|
Erfgoedwandeling in Beveren-Leie anno 2008
Naar aanleiding van de komende erfgoeddag gingen we even grasduinen in ons archief en keren we 15 jaar jaar terug naar de erfgoedwandeling in Beveren-Leie.
Erfgoeddag in Beveren-Leie
Op zondag 13 april organiseerde stad Waregem met medewerking van de gezinsbonden een erfgoedwandeling in de drie deelgemeenten Beveren-Leie, Desselgem en Sint-Eloois-Vijve onder het thema Venster op het Verleden.
De wandeling van ongeveer 4 km kon op eigen houtje gedaan worden met een plannetje of aan de hand van de nieuwe publicatie Vensters op het verleden. Om 14.30 u was er tevens in elke gemeente een wandeling met stadsgids voorzien. In de drie deelgemeenten werden naar aanleiding van de Erfgoeddag 18 infoborden geplaatst bij de verschillende bezienswaardigheden met een korte uitleg.
Om 10.00 u stond de tent opgeslagen op het Bevers kerkplein en stonden de medewerkers gepakt en gezakt klaar voor het ontvangen van de eerste wandelaars die al klaar stonden voor vertrek. Over de ganse dag mochten de medewerkers zon 70-tal wandelaars verwelkomen. De heft ervan deed de wandeling op eigen houtje, de overige deden de wandeling in de namiddag met stadgids Willy Denoulet (gewezen Bevernaar.) Beveren-Leie noteerde daarmee trouwens het grootste aantal deelnemers van de drie deelgemeenten.
Op de foto ook de ceremoniemeester en Elma en Selma die de groepswandeling animeerden.
Alles wat u hier te lezen krijgt is geschreven aan de hand van hetgeen de gids wist te vertellen en daarbij enkele gegevens uit 'Onder de Clocke' aan de hand van Etienne Ducatteeuw en Michel Debrouwere (waarvoor dank).
*De eerste halte die werd aangedaan was de Sint-Jan de Doperkerk.
Bij het binnengaan van de Sint-Jan de Dopekerk wees de gids op de prachtige bloemen die, gekweekt door de pastoor E.H. Luc Suys, steeds de kerk sieren.
In de ingang van de zijkapel werd er halt gehouden aan de grafsteen van Geraard van Gistel en zijn echtgenote Alice Walcourt.
*De tweede halte was op het vernieuwde kerkplein, daar wist de gids te vertellen dat Beveren-Leie een van de enige gemeenten is, die na 1940 een nieuw centrum kreeg. Dat heeft te maken gehad met het opblazen van de oude kerk die op een uiterste uithoek (aan de Leie) van Beveren stond. Er zou dus een nieuwe kerk gebouwd worden in middelpunt van Beveren. Maar dat was niet zo simpel en er werd eerst een noodkerk gebouwd in 1947. Na 1960 zijn de meeste huizen in de Kerkdreef er gekomen. Hij wees eveneens op het monument dat naast het gemeentehuis (1956) staat: De Bouwer van Willem Vermandere, ingehuldigd in 1987.
*De derde halte lag ietjes verderop aan de plaats waar de noodkerk heeft gestaan in de Kerkdreef.
;
Het kerkje dat sinds 1781 vredig gelegen was, enkel de akkers en de gebouwen van het Goed te Beaulieu scheidden de kerk en de pastorie van de toen nog bochtige Leie, kreeg op 23 mei 1940 -Sacramentsdag- de genadeklop. Belgische geniesoldaten bliezen de toren op, om de oprukkende Duitsers een uitkijkpost over de Leievlakte te ontnemen. Ze sprongen echter zo kwistig met het dynamiet om dat het hele gebouw vernield werd en de kerk daar nooit meer zou herbouwd worden.
Tijdens de oorlogsjaren kon natuurlijk niets gedaan worden en de feestzaal van het klooster werd omgebouwd tot kerkruimte, ook de pastorie kreeg een jaar onderdak in het klooster. In de bovenzaal van de jongensschool vonden wekelijks 2 zondagse missen plaats. Toenmalig pastoor De Visscher toonde wel vol trots plannen en tekeningen van een neef van hem voor een nieuwe kerk die op dezelfde plaats zou opgetrokken worden, maar verder dan dit kwam het niet. Bij sommigen groeide zelfs de gedachte dat het misschien beter zou zijn de kerk na de oorlog te herbouwen op een plaats die centraler gelegen was in het dorp. Toen de oorlog goed en wel voorbij was stelde de familie De Brabandere-Delaere uit Bavikhove aan het Bevers gemeentebestuur grond ter beschikking op de oostkant van de Barmstraat -nu Kerkdreef- voor het bouwen van een noodkerk. Het was immers overduidelijk dat het nog geruime tijd zou duren vooraleer aan een volwaardige parochiekerk kon gedacht worden. Wat de beweegredenen ook mogen geweest zijn van de familie laat Beverse Weetjes hier achterwege. De grond lag in het hartje van Beveren en was de enige zinnige plek voor het aanleggen van een nieuwe dorpskom.
In 1947 was het dan eindelijk zover. Beverse stiellui konden aan de slag voor het optrekken van de noodkerk. De materialen die men daarvoor moest gebruiken waren aan de sobere kant. Op Kerstmis 1947 werd het een feestelijke dag want de noodkerk werd in gebruik genomen.
