber Benoît en de Aber Wrac’h. Ildut is de meest zuidelijke en behoort eigenlijk niet tot het “abergebied”. Foto’s van de Aber Wrac’h heb je al gezien en Aber Benoit zie in de foto’s hierbij en je zal er nog veel meer zien. Industrie in les Abers is er nauwelijks. Er staat geen enkele fabrieksschoorsteen en er zijn geen industriële gebouwen, zoals wij die in Vlaanderen kennen. Als er al sprake is van enige industrie, dan gaat dit over de verwerking van de algen, die in de zee gewonnen worden. Met een “skoubidou”, een soort metalen spin, worden de algen opgevangen, zoals wij spaghetti eten met lepel en vork. Algen worden verwerkt tot dierenvoeding, cosmetica en voedingssupplementen. Tewerkstelling in Les Abers is een rariteit, want buiten kleine zelfstandigen en lokale ambtenarij is er nauwelijks iets, al zie je hierbij een foto van de oesterbanken. Les Abers is dus voornamelijk een woongebied, waar vele inwoners zich voor het werk verplaatsen naar Brest. Brest is een grootstad, maar niet de hoofdstad van het departement Finistère, om politieke redenen. De lucht is hier zuiver in de Abers en in de dorpen is het vredig slapen, omdat er nergens fabrieksgeluiden of rookwalmen zijn. Er is geen uitgaansleven en enkel de visrestaurantjes trekken toeristen aan met hun vaste menu’s.
Hier staan er twee foto’s van het groepje dat gisteren de zee ingetrokken is om algen te plukken. De monitrice heeft goed uitgelegd wat eetbaar is. De lessen zijn gegeven, de algen zijn verwerkt en zitten nu in glazen bokalen. Ze zullen naar België meereizen en dan ergens diep in een donker hok verder rijpen of voor vele jaren verdwijnen. Arlette en Daniël, twee fiere West-Vlamingen, zijn ook toegekomen. Eindelijk kan ik weer mijn West-Vlaamse roots bovenhalen en mijn geliefde taal beoefenen. West-Vlaams is niet zomaar één taal, er zijn er immers twee: het continentaal West-Vlaams, dat gesproken wordt in Kortrijk, Anzegem en Tielt, en het maritiem West-Vlaams, dat je hoort in Brugge, Oostende en Veurne.
Mercedes Camions heeft zijn werk goed gedaan. Mijn haar komt niet meer recht omhoog, dus geen statische elektriciteit meer. En het vertaalwerk is ook begonnen. Voor de Duitstaligen bel ik dan in het Frans naar de dierenarts of naar een restaurant. De dierenartspraktijk kent mij ook al en ze weten dat ze me mogen opbellen voor een Duits hondje, dat niet in het Frans kan blaffen. Der Anton aus Tirol is ook aangekomen en het hondje is super enthousiast. Ook is Herr Fritz uit Schwaben aangekomen. De bende is bijna compleet. Het is elk jaar een blij weerzien van bekenden. Bea heeft haar oogst binnengehaald: ettelijke kilo’s algen uit de zee. In de namiddag was er kookcursus. Ze hebben er geleerd hoe je algen in de keuken kunt gebruiken. Onze caravankeuken staat nu vol met glazen potten vol heerlijke en welriekende algen. We hebben alweer een paar euro bespaard door ons eten uit de zee te halen.
Bea is klaar voor de zoektocht naar algen in zee. Met de monitrice gaat ze de zee diep intrekken. Het is "la grande marée" en dan kan je vele kilometers ver de zee intrekken, uiteraard rekening houdend met de getijdentabel. Indien ze ooit nog terugkomt, dan zal zij beladen zijn met groene slingers en krokodillenvellen. Dan moeten die dingen drogen en bewerkt worden. Ik trek me er geen snars van aan en laat alles over aan de creativiteit van Bea. Wordt vervolgd.
En dan moet ik naar de Mercedes garage in Brest, niet naar de gewone Mercedes garage, maar deze van de vrachtwagens en autobussen. Ik had een email ontvangen voor een terugroepactie, waarin stond dat alle Mercedessen Vito een bijkomende aarding moeten krijgen. Anders zouden de airbags zonder reden kunnen afgaan. Nu ja, zo’n opgeblazen airbag is nog niet zo erg als in een overvolle autobus met je neus tussen welgevormde borsten van de dames gekneld te raken. Dieter uit Württenberg en Theobald uit Bayern zijn ook aangekomen. Straks is de club compleet. We vertellen moppen in het Duits en de afwas duurt daardoor langer dan normaal. Morgen gaat Bea met de Bretoense lerares de zee in om algen te verzamelen. Het is dan dood tij en dan kan ze vele kilometers ver de zee in trekken, waar de algen welig tieren.
Alim Corto en Ana Ka, twee zangers van formaat, hebben de zondagavond vol gezongen. Ana was onlangs de “voice” van Frankrijk. Zij haalde haar roem in Parijs. Haar stem klonk dus welluidend door de zaal. Mocht Eddy Wally nog in leven zijn, dan had hij het “geweldig” gevonden. Beiden zongen chansons in het Frans en het Engels. Heel leuk, ook omdat het gratis was. Zo zullen we binnenkort nog een hele resem optredens krijgen van chansonniers, koren en orkestjes.