Onderpastoor Liefooghe was er zo van aangedaan dat hij tijdens de vespers volgende uitspraak deed tijdens het sermoen: "Tweeduizend jaar geleden ongeveer werd onze Heiland geboren in een arme stal in Betlehem. En nu zitten wij hier in onze nieuwe stal....". (Bron: Eerste Bevers Schetsboek en Onder de Clocke)
De noodkerk heeft dienst gedaan tot 1970 als kerk. Daarna deed ze nog jaren dienst als feest- en sportzaal om uiteindelijk in 1995 gesloopt te worden. Met de bouw van de noodkerk kreeg Beveren-Leie dus een nieuwe dorpskern en weldra zal het huidige Kerkplein een metamorfose ondergaan.
*De vierde halte was een stop aan de site van Interlin in de K. Albertstraat. Deze site is er gekomen in 1958 wat aan de streek goede economische vooruitzichten bood, daar de vlas- en de textielnijverheid een dieptepunt kende. Interlin was een van de grootste bedrijven van de streek, samen met een bedrijf uit Gullegem waar men eerst leemplaten en later spaanderplaten produceerde. Deze site is nu eigendom van de firma Huyzentruyt die er woningen zal op bouwen.
De site Interlin
De vijfde halte was op de hoek van de School- en de Roestraat aan het kapelletje van Onze-Lieve-Vrouw van Vlaanderen. Het eerste kapelletje dat er stond dateerde uit 1932 en werd gebouwd door enkele buurtbewoners.
In Onder de Clocke vonden we deze tekst terug: Het heiligdommetje werd gebouwd op initiatief van de buurtschap, aan de hoek van de Schoolstraat en de Roestraat. Het werd gewijd op zondag 5 juli 1932. Fier op hun realisatie poseren Emmanuël Velghe, Leo Vercruysse, André Viane, Napoleon Vercruysse en veldwachter Victor Goussaert.
Ondertussen moest dit kapelletje plaatsruimen voor de verbreding van de rijweg. Er werd echter een nieuw kapelletje opgetrokken en op een natte zaterdag 10 december 1960 kwam vicaris generaal Mgr Depoorter de huidige kapel van O.L.Vrouw van Vlaanderen inwijden.
*De zesde halte was gelegen op de hoek van de Roe- met de Sint-Jansstraat.
Daar staat sinds 1906 het kapelletje gewijd aan Sint-Jozef. Het werd er gebouwd op initiatief van pastoor Jozef Neurath. Het doel ervan was een halteplaats voor de processie die tweemaal per jaar door de oude Plaatse trok. Dat was op de zondag na Sacramentsdag en op Maria Hemelvaart. Het kapelletje kostte toen 417,50 oude Belgische frank, om in huidige termen uit te drukken is dit zon 10 euro. Let wel, in Onder de Clocke staat te lezen dat de jaarwedde van een gemeentesecretaris toen 850 Bfr bedroeg en voor de gemeenteontvanger was dat 300 Bfr.
Om het nodige bedrag bijeen te krijgen werd daarvoor een inschrijvingslijst geopend. Die inschrijvingslijst is bewaard gebleven, (maar daar komen we later nog op terug).
Naast het kapelletje staat de hoeve De Robijn hoelang die er staat is niet geweten. Wel is geweten men het woonhuis vernieuwde in 1865 (gevelsteen), de rest van het gebouw is ouder. Zeer merkwaardig zijn de twee linden die er staan, de mooiste van Beveren wist de gids te vertellen. De linden werden indertijd aan hoeven gezet om ze beschermen tegen boze geesten en waren tevens een symbool van vruchtbaarheid. De hoeve is nu bewoont door Jan Vantieghem.
Rechts van de Sint-Jozefkapel op de andere hoek van de straat ziet u boven de voordeur nog Sint-Jan staan, dit was vroeger café en beenhouwerij uitgebaat door de robuuste René Bostoen. Daar is ook de wielerclub Sport na Arbeid gesticht op 25 april 1923.
Het is ook daar dat de eindstreep van de wielerwetstrijd De grote prijs André Defoort lag. André werd in 1941 kampioen van België en in 1942 ging de eerste grote prijs André Defoort door.
Zoals eerder vermeld is, zal het ontstaan van Sport na Arbeid die binnen enkele dagen 85 jaar bestaat verschijnen op Beverse Weetjes.
Om het eerste deel te lezen klik hier.
Om deel twee te lezen klik hier.
*De zevende halte lag een eindje verderop aan de overkant van de Sint-Jansstraat aan boomkwekerij van Joos Van Tieghem klik hier.
 Op de weide naast de oprit, 'De Poperput' genoemd, stond er vroeger een hoge wip voor de boogschutters. De gids wist ook te vertellen dat daar ooit een huisje zou gestaan hebben dat diende om mensen te isoleren met een besmettelijke ziekte zoals cholera, de pest
dat noemde men de lazarie.
De weg werd verder gezet en bij het kruisen met de Kleine Heerweg wees de gids links, op het gebouw waar het allereerste gemeentelijk onderwijs geven werd.
*De achtste halte bevond zich aan café t Fonteintje vroeger De Handboog waar de Beverse schuttersgilde werd heropgericht, daar bevond zich de liggende wip. Dit is ook sinds jaar en dag het lokaal van de pijpensociëteit Deugd en Vreugd die in 1910 werd opgericht in café De Kloef.Indertijd !s daar ook nog het gemeentehuis in ondergebracht geweest. Op het infobord aldaar kunt u een foto zien van de gewezen schuttersgilde.
In Onder de Clocke vonden volgende tekst over de groepsfoto: De Beverse Sint-Sebastiaansgilde in 1938 ter gelegenheid van het tienjarig bestaan na de herstichting in 1928. De foto werd genomen op de Persemeers achter de herbergen "De Rode Poort" en '" t Hof van Commerce".
Onderaan, met hun grote beveiligende wissen hoed, de pijlrapers Lucien Vereecke en Jacques Verborgh.
Eerste rij gezeten, van links naar rechts : Marcel Steelant, Silveer Nijs (Desselgem), Constant Clinckemaille, Georges Houdhuyze, de Desselgemse stationschef Leopold Schepens, Jeroom Mestdagh, Jacques Verschuere en Constant Cnockaert.
Tweede rij, staande, van links naar rechts : Remi Snauwaert, René Bostoen, Gentil Casteele (Desselgem). Gerard Lecluyse, Pol Lambrecht, Georges Debaere, meester Leon Lecluyse, meester Ottevaere uit Ooigem en Frans Vandevoorde.
Derde rij, van links naar rechts : Maurits Vandenberghe, Jules Cnudde, Gentil Seijns, Georges Houduyze junior, Hilaere Oosterlinck en beenhouwer Nijs uit Deerlijk.
*Meer weten over de voormalige en huidige uitbaaters klik hier
*De negende halte bevond zich aan het oudste café van Beveren t Leckerke en op de andere kant vindt u het voormalig café die de naam Eclk soukt te leven droeg. Later werd deze naam veranderd in Twee honden aan één been. Toepasselijk wist de gids te vertellen want naar het schijnt kwamen de twee café uitbaters niet al te best overeen.
Het gemeentehuis is ook een tijdlang gehuisvest geweest in t Leckerke (tot rond 1880), u vindt er trouwens nog altijd den bak van weleer. In de loop der jaren kreeg t Leckerke een nieuw uitgangbord en werd omgedoopt in De Goede Hoop
In 1925 werd het een gesloten huis. Na de dood van Cyriel Debaere in 1980 kwam het gebouw leeg te staan. In de zomer van 1981 werd de galerij Handicraft er in ondergebracht. Op Beveren kermis ging de galerij open. De nieuwe uitbaters hopten na enkele maanden een kleine drankgelegenheid te kunnen koppelen aan de galerij waar een biertje, koffie en pannekoeken zouden te verkrijgen zijn. Deze drankgelegenheid kreeg ook de oude naam van t Leckerke terug. Maar het is niet bij een kleine drankgelegenheid gebleven, maar het huidige Leckerke werd daarbij een gezellige Bistro.
*De tiende halte bevond zich op het Bevers kerkhof tevens de plaats waar de oude kerk stond. De kerk stond naar het oosten en het koor naar het westen gericht. Een uitzondering, want van bijna alle kerken is het koor naar het westen gericht. Blijkbaar zou dit gekomen zijn omdat men bij de bouw van de kerk in 1781 het onderdeel van de toren van de andere kerk heeft willen gebruiken en daardoor was het niet mogelijk om het koor naar het westen te richten. Daar waar de gebedsruimte nu staat, stonden vroeger de kerkhuisjes.
De voormalige kerkhuisjes
Daar woonde indertijd Maurice Pauwels, t was de grootste man van Beveren (figuurlijk) wist de gids te vertellen, hij was grafdelver en haalde het stoelgeld op in de kerk. Met zijn karretje waarop een ladder bevestigd was moest hij ook slachtoffers van een ongeval ophalen om ze in het dodenhuisje dat zich achter het kerkhof bevind op te baren.
Over Maurice Pauwels (Uit Onder de Clocke Januari 1979)
Begin december vierden Maurice Pauwels en Celina Huyzentruyt de vijftigste verjaardag van hun huwelijk. Eigenlijk moest dat a1 een paar weken vroeger gebeurd zijn, maar Maurice wou mordikus eerst nog eens in een kliniek te Roeselare gaan onderduiken. Waarom we dit gouden jubileum vermelden in onze "heemkunde-blaadjes"? Tja, Zo heel moeilijk te raden is het niet. Maurice zelf is zo ongeveer een stuk Beverse folklore en samen met zijn "Sliena betrekt hij sinds zowat 45 jaar het kerkhuisje, een van de mooiste en best onderhouden oude gebouwtjes van ons dorp.
Maurice werd te Beveren geboren in 1907. Zijn vader was Alfons Pauwe1s. A1zeleven een felle vent geweest, die Fons. Hij had echter zo 1ang over het werk gebogen gestaan in Frankrijk en daarna hier in de streek, dat zijn lijf tenslotte naar de aarde gekromd stond en dat hij in zijn 1aatste jaren twee stokken nodig had om zich voetje voar voetje voort te slepen. Dit belette hem echter niet nog altijd de ervaren "soigneur" te zijn op het duivenhok van Raf Debaere. Ook Celina is een rasechte Beverse. Ze is hier in 1901 geboren als dochter van Felix Huyzentruyt. Van Felix "Maantjes" die in oktober 1918 om het 1even kwam bij de doorbraak van de Geallieerden. Dat "Maantjes" is geen 1apnaam. Het is doodeenvoudig een vadersnaam. Felix was immers zoon van Romaan -van Maantje- Huyzentruyt
Maurice en Celina trouwden op 27 nobvember 1928. Een jaar of zes daarna kwamen ze in het kerkhuisje wonen. Toen was dat nog een tweewoonst. Ze betrokken het zuide1ijk gedeelte. Hun voorganger daar was Mentie Vandenbroucke. Mentie, die op triestige wijze aan zijn einde gekomen was. Niemand die dat ooit had kunnen denken van hem. Een man die handeling had van alles en daarbij nog de grootste "farceur" van het dorp. En 1iegen dat de molens draaiden ! Als je iets doorvertelde wat Mentie je voor de vaste waarheid toevertrouwd had, dan was je ver van je huis. Maar hij had tegenslag gehad in zijn gezin. Eerst zijn oudste zoontje dood en daarna, Anna Waegebaert, zijn vrouw. Dat heeft hem neergehaald. Samen met het huis, nam Maurice ook een paar van Menties stielen over. Hij werd putmaker op het kerkhof en ophaler van het stoelgeld in de kerk. Als "knechtebrakken" en later a1s "opkomerlingen", hadden we respekt voor de grote vuisten waarin we ons stoelgeld stoppen moesten. Bij Mentie hadden we onze "dikken" we1 eens kunnen verdonkermanen om er na de mis snoep voor te kopen. Bij Maurice Pauwels lukte dat echter nooit. Hij kende onze knepen. Had ze blij kbaar zelf toegepast in zijn kinderjaren. Zijn ervaren pensejagers niet de beste "garde-chassen"?