We wandelen naar de zee, of beter, een stukje in de zee. Want voor ons ligt een rif en een van de vele eilandjes. Het is verleidelijk om zover mogelijk door te steken. Gelukkig kennen wij de getijdentabel. Wie deze niet kent, komt alvast bedrogen uit. Want dan komt het water langs achter op en ben je op een mum van tijd op een zandbank aan het wandelen. Dan moet je je broek opstropen en met blote billen haastig een terugweg zien te vinden. En dat is dan alweer een reden om foto’s te nemen van rondborstige toeristen die met bleke billen al gillend proberen op het droge te komen. Op de gasbarbecue ligt een brochette, een van de beste slagers uit de streek.
De zaterdagmarkt in Saint Renan is er een zoals zovele markten in Bretagne en Frankrijk. Daarom heb ik er ook geen foto’s van. Je koopt er oesters, levende krabben, groenten en patattenschillers van het merk Tupperware. Ik zag er twee mannen in gesprek. De ene was de eigenaar van een haringrokerij en haringverwerkingsbedrijf. De andere bood hem een sigaret aan. “Neen, dank u, ik rook alleen haring”, was zijn reactie. We zijn op bezoek geweest bij een goede oude bekende van ons, Simonne, de weduwe van Gérard. Simonne woont nu in een appartementje in Plouzané tegen Brest. Voorheen woonde ze in Plouvien in een landhuisje. Het weer is niet erg standvastig en de wolken drijven door de lucht. De surfers kunnen hun gangen gaan.
Het werd tijd om eens iets anders te proberen. Bij voorbeeld eens een restaurantje doen in Oasis, hier vlak bij de camping. Naast pizza’ zo groot als karrenwielen, hebben ze ook nog andere menu’s. Met onze Nederlandse vrienden en de hondjes erbij waren we even vergeten hoe het zat met de maaltijdschijf. We telden de koolhydraten en de lipiden en zagen dat het goed zat. De heren hielden het bij een simpele espresso als nagerecht.
Brouënnou is een gehucht in Landéda. Er staat een mooi kerkje. Ook hier konden aflaten bekomen worden om rijstpap met bruinsuiker te fretten voor de eeuwigheid. Zoals in vele Bretoense parochies, werd jaarlijks met Hemelvaart een “Pardon” gehouden, een processie zoals wij die kennen. Het heiligenbeeld werd door vier dragers door veldwegels gedragen en een meute volk, gekleed op zijn zondags in typisch Bretoens, trok mee op samen met een nest pastoors en liefst nog met een bisschop erbij. Vaandels en banieren werden uit het stof gehaald en werden meegesleurd. Helaas zijn er geen pastoors meer en ze kunnen ze ook niet meer uit de grond spitten. Vele lokale pardons behoren nu tot de folklore. Er blijven er nog enkele over, zoals de “Tromenie” van Locronan. Op de foto’s zie je ons groepje van de wandeltripjes aan de rand van de oceaan.
Als ze met mij later geen weg meer weten, dan steken ze me in het bejaardenhuis van Landéda. Het schijnt dat het er plezant is en het eten valt mee, elke dag oesters met chocomelk. Het enige dorpscafé wordt druk bezocht. Het schijnt dat de waardin uit het West-Vlaamse Lo komt. Daarom heet de taverne “die van Lo”. De opmerkzame lezer zal dit laatste natuurlijk niet geloven. Aber Wrac’h is de jachthaven van Landéda en is een goudmijn voor de gemeentekas. De enige aantrekkelijke winkel in het dorp, waar dames kunnen snuisteren in de pakken vrijetijdskleding, vind je hier in Aber Wrac’h. Mijn Visakaart kennen ze hier ook al. Daarom ben ik altijd welkom. En het gemeentehuis is netjes in de twee talen aangeduid, Frans en Bretoens.
Camping des Abers is een camping met een lange traditie. Zo organiseert directeur Hubert regelmatig muziekavonden, veelal met traditionele Bretoense muziek. Zo komt er wekelijks een koor, een folkgroep of een kleinkunstgroepje. Alle evenementen zijn gratis voor ons. Kan het nog beter? Op de camping staat er een Duits koppel uit Württenberg met een bekend internationaal repertorium. We zullen ze zeker horen. Ik heb al menig gesprek gehad met deze mensen en telkens komt de waardering naar boven voor de authentieke volkse muziek. Ik heb ze kennis laten maken met onze oude Vlaamse volksliederen. Ze doen moeite om de teksten te begrijpen. Straks zingen ze de Vlaamse Leeuw nog tijdens hun optredens in een zaal vol Fransen, Duitsers en Walen. Ondertussen zijn onze Nederlandse vrienden ook aangekomen op de camping. Ook zij zijn trouwe gasten op de camping. Hun hondje is bijzonder enthousiast in het gezelschap.
De kapel van Ste Marguerite staat vlak bij de camping. Het is een eenvoudig oud kapelletje. Lang geleden werden hier aflaten bij de vleet uitgedeeld, neen, verkocht. Hier kon je je toegangsticket voor de hemel kopen. Wanneer de aflaten in solden waren, kreeg je nog een hoop maaltijdchecks voor rijstpap én een gouden lepeltje. Dan zat je safe voor de rest van de eeuwigheid met je rijstpap en voze, fletse harpmuziek. De anderen zaten in de hel met alle dagen barbecue, wulpse wijven dansend op rockmuziek en aangebrande moppen als gesprekonderwerp. Het is maar hoe je het bekijkt.