Tot na de Tweede Wereldoorlog, op een verblijf in Frankrijk na, heeft Maurice aan het vlas gewerkt. Natuurlijk, Wat kon een Bevernaar toen beter doen dan aan het vIas werken? In 1946 echter kwam hij "aan de gemeente". Voortaan was het zijn taak een wakend oog te houden op de Beverse wegen, graskanten, beken en rioleringen. Hij heeft dat werk gedaan met toewijding en kennis. Tot in het jaar 1971. Er is een tijd geweest dat je hem zowat overal kon tegenkomen in Beveren, met zijn alaamkarretje achter zijn fiets. Zijn opvolgers hebben nu een traktor met aanhangwagen, maar Maurice moest het met zijn karretje zien te rooien. Dat hij werkelijk rust nam toen hij een jaar of zes geleden met pensioen ging?
Och, hij was geen vent om te rusten. Zijn kerkhof, zie je, zijn kerkhof. Trouwens, als we in Beveren gemoedelijk spreken over iemand die al een poosje dood en begraven is, dan zeggen we : "Hij ligt al jaren aan Pauwels". Maar het stoelgeld ophalen deed hij niet meer. Vooral Celina begon het zich te ontzien. Zo ver telkens naar de nieuwe kerk en de karosserie van een mens verbetert er niet op met het vorderen der jaren.
Sinds jaar en dag staat Maurice als duivenmelker bekend. En niet als de eerste de beste! Hij heeft uitslagen gemaakt die er zijn mogen. Wie als duivenliefhebber zeggen kan dat hij " ras van Pauwels" op zijn kot heeft, is goed af. Tenminste, als hij er zelf ook een beetje verstand van heeft. Als Heemkundige Kring moeten we Maurice en Celina vooral dankbaar zijn voor de manier waarop ze het oude Beverse kerkhuis vertroetelen. Het is aan hun nooit aflatende zorg te danken dat dit hoekje bij het kerkhof zowat het schilderachtigste plekje van het dorp is. In hun huiskamer hangt een grote ingelijste kleurenprent van hun woning. Ze zijn er bijzonder trots op. En met alle reden! Maurice en Celina, gefeliciteerd en hou je taai ! We kunnen de trouwe wachters bij ons kerkhof nog lang niet missen.
Maurice is overleden in 1983, zijn vrouw Celina in 1979
Het dodenhuisje werd gebouwd in 1950-1952, architect was Gentiel Van Eeckhoutte uit Waregem.
In de gebedsruimte op het Kerkhof kunt u een permanente tentoonstelling bekijken over de geschiedenis van deze site.
*De elfde halte was bij de hoeve Goed te Beaulieu de bakermat van Beveren. De naam zou afkomstig zijn van een vroegere bewoner. Het eigennaardige aan de site is dat de hoeve bijna in een cirkel gebouwd is, een soort achthoek. Op de hoeve is nog steeds een klok, wellicht al gerestaureerd, te vinden die vroeger de mensen moest verwittigen wanneer de maaltijd klaar was en tevens om het Angelus te bidden. Achter de hoeve lag vroeger ook het vuilnisbelt van Beveren.
Goed te Beaulieu
De Vlasbrug.........
De Sint-Jansstraat loopt ten einde op de trakel, het jaagpad langs de Leie. Volgens de gids zou er indertijd lang sprake geweest zijn om daar een brug te bouwen met verbinding naar Bavikhove, maar die is er nooit gekomen. Schepen Pietro Iacopucci wist daarop te zeggen dat er terug sprake zou zijn om *Beveren met Bavikhove te verbinden.
In december 2011 werd de site een beschermd monument en in juli 2016 eigendom van stad Waregem.
Meer weten hierover klik hier.
*Update
* 6 juni 2020: ondertusen is de fiets- en wandelbrug eveneens een feit geworden klik hier.
* 20 augustus 2021: werden de brugdelen geplaatst klik hier
* 1 april 2023 werd de Vlasbrug officieel geopend en in gebruik genomen klik hier
*De twaalfde halte was aan de Zavelput gelegen. Daarvoor keerde de groep op zijn stappen terug en sloeg links af, het wandelpad op, naar de groene long van Beveren. De zavelput is geen natuurlijke vijver, hij is ontstaan door de ontginning van zand. Dat gebeurde in de jaren 1976 tot 1986 door de firma Vroman. Later heeft de stad dit stuk aangekocht om in te richten als natuurpark.
Het is een aantrekkingspool voor vogels en heeft een natuurlijke begroeiing van verschillende planten.
Om meer te weten te komen over dit Bevers stukje natuur klik hier
De Zavelput
*De dertiende halte was in de Grote Heerweg gelegen aan het terrein waar vroeger de d oude meisjesschool stond. Op 12 mei 1880 werd Hendriek-Cornelius Plaetevoet benoemd tot pastoor van Beveren, in navolging van de zieke pastoor Hendrik Crupelant. Vanuit Brugge zal hij wel de vermaning gekregen hebben om alles op alles te zetten en de gebouwen van de nieuwe vrije school in de kortste keren klaar te krijgen. We vermoeden dat de werken op het beschikbaar perceel langs de Grote Heerweg al dadelijk na zijn aankomst een aanvang namen. Zelf heeft hij er ten andere 1.460 Bfr uit eigen zak aan besteed. Deken Vandeputte nam intussen contact op met de Zusters Paulinen uit Kortrijk. Op 29 augustus 1880 schreef hij aan de bisschop dat die er wel voor te vinden waren het verstrekken van onderwijs in Beveren op zich te nemen. Er kwam evenwel een kink in de kabel. Toen de gebouwen al bijna klaar waren, liet de overste van de Paulinen aan pastoor Plaetevoet weten dat het haar, wegens onvoorziene omstandigheden onmogelijk was haar belofte na te komen.
Op aanraden van deken Vandeputte ging Hendrik Plaetevoet dan aankloppen bij de pastoor van Lendelede, directeur van het klooster van de Zusters van de H. Vincentius aldaar. Daar kreeg hij de toezegging los dat drie Zusters naar Beveren zouden komen om er les te geven. Op 21 maart 1881 kon hij aan zijn bisschop laten weten dat al1es nu in kannen en kruiken was. De nieuwe gebouwen zouden heel binnenkort klaar komen en, zo Monseigneur zijn toestemming wilde geven aangaande die Lendeleedse Zusters, zou men zonder verwijl kunnen van wal steken met het verstrekken van onderwijs. De nieuwe school was dus zo goed als klaar in april 1881. In totaal kostte ze 20.503,18 Bfr. De overeenkomst met Zuster Clemence, algemene overste der Zusters van de H.Vincentius van Lendelede werd op 12 april 1881 op schrift gesteld. Het Beverse "Comiteit der Katholieke Scholen" stelde hierbij twee klaslokalen ter beschikking en een woonhuis voor de Zusters, met aansluitend een hof. Jaarlijks zouden de Zusters als vergoeding een bedrag van 1.500 Bfr uitgekeerd krijgen met daarbij de nodige brandstof. Lendelede van zijn kant verbond er zich toe steeds drie Zusters voor zijn nieuw bijhuis beschikbaar te houden.
De Lendeleedse Zusters die in mei 1881 naar Beveren kwamen waren Zuster Valentine. Zuster Seraphine, Zuster Norbertine en Zuster Rosa. In de wereld heetten ze respectievelijk Nathalie Debacker, Theresia Allaert, Marie Verstraete en Rosalie Delbaere. Zuster Valentine, de eerste overste van het Bevers klooster, was te Meulebeke geboren op 2 februari 1852, Zuster Seraphine te Oostrozebeke op 22 september 1839, Zuster Norbertine te Ingelmunster op 5 augustus 1858 en Zuster Rosa te Wielsbeke op 27 mei 1831.
In de loop der jaren werd er ongeveer om de twintig jaar een stukje bijgebouwd. Helaas had ze een paar jaar terug geen reden van bestaan meer en werden de klaslokalen in de nieuwe school ondergebracht. De oude school en het klooster werden te koop aangeboden en stad Waregem kon de koop rond maken. Op 8 mei 2006 werd de school gesloopt en de grond verkocht. Nu worden er enkele KMO'S opgetrokken.
Elie Liefooghe (1884-1979), die een grote devotie had voor O.L.Vrouw van Lourdes werd tot onderpastoor van Beveren-Leie benoemd in 1929 en kwam hier in de maand juli aan. Hij trok meermaals naar Lourdes en wilde O.L.Vrouw van Lourdes dichter bij de Bevernaars brengen. Aan de westkant van het klooster bouwde hij eigenhandig een Lourdesgrot. Ze werd plechtig ingewijd op een zondag in mei 1935. Twee jaar later moest ze echter afgebroken worden omdat het klooster de grond nodig had voor nieuwe klaslokalen. De onderpastoor kreeg toen een hoekje toegewezen tegen de noordkant van de feestzaal van het klooster. Deze Lourdesgrot heeft er gestaan tot ze in 1968 afgebroken werd. De toen al oud geworden onderpastoor Liefooghe heeft toen wat mistroostig het Mariabeeld meegenomen om het een plaatsje te geven in zijn hof, zo lezen we in Onder de Clocke.
De Lourdesgrot van onderpastoor Elie Liefooghe werd gebouwd met puin, rotsblokken en steenkoolslakken afkomstig van Beverse textielfabrieken. Meer weten over Elie Liefooghe klik hier
De laatste Lendeleedse Zuster, Zuster Godelieve verliet Beveren-Leie in 2005.
Zij werd in 2007 tot Ridder in de orde van 'Beverna Cum Laude' geslagen klik hier.
Het Kutskapelleke in de Hoonakkerdreef
De veertiende halte: Vroeger stond het Kutskapelletje langs de Grote Heerweg, op het voorerf van zaliger Hilaire en Paula Decavel-Callewaert. Ook Theresia Salembier, de overgrootmoeder van een der stellers van dit artikel, heeft op die plaats gewoond omstreeks het midden der vorige eeuw. Dat kapelletje was Hi laires eigendom. Het was begrepen geweest in de aankoop van zijn erf. Die het weten konden, vertelden een vrome legende over zijn ontstaan. Eens, in onheugelijke tijden, voer een schipper met zijn schuit op de Leie. Zowat ter hoogte van de hofstede "De Potterie" geraakte hij in moeilijkheden en zijn boot dreigde te vergaan. Toen riep hij de Moeder Gods aan. Hij beloofde dat hij daar ter harer ere aan de Leieboorden een kapel zou bouwen, als hij uit zijn penibele situatie gered mocht worden. Maria, bereidwillig en goed als steeds, kwam ter hulp en de schipper en zijn vaartuig bleven ongedeerd. De man vergat zijn belofte niet. Langs de Grote Heerweg, aan de hoek van de "karriere" die naar de Potterie en de Leie voert, liet hij het Kutskapelletje bouwen. Dat vertellen de oude Bevernaars. Van generatie tot generatie moet het verhaal doorgegeven zijn. Veel meer dan boeiende legende was het echter niet.
Er leven trouwens nog meer van die legenden in de Leiestreek.
Zo te Bissegem, waar het kapelletje van O.L.Vrouw van de Herteklop staat. Een schipper kwam met zijn boot alover de Leie gevaren. Het vaartuig zat volgestouwd met baksteen. Niet onlogisch eigenlijk. In de loop der tijden werd heel wat dergelijke steen uit de streek van Armentieres over de Leie naar Vlaanderen gevoerd. Zo ook omstreeks 1780, toen de nieuwe Beverse parochiekerk gebouwd werd. In alle geval dreigde de zwaargeladen schuit te zinken toen ze ter hoogte van Bissegem gekomen was. Net als in Beveren smeekte de schipper Maria's hulp af en die verkreeg hij prompt. Uit dank loste hij daar ter plaatse een gedeelte van zijn stenen en liet daarmee het kapelletje bouwen, O.L.Vrouw van de Herteklop ter ere. Twee Leieboordlegenden dus. De ene niet veel verschillend van de andere.
Voor het Kutskapelletje althans zal de waarheid heel wat prozaïscher geweest zijn. Als we het goed bekijken, staat het op de uiterste hoek van het Munkenhoffonsier, van de akkers dus die voor de Franse Revolutie eigendom waren van de Gentse Sint-Pietersabdij. In de Nieuwstraat in Dessel gem, aan het andere uiteinde van het Munkenhoffonsier, stond trouwens ook een kapelletje. Het ligt bijna voor de hand dat die kapelletjes een soort grenspalen waren. Misschien wel een soort "schutsengels" die over het domein moesten waken. Over het mogelijke bouwjaar van het Kutskapelletje tasten we volledig in het duister. De bouwstijl leek 17de-eeuws en het werd inderdaad in 1684 voor het eerst vermeld in een geschreven bron. In een der registers van de Sint-Pietersschepenbank staat de moord beschreven op Gregorius Fremault, baljuw van de Sint-Pietersheerlijkheid. Zijn "doot lichaem" werd op 30 juni 1684 gevonden bij de "onse Lieve Vrauwe capelle" die stond tussen Desselgem en Beveren, langs de Grote Heerweg. Hij had een fusijck ofte pistool scheute dwers deur sijnen hals" gekregen. Had de moordenaar zich schuilgehouden in het kapelletje ? Het is best mogelijk. Het heiligdommetje werd trouwens wel meer als schuilplaats gebruikt door mannen met een geweer in de hand. Zowel op het einde van de Eerste Wereldoorlog als bij het begin van de Tweede, hebben soldaten daar beschutting gezocht bij de gevechten aan de Leie. Dit weten mensen uit de buurt te vertellen .
In gewone tijden echter ging het er vrediger aan toe.
 Meestal lag het kapelletje dan in volstrekt landelijk ke rust, langs een beurtelings zandige en modderige Grote Heerweg, die zich eenzaam door de kouters sleepte. Vooral op de zondagen in mei echter, was daar in de buurt volop leven en beweging. Moeders uit Beveren en Desselgem kwamenen met hun kroost naar daar afgezakt om er wat te bidden voor intenties allerhande en het oude Lieve-Vrouwbeeldje te kussen. Soms hadden zelfs vaders zich laten verleiden om mee te trekken op die pelgrimswandeling onder de rijzige populieren van de Grote Heerweg. Het was een gebruik dat waarschijnlijk zijn wortels had in een zeer ver verleden.
We hebben de tijd geweten, zo tussen beide Wereldoorlogen in, dat Julia Callewaert op die meizondagen bij het kapelletje een kraampje opzette. Julia was een ongetrouwde zuster van Paula Callewaert, een schoonzuster dus van Hilaire Decavel, die bij hem inwoonde. Haar kraampje gaf aan dat kleine bedevaartsoord iets feestelijks. Te meer daar Julia in haar kraampje, naast kaarsen, ook "rode zeemtopjes", "bollen", "lange asem" en ander snoepgoed uitstalde. Ook na de Tweede Wereldoorlog plachten heel wat Bevernaars en Desselgemnaars op een der meizondagen naar het Kutskapelletje te trekken om er wat weesgegroeten te bidden en daarna het Lievevrouwtje uit zijn nisje te halen om er zichzelf en de meegebrachte kinderen mee te zegenen.
Zij die er enkele jaren vroeger als kind waren, zagen nu hoe hun eigen kroost ruziede om de offerkaars te mogen aansteken en een geldstuk in het gleufje van de offerblok te stoppen. Het was echter niet zo heel landelijk en veilig meer in de buurt van het kapelletje. Een paar jaar voor de Tweede Wereldoorlog immers had de oude Grote Heerweg een betondek gekregen en steeds meer auto's begonnen erover te razen. De moeders moesten hun kroost nu in de gaten houden. Het Kutskapelletje was hoogbejaard geworden intussen en het stond er maar zielig meer bij. In de loop der tijden had het reeds heel wat opkalefateringen gekregen natuurlijk en de littekens ervan waren te zien op de muren. Ook het schaliendak zag er haveloos uit en was dringend aan reparatie toe. Binnen hadden de reumatiek geworden muren ooit een zinkbekleding gekregen om het vocht wat te weren. Vermoedelijk in de twintiger jaren werd die bekleding overschilderd met de eenvoudige "fresco"-motieven die toen bij onze huisschilders in zwang waren. Ook dat schilderwerk had op de duur alle frisheid verloren en kon de erosielaag op het zink niet meer verbergen. Al met al had Hilaire Decavel van zijn vroegere "propretaris", bij de aankoop van zijn doening, slechts een pover heiligdommetje als toegift gekregen.
Beverens oudste kapelletje was dringend aan reparatie of zelf aan herbouwen toe.
Toen werd alle gepieker over restauratie plots overbodig. In maart-april 1968 werd de Grote Heerweg verbreed en van een asfaltbedekking voorzien en het kapelletje stond in de weg. De wegeniswerkers hadden er natuurlijk geen zware kluif aan om het in elkaar te knokken. Gemeentesekretaris Etienne De Bel had de Heemkundige Kring echter vooraf verwittigd van wat te gebeuren stond. Zo kwam het dat Etienne Ducatteeuw alles had kunnen fotograferen, tekenen en opmeten terwijl het nog tijd was. De meizon van het jaar 1968 was de eerste sinds zeker drie eeuwen die geen Kutskapelletje meer beschijnen kon. Aanvankelijk deed het vreemd aan daar op die hoek. Alles leek er opeens zo kaal.
Er werd gesproken' over heropbouwen. In het bestek van de wegeniswerken was trouwens een bedrag voorzien ervoor. Maar waar moest het nieuwe kapelletje komen? De verbreding van de Grote Heerweg had aardig wat grond weggehapt uit het voorerf van Hilaire Decavel. Daar kon de kapel niet meer herbouwd worden. Zoveel was zeker. Er werd verder gezocht. Onder druk van Etienne Ducatteeuw werden links en rechts kontakten gelegd, maar de zaak sleepte aan. Maanden en tenslotte jaren gingen voorbij zonder dat men uitkomst zag. Uiteindelijk, toen schier alle hoop op herbouw vervlogen leek, kwam de oplossing. Ze werd helemaal spontaan en zonder ophef gebracht door Paul en Kristien De Smet-Vandorpe. Het Kutskapelletje mocht herbouwd worden op een hoekje grond voor hun nieuwe woning in de Leiestraat. (nu de Hoonakkerdreef)
Ondertussen waren ook enkele Beverse ambachtslui en een paar mensen die vanalles verstand hadden zich voor het geval gaan interesseren. Moest de kapel herbouwd worden? Goed! Als de Heemkundige Kring zorgde voor stenen. hout, tegels en schaliën, zouden zij wel zorgen voor de rest. Betalen! Geen denkan aan! Een mens moet toch iets doen om zijn hemel te verdienen. Om te beginnen werd zoals voor elk gebouw in onze streek een plan gemaakt en een bouwvergunning aangevraagd. Dit verliep zonder problemen. Op 23 oktober 1971 werd de eerste spade in de grond gestoken. Daarna volgden de funderingen, het metselwerk, de dakconstructie en zo verder. Het was een ongemeen slecht najaar en het voorjaar 1972 was geen haar beter. Er werd hoofdzakelijk 's zaterdags gewerkt meestal met dikke jassen en dito halsdoeken aan.
Wie waren de mannen die het voor mekaar brachten? Jan en Andre Debaere, Gaby en Rik Peirs, Jozef en John Bostoen, Michel Huyzentruyt, Sylveer Derie, Hubert Cozijns en Jan Allegaert. Paul Desmet en Jozef Vandorpe waren altijd "aan en bij" om de stielmanen een handje toe te steken. Kristien en Blanka zorgden dat er voortdurend warme koffie "met een dreupelke der in" bij de hand was, en dat was nodig in dat hondenweer. Pastoor De Pourcq die die bende gaarne bezig zag kwam al eens met een bakje bier aandraven. De ganse operatie gebeurde onder leiding van Etienne Ducatteeuw die het plan getekend had, maar ook op de stelling stond en insprong waar nodig was. Iemand die zich "gejeund" heeft aan de bouw van het Kutskapelletje was André Debaere. Hij heeft veel van de echte stielmannen doen opkijken, hij, de boer die kon metselen, timmeren, tot het moeilijke kappen en nagelen van de natuurschaliën toe!
In de meimaand 1972 was het gebouw zo ongeveer klaar. De oude getrouwen die er een weesgeroet kwamen bidden stonden verrast. Het was weer net als vroeger. Hetzelfde uitzicht, dezelfde stemmigheid, maar heel wat beter nu. Al1es was nieuw immers. Alles nieuw? toch niet! Het ijzeren kruis op de spits van het dak en de ijzeren raamverdeling waren afkomstig uit de oude kapel. Ook de zware deur en de deurdorpel. Die eerbiedwaardige dorpel, uitgesleten door de talloze klompen en schoenen die erover geschuifeld hadden in de loop der tijden. In de weken die volgden werd het interieur door Jan Kerkhove verder afgewerkt. Het altaar van vroeger kwam er weer met daarop geschilderd de titel waaronder Maria hier vereerd wordt: "Onze Lieve Vrouw Troost-ter-Nood". De eigenlijk foutieve woordsamenstelling werd opzettelijk aangehouden. Ook de opgepoetste oude kruisweg met zijn Duitse onderschriften herkreeg zijn plaats aan de wand, evenals het oude Lievevrouwtje in het schrijn dat ooit door een geduldige knutselaar werd uitgezaagd,
En dan was er nog de prachtige maar vervuilde koperen kandelaar die door Jozef Vandorpe weer toonbaar gemaakt werd, maar die sindsdien jammer genoeg uit het kapelletje ontvreemd werd. Het probleem van het grote Mariabeeld dat op het altaar moest komen als alles overheersende figuur, werd opgelost door Norbert Nolf. Hij wist een geschikt beeld zitten op een zolder van de normaalschool te Torhout waar hij les geeft, en wist het daar "pro deo" los te peuteren.
Op zondag 22 oktober 1972 werd het nieuwe Kutskapelletje ingewijd door pastoor Arthur De Pourcq. De weerman hield zich volstrekt onpartijdig. Hij gunde deze plechtigheid geen beter weer dan hij de bouwers gegeven had. Het was guur en buiig. Kille wind kwam aangejaagd over de kale vlakte van de toen nog onbebouwde Tomberg. Toch waren er heel wat Bevernaars komen opdagen die namiddag. Het werd een sobere plechtigheid. Helemaal in de stijl van het heiligdommetje zelf. De opgehangen vlaggen klapperden in de vlaggende wind en zorgden voor een echt Vlaamse begeleiding bij de Marialiederen gezongen door het meisjeskoortje van Maria Stevens.
In zijn dankwoord beklemtoonde pastoor de Pourcq de blijvende genegenheid van ons volk voor Maria. Een genegenheid die wel van het vroegere kinderlijke verloren heeft, maar anderzijds volwassen aspecten bijgekregen heeft. Hij wees er ook op dat samenwerking onder mensen voor een onbaatzuchtig doel, tot veel in staat is. Er zijn enkele jaren voorbijgegaan intussen. De voorheen zo blote Leiestraat (nu Hoonakkerdreef) is nu met haar weliggroeiende wilde kastanjelaars een echte dreef geworden. Ook omheen het Kutskapelletje wint de groenmassa aan kracht. Daar heeft Jan Debaere, erevoorzitter van de Heemkundige Kring, voor gezorgd. Nog een paar jaar en het kapelletje zit in een schrijn van groen gevat. Jozef en Kristien Vandorpe zorgen er inmiddels voor dat het gebouwtje binnen en buiten "mag gezien worden". Intussen zijn de materiaalkosten die toch al in de duizenden frank opgelopen waren, betaald en uit de wereld geholpen, mede dankzij de steun van het Waregemse Gemeentebestuur. In de meimaand zullen weer heel wat Bevernaars even aanlopen bij "Onze Lieve Vrouw Troost-der-Nood".
Meer weten over de oudste kapel klik hier.
* De vijftiende en tevens laatste de halte
Deze bevond zich aan het Kruise op de hoek met de Deken Debo- en Nijverheidsstraat.
Het Kruise op de hoek van de Deken Debo- en Nijverheidsstraat
Het oorspronkelijke kruis, gelegen in een landelijke omgeving, wordt reeds vermeld in 1779, wanneer een lindeboom met kruis door de toenmalige pastoor van Desselgem wordt gebruikt als grensafbakening bij het verpachten van zijn Bevers tombergtiend.
In 1970 wordt de linde omgehakt. Het 18de-eeuwse kruisbeeld wordt op initiatief van de Heemkundige Kring in 1971 teruggeplaatst: het kruisbeeld wordt bevestigd op een nieuw kruis en onder een nieuw afdakje, en wordt geflankeerd door twee jonge lindeboompjes. Het nieuwe kruis en afdakje zijn vervaardigd door schrijnwerker Gilbert Vandamme, het smeedwerk door Eugeen Lambrecht. Het houten Christusbeeld wordt in 1978 afgenomen voor restauratie; het beeld krijgt een nieuwe metalen doornenkroon en het opschrift "INRI".
In 1983 rukken vandalen de benen van het beeld af. Het 18de-eeuwse beeld wordt in 1998 vervangen door een gietijzeren Christusbeeld, afkomstig uit Sint-Denijs (Zwevegem) en vervaardigd door Fonderies Nestor Martin. Het beeld wordt op 2 april door aannemer Kurt Libbrecht uit Waregem op zijn plaats gehangen. In 2002 wordt één van de twee lindebomen gekapt om plaats te maken voor een wegwijzer.
Beschrijving. Gekruisigde Christusfiguur geplaatst op het voetpad op de hoek met de Nijverheidstraat. Links van het beeld, lindeboom. Houten kruis van 1971, vervaardigd uit afzeliahout. Rondboogvormig afdakje bestaande uit een gebogen, ijzeren plaat. Wit beschilderd, gietijzeren beeld.
Aanvullingen (met bronvermelding) zijn steeds welkom!
16-04-2023, 00:00 geschreven door Beverse Weetjes
|
